بیماری آلزایمر یا بیماری فراموشی مشکلی در عملکرد مغز است که به علت عوامل مختلف که مهم‌ترین آن بالا رفتن سن است در افراد اتفاق میفتد. البته ابتلا به آلزایمر در جوانی هم ممکن است رخ دهد. مصرف خوراکی برای پیشگیری آلزایمر یکی از راه‌هایی است که امروزه به عنوان یک عامل مهم به افراد توصیه می‌شود. در مقابل بعضی مواد غذایی هم هستند که مصرف آنها امکان ابتلا به آلزایمر را افزایش می‌دهد. اما برای پیشگیری از آلزایمر چه بخوریم؟ در این مطلب از مجله کوروش می‌خوانید، بهترین و بدترین انواع خوراکی و مواد غذایی مفید و تغذیه مناسب برای پیشگیری از فراموشی و آلزایمر و همچنین درمان آلزایمر در طب سنتی را به شما معرفی می‌کنیم. با ما در سرویس سلامت همراه باشید.
آلزایمر چیست؟
بیماری آلزایمر یا بیماری فراموشی یک نوع اختلال عملکرد مغزی است که به واسطه آن به تدریج توانایی‌های ذهنی بیمار تحلیل می‌رود. بارزترین نوع از انواع مختلف زوال عقل اختلال حافظه است. اختلال حافظه معمولاً بتدریج ایجاد شده و پیشرفت می‌کند. در ابتدا اختلال حافظه به وقایع و آموخته‌های اخیر محدود می‌شود ولی بتدریج خاطرات قدیمی هم آسیب می‌بینند. بیمار پاسخ سوالی را که چند لحظه قبل پرسیده‌است فراموش می‌کند و مجدداً همان سؤال را می‌پرسد. بیمار وسایلش را گم می‌کند و نمی‌داند کجا گذاشته است.
بتدریج در شناخت دوستان و آشنایان و نام بردن اسامی آنها نیز مشکل ایجاد می‌شود. کم‌کم مشکل مسیریابی پیدا شده و اگر تنها از منزل بیرون برود ممکن است گم شود. در موارد شدیدتر حتی در تشخیص اتاق خواب، آشپزخانه، دستشویی و حمام در منزل خودش هم مشکل پیدا می‌کند. بروز اختلال در حافظه و روند تفکر سبب آسیب عملکردهای اجتماعی و شخصی بیمار شده و در نتیجه ممکن است سبب افسردگی، عصبانیت و پرخاشگری بیمار شود.
بیشتر بخوانید: ۶ روش موثر پیشگیری آلزایمر زودرس در جوانی و سالمندی
بعد از ابتلا به بیماری و تشخیص که خود بحث پیچیده پزشکی دارد، روند درمان آغاز می‌شود. در حال حاضر درمان بیماری آلزایمر بیشتر شامل درمان‌هایی می‌شود که در واقع کاهنده اختلالات رفتاری و سیر پیشرفت بیماری است. این داروها معمولا شامل داروهای آرامش‌بخش و ضدجنون، داروهای ضد کولین استراز (وقتی دچار آلزایمر می‌شویم درواقع میزان اسیل کولین که یکی از واسطه‌های شیمیایی مداخله‌گر در حافظه است، کم می‌شود) و داروهای ممانتین که باعث بهبود سیستم شناختی و حافظه بیمار می‌شود، است.
اما همیشه پیشگیری بهتر از درمان است. در ادامه این مطلب در مجله کوروش به معرفی خوراکی‌های مفید و تغذیه مناسب برای پیشگیری و جلوگیری از آلزایمر و فراموشی می‌پردازیم. با ما همراه باشید.
پزشکان سال‌هاست که می‌گویند آنچه می‌خورید می‌تواند بر سلامت قلب شما تأثیر بگذارد. اکنون شواهد بسیاری وجود دارد که نشان می‌دهد این در مورد مغز هم صادق است و تغذیه در تقویت مغز و ذهن هم تاثیر زیادی دارد. پروفسور مارتا کلار موریس، محقق رژیم غذایی MIND، گفته: به نظر می‌رسد رژیم غذایی فقط یکی از عواملی است که در ابتلا به این بیماری نقش دارد. ژنتیک و سایر عوامل مانند سیگار کشیدن، ورزش و آموزش نیز در این امر نقش دارند. اما رژیم MIND به کاهش سرعت ابتلا کمک می‌کند و بدون در نظر گرفتن سایر عوامل، از مغز در برابر خطر ابتلا به آلزایمر محافظت می‌کند.
بیشتر بخوانید: ۱۲ خوراکی خوشمزه برای تقویت حافظه و عملکرد ذهنی
این رژیم غذایی و تغذیه مناسب پیشگیری از آلزایمر در حقیقت ترکیبی از المان‌های دو رژیم معروف به نام‌های رژیم مدیرترانه‌ای و رژیم DASH است. رژیم MIND به معنی مداخله‌ی رژیم مدیترانه‌ای-DASH برای تاخیر نورودژنراتیو است. نورودژنراتیو یا عصب‌زدایی به فرآیند از دست دادن تدریجی ساختار یا عملکرد سلول‌های عصبی می‌گویند که منجر به مرگ نورون‌ها (یاخته‌هایی که سیستم یا دستگاه عصبی بدن انسان از آن تشکیل شده است) می‌شود. رژیم MIND از چند جهت قابل توجه‌تر از رژیم‌های دیگر است و به‌کارگیری آن در کاهش ریسک آلزایمر موثر شناخته شده است.
بهترین مواد غذایی در یک تغذیه مناسب برای پیشگیری آلزایمر
۱- سبزیجات با برگ سبز مملو از ویتامین C و A برای جلوگیری از آلزایمر
رژیم MIND وعده‌های مکرر سبزیجات برگ سبز را توصیه می‌کند. کلم پیچ، اسفناج، کلم بروکلی و سایر سبزیجات مملو از ویتامین‌های A و C و سایر مواد مغذی هستند. حداقل دو وعده در هفته می‌تواند به پیشگیری از آلزایمر کمک کند. محققان دریافتند که شش وعده یا بیشتر در هفته بیشترین مزایای ممکن را برای سیستم مغز و حافظه به همراه دارد.
رژیم‌های غذایی مدیترانه‌ای و رژیم غذایی DASH به طور خاص این نوع سبزیجات را توصیه نمی‌کنند، اما مطالعه رژیم MIND نشان داد که گنجاندن آنها علاوه بر سایر سبزیجات در کاهش خطر ابتلا به آلزایمر تفاوت محسوسی ایجاد می‌کند.
بیشتر بخوانید: رژیم غذایی دش برای لاغری چربی شکم و کاهش
۲- سبزیجات دیگر برای تقویت حافظه
مانند سایر رژیم‌های غذایی که بر کاهش وزن و سلامت قلب تمرکز دارند، رژیم MIND نیز بر اهمیت سبزیجات برای سلامت مغز تأکید دارد. محققان توصیه می‌کنند هر روز سالاد و حداقل یک سبزی دیگر بخورید و از این خوراکی برای پیشگیری آلزایمر استفاده کنید.
۳- آجیل و خشکبار سرشار از آنتی اکسیدان برای تقویت و بهبود حافظه
بر اساس مطالعه رژیم MIND، آجیل میان‌وعده خوبی برای سلامت مغز است. آجیل حاوی چربی‌های سالم، فیبر و آنتی اکسیدان است و مطالعات دیگر نشان داده‌اند که می‌توانند به کاهش کلسترول بد خون کمک کرده و خطر بیماری‌های قلبی را نیز کاهش دهند. رژیم MIND توصیه می‌کند حداقل پنج بار در هفته آجیل بخورید.
بیشتر بخوانید: بهترین بازیهای آنلاین و غیر آنلاین برای افزایش حافظه و تمرکز بزرگسالان
۴- بری‌ها (نوعی از توت)؛ یکی از غذاهای قوی از نظر محافظت از مغز
بری (نوعی توت) تنها میوه‌ای است که به طور خاص در رژیم MIND توصیه می‌شود. موریس گفته: بلوبری یکی از غذاهای قوی از نظر محافظت از مغز است. وی خاطرنشان کرده که توت‌فرنگی در مطالعات عملکرد مثبتی در بهبود علائم شناختی مغز داشته است. رژیم MIND توصیه می‌کند حداقل هفته‌ای دو بار از خانواده توت بخورید.
۵- انواع لوبیا؛ برای پیشگیری آلزایمر سرشار از فیبر و پروتئین
اگر لوبیا بخشی از رژیم غذایی شما نیست، بهتر است آن را تغییر دهید و انواع لوبیاها را به رژیم خود اضافه کنید. در یک تغذیه مناسب برای پیشگیری از آلزایمر لوبیا به عنوان خوراکی برای پیشگیری آلزایمر سرشار از فیبر و پروتئین و در عین حال کم‌کالری و کم‌چربی نیز هستند و به شما کمک می‌کنند ذهنتان را فعال نگه دارید. محققان توصیه می‌کنند که برای کاهش خطر ابتلا به آلزایمر، سه بار در هفته لوبیا بخورید.
بیشتر بخوانید: دستور پخت بسیار آسان خوراک لوبیا چیتی
۶- خوردن ماهی حداقل یک بار در هفته
مطالعه رژیم MIND نشان داد که خوردن ماهی حداقل یک بار در هفته به عنوان یک خوراکی برای پیشگیری آلزایمر موثر است. با این حال، نیازی به زیاده روی نیست. برخلاف رژیم مدیترانه‌ای که توصیه می‌کند تقریباً هر روز ماهی بخورید، رژیم MIND می‌گوید یک بار در هفته کافی است.
۷- روغن زیتون؛ محافظت بیشتر در برابر کاهش عوامل شناختی مغز
روغن زیتون اثر منفی اشکال دیگر روغن پخت و پز و چربی‌ها را در رژیم MIND از بین می‌برد. محققان دریافتند افرادی که از روغن زیتون به عنوان روغن اصلی خود در خانه استفاده می‌کردند، محافظت بیشتری در برابر کاهش عوامل شناختی مغز داشتند.
بدترین انواع خوراکی که ابتلا به آلزایمر را افزایش می‌دهند
۱- مصرف گوشت قرمز فقط به یک وعده در هفته
گوشت قرمز در رژیم غذایی MIND ممنوع نیست، اما محققان می‌گویند شما باید به مصرف بیش از چهار وعده در هفته برای محافظت از سلامت مغز رضایت دهید. این سخاوتمندانه‌تر از رژیم مدیترانه‌ای است که گوشت قرمز را فقط به یک وعده در هفته محدود می‌کند.
بیشتر بخوانید: بهترین و بدترین غذاها برای درمان کبد چرب
۲- کره حیوانی و کره گیاهی به یک قاشق غذاخوری در روز محدود کنید
کره و مارگارین باید در رژیم غذایی MIND به کمتر از یک قاشق غذاخوری در روز محدود شود. به جای آن اغلب می‌توان از روغن زیتون سالم به عنوان یک خوراکی برای پیشگیری آلزایمر استفاده کرد.
۳- مصرف زیاد انواع مختلف پنیر ممنوع
براساس مطالعه رژیم MIND، پنیر ممکن است خوشمزه باشد اما به مغز شما لطفی نمی‌کند. اگر می‌خواهید خطر ابتلا به آلزایمر را کاهش دهید، بیش از یک بار در هفته پنیر نخورید.
۴- مصرف شکلات تلخ به جای انواع شیرینی
همه ما می‌دانیم زیاده‌روی در مصرف شیرینی‌جات برای سایز شکم ما مناسبت نیست و به نظر می‌رسد شیرینی می‌تواند بر سلامت مغز نیز تأثیر منفی بگذارد. رژیم MIND توصیه می‌کند مصرف انواع شیرینی را محدود به تنها پنج عدد در هفته کنید. به جای شیرینی، شکلات تلخ بخورید.
بیشتر بخوانید: فواید شکلات تلخ برای لاغری، پوست و قلب
۵- مصرف غذاهای سرخ شده و فست فود را کاهش دهید
غذاهای سرخ‌شده و فست فود در لیست بدترین گروه‌های غذایی ناسالم در رژیم MIND هستند. برای داشتن مغزی سالم، میزان لذت بردن از غذای سرخ‌شده را به تنها یک بار در هفته محدود کنید.
چه کار کنیم آلزایمر نگیریم؟
*هر هفته حداقل ۱۵۰ دقیقه ورزش کنید و سعی کنید عضله بسازید.
*تعامل اجتماعی داشته باشید و سعی کنید کارهای داوطلبانه انجام دهید و در گروه‌های اجتماعی عضو شوید. در کلاس‌های گروهی شرکت کنید و یا سعی کنید همسایه‌های خود را بشناسید و دیدار هفتگی با دوستان خود داشته باشید و گاهی از منزل بیرون بروید.
*از طریق کنترل وزن و حذف شکر، سعی کنید رژیم غذایی سالمی داشته باشید. چربی امگا ۳ را جایگزین دیگر چربی‌ها کید و میوه سبزی به میزان کافی مصرف کنید. بجای استفاده از غذای بیرون، در منزل آشپزی کنید و مصرف مشروبات الکلی را قطع کنید.
*ذهنتان را تحریک کنید. برای مثال یک زبان جدید یاد بگیرید. یا اگر اهل موسیقی هستید سعی کنید یک ساز جدید یا یک قطعه موسیقی جدید را بیاموزید. بازیهای محرک ذهنی مثل بازیهای استراتژیک و پازل حل کنید.
بیشتر بخوانید: بهترین و بدترین غذاها برای تغذیه کودکان و بیمارن مبتلا به اوتیسم
*به میزان کافی بخوابید. برنامه خواب خود را تنظیم کنید و سر وقت بخوابید و سر وقت از خواب بیدار شوید. یک مراسم آرامش‌بخش قبل از خواب خود ایجاد کنید، برای مثال کمی کتاب بخوانید یا به یک موسیقی آرامش‌بخش گوش دهید یا پادکست مورد علاقه‌تان را دنبال کنید. سعی کنید پچ‌پچ‌های درونی خود را آرام کنید.
*استرس‌های خود را مدیریت کنید. تمرین تنفس کنید و به نفس کشیدن خود توجه کنید. یک برنامه روزانه مدیتیشن را در تقویم روزانه خود بگنجانید. تفریح را جزو اولویت‌های خود قرار دهید و سعی کنید شوخ‌طبع باشید.
*به سلامت عروق خود رسیدگی کنید. میزان فشار خون خود را در منزل کنترل کنید. با تغییراتی در سبک زندگی خود سعی کنید سالم زندگی کنید. هر دارویی که پزشک برای شما تجویز کرده استفاده کنید. به فشار خون پایین بی‌توجهی نکنید و همچنین میزان کلسترل خون خود را دائما تحت نظر داشته باشید و در آخر سعی کنید سیگار نکشید.
درمان و تغذیه مناسب آلزایمر در طب سنتی
درمان آلزایمر در طب سنتی هم مورد توجه است. پژوهشگران طب سنتی می‌گویند خوراکی برای پیشگیری آلزایمر مانند روغن نارگیل و روغن زیتون، گوشت گوسفند جوان، مرغ، ماهی، شیر، لوبیا، آووکادو، شیر سویا، غلات، انواع ماهی‌ها، بذر کتان به مبتلایان به آلزایمر پیشنهاد می‌شود. افراد دچار این عارضه در صورت نیاز و با تجویز پزشک می‌توانند از مکمل‌های ویتامین B ۱۲ و امگا ۳ استفاده کنند.
همچنین مصرف زنجبیل و دارچین به همراه عسل، شیره انگور، دمنوش میخک، کندر و مغز بادام نقشی موثر در بهبود آلزایمر دارد. به طور کلی برای درمان این عارضه باید طبع مبتلایان به آلزایمر را با مصرف مواد غذایی با طبع گرم به سمت گرمی ببریم. نوشیدن شربت عسل و زعفران و استشمام گلاب و عطر‌های یاس، گل محمدی و نرگس به بهبود آلزایمر کمک می‌کند. ماساژ ملاج سر با روغن کنجد هم در درمان این عارضه مفید است. همچنین جویدن روزانه هفت عدد بادام درختی خام به همراه هفت عدد مویز و یک عدد کندر هم به افراد دچار آلزایمر پیشنهاد می‌شود.
منبع: very well health/ help guide
