سیاه دانه با نام اصلی « Nigella sativa » یک دانه سیاه کوچک است که از گیاهی گلدار از خانواده Ranunculacea می‌آید. سیاه دانه، بومی جنوب غربی آسیا و مدیترانه است و هم اکنون در سراسر هند، خاورمیانه و اروپا رشد می‌کند. از قرن‌ها پیش، از این گیاه برای درمان برخی از بیماری‌ها از جمله آسم، برونشیت و التهاب استفاده می‌شود. همچنین مدتهاست که به‌عنوان ادویه و نگهدارنده غذا استفاده می‌شود. در مجله کوروش ما به بررسی خواص درمانی سیاه دانه، عوارض جانبی و مضرات سیاه دانه پرداخته‌ایم. خواص درمانی سیاه دانه برای سرطان، خواص درمانی سیاه دانه برای فشار خون بالا و خواص دارویی و درمانی سیاه دانه برای آسم و آلرژی از جمله این خواص هستند. در سرویس سلامت همراه ما باشید.
خواص دارویی و درمانی سیاه دانه برای سلامتی
در حالی که تحقیقات در مورد اثرات سلامتی و خواص دارویی و درمانی سیاه دانه محدود است، یافته‌های آزمایشگاهی، آزمایش روی حیوانات و تعداد کمی از مطالعات انسانی نشان می‌دهد که این ماده می‌تواند خاصیتی برای تقویت ایمنی و خاصیت آنتی‌اکسیدانی داشته باشد.
تا به امروز، فقدان آزمایشات بالینی برای اثرات سلامتی سیاه دانه وجود دارد. به همین دلیل، توصیه آن به عنوان یک درمان اصلی استاندارد برای هر بیماری، خیلی زود است. برخی از تحقیقات موجود نشان می‌دهد که سیاه دانه، نویدبخش درمان یا پیشگیری از آسم، فشار خون و برخی سرطان‌هاست. اعتقاد بر این است که تیموکینون، یک ماده فعال در عصاره روغن سیاه دانه، دارای خواص ضد التهابی، ضد سرفه، ضدفشار خون، ضد دیابت، ضد باکتری و ضد سرطان است.
بیشتر بخوانید: ۱۰ خواص دارویی روغن سیاه دانه
خواص درمانی سیاه دانه برای آسم و آلرژی
طبق یک بررسی در سال ۲۰۱۳ که پتانسیل درمانی سیاه دانه را به صورت عصاره آب‌پز بررسی می‌کند، محققان نتیجه گرفتند که این ماده طبیعی، با اجازه دادن به جریان هوا به ریه‌ها، می‌تواند علائم آسم را کاهش دهد.
به همین ترتیب، یک ماه مطالعه در سال ۲۰۱۱ تأثیر سیاه دانه را برای آلرژیک بررسی کرد. در نمونه ای از ۶۶ زن و مرد که گرفتگی بینی، آبریزش و خارش بینی و عطسه داشتند، سیاه دانه علائم را در ۲ هفته اول کاهش داد.
بیشتر بخوانید: تفاوت آسم و آلرژی
خواص درمانی سیاه دانه برای فشار خون بالا
به طور گسترده‌ای گزارش شده است که سیاه دانه، دارای خواص ضد فشار خون است و به کاهش فشار خون کمک می‌کند. یک مطالعه در سال ۲۰۱۳ نشان داد که روغن سیاه دانه، به‌طور قابل توجهی فشار خون سیستولیک و دیاستولیک را در میان ۷۰ شرکت کننده کاهش می‌دهد. برای تأیید این مزیت، مطالعات بیشتری بر روی انسان لازم است.
خواص درمانی سیاه دانه برای سرطان
در حالی که بیشتر تحقیقات سیاه دانه، روی حیوانات انجام شده است؛ در یک بررسی در سال ۲۰۱۹ روی سلول‌های سرطانی انسان، مثانه، گردن رحم، پروستات و کلیه اشاره شده است که نشان می‌دهد سیاه دانه توانایی مبارزه با سرطان را دارد. مطالعات نشان داد که تیموکینون از تکثیر سلول‌های سرطانی جلوگیری کرده و در برخی موارد سلول‌های سرطانی را از بین می‌برد.
بیشتر بخوانید: ۱۰ دلیل علمی شگفت‌انگیز برای اثبات خواص درمانی قهوه
خواص درمانی سیاه دانه برای سایر بیماری‌ها
برخی مطالعات محدود حاکی از آن است که سیاه دانه ممکن است در درمان بیماری آلزایمر و کلسترول بالا، پتانسیل داشته باشد. برخی از این موارد، عبارت‌اند از:
*التهاب
*سرفه
*مشکلات گوارشی
*میگرن
*روماتیسم مفصلی
*تب یونجه
*اگزما
*زخم معده
*سندرم متابولیک
*هپاتیت C
*تشنج
*افزایش شیر مادر
*اختلالات قاعدگی
شواهد علمی کافی برای اثبات این موارد وجود ندارد. اگر قصد استفاده از سیاه دانه را دارید، ابتدا با پزشک خود صحبت کنید. خوددرمانی یک بیماری مزمن و اجتناب یا تأخیر در استفاده از مراقبت‌های توصیه شده، می‌تواند عواقب جدی برای سلامتی داشته باشد.
عوارض جانبی احتمالی و مضرات سیاه دانه
وقتی سیاه دانه در مدت زمان کوتاهی در غذا یا به صورت دارویی استفاده شود، احتمالا بی‌خطر است؛ اما اطلاعات کافی برای اطمینان از اینکه آیا در مقادیر بالاتر بی‌خطر است یا برای مدت زمان طولانی‌تری استفاده شود، وجود ندارد.
هیچ دوز استانداردی برای سیاه دانه وجود ندارد، اما مقادیر مختلفی در تحقیقات مورد مطالعه قرار گرفته است. به عنوان مثال، هنگام مطالعه تأثیر سیاه دانه در آسم، به مدت ۱۲ هفته روزانه دو گرم آسیاب شده سیاه دانه، استفاده می‌شود.
همچنین، ۵۰۰ میلی گرم روغن سیاه دانه، ۲ بار در روز و به مدت ۴ هفته مصرف شده است. هنگام مطالعه تأثیر آن بر فشار خون، نیم تا دو گرم پودر سیاه دانه روزانه تا ۱۲ هفته مصرف می‌شود. در حالی که هر کسی باید قبل از شروع مصرف هر گیاه یا مکمل با پزشک خود مشورت کند، احتیاط و مشاوره به ویژه برای افراد خاص به دلیل نگرانی‌هایی مانند موارد زیر بسیار مهم است. آزمایش روی حیوانات نشان می‌دهد که دوزهای بالای سیاه دانه ممکن است به کلیه یا کبد آسیب برساند. مصرف سیاه دانه ممکن است در افرادی که مشکلات کلیوی یا کبدی یا خطرات موجود دارند، با دقت مورد توجه قرار گیرد.
مصرف سیاه دانه در طی شیمی درمانی ممکن است اثر داروهای شیمی درمانی را مختل کند. اگرچه مطالعات درمورد تجزیه و تحلیل هر گونه تأثیر سیاه دانه بر بارداری و شیردهی روی حیوانات متمرکز شده و ثابت شده است، اما به زنان توصیه می‌شود قبل از مصرف با پزشک خود صحبت کنند.
منبع: verywellhealth
