عید نوروز یکی از زیباترین و کهن ترین جشن‌های دنیا است که سنت‌ها و آداب جذابی را در خود جای داده است. چیدن سفره هفت سین و جمع شدن همه اعضای خانواده دور این سفره همگی معنا و فلسفه‌ای شنیدنی دارد. قرار دادن هر یک از سینهای سفره هفت سین در کنار هر آن چیزی که در این سفره قرار می‌گیرد، همگی مفاهیمی دارند که زیبایی آن را دو چندان می‌کنند. در این مقاله از مجله کوروش قصد داریم تا شما را با تاریخچه هفت سین نوروز آشنا کنیم و نگاهی به فلسفه سفره هفت سین و دلیل ۷ سین روی سفره بیندازیم. با ما در سرویس سبک زندگی همراه باشید.
تاریخچه سفره هفت سین نوروز
با نزدیک شدن به عید نوروز، چیدن سفره هفت سین یکی از مهمترین کارهایی است که هر ایرانی در خانه خود انجام می‌دهد. سنتی کهن و شیرین که از دوران باستان به یادگار مانده است و فرهنگ، عقاید و باورهای ما ایرانیان را از دوران باستان در خود حفظ کرده است. هر آن چیزی که در این سفره قرار می‌گیرد، نمادی از خوبی، خوش یمنی و سلامتی را نشان می‌دهد و ما را برای شروعی نو به سوی همه اتفاقات خوب آماده می‌کند.
در مورد تاریخچه هفت سین نوروز روایات متفاوتی شنیده می‌شود. گفته می‌شود که در زمان‌های قدیم و قبل از ورود اسلام به ایران سفره هفت شین به جای هفت سین چیده می شد. سفره‌ای که در آن شهد و شیره گیاهان، شیر، شراب، شکر، شمع، شمشاد و شابه قرار می‌گرفتند.
اما پس از آن این سنت تغییر کرد و به هفت سین مبدل شد. سین های سفره هفت سین همگی نمادی از نوزایی، باروری، ثروت و فراوانی هستند. برخی بر این باور هستند که هر سین از این سفره به یکی از خدایان ایران باستان نسبت داده می شود و برخی دیگر این روایات را قبول ندارند.
ماهی قرمز هفت سین یک سنت چینی است؟
در مورد تاریخچه هفت سین نوروز اطلاعات گنگ و متفاوتی وجود دارد. در برخی اشعار و نوشته‌های قدیمی می‌توان آثاری از قدمت هفت سین در آیین ایرانیان پیدا کرد. نوشته‌هایی متعلق به قرن نهم نشان می‌دهد که از آن زمان برای نوروز سفره هفت سین چیده می‌شد و امروزه این سنت هنوز هم با همان نمادها و با کمی تغییرات اما با همان شور و حال در خانه ما ایرانیان و فارسی زبانان سراسر دنیا بر پا می‌شود.
شاید برایتان جالب باشد که بدانید سنبل، سماور، سکه، سوزن، سنجاق، ساعت و سایر چیزهایی که خیلی از ما این روزها در سفره هفت سین قرار می‌دهیم، هیچ پیشینه ای ندارند و در سنت و آیین ایرانیان جایگاهی ندارند.
از طرف دیگر برخی بر این باور هستند که قرار دادن ماهی قرمز در تنگ نیز یک سنت چینی است که به اشتباه و با گذشت زمان وارد فرهنگ ما ایرانیان شده است. چینی‌ها طبق یک سنت جذاب ماهی قرمز را در لحظه تحویل سال داخل آب رها می کنند تا زندگی جریانی دوباره پیدا کند.
حال آن که ما به اشتباه این فرهنگ را به گونه ای متفاوت و البته اشتباه وارد سفره هفت سین کرده ایم. در همین راستا پیشنهاد می‌کنیم مقاله نکات مهم خرید و نگهداری ماهی قرمز عید را هم بخوانید.
مهمترین نمادها و لوازم سفره هفت سین
شاید این روزها شاهد دخل و تصرف‌های زیادی در نوروز و این سنت دیرینه ایرانی باشیم اما باید بدانید که سفره هفت سین ویژگی هایی دارد که به هیچ عنوان نباید آن را نادیده گرفت. سنت‌هایی که معنایی جذاب تر به این آیین چند هزار ساله می‌بخشند و آن را زنده نگاه می‌دارند.
به طور کلی لوازم و نمادها و سینهای سفره هفت سین باید چند ویژگی متمایز داشته باشد. نام فارسی داشته باشند، با حرف سین شروع شوند. گیاهی و خوردنی باشند و نام ترکیبی نداشته باشند. معمولاً سیب، سیر، سماق، سرکه، سمنو و سبزه که مهمترین سین های این سفره محسوب می‌شوند.
تاریخچه و فلسفه و دلیل ۷ سین روی سفره هفت سین
در سفره هفت سین پارسی «انار» یا «سیب سرخ» به نشانه عشق و باروری داخل آب زلال قرار می‌گیرد و آن را داخل سفره قرار می‌دهند. عدد ۷ در ایران باستان به جاودانگی شهرت داشت. برخی روایات نشان می‌دهد که هفت سین به معنای ۷ دانه گیاهی است که می‌توان آن‌ها را برای عید سبز کرد.
هفت گیاه جو، ماش، عدس، ارزن، نخود و گندم که در زمان های قدیم مردم همه این هفت گیاه را سبز می‌کردند و در سردر خانه قرار می‌دادند. هر کدام از این ۷ دانه پر بارتر می‌شد، آن را برای کاشت در آن سال انتخاب می‌کردند. در حال حاضر هم این حبوب و غلات جزو محبوب‌ترین انواع سبزه عید نوروز به شمار می‌روند. به علاوه عدد ۷ در دوران باستان نشانه خوش یمنی و فال نیک بود. اگر به ادبیات و فرهنگ خودمان نیز نگاهی بیندازید می‌توانید به این موضوع پی ببرید.
رنگین کمان ۷ رنگ دارد. دوران کودکی تا ۷ سالگی است. در شاهنامه از هفت خوان رستم سخن به میان آمده و همیشه عبارات هفت آسمان، هفت روز هفته، هفت شهر عشق در عرفان و هفت پیکر را شنیده‌ایم. در سفره هفت سین «سیر» نماد اهورا مزدا یا خدا است. در میان فلسفه و نمادهای سفره هفت سین «سبزه» نماد نوزایی، «سیب» نماد سلامتی و باروری، «سنجد» نماد دلبستگی، «سرکه» نماد جاودانگی و شکیبایی، «سمنو» نماد برکت و «سماق» نماد باران است.
زمان جمع کردن سفره هفت سین
حال که تا حدی با تاریخچه سفره هفت سین آشنا شدید، ممکن است این سوال در ذهن‌تان ایجاد شود که بهترین زمان برای جمع کردن سفره هفت سین نوروز چه زمانی است. معمولاً رسم بر این است که سفره هفت سین را تا روز ۱۳ به در جمع نمی‌کنند. شب ۱۳ به در سفره هفت سین را جمع می‌کنند. بسیاری از قدیمی‌ها سفره هفت سین را بعد از سیزده به در به آب می‌سپردند. برخی نیز معتقد هستند که روز ۱۳ به در تنها باید سبزه را در آب بریزید.
سوالات متداول
تاریخچه سفره هفت سین نوروز به چه زمانی برمی‌گردد؟
در مورد تاریخچه هفت سین نوروز گفته می‌شود که در زمان‌های قدیم و قبل از ورود اسلام به ایران سفره هفت شین به جای هفت سین چیده می‌شد. سفره‌ای که در آن شهد و شیره گیاهان، شیر، شراب، شکر، شمع، شمشاد و شابه قرار می‌گرفتند. اما پس از آن این سنت تغییر کرد و به هفت سین مبدل شد.
زمان جمع کردن سفره هفت سین کی است؟
معمولاً رسم بر این است که سفره هفت سین را تا روز ۱۳ به در جمع نمی‌کنند. شب ۱۳ به در سفره هفت سین را جمع می‌کنند.
