هر زن به طور متوسط ۴۵۰ چرخه قاعدگی را در طول زندگی خود تجربه می کند. عادت ماهانه در عین بدیهی بودن همچنان نکات پنهان زیادی دارد که اکثر دختران و زنان درباره آنها نا آگاه هستند. این مطلب از سرویس سلامت مجله کوروش درباره عادت ماهانه زنان و نکاتی که برای داشتن قاعدگی بدون درد باید بدانید، به شما خواهد گفت.
چرخه قاعدگی چیست
اکثر افراد تصور می کنند چرخه قاعدگی همان روزهای خونریزی عادت ماهانه است. اما در حقیقت چرخه قاعدگی شامل مجموعه فرآیندهایی است که بدن زن را برای بارداری آماده می کنند. مدت زمان این چرخه به طور متوسط ۲۸ روز در نظر گرفته می شود و از شروع یک خونریزی تا شروع خونریزی بعدی به طول می انجامد.
در هر چرخه با بالا رفتن سطح استروژن، یک لایه بافت جدید (آندومتر) در رحم ساخته می شود. این لایه وظیفه دریافت تخمک لقاح یافته را بر عهده دارد. در اواسط چرخه و با تخمک گذاری سطح پروژسترون نیز افزایش می یابد. در این مرحله ضخامت آندومتر به حداکثر می رسد. اگر در طول این دوره تخمک لقاح یافته ای وجود نداشته باشد سطح استروژن و پروژسترون پایین می آید. این کاهش موجب ریزش آندومتر شده و خونریزی آغاز می شود.
عادت ماهانه در زنان چه اهمیتی دارد
گرچه همه زنان چرخه قاعدگی را تجربه می کنند اما جزئیات این رویداد طبیعی در هر شحصی متفاوت است. تعداد روزهای خونریزی و شدت آن، علائم و تغییرات فیزیکی و روانی و عوارض جانبی عادت ماهانه بسته به عوامل ژنتیکی و محیطی در هر زن با دیگری فرق می کند. شاید این سوال برایتان پیش آمده باشد که آیا لازم است این تغییرات را با متخصص بهداشت زنان در میان بگذارید یا خیر.
در حقیقت توجه به این جزئیات و ثبت آنها ضروری است. اگر تا به حال از کنار این تغییرات به سادگی می گذشتید باید بدانید که بیان کردن آنها هنگام معاینه توسط پزشک می تواند تعیین کننده و مهم باشد. در ادامه برخی نکات طبیعی و غیر طبیعی درباره عادت ماهانه زنان را مرور می کنیم.
بیشتر بخوانید: چطور با ۹ ترفند ساده از نشت نوار بهداشتی در طول عادت ماهانه پیشگیری کنیم؟
۱۲ نکته مهم درباره عادت ماهانه زنان
با ما همراه شوید تا با ۱۲ نکته کلیدی درباره عادت ماهیانه(پریود) آشنا شوید.
۱- قرص تنها راه پیشگیری از عادت ماهانه شدید نیست
حدود ۱۰ تا ۳۰ درصد زنان دچار خونریزی شدید در عادت ماهانه هستند. این موضوع به طور معمول با گرفتگی و درد شدید همراه است و می تواند به کم خونی منجر شود. بسیاری از زنان برای پیشگیری از این شرایط به قرص ضد بارداری رجوع می کنند، اما این تنها راه ممکن نیست.
نتایج یک پژوهش در انگلستان نشان داد که استفاده از آی یو دی میرنا (Mirena IUD) می تواند از خوردن قرص ضد بارداری بهتر عمل کند. این آی یو دی با آزاد کردن مقدار کمی هورمون پروژستین مخاط دهانه رحم را ضخیم کرده و مانع رسیدن اسپرم به تخمک می شود. از طرفی این وسیله باعث نازک شدن پوشش داخلی رحم شده و به این ترتیب خونریزی را کاهش می دهد.
برخی دیگر از راه های پیشگیری از بارداری مانند آمپول و حلقه ضد بارداری نیز می توانند موثر باشند. این گزینه ها مدت زمان عادت ماهانه را کوتاه و خونریزی را سبک تر می کنند.
بیشتر بخوانید: انواع روش های پیشگیری بارداری و ۱۰ عارضه قرص ضد بارداری
۲- با کاپ قاعدگی عادت ماهانه کم دردسری داشته باشید
به طور متوسط زنان حدود ۱۰ هزار نوار بهداشتی یا تامپون در دوران عادت ماهانه خود مصرف می کنند. استفاده از نوار بهداشتی یا تامپون علاوه بر احتمال ایجاد حساسیت، به نفع طبیعت نیز نیست. یکی از راه های داشتن قاعدگی بدون درد استفاده از کاپ قاعدگی است.
کاپ قاعدگی از سیلیکون ضد حساسیت ساخته شده و به جای جذب خون، آن را در خود نگه می دارد. برای استفاده باید طبق دستور کارخانه کاپ را در کانال واژن قرار دهید. استفاده از کاپ مزایای اقتصادی نیز دارد. کاپ های قاعدگی قابل شستشو را می توانید تا چند سال مورد استفاده قرار دهید. پس از هربار استفاده باید کاپ را شسته و خشک کنید. در پایان عادت ماهانه نیز می توانید آن را با آب جوش ضدعفونی کنید.
۳- نزدیک شدن به یائسگی و سخت شدن عادت ماهانه زنان
تحقیقی که در سال ۲۰۱۴ در دانشگاه میشیگان انجام شد نشان داد با نزدیک شدن به سن یائسگی، زنان دوره های عادت ماهانه سنگین تر و طولانی تری را تجربه خواهند کرد. ۱۳۰۰ زن ۴۲ تا ۵۴ ساله در این تحقیق تحت نظر قرار گرفتند. ۹۱ درصد آنها خونریزی بیش از ۱۰ روز، ۸۸ درصد لکه بینی مکرر و ۷۸ درصد خونریزی شدید را گزارش دادند.
برای زنانی که عادت ماهانه منظمی داشته اند پذیرفتن این شرایط و عادت ماهانه و پریودی نامنظم در ۴۰ سالگی می تواند دشوار باشد. اما خبر خوب این است که در صورت رنج بردن از خونریزی زیاد یا گرفتگی های عضلانی می توانید به توصیه پزشک به هورمون درمانی بپردازید.
۴- احتمال بارداری در پریود وجود دارد
گرچه بسیار بعید است که زنی هنگام عادت ماهانه باردار شود اما احتمال آن صفر نیست. به طور کلی تخمک گذاری ۱۴ روز پس از شروع عادت ماهانه اتفاق می افتد. این زمان در زنان مختلف تفاوت دارد و برخی از آنها می توانند تخمک گذاری غیر معمول داشته باشند.
اسپرم می تواند تا ۷ روز داخل دستگاه تولید مثل زنانه زنده بمانند. بنابر این اگر زنی در پایان یک دوره ۷ روزه خونریزی، اقدام به نزدیکی کند و تخم گذاری او در روز ۱۴ چرخه قاعدگی انجام شود، امکان بارداری وجود دارد. توصیه متخصصان این است که اگر قصد بچه دار شدن ندارید در هر شرایطی بهتر است از وسایل جلوگیری از بارداری استفاده کنید.
بیشتر بخوانید: بیماری های خود ایمنی در بارداری و نکات مهم سلامت مادر و جنین
۵- حجم خون قاعدگی کمتر از تصور شماست
شاید عجیب به نطر برسد اما مقدار متوسط خون از دست رفته در عادت ماهانه زنان چیزی بین ۳ تا ۶ قاشق غذاخوری است. پزشکان برای سنجش میزان خونریزی معمولا تعداد دفعات تعویض نوار بهداشتی یا تامپون را از شما می پرسند. اگر هر دو یا سه ساعت مجبور به تعویض آنها هستید، احتمالا خونریزی شما کمی زیاد است. این موضوع را با متخصص بهداشت زنان در میان بگذارید. خونریزی زیاد می تواند منجر به کم خونی و بروز علائمی مانند سرگیجه، سردی دست و پا و احساس ضعف شود.
۶- گرفتگی عضلات و قاعدگی دردناک می تواند جدی باشد
تقریبا همه زنان در دوران عادت ماهانه گرفتگی و درد را در شکم، پا و کمر خود احساس می کنند. این دردها در اثر انقباضات رحمی برای تخلیه خون ایجاد می شوند. اما میزان درد قاعدگی در هر زنی متغیر است. در بعضی زنان درد پریود به عذابی واقعی تبدیل می شود. برای کاهش درد پریود می‌توانید از این موارد کمک بگیرید: کیسه آب گرم، ماساژ و داروهای ضد التهابی بدون نسخه مانند ایبوپرفن، ناپروکسن یا سلکوکسیب.
اگر در حالت عادی قاعدگی و پریودی دردناکی نداشتید و به ناگهان هنگام پریود درد زیاد و گرفتگی های شدید را تجربه می کنید بهتر است آن را جدی بگیرید. درد شدید و بدون سابقه قبلی عادت ماهانه می تواند نشانگر مشکلات جدی تر باشد. از جمله این مشکلات می توان به فیبروم رحمی یا آندومتیوز اشاره کرد.
در هر حال اگر درد پریود شما طاقت فرساست و شما را از انجام فعالیت های روزمره باز می دارد با پزشک صحبت کنید. با انجام معاینات و تجویز دارو می توانید قاعدگی بدون درد و راحت تری داشته باشید.
بیشتر بخوانید: ۸ دمنوش مفید گیاهی برای کاهش درد قاعدگی
۷- از اپلیکیشن های مربوط به عادت ماهانه زنان کمک بگیرید
تعداد زنانی که عادت ماهانه منظم و ۲۸ روزه دارند زیاد نیست. در اغلب موارد زنان عادت ماهانه و پریودی نامنظم را تجربه می کنند. در این صورت عصر دیجیتال اینجا به کمک شما می آید. امروزه برنامه های کاربردی گوناگونی برای ثبت و نظارت بر چرخه قاعدگی وجود دارند. با ثبت برخی اطلاعات مانند شروع و پایان چرخه قاعدگی این برنامه دوره های بعدی را محاسبه می کند.
اگر سندروم پیش از قاعدگی (PMS) در شما شدید است استفاده از اپلیکیشن را به شما توصیه می کنیم. روزهای قبل از فرا رسیدن نوسانات خلقی، درد و مشکلات دیگر اپلیکیشن به شما هشدار خواهد داد. به این ترتیب می توانید برای این تغییرات آماده شوید یا داروی مورد نیاز را مصرف کنید.
مزیت دیگر این اپلیکیشن ها ثبت جزئیات است. وقتی برای معاینه به پزشک مراجعه می کنید، از شما علائم و شدت آنها را جویا می شود. با ثبت این علائم در اپلیکیشن یک سابقه خوب و قابل اتکا برای معاینات پزشکی خواهید داشت.
بیشتر بخوانید: بهترین اپلیکیشن های سلامتی اندروید و ios
۸- لکه بینی در چرخه قاعدگی همیشه خطرناک نیست
بسته به اینکه در کدام روز از چرخه قاعدگی قرار دارید ممکن است دچار لکه بینی شوید. دلیل لکه بینی می تواند تغییرات سطح هورمون های استروژن و پروژسترون باشد. برخی از بیماری های جدی مانند پولیپ یا سرطان دهانه رحم نیز می توانند موجب لکه بینی شوند. اما لکه بینی در چه صورت خطرناک است؟
اینجاست که اهمیت ثبت وقایع مربوط به عادت ماهانه زنان مشخص می شود. در صورتی که لکه بینی به دلیل تغییرات هورمونی اتفاق بیفتد جای نگرانی نیست. اگر شما قبلا هم چنین چیزی را تجربه کرده و آن را ثبت کرده باشید می توانید به راحتی آن را با پزشک درمیان بگذارید. اگر لکه بینی بدون سابقه رخ داد یا اینکه برای مدتی طولانی ادامه داشت بهتر است آن را جدی بگیرید و برای معاینه به پزشک مراجعه کنید.
۹- وجود لخته در خون قاعدگی خطرناک است؟
گرچه این لخته ها ظاهر خوشایندی ندارند اما وجود لخته در خون قاعدگی کاملا طبیعی است. به طور معمول هنگامی که عادت ماهانه شما شدید باشد، شاهد این لخته‌ها خواهید بود. این لخته ها می توانند تیره یا روشن باشند. سایز آنها به طور معمول به اندازه یک کشمش است.
دیدن لخته های بزرگتر، به اندازه سکه، می تواند غیر عادی باشد. اگر در چند چرخه قاعدگی متمادی شاهد لخته های بزرگ بودید آن را با متخصص زنان در میان بگذارید تا شرایط را بررسی کند.
۱۰- آبکی یا خاکستری بودن خون هنگام عادت ماهانه نشانه چیست؟
معمولا رنگ خونی که در روزهای اول عادت ماهانه از بدن خارج می شود قرمز و روشن است. هرچه به پایان قاعدگی نزدیک شوید رنگ خون تیره شده و به خاکستری می گراید. هرچه خروج خون زمان بیشتری ببرد رنگ آن تیره تر خواهد بود. دلیل این موضوع واکنش اکسیژن با هموگلوبین موجود در خون است.
آبکی بودن خون نیز معمولا بر اثر ترکیب شدن خون با ترشحات واژن اتفاق می افتد. البته اگر خون قاعدگی شما خاکستری یا آبکی است و بوی بد و زننده ای دارد ممکن است نشانه عفونت باشد. بهتر است این نکته را با پزشک در میان بگذارید.
۱۱- قطع شدن ناگهانی عادت ماهانه خطرناک است؟
شاید کی متناقض به نظر برسد اما سندروم تخمدان پلی کیستیک و مشکلات تیروئیدی همان طوری که ممکن است موجب تشدید خونریزی شوند، می توانند دلیل قطع شدن آن نیز باشند. همچنین استرس نیز می تواند تخمک گذاری را مختل کرده و موجب قطع پریود و عادت ماهانه نامنظم شود.
یکی دیگر از دلایل پریود نشدن کاهش وزن شدید است. کاهش وزن چربی ها را از بین می برد و به این ترتیب سطح استروژن پایین می آید. کاهش سطح استروژن خون می تواند موجب سبک یا قطع عادت ماهانه در زنان شود. نوسانات هورمونی هنگام شیردهی و دوران یائسگی نیر به همین ترتیب عمل می کنند. اگر فاصله بین دو پریود شما بیشتر از ۳ ماه شده و باردار یا یائسه نیستید، این موضوع را با پزشک خود در میان بگذارید.
۱۲- عادت ماهانه طولانی یا شدید
مدت خونریزی عادت ماهانه در زنان مختلف بین ۳ تا ۱۰ روز متغیر است. اما حجم خونریزی به طور معمول از روز سوم به بعد کمتر می شود. منوراژی (جریان سنگین خونریرزی) برای بیشتر از ۷ روز می تواند نگران کننده باشد. همان طور که گفته شد سندروم تخمدان پلی کیستیک یا مشکلات تیروئیدی می تواند باعث بی نظمی عادت ماهانه و طولانی شدن آن شوند. داروهایی که تغییرات هورمونی در بدن ایجاد می کنند نیز ممکن است از دیگر دلایل پریود طولانی باشند.
بیشتر بخوانید: علائم سرطان تخمدان
یک دلیل دیگر برای عادت ماهانه طولانی ممکن است وجود پولیپ و فیبروم در رحم باشد. سن نیز عامل مهمی است. با رسیدن به ۴۰ سالگی و نزدیک شدن به یائسگی چرخه قاعدگی بی نظم می شود. افزایش وزن و وجود چربی زیاد نیز با افزایش سطح پروژسترون مدت زمان خونریزی را افزایش می دهد. در هر صورت اگر این مورد را تجربه کردید با یک پزشک مشورت کنید.
منبع: health
