مهم ترین علائم بیماری سرطان ریه و علل و روش های درمان آن

سرطان ریه یک بیماری بدخیم ریه است که یکی از مهمترین دلایل آن سیگار و دخانیات است. این بیماری اغلب علائم واضح و مشخصی ندارد. تا زمانی که بیماری کاملا پیشرفته شود. روش های درمانی سرطان ریه عمدتا شامل جراحی و شیمی درمانی، پرتودرمانی و در برخی موارد درمان های دارویی هدفمند است. این بیماری به طور کلی تقریبا ۲۰ درصد از کل مرگ های ناشی از سرطان را تشکیل می دهد. در این مقاله از مجله کوروش به بررسی علل و علائم سرطان ریه و روش های تشخیص و درمان آن می پردازیم.

علائم بیماری سرطان ریه چیست؟

به طور کلی علائم بیماری سرطان ریه سلول کوچک و سرطان ریه سلول بزرگ تقریبا یکسان هستند. این علائم شامل سرفه های طولانی و بعد همراه با خون، درد قفسه سینه، گرفتگی صدا و تنگی نفس است. کسانی که مبتلا به سرطان ریه هستند گاهی اوقات هنگام نفس کشیدن عمیق و یا خندیدن سرفه های زیادی می کنند. خس خس سینه یکی دیگر از علائم اولیه مبتلایان به بیماری سرطان سینه است. ضعف و خستگی، کاهش اشتها و کاهش وزن را می توان از دیگر علائم این بیماری نام برد. همچنین علائم بیماری سرطان ریه در برخی از مبتلایان عفونت‌های تنفسی مکرر چون ذات‌الریه یا برونشیت است.

علائم سرطان ریه پیشرفته

با گسترش بیماری سرطان ریه، علائم اضافی نیز در محل تشکیل تومور های جدید بروز پیدا می کنند. به عنوان مثال توده ها در گره های لنفاوی، گردن یا استخوان گردن مشهود می شوند. استخوان درد از دیگر علائم بیماری سرطان ریه در حالت پیشرفته است. این درد معمولا در پشت دنده ها و یا باسن احساس می شود.

سر درد، سرگیجه و مشکلات جدی تعادل از دیگر علائم مدل پیشرفته سرطان ریه است. مبتلایان به این بیماری گاهی دچار بی حسی در دست یا پاها می شوند. این بیماری علائم خود را در کبد هم نشان می دهد. مبتلایان گاهی دچار زردی پوست و چشم می شوند. تومورهای بالای ریه می توانند روی اعصاب صورت تاثیر بگذارند.

این موضوع منجر به افتادگی پلک، مردمک چشم و یا تعریق در یک طرف صورت می شود. این علائم در کنار هم سندروم «هورنر» نامیده می شود. گاهی اوقات بیماران مبتلا به سرطان ریه در حالت حاد شانه درد های جدی می‌گیرند. تومور ها می توانند روی ورید بزرگی که خون را بین سر و قلب منتقل می‌کند، قرار گرفته و به آن ها فشار بیاورند. این موضوع باعث تورم صورت، گردن، بالای قفسه سینه و بازوها می شود.

سندروم پارانئوپلاستیک در بیماری سرطان ریه

سرطان ریه گاهی اوقات ماده ای مشابه با هورمون ایجاد می کند. این ماده باعث بروز علائم متنوعی تحت عنوان سندروم پارانئوپلاستیک می‌شود. علائم سندروم پارانئوپلاستیک در این بیماری، ضعف عضلانی، حالت تهوع و استفراغ است. گاهی این سندروم باعث فشار خون بالا و افزایش قند خون، گیجی، تشنج و کما هم می شود.

سرطان ریه و کمر درد

کمر درد از علائم شایع در مبتلایان به بیماری سرطان ریه است. ممکن است سرطان ریه و کمر درد را کاملا نامرتبط با هم بدانید. اما بیشتر افراد مبتلا به سرطان ریه دچار کمر درد هستند. گرچه باید گفت که همه مبتلایان به این بیماری از کمر درد رنج نخواهند برد. اما در بسیاری از آن ها این درد نسبتا شدید است. برخی پزشکان می‌ گویند کمر درد یکی از اولین علائم بیماری سرطان ریه است. کمر درد می تواند به دلیل فشار تومورهای بزرگ در ریه باشد. این موضوع می تواند نشانه گسترش سرطان و نفوذ آن به ستون فقرات و دنده ها باشد.

سرطان ریه و فشار شدید بر روی نخاع

با رشد تومور سرطانی، فشرده‌سازی نخاع اتفاق می‌ افتد. همین موضوع در بروز کمر درد های شدید بسیار تاثیر گذار است. فشرده سازی نخاع می تواند باعث بروز برخی علائم وخیم عصبی شود. ضعف دست و پا و بی اختیاری ادرار و روده یکی از این علائم هستند. در صورت فشار به نخاع، افراد دچار بی حسی در پاها می شوند. همچنین در تامین خون نخاعی تداخل ایجاد خواهد شد. بدون درمان، این موضوع شدت بیشتری پیدا خواهد کرد. منظور از درمان استفاده از روش های جراحی، پرتودرمانی و یا شیمی درمانی است. این روش ها باعث از بین رفتن، حذف و یا کوچک شدن تومور خواهند شد و در بهبود کمربند کمر درد بسیار تاثیر گذار هستند.

تجویز داروهای ضد التهاب

در صورت فشار زیاد تومورهای سرطانی، پزشک می تواند از کورتیکو استروئید ها استفاده کند. در برخی موارد داروهای مسکنی چون استامینوفن و داروهای ضد التهاب غیر استروئیدی تجویز می شود. در صورت بروز درد های شدید تر ممکن است گاهی برای مبتلایان به بیماری سرطان ریه، مورفین یا اکسی کدون تجویز شود.

عوامل ابتلا به بیماری سرطان ریه

هر کسی می تواند مبتلا به این بیماری شود. اما ۹۰ درصد موارد ابتلا به سرطان ریه در نتیجه کشیدن سیگار است. با استنشاق دود و ورود آن به ریه بافت های ریه شروع به آسیب دیدن می کنند. ریه ها می توانند آسیب‌ ها را ترمیم کنند. اما تداوم قرار گرفتن در معرض دود ترمیم را دشوار می کند. هنگامی که سلول‌ ها آسیب می بینند، رفتار غیر طبیعی آن ها آغاز می شود. همین موضوع احتمال ابتلا به سرطان ریه را افزایش می دهد. سرطان ریه سلول های کوچک، تقریبا همیشه همراه با استعمال دخانیات است. وقتی سیگار را ترک می کنید به مرور خطر ابتلا به سرطان ریه کاهش می یابد.

رادون و سرطان ریه

قرار گرفتن در معرض رادون که نوعی گاز رادیواکتیو است، دومین علت اصلی سرطان ریه محسوب می شود. رادون از طریق ترک های کوچک پی ساختمان ایجاد می شود. افراد سیگاری که در معرض رادون قرار دارند، بیشتر مستعد ابتلا به بیماری سرطان ریه هستند. تنفس سایر مواد خطرناک و سمی در طولانی مدت، از دیگر عوامل ابتلا به سرطان ریه است. نوعی سرطان ریه با نام مزوتلیوما تقریبا بر اثر قرار گرفتن در معرض آزبست بروز پیدا می کند.

دلایل فرعی ابتلا به بیماری سرطان ریه

اما برخی مواد دیگر که باعث ابتلا به سرطان ریه می شوند، شامل کروم نیکل و برخی از فرآورده های نفتی هستند. همچنین آرسنیک، کادمیوم و اورانیوم نیز نقش زیادی در ابتلا به سرطان ریه دارند. جهش های ژنتیکی و ارثی نیز می‌توانند از دیگر علائم ابتلا به بیماری سرطان ریه باشند. این جهش های ارثی و ژنتیکی در افراد سیگاری احتمال ابتلا به بیماری را چند برابر می کند. با این حال گاهی اوقات هم حتی هیچ دلیل واضحی برای ابتلا به سرطان ریه وجود ندارد.

انواع مختلف سرطان ریه

سرطان ریه سرطانی است که از ریه ها شروع می شود. شایع ترین نوع آن سرطان ریه بزرگ است. این نوع از سرطان ریه حدود ۸۰ تا ۸۵ درصد کل موارد ابتلا را تشکیل می دهد. ۳۰ درصد موارد مربوط در سلول هایی می شوند که در پوشش داخلی حفره ها و سطوح بدن هستند. این نوع سرطان ریه در قسمت خارجی ریه ها اتفاق می‌افتد.

۳۰ درصد دیگر در سلول هایی شکل می گیرند که مجاری دستگاه تنفسی را پوشانده اند. زیرمجموعه نادری از سرطان ریه در مجاری خارجی ریه ها و در کیسه های کوچک ریه بروز پیدا می کنند. که به آن آدنوکارسینومای درجا (AIS) گفته می شود. این نوع از بیماری سرطان ریه تهاجمی نیست و ممکن است به بافت اطراف حمله نکند. بنابراین نیاز به درمان فوری ندارد. اما انواع دیگر آن که شامل کارسینوم سلول بزرگ و تومورهای عصبی و غدد درون ریز هستند را باید بسیار جدی گرفت.

سرطان ریه سلول کوچک

حدود ۱۵ تا ۲۰ درصد از مبتلایان به بیماری سرطان ریه، دچار سرطان ریه سلول کوچک می شوند. این نوع سرطان ریه بسیار سریع تر از سرطان ریه سلول بزرگ رشد و گسترش پیدا می کند. بنابراین معمولا افراد مبتلا به این نوع سرطان ریه خیلی سریع به شیمی درمانی نیاز پیدا می کنند. متاسفانه احتمال درمان این نوع سرطان ریه بسیار کم است. در برخی موارد تومورهای سرطان ریه سلول بزرگ، شامل تومورهای سلول کوچک نیز هستند.

سرطان ریه مزوتلیوما

مزوتلیوما نوعی سرطان ریه بدخیم و نادر است که منشا آن سلول های مزوتلیوم هستند. اکثر کسانی که دچار این نوع از بیماری سرطان ریه می شوند، معمولاً در تماس طولانی با آزبست قرار داشته‌ اند. در این نوع سرطان، قبل از مشاهده علائم بیماری، تومورها در ریه کاملا بزرگ می شوند. علائم اولیه این نوع سرطان همانند علائم بیماری سرماخوردگی است. بنابراین بیشتر مبتلایان به این نوع سرطان ریه، معمولا به دنبال مراقبت های پزشکی نمی روند. همین موضوع باعث عدم تشخیص اولیه این بیماری و رشد بیش از حد آن می شود.

عوامل موثر در احتمال افزایش ابتلا به بیماری سرطان ریه

یکی از بزرگترین عوامل تاثیر گذار در ابتلا به بیماری سرطان ریه سیگار است. محصولات دخانیات حاوی هزاران ماده سمی هستند. افراد سیگاری ۱۵ تا ۳۰ درصد بیشتر از افراد غیر سیگاری به این بیماری مبتلا می شوند. هرچه مدت زمان بیشتری سیگار بکشید، احتمال ابتلا به سرطان ریه بیشتر می شود. ترک سیگار می تواند این خطر را کاهش دهد. حتی تنفس دود سیگار نیز یکی از عوامل اصلی تاثیر گذار در ابتلا به این بیماری است. هر ساله در ایالات متحده حدود ۷ هزار و ۳۰۰ نفر که هرگز سیگار نکشیده اند، بر اساس سرطان ریه ناشی از دود سیگار می میرند.

ترک های داخل ساختمان

قرار گرفتن در معرض رادون، گازی که به صورت طبیعی وجود دارد، خطر ابتلا به سرطان ریه را افزایش می دهد. رادون گازی است که از زمین بلند می شود. این گاز از طریق ترک های کوچک وارد ساختمان می‌ شود. گاز رادون یکی دیگر از مهمترین دلایل سرطان ریه در افراد غیر سیگاری است.

عوامل فرعی اما ریسکی

اگر در محیط کار در معرض مواد سمی مانند اگزوز، آزبست یا گازوئیل باشید، خطر ابتلا به بیماری سرطان ریه وجود دارد. سابقه خانوادگی نیز در ابتلا به این نوع سرطان بسیار مهم است. افرادی که پرتو درمانی در محل قفسه سینه داشته اند نیز نسبت به سایر افراد معمولی ریسک پذیر تر هستند.

روش های تشخیص بیماری سرطان ریه

در صورت مشکوک بودن به بیماری سرطان ریه پس از معاینه های فیزیکی، پزشک به شما می گوید که چگونه برای آزمایش‌ های خاص آماده شوید. این آزمایش ها شامل تصویر برداری، سیتولوژی خلط، برونکوسکوپی و مدیاستینوسکوپی هستند.

تصویر برداری

با استفاده از اسکن‌ های اشعه ایکس، ام آر آی، سی تی و پت، یک توده غیر طبیعی دیده می شود. این اسکن ها جزئیات بیشتری نشان می دهند و ضایعات کوچکتری را در منطقه ریه پیدا می‌کنند. بنابراین یکی از راه های اصلی تشخیص بیماری سرطان ریه، کمک از این نوع اسکن ها و تصویر برداری ها هستند.

سیتولوژی خلط

اگر یکی از مشکلات شما سرفه های مداوم است، نیاز به سیتولوژی خلط دارید. سیتولوژی خلط یکی از راه های تشخیص سرطان ریه است. از سرفه خلط تولید می‌شود. بررسی میکروسکوپی این خلط می‌ تواند به تشخیص وجود سلولهای سرطانی کمک کند.

انواع نمونه برداری برای تشخیص سرطان ریه

نمونه برداری یکی از راه های اصلی تشخیص بیماری سرطان ریه است. با نمونه برداری می‌توان سرطانی بودن سلول‌ها را تشخیص داد. نمونه بافت را می توان از طریق سوزن، برونکوسکوپی و مدیا ستینوسکوپی انجام داد. نمونه بافت برای تجزیه و تحلیل به یک آسیب‌ شناس ارسال می‌شود. اگر نتیجه برای سرطان مثبت باشد، آزمایش های بیشتر مانند اسکن استخوان می تواند برای تعیین نهایی سرطان و تشخیص مرحله آن کمک کننده باشد. در این آزمایش ها یک ماده شیمیایی رادیواکتیو به شما تزریق می‌شود. سپس مناطق غیر طبیعی استخوان بر روی تصاویر برجسته می شوند.

مراحل بیماری سرطان ریه

مراحل سرطان ریه مشخص می‌کند که این بیماری چقدر گسترش یافته است. تعیین مراحل بیماری در راهنمایی درمان بسیار موثر است. شانس درمان موفقیت آمیز بیماری سرطان ریه در مراحل اولیه و قبل از رشد آن بسیار زیاد است. اما متاسفانه این بیماری در مراحل اولیه، علائم واضحی نشان نمی‌دهد. معمولا تشخیص آن اغلب پس از گسترش و رشد سلول های سرطانی صورت می گیرد.

مراحل سرطان ریه سلول بزرگ

سرطان ریه سلول بزرگ دارای چهار مرحله اصلی است. در مرحله اول سرطان در ریه مشخص است، اما به خارج از ریه گسترش نیافته است. در مرحله دوم سلول های سرطانی در ریه و غدد لنفاوی مجاور دیده می شود. در مرحله سوم سلول های سرطانی علاوه‌ بر ریه در غدد لنفاوی وسط قفسه سینه مشهود هستند.

مرحله سوم از این بیماری شامل ۲ بخش است. در بخش اول سرطان در غدد لنفاوی دیده می‌شود. اما فقط در سمت قفسه سینه که سرطان در آن رشد پیدا کرده مشهود است. اما در مرحله دیگر سرطان به غدد لنفاوی مقابل قفسه سینه یا بالای استخوانه گردن نیز نفوذ پیدا کرده است. در مرحله چهارم سرطان به هر دو ریه، ناحیه اطراف ریه ها و اندام های دور آن رسیده است.

مراحل سرطان ریه سلول کوچک

به طور به طور کلی بیماری سرطان ریه سلول کوچک دارای دو مرحله اصلی است. در مرحله اول سرطان فقط در یک ریه و غدد لنفاوی مجاور در همان سمت قفسه سینه دیده می شود. اما در مرحله گسترده تر که به معنای رشد سرطان است، سلول های سرطانی در سراسر ریه، مقابل ریه، گره های لنفاوی، مایع اطراف ریه، مغز استخوان و اندام های دور آن نفوذ کرده‌ اند.

درمان بیماری سرطان ریه

معمولا برای درمان بیماری سرطان ریه بهتر است از چندین پزشک مشاوره بگیرید. در صورت تشخیص سرطان ریه مراقبت از شما توسط تیمی از پزشکان انجام خواهد شد. این تیم شامل یک جراح، متخصص قفسه سینه و ریه ها، یک متخصص ریه، یک آنکولوژیست پزشکی و یک آنکولوژیست پرتوی هست. قبل از تصمیم گیری برای درمان، درباره تمام گزینه های درمانی خود صحبت کنید. پزشکان شما را با مراقبت های ویژه این بیماری آشنا کرده و به شما توصیه های لازم را می کنند. درمان سرطان ریه سلول بزرگ در افراد مختلف متفاوت است. روش های درمان بیشتر به جزئیات خاص سلامتی شما بستگی دارد.

مراحل درمان سرطان ریه سلول بزرگ

در مرحله اول ممکن است برای برداشتن برخی از ریه شما نیاز به جراحی باشد. گاهی شیمی درمانی نیز توصیه می شود. به خصوص اگر تشخیص داده شود که سلول ها در حال رشد هستند. در مرحله دوم ممکن است برای برداشتن بخشی از ریه یا تمام آن به جراحی نیاز داشته باشید. پس از جراحی معمولا شیمی درمانی هم توصیه می‌شود. اما در مرحله سوم از درمان سرطان ریه سلول بزرگ، ممکن است ترکیبی از شیمی درمانی، جراحی و پرتودرمانی برای شما تجویز شود. در مرحله چهارم، درمان کمی دشوار است. گزینه های درمانی شامل جراحی، پرتو درمانی، شیمی درمانی، درمان هدفمند و ایمونوتراپی هستند.

درمان تسکینی

روش های درمان برای بهبود سرطان ریه سلول بزرگ معمولاً شامل جراحی، شیمی درمانی و پرتو درمانی هستند. در بیشتر موارد جراحی برای مورد های پیشرفته این نوع سرطان پیشنهاد می شود. در این میان آزمایش‌ های بالینی نیز برای دسترسی به درمان‌های جدید امیدوار کننده وجود دارد.
اگر واجد شرایط آزمایش بالینی هستید، از پزشک خود سوال کنید. برخی از افراد مبتلا به سرطان ریه پیشرفته ترجیح می‌دهند درمان خود را ادامه ندهند. شما می توانید درمان و مراقبت های تسکینی را انتخاب کنید. با انتخاب این گزینه بیمار بیشتر به جای درمان سرطان، علائم آن را کاهش می دهند.

درمان های خانگی برای علائم سرطان ریه

داروهای خانگی و هومیوپاتی سرطان را درمان نمی کند. اما برخی از دارو های خانگی ممکن است باعث تسکین علائم مرتبط با این بیماری و عوارض جانبی آن شوند. برای استفاده از مکمل های غذایی با پزشک خود مشورت کنید. برخی از گیاهان و یا عصاره های گیاهی و داروهای خانگی می توانند در روند درمان اختلال ایجاد کنند و سلامت شما را به خطر بیاندازند. تمامی روش های درمانی مکملی را با پزشک خود در میان بگذارید. مطمئن شوید که تمامی این روش ها برای شما بی خطر هستند.

ماساژ و طب سوزنی

ماساژ با کمک یک درمانگر واجد شرایط، می تواند به تسکین درد و اضطراب ناشی از این بیماری بسیار کمک کند. برخی از ماساژ های درمانی مخصوص افراد مبتلا به سرطان هستند. همچنین طب سوزنی توسط یک پزشک و آموزش دیده ممکن است به کاهش درد، تهوع و استفراغ در بیماری سرطان ریه کمک کند. اما اگر داروهای رقیق کننده خون مصرف می‌کنید، باید گفت که استفاده از این روش ایمن نیست.

مدیتیشن، هیپنوتیزم و یوگا

مدیتیشن باعث آرامش و کاهش استرس می شود. این کار به کیفیت زندگی بیمار سرطانی بسیار کمک می‌کند. همچنین هیپنوتیزم در ایجاد آرامش و کاهش تهوع، درد و اضطراب ناشی از بیماری سرطان ریه بسیار تاثیرگذار است که شما می توانید یوگا را نیز آزمایش کنید. با ترکیب تکنیک های تنفس، مراقبه و کشش می توانید احساس بهتری داشته باشید و خواب خوبی را تجربه کنید.

روغن سیاه دانه

برخی از بیماران سرطانی برای بهبود علائم بیماری به روغن سیاه دانه روی می آورند. می توان از این روغن در هنگام پخت و پز استفاده کرد. یا اینکه آن را با غذا مخلوط کرد. روغن سیاه دانه باعث از بین رفتن تهوع و استفراغ می شود. گفته می شود این روغن وضعیت اشتها در بیمار را نیز بهتر خواهد کرد.

رژیم غذایی مبتلایان به بیماری سرطان ریه

هیچ رژیم خاصی برای سرطان ریه وجود ندارد. با این حال گفته می‌شود بیماران مبتلا به سرطان ریه لازم است تا همه مواد غذایی مورد نیاز بدن را تامین کنند. اگر دچار کمبود ویتامین و مواد معدنی خاصی هستید، پزشک به شما توصیه می‌ کند تا غذا هایی با ویتامین و مواد معدنی زیاد مصرف کنید. گاهی اوقات برای بیمار مکمل های غذایی خاصی تجویز می شود. توجه داشته باشید که از مکمل ها بدون مشورت پزشک استفاده نکنید. چرا که برخی از آن ها می توانند در روند درمان اختلال ایجاد کنند.

بهترین غذاها و دسرها برای افراد مبتلا به سرطان

چند توصیه غذایی

هر زمان که اشتها داشتید، غذا بخورید. اگر اشتها ندارید سعی کنید در طول روز وعده های غذایی کمتری بخورید. در صورت نیاز به افزایش وزن، مکمل های غذایی را با قند کم و غذاهای پرکالری و نوشیدنی مصرف کنید. برای تسکین درد های دستگاه گوارش از چای نعناع و زنجبیل استفاده کنید. این دو چای در تسکین درد بسیار تاثیر گذار هستند.

اگر معده شما ناراحت است، از خوردن ادویه پرهیز کنید. اگر مشکل یبوست دارید، غذاهای حاوی فیبر بیشتری استفاده کنید. با پیشرفت در روند درمان ممکن است اشتهای شما تغییر کند و دچار برخی از عوارض جانبی و نیازمند مراقبت های تغذیه ای شوید. هیچ رژیم غذایی برای درمان سرطان ریه وجود ندارد. اما یک رژیم غذایی متعادل به شما کمک می کند تا با عوارض جانبی کمتری دست و پنجه نرم کرده و احساس بهتری داشته باشید.

منبع: healthline