شناخت انواع تله های شخصیتی و روش های رهایی از آن ها

ویژگی های رفتاری ما به طور دائم در حال تغییر است و این تفاوت ها موجب می شود تا هر یک از ما شخصیتی متفاوت داشته باشیم. تله های شخصیتی در واقع الگوهایی هستند که از کودکی زندگی ما را تحت تأثیر قرار می دهند. در سرویس سلامت مجله کوروش قصد داریم شما را با انواع تله های شخصیتی و روش های رهایی از آن ها آشنا کنیم.

آسیب ها، محرومیت ها و همه انتقادهایی که از سوی خانواده، اجتماع و هم سن و سال های ما در کودکی و نوجوانی بر ما تأثیر می گذارد. در نهایت همه این ها به عنوان تله های روحی و عاطفی در وجود ما نقش می بندند و موجب بروز ترس هایی در ما می شوند. در بسیاری از مواقع وجود این تله ها موجب می شوند تا ما نتوانیم در زندگی به اهداف خود دست پیدا کنیم و فردی خوشبخت باشیم.

تله شخصیتی چیست؟

تله های شخصیتی یا تله های زندگی به الگوهایی منفی از زمان کودکی و نوجوانی ما گفته می شود که در تمام طول زندگی ما تکرار می شوند و تغییر دادن آن ها بسیار مشکل است. باورهایی عمیق و ناسازگارانه که در مورد خود و جهان داریم و امروز به بخشی از وجود ما تبدیل شده اند. این باورها درست از نخستین سال های زندگی در وجود ما نهادینه شده اند. در بسیاری از مواقع علت  بروز بسیاری از رفتارها و شخصیت ما اتفاقاتی هستند که در کودکی برای ما رخ داده اند و ما حتی از وجود آن ها اطلاعی نداریم.

جالب است بدانید که همه ما در زندگی گرفتار یک یا چند تله هستیم. زمانی که بی دلیل فداکاری می کنیم، با انجام دادن یک کار اشتباه احساس گناه می کنیم و از قضاوت شدن می ترسیم. زمانی که ترس از شکست، لذت انجام دادن کارها را از ما می گیرد و یا با وابستگی شدید به اعضای خانواده مان، سعی می کنیم عقایدمان را کتمان کنیم. زمانی که بعد از تجربه ای تلخ به زندگی بد بین می شویم و فرصت ها را نمی بینیم و از بروز اتفاقات ناخوشایند می ترسیم.

همه این ها نشان می دهد که ما انسان ها خیلی زود تحت تأثیر اتفاقات قرار می گیریم. خیلی زود یادمان می رود که زندگی صحنه تجربه هاست و ترس بر وجودمان غلبه می کند. باورهای اشتباه و ترس ها ناگهانی که در ضمیر ناخودآگاه ما نقش بسته اند، اجازه زندگی کردن به ما نمی دهند. آن ها دائم به ما یادآوری می کنند که تو نمی توانی…تو شکست می خوری و تو لایق نیستی… اما واقعیت این است که شناخت تله های شخصیتی می تواند به ما کمک کند تا رفتار و ویژگی های منفی خود را اصلاح و زندگی را بدون این واهمه ها تجربه کنیم.

بیشتر بخوانید » هوش هیجانی مهم تر است یا ضریب هوشی « 

درمان تله های شخصیتی

جفری یونگ نویسنده کتاب زندگی خود را دوباره بیافرینید، با ایجاد یک طرحواره درمانی در زمینه اصلاح تله های شخصیت، روش درمانی مؤثری برای این مشکل پیشنهاد داده است. تله های شخصیت کاملاً در وجود ما نهادینه شده است و در ناخودآگاه ما قرار دارند. از همین رو امکان تغییر دادن آن ها بسیار سخت است. در اولین مرحله برای درمان تله های شخصیت ابتدا لازم به شناخت تله های شخصیتی و طرحواره های ناسازگار است.

مثلاً فردی که در کودکی خود از محبت مادر و پدر محروم بوده، احتمالاً امروز در تله محرومیت هیجانی گرفتار شده است. گرفتار شدن در این تله مدام در ضمیر ناخودآگاه فرد تکرار می کند که تو لایق دوست داشتن نیستی. در نتیجه این فرد کسانی که به او علاقه نشان دهند را پس می زند و با این کار به خود آسیب وارد می کند.

در طرحواره درمانی برای شناخت تله های شخصیتی سوالات و تست هایی از فرد پرسش می شود تا مشخص شود که فرد در کدام تله گرفتار شده است. برای این مرحله معمولاً از یک تست یا پرسشنامه هایی خاص استفاده می شود. سپس باید مشخص شود که این تله تا چه میزان روی شخصیت و رفتار فرد تأثیر گذاشته است. در نهایت افکار مثبت جایگزین افکار منفی او می شوند و روش های درمانی آغاز می شود. برای اینکه بدانید در کدام تله گرفتار شده اید، باید ابتدا به تست تله های شخصیتی یونگ با دقت پاسخ دهید و سپس اقدام به درمان کنید

انواع تله های شخصیتی

به طور کلی ۱۸ تله شخصیت شناسایی شده است که در ادامه به ویژگی هایی افرادی که در انواع تله های شخصیتی گرفتار هستند، اشاره شده است.

تله اطاعت، از آسیب زننده ترین انواع تله های شخصیتی

در این تله فرد مدام حس می کند که باید همه افراد را از خود راضی نگه دارد. این افراد دوست دارند مهربان به نظر برسند و در اکثر مواقع با دیگران موافقت می کنند. گاهی اوقات مستقل عمل کردن و تصمیم گرفتن در کارها برایشان سخت است. از همین رو معمولاً به دیگران اجازه نفوذ و دخالت می دهند. دوست ندارند دیگران را ناراحت کنند و از همین رو گاهی اوقات کاملاً تحت کنترل دیگران قرار می گیرند. از ابراز کردن نظر خود هراس دارند و فکر می کنند بیان کردن نظر آن ها برای کسی اهمیت ندارد. خشم و ناراحتی خود را بروز نمی دهند. به همین دلیل این احساسات سرکوب شده به شکل های دیگری مثل انتقام گرفتن، غیبت کردن، شکایت کردن و یا عصبانیت های یک باره و دور از کنترل بروز می کند.

رابطه رنگ مورد علاقه و خصوصیات اخلاقی افراد

تله بازداری هیجانی از سخت ترین انواع تله های شخصیتی

افرادی که در انواع تله های شخصیتی هیجانی گرفتار هستند، قادر به بیان احساسات و هیجانات خود نیستند. برای چنین افرادی سخت است که بیان کنند کسی را دوست دارند. از همین رو دائم احساسات خود را پنهان می کنند. رنج ها، خشم ها، عشق ها و هیجانات درون این افراد جمع می شوند. همانند بمبی هر لحظه امکان منفجر شدن ان وجود دارد. این افراد به احساسات چندان اهمیت نمی دهند. سعی می کنند تنها به منطق اعتماد کنند.

تله شکست، از دردناک ترین انواع تله های شخصیتی

فردی که در تله شکست گرفتار شده است خود را یک شکست خورده همیشگی فرض می کند. او از شکست خوردن می ترسد. از همین رو از انجام دادن کارهای دشوار پرهیز می کند. او دائم فکر می کند که برای انجام یک کار مناسب نیست، اطلاعات کافی ندارد و یا قادر به انجام دادن هیچ کاری نیست. او خودش را با دیگران مقایسه می کند و دائماً فکر می کند که فردی بی استعداد است و همه از او بهتر هستند. موفقیت ها و استعدادهای خود را نمی بیند و از همین رو به خود اعتماد ندارد. این فرد معمولاً در محیط های کاری با مشکلات زیادی مواجه می شود. او هیچ گاه در کارش پیشرفت نمی کند و از انجام کوچک ترین کارهای خلاقانه نیز اجتناب می کند.

گاهی اوقات فردی که در تله شکست گرفتار شده است، سعی می کند تا با کاری خاص همه توجه ها را به خود جلب کند. اما زمانی که شکست بخورد، این باور که او به درد هیچ کاری نمی خورد، در او بیشتر تقویت می شود و شدت بیشتری پیدا می کند. برنامه ریزی برای رهایی از تله های زندگی می تواند به فرد فرصتی دوباره برای زندگی کردن بدهد.

تله رها شدگی، فردی با احساس ترس همیشگی

فردی که در انواع تله های شخصیتی رها شدگی گرفتار شده است، از تنها شدن می ترسد. او دائم در مورد مرگ عزیزان و کسانی که دوستشان دارد فکر می کند. مدام نگران است که دوستان و اطرافیانش او را ترک کنند و از همین رو بیش از اندازه به آن ها نزدیک می شود. او با رفتارها و ترس هایی که از خود بروز می دهد، اطرافیانش را از خود دور می کند. این فرد اعتماد به نفس پایینی دارد.

افرادی که در این تله گرفتار هستند دوست دارند دیگران را کنترل کنند  و احساس مالکیت روی آن ها داشته باشند. حسادت زیادی دارند و تنها یک حرف یا جر و بحث عادی آن ها را می ترساند. مدام دچار سو برداشت می شوند. اگر با کسی تماس بگیرند و او پاسخ ندهد، هزاران فکر منفی از ذهنشان عبور می کند. همه روابط را در حال فروپاشی می بینند و مدام از جدایی می ترسند. اگر برای رهایی از تله های زندگی این چنین قدمی برداشته نشود، فرد در تمام عمر با این احساسات منفی زندگی خواهد کرد.

بیشتر بخوانید » پرفروش ترین کتاب های روانشناسی دنیا « 

تله مورد تأیید بودن، از سخت ترین انواع تله های شخصیتی

برای فردی که در تله تأیید گرفتار است، مهم ترین چیز این است که رضایت همه افراد را کسب کند. او حتی دوست دارد غریبه ها به او توجه کنند. حتی اگر او فردی را دوست ندارد، می خواهد که آن فرد او را دوست داشته باشد. یکی از سخت ترین انواع تله های شخصیتی که زندگی فرد را کاملاً تحت تأثیر فرار می دهد. او در زمان انجام کارها و تصمیم گیری ها مدام با خود فکر می کند که دیگران چه فکری می کنند.

این فرد با خود فکر می کند دیگران چه طور رفتار و چه طور ظاهری را می پسندند. سپس سعی می کند تا خودش را شبیه به فردی کند که دیگران دوست دارند. این فرد برای اینکه توجه همه را به خود جلب کند، تلاش زیادی می کند. برای این فرد نظر دیگران بیشتر از خودش اهمیت دارد و به همین دلیل ممکن است با کسب ثروت، موقعیت های اجتماعی و زیبایی سعی کند این توجه را به دست آورد.

تله سو استفاده کردن، از ترسناک ترین انواع تله های شخصیتی

فردی که در تله سو استفاده کردن گرفتار است از اینکه مورد سو استفاده قرار بگیرد، می ترسد. او نمی تواند به کسی اعتماد کند. دائم فکر می کند که دیگران قصد دارند او را فریب دهند. این افراد از نزدیک شدن به دیگران می ترسند و دائم دیگران را می سنجند و مراقب روابط خود هستند. اما معمولاً در آخر گرفتار افرادی می شوند که آن ها را تهدید می کنند و با آن ها بدرفتاری می کنند. عدم رهایی از تله های زندگی نظیر تله سو استفاده می تواند فرد را در ترس و استرس همیشگی قرار دهد.

بیشتر بخوانید » تست روانشناسی عشق زوجین « 

تله آمیختگی؛ با ایجاد وابستگی های شدید

یکی از انواع تله های شخصیتی مرتبط با افراد نزدیک زندگی که فرد خود را چنان درگیر خانواده خود می کند که دیگر خودش را نمی شناسد. چنین فردی نمی تواند با نظر خانواده خود مخالفت کند. در واقع او حتی توان بیان کردن نظر خود را ندارد. او استقلال خود را به طور کامل از دست می دهد. فردی که در تله های روحی و عاطفی آمیختگی گرفتار است، نمی داند از زندگی چه می خواهد و چه اهدافی دارد. او خودش را مسئول می داند تا همه چیز را به خانواده اش بگوید. در غیر این صورت احساس گناه و خیانت می کند.

تله بزرگ منشی؛ از غیرقابل تحمل ترین انواع تله های شخصیتی

یکی از انواع تله های شخصیتی که برعکس سایر تله ها به فرد احساس بیش از اندازه مهم بودن می دهد. فردی که در این تله گرفتار است فکر می کند فرد خاصی است و تنها فکر نظر خودش را قبول دارند. او به دیگران اهمیتی نمی دهد و دوست دارد همه تحت کنترل خودش باشند. وقتی که این فرد چیزی را بخواهد به هیچ کس و هیچ چیزی جز خودش فکر نمی کند و تنها دوست دارد به خواسته اش برسد. چنین افرادی به قوانین توجه نمی کنند.

تله بدبینی، از سخت ترین تله های روحی و عاطفی

یکی دیگر از تله های روحی و عاطفی که فرد را گرفتار می کند، تله بدبینی است. فردی که در این تله گرفتار شود به همه کس و همه چیز بد گمان است. همیشه نگران این است که اتفاق بدی بیفتد. حتی زمانی که همه چیز خوب است او می ترسد که همه چیز خراب شود. چنین فردی همیشه نگران و مضطرب است و هیچ وقت احساس خوبی را تجربه نمی کند.

تله تنبیه، از تلخ ترین تله های روحی و عاطفی

یکی از انواع تله های شخصیتی که فرد مدام به خودش سخت می گیرد که مبادا کار اشتباهی انجام دهد. او دائم خود را مورد انتقاد قرار می دهد. زمانی که اتفاق ناخوشایندی برای این فرد می افتد، با خود فکر می کند که حتماً لایق آن است. اگر دیگران یا اعضای خانواده کارشان را درست انجام ندهند، دائم آن ها را سرزنش می کند. فردی که در تله های روحی و عاطفی تنبیه گرفتار شده است نه خودش و نه دیگران را به راحتی نمی بخشد.

۱۰ راز زنان شاد برای لذت بردن از زندگی

تله وابستگی، با سلب استقلاب فرد

فردی که این نوع از تله های روحی و عاطفی گرفتار شود، احساس می کند که قادر به مراقبت کردن از خود نیست. او دوست دارد دیگران از او مراقبت کنند. به دوستان، خانواده و اطرافیان متکی است. از همین رو دیگران نفوذ زیادی بر زندگی این فرد خواهند داشت. او نمی تواند به تنها تصمیم بگیرد. این فرد مدام نظر خود را تغییر می دهد و با هر کسی که بتواند مشورت می کند. چنین افرادی دوست دارند همسری قوی داشته باشند تا بتوانند به او تکیه کنند. اما این موضوع باز هم وابستگی آن ها را بیشتر خواهد کرد. رهایی از تله های زندگی این چنین به فرد اجازه می دهد تا بتواند استقلال کسب کند و زندگی خوبی را تجربه کند.

تله خویشتن داری ناکارآمد

همانطور که می دانید شناخت تله های شخصیتی مهم ترین مرحله درمان مشکلات رفتاری افراد است. فردی که در تله خویشتن داری ناکارآمد گرفتار شده است نمی تواند به خوبی تمرکز کند. او قادر به کنترل کردن هیجانات خود نیست. چنین فردی زندگی آشفته ای دارد. این افراد معمولاً به راحتی به سمت اعتیاد گرایش پیدا می کنند. آن ها ممکن است به هر چیزی معتاد شوند. معمولاً برای شروع هر کاری مشتاق هستند، ولی خیلی زود اشتیاق خود را از دست می دهند. معمولاً نمی توانند شغل ثابت و مناسبی داشته باشند.

تله آسیب پذیری با ایجاد نگرانی شدید در فرد

افرادی که به تله آسیب پذیری گرفتار می شوند، خود را فردی آسیب پذیر می بینند. دائم نگران بروز یک مشکل هستند. دوست دارند فردی باشد تا از آن ها در برابر مشکلات مراقبت کند. این افراد استرس زیادی دارند و از همین رو نمی توانند از زندگی خود لذت ببرند. استرس شدید این افراد گاهی منجر می شود تا به سمت اعتیاد پناه ببرند. ترس از آسیب موجب می شود تا بسیاری از کارهای معمولی مثل سفر کردن، رانندگی و حتی سوار آسانسور شدن را کنار بگذارند. سعی می کنند به تجربه هایی که دارند اعتماد کنند و از تجربه های جدید می ترسند.

تله ایثار، با بی اهمیت جلوه دادن نیازهای فردی

افرادی که در این تله گرفتار هستند بیشتر از هر چیزی به نیازهای دیگران اهمیت می دهند. این افراد تنها به این فکر می کنند که دیگران چه می خواهند و چه دوست دارند. نیازهای خود فرد چندان اهمیتی برای او ندارد. آن ها نیاز خود را بعد از نیاز دیگران می بینند و در غیر این صورت احساس گناه می کنند.  این افراد دوست ندارند کسی را برنجانند و تنها به حمایت از دیگران فکر می کنند.

تله انزوا طلبی، از دردناک ترین تله های روحی و عاطفی

افرادی که در تله انزوا طلبی گرفتار هستند، خود را متفاوت با دیگران می بینند. آن ها دوست دارند تنها باشند. در جمع بودن این افراد را عصبی می کند. دائم به این موضوع فکر می کنند که حال دیگران چه فکری در مورد آن ها خواهند کرد. این افراد نمی توانند در جمع با دیگران ارتباط برقرار کنند. چنین افرادی معمولاً در کنار برخی افراد نزدیک راحت هستند ولی در اجتماع دچار استرس و اضطراب می شوند.

بیشتر بخوانید » علائم اوتیسم در کودکان « 

تله استانداردهای بی رحمانه، یکی از سخت ترین تله های روحی و عاطفی

گرفتار شدن در تله استانداردهای بی رحمانه یعنی داشتن توقعات بیش از حد از خود. افرادی که در این تله گرفتار می شوند، از خودشان بیش از حد معمول انتظار دارند. آن ها احساس می کنند که همیشه باید کاری انجام دهند تا مفید باشند. زمانی که به اهداف خود نمی رسند حس نارضایتی شدیدی را تجربه می کنند. معمولاً مشکلاتی نظیر استرس، خستگی، زخم معده و بی خوابی را تجربه می کنند. آن ها خیلی زود عصبانی می شوند.

چنین افرادی معمولاً اگر هدفی را تعیین کنند به آن می رسند. اما به جای لذت بردن از دستیابی به هدف، به سرعت هدف دیگری مشخص می کنند و دوباره درگیر موضوع جدید می شوند. در صورت عدم رهایی از تله های زندگی نظیر این تله فرد نه تنها لذتی از زندگی نمی برد، بلکه با تحمل فشار روحی و جسمی شدید خودش را روز به روز ضعیف تر می کند.

تله شرمساری با احساساتی پر از ترس و شرمندگی

افرادی که به تله شرمساری گرفتار می شوند، احساس بی ارزش بودن را تجربه می کنند. آن ها همیشه در حال انتقاد از خود هستند. با لحن بدی با خودشان حرف می زنند. از بیان کردن احساسات و افکار خود هراس دارند. هیچگاه خود واقعیشان را به کسی نشان نمی دهند. این افراد تحمل انتقاد را ندارند ولی دائم از دیگران انتقاد می کنند.

منابع: tunnelukkosi، tunnelukkosi