فلج خواب یا بختک | دلایل و راه های پیشگیری و درمان

فلج خواب یا بختک | دلایل و راه های پیشگیری و درمان


26 خرداد 1400 . زمان مطالعه: 9 دقیقه

خیلی بد »»»»»»»»»»»»»» خیلی خوب
فلج خواب یا بختک و روش های پیشگیری و درمان

فلج خواب (Sleep Paralysis) یا بختک به احساس عدم توانایی حرکت، چه در شروع خواب و چه در هنگام بیدار شدن گفته می شود. در این حالت حواس و آگاهی فرد دست نخورده، اما احساس می کند بر او فشار وارد شده یا گویی در حال خفه شدن است. بختک ممکن است با توهم و ترس شدید نیز همراه باشد. در این مطلب از مجله کوروش درباره فلج خواب یا بختک توضیح خواهیم داد. همچنین علل و راه های پیشگیری از بختک و کارهایی را که باید هنگام بروز این اتفاق انجام دهید، به شما خواهیم گفت.

حقایق کوتاهی در مورد فلج خواب

 

حقایق کوتاهی در مورد فلج خواب

 

۱-فلج خواب به احتمال زیاد در سنین بلوغ اتفاق می افتد.

۲- این اختلال معمولا از چند ثانیه تا چند دقیقه طول می کشد.

۳- ممکن است استرس، جت لگ، کمبود خواب و اختلال وحشت باعث تحریک آن شود.

۴- عدم توانایی در حرکت یا صحبت کردن یک ویژگی اساسی است و احتمال دارد توهماتی نیز در آن وجود داشته باشد.

۵- فلج خواب یا بختک صدمه جسمی مضر ندارد و می توان از آن پیشگیری کرد.

 

 

بیشتر بخوانید » ۱۰ حرکت ساده یوگا برای کاهش استرس «

 

 

فلج خواب یا بختک چیست؟

 

 فلج خواب یا بختک چیست؟

 

فلج خواب یک پارازومنی یا یک رویداد ناخواسته است که دقیقا پس از خوابیدن یا بیدار شدن از خواب صبح، یا در فاصله بین بیدار شدن و خوابیدن اتفاق می افتد. این اتفاق اغلب با تجارب هیپنوتیزم، توهمات دیداری، شنیداری و حسی همراه است. با فلج خواب این موارد در هنگام انتقال بین خواب و بیداری اتفاق می افتد و به طور مداوم در یکی از سه دسته قرار می گیرند:

 

۱- متجاوز (Intruder): صداهایی از باز شدن دستگیره های در، صدای قدم زدن های مرتب، مرد سایه ای یا احساس حضور تهدیدآمیز در اتاق وجود دارد.

۲- انکوبوس (Incubus): احساس فشار بر قفسه سینه، دشواری در تنفس یا احساس گرفتگی، خفگی یا تجاوز جنسی توسط موجود بدخواه. در این مواقع فرد معتقد است که در شرف مرگ است.

۳- دهلیز-موتور (Vestibular-motor): حسی از چرخش، زمین خوردن، شناور بودن و پرواز کردن، معلق بودن در فضا یا نوع دیگری از تجربه کردن خارج شدن روح از بدن است.

قرن هاست که تجربه فلج خواب ثبت شده است. افراد از فرهنگ های مختلف نیز تجربه های مشابهی دارند. فلج خواب یا بختک تهدید کننده زندگی نیست و در زمان کمی رفع می شود. اما ممکن است فرد آن را به عنوان یک تجربه وحشتناک به یاد بیاورد.

 

 

دلایل بروز فلج خواب

 

دلایل بروز فلج خواب 

 

هنگام خواب، بدن شل می شود و حرکت های ارادی بدن به طور خودکار متوقف می شوند. این موضوع باعث می شود افراد در طول خواب نتوانند به خودشان آسیب برسانند. در این میان فلج خواب در نتیجه اختلال در این چرخه یا تکه تکه شدن چرخه خواب عمیق (REM) رخ می دهد.

بدن بین حرکت سریع چشم (REM) و حرکت غیر سریع چشم (NREM) متناوب است. یک چرخه REM-NREM حدود ۹۰ دقیقه طول می کشد و بیشتر وقت صرف خواب در NREM می شود. در طول NREM، بدن شل می شود. در طول REM، چشم ها به سرعت حرکت می کنند، اما بدن آرام است.

بد نیست بدانید که رویاها در این زمان اتفاق می افتند. در فلج خواب، انتقال بدن به خواب REM با مغز هماهنگ نیست. در این مواقع از نظر هوشیاری، فرد بیدار است، اما بدن او در حالت خواب فلج باقی می ماند. همچنین مناطقی از مغز که تهدیدات را تشخیص می دهند در این حالت افزایش یافته و بیش از حد حساس هستند.

 

 

بیشتر بخوانید » ۵ حرکت مدیتیشن برای داشتن خواب راحت و عمیق «

 

 

عواملی که با فلج خواب ارتباط دارند عبارتند از:

 

عواملی که با فلج خواب ارتباط دارند

 

۱-نارکولپسی (اختلالی که فرایندهای خواب و بیداری را مختل می کند).

۲- الگوی خواب نامنظم، به عنوان مثال، به دلیل جت لگ (وضعیت فیزیولوژیکی که ناشی از تغییر در ریتم شبانه روزی بدن است) یا تغییر در شیفت کاری.

۳- خوابیدن به پشت

۴- سابقه خانوادگی داشتن فلج خواب یا بختک

۵- فلج خواب می تواند نشانه ای از مشکلات پزشکی مانند افسردگی بالینی، میگرن، آپنه انسدادی خواب (اختلال خواب جدی که در آن تنفس به طور مکرر متوقف و شروع می شود)، فشار خون بالا و اختلالات اضطرابی باشد.

 

 

بیشتر بخوانید » ۱۴ راهکار کاهش استرس برای خواب راحت «

 

 

علائم و نشانه های بختک در خواب

 

علائم و نشانه های فلج خواب

 

علائم و نشانه های خواب یا بختک عبارتند از:

 

۱-ناتوانی در حرکت دادن بدن هنگام خوابیدن یا بیدار شدن. این اتفاق چند ثانیه یا چند دقیقه طول می کشد.

۲- آگاهانه بیدار بودن

۳- در هنگام بروز فلج خواب فرد قادر به صحبت کردن نیست.

۴- فرد دچار توهمات و احساساتی می شود که وحشت و ترس را به همراه دارد.

۵- احساس فشار بر قفسه سینه

۶- تنفس دشوار

۷- احساس اینکه گویی مرگ نزدیک است

۸- تعریق بدن

۹- داشتن سر درد، دردهای عضلانی و پارانویا

۱۰- صداها، احساسات و سایر محرک های غیر تهدیدآمیز روزمره که مغز به طور معمول آنها را نادیده می گیرد، به طور نامتناسبی در این حالت برجسته است.

 

 

راه های تشخیص فلج خواب

 

راه های تشخیص فلج خواب

 

فلج خواب به طور معمول تشخیص پزشکی محسوب نمی شود، اما اگر علائم نگران کننده باشد، بهتر است به پزشک مراجعه کنید. مراقبت های پزشکی ممکن است در موارد زیر کمک کند:

 

۱-فلج خواب به طور منظم اتفاق می افتد.

۲- اضطراب در مورد خوابیدن یا مشکل خوابیدن وجود دارد.

۳- فرد به طور ناگهانی به خواب می رود یا در طول روز به طور غیر معمول احساس خواب می کند.

۴- خواب رفتن ناگهانی در طول روز می تواند نشانه فلج خواب یا بختک باشد. برای مثال یک بیماری نادر مغزی باعث می شود فرد در مواقع غیرمنتظره یا نامناسب به خواب رود، یا کنترل عضلات را از دست بدهد.

۵- اگر استرس یا اضطراب وجود داشته باشد، رفع عامل استرس زا ممکن است به تسکین علائم کمک کند.

 

 

نکاتی برای داشتن خواب بهتر و کاهش احتمال بروز بختک

 

نکاتی برای داشتن خواب بهتر و کاهش احتمال بروز بختک

 

در علم پزشکی درمان خاصی برای فلج خواب وجود ندارد. اما مدیریت استرس، حفظ برنامه منظم خواب و رعایت عادات خوب خواب می تواند احتمال بروز فلج خواب را کاهش دهد. راهکارهای بهبود بهداشت خواب عبارتند از:

۱-ثابت نگه داشتن زمان خواب و بیدار شدن، حتی در زمان تعطیلات و آخر هفته ها.

۲- اطمینان حاصل کردن از یک محیط خواب راحت، با ملحفه و لباس خواب مناسب و یک اتاق خواب تمیز، تاریک و خنک.

۳- کاهش نور در شب و استفاده از چراغ های شب، حتی اگر در سفر به سر می برید.

۴- قرار گرفتن در معرض نور روز در ساعات بیداری

۵- کار نکردن یا درس نخواندن در اتاق خواب

۶- جلوگیری از چرت زدن بعد از ساعت ۳ بعد از ظهر و برای بیش از ۹۰ دقیقه

۷- نخوردن یک وعده عصرانه سنگین، یا غذا خوردن ظرف ۲ ساعت از خوابیدن

۸- هرگز با چراغ یا تلویزیون روشن نخوابید.

۹- پرهیز از مصرف الکل عصرانه یا محصولات کافئین دار

۱۰- روزانه ورزش کنید. البته ۲ ساعت قبل از زمان خواب ورزش نکنید.

۱۱- انجام فعالیت های آرام بخش قبل از خواب، مانند خواندن یا گوش دادن به موسیقی آرامش بخش.

۱۲- گذاشتن تلفن و سایر وسایل الکترونیکی در خارج از اتاق خواب

۱۳- حداقل یک ساعت قبل از خواب گوشی موبایل، تبلت و لپ تاپ را کنار بگذارید.

 

 

 همچنین اقدامات اضافی زیر نیز کمک می کند تا از بروز فلج خواب یا بختک پیشگیری کنید:

 

۱-مدیریت هر گونه اختلال افسردگی یا اضطراب

۲- کاهش مصرف محرک ها

۳- تمرین مدیتیشن یا عبادت منظم

۴- به پشت نخوابید

از یاد نبرید که شناخت فیزیولوژی خواب و مکانیسم فلج خواب مرحله مهمی برای غلبه بر آن است.

 

 

 سخن پایانی

 

 سخن پایانی درباره فلج خواب

 

فلج خواب تهدید کننده زندگی نیست، اما می تواند باعث اضطراب شود. این اتفاق می تواند در کنار سایر اختلالات خواب مانند نارکولپسی رخ دهد. این اختلال اغلب در دوران بلوغ شروع می شود و در طی دهه های ۲۰ و ۳۰ زندگی می تواند مکرر رخ دهد.

فلج خواب یک خطر جدی نیست. ولی فراموش نکنید که استرس مداوم و اختلال در چرخه خواب می تواند پیامدهای جدی بر سلامتی داشته باشد. در خاطر داشته باشید که عادات خواب سالم نه تنها برای کنترل فلج خواب بلکه برای سلامتی و سلامتی کلی لازم است.

 

 

بیشتر بخوانید: «۱۱ حقیقت باورنکردنی درمورد خواب دیدن که نمی دانستید «

 

 

منبع: medicalnewstoday

 

کالابرگ الکترونیک