۳ رسم جالب ماه رمضان در مصر، ترکیه و لبنان؛ آداب مفصل خوردن سحری و افطاری

ماه «رمضان» نهمین ماه در تقویم قمری مسلمانان سرتاسر دنیاست. علاوه بر رعایت آیین روزه و روزه‌داری ماه رمضان، مسلمانان در کشورهای مختلف رسم و رسوم جالبی برای استقبال از ماه رمضان و مراسم سحر و افطار دارند. در این نوشتار آداب و رسوم جالب و تاریخی ماه رمضان در سه کشور مصر، ترکیه و لبنان را با هم مرور می‌کنیم.

آداب و رسوم ماه رمضان در مصر؛ ماه فانوس‌های روشن

می‌دانستید ساختن «فانوس» در مصر یک رسم آبا و اجدادی است؟ البته واژه فانوس ریشه‌ای یونانی دارد اما مصری‌ها با روشن کردن فانوس در ماه رمضان آن را تبدیل به یک سنت مصری کردند، سنتی که به زمان «معز‌الدین الله فاطمی»، چهارمین خلیفه‌ فاطمی رایج شد. رسم روشن کردن فانوس در ماه رمضان به کشورهای دیگر مثل سوریه و فلسطین هم رسیده است و به صنعت فانوس‌سازی مصر هم رونق بخشیده است.

تزیین خیابان‌ها؛ آداب و رسوم آغاز ماه مبارک رمضان در مصر

تزیین خیابان‌ها، نخستین نشانه از آغاز ماه رمضان در کشور مصر است که بیش از ۹۰ درصد جمعیت آن را مسلمانان تشکیل می‌دهند. مصری‌ها برای گرامیداشت این ماه رسم و رسوم جالبی دارند. چند روز مانده به آغاز ماه رمضان، بازارهای مصر مملو از جمعیتی است که برای خرید مایحتاج سحر و افطار روانه شده‌اند. بازار خرید مواد اولیه پخت‌و‌پز، انواع میوه و خشکبار و شیرینی‌های مخصوص سحر و افطار حسابی داغ است. برخی هم که فرصت و حوصله بیشتری دارند مواد اولیه شیرینی‌پزی را تهیه می‌کنند تا شیرینی‌های مخصوص رمضان را خودشان در منزل طبخ کنند. بد نیست بدانید مصری‌ها برای هر مناسبت هم در طول سال غذاها، نوشیدنی‌ها و دسر و شیرینی مخصوص تهیه می‌کنند و در این میان ماه رمضان جایگاه ویژه‌ای در نزد مصریان دارد.

سحری مصری‌ها در ماه رمضان؛ مختصر و مفید

مصرف گوشت قرمز، گوشت پرندگان و البته ماهی که جز جدایی ناپذیر سفره شام و ناهار مصری است در این ماه به اوج خودش می‌رسد. برای میل کردن وعده سحری مصری‌ها معمولا به چادرهای موسوم به «رمضانیه» که در طول ماه مبارک در سرتاسر شهر و روستاهای مصر بر‌پا می‌شود می‌روند. طبق رسمی قدیمی افرادی موسوم به «ندا دهندگان سحر» با ساز و دهل ساعتی مانده به سحر در کوچه و خیابان راه می‌افتند و روزه‌گیران را از خواب بیدار می‌کنن. فلافل که خوراکی اصالتا مصری است، غذاهای گوشتی مختصر و کمتر سرخ شده و بشقابی موسوم به «مدامس» که ترکیبی از لوبیا پخته، سبزیجات، تخم‌مرغ و نان و پنیر است جز اصلی سفره سحر مصری‌ها چه در منزل و چه در چادرهای رمضانیه است. «شاهان فول» یا «فول» یک غذای محبوب دیگر برای سحرهای ماه رمضان در مصر، سودان، اتیوپی، اریتره، و دیگر بخش های شاخ آفریقا است که در مواقع دیگر برای صبحانه سرو می‌شود. این غذا متشکل از باقلا است که به آرامی در آب پخته شده و سپس از آن خمیری تهیه شده و همراه با نان و سبزیجات مختلف از جمله گرم فلفل سبز، پیاز، گوجه فرنگی و گاهی همراه با ماست و پنیر فتا خورده می‌شود.

افطاری مصری‌ها؛ مفصل و رنگارنگ

وعده افطار مفصل‌تر است. مصری‌ها روزه‌شان را با شیر و خرما و تکه‌های نارگیل باز می‌کنند. غذاهای مرسوم سفره افطار مصری‌ها شامل انواع غذاهای گوشتی و کباب، انواع نوشیدنی و چای، شیرینی‌های مختلف از باقلوا گرفته تا حلوا، عیش‌السرایا (پنکیک‌های پر شده با انواع میوه)، سمبوسه گوشت و پنیر موسوم به «SambusakL»، انواع پلو، سالاد، خوراک مرغ و سبزیجات که به آن «مولوخیا» می‌گویند و شامل سیر سرخ شده و گشنیز است، سبزیجات پخته موسوم به «مهشی» و نان است. دسرهای محبوب مصری در ماه رمضان عبارتند از کنافه و قطایف. اما رسم جالب مصری‌ها در ماه رمضان میزهای غذای آماده وقت افطار برای عابران و فقرا است، که معمولا در یک چادر در خیابان قرار می گیرد.این سفره به نام «مائده رحمن» مشهور است، سفره‌هایی که گاه ساده و گاهی تجملاتی‌اند. خیابان‌های مصر بعد از صرف افطار پر از جمعیت و هیاهو می‌شوند و مردم برای تفریح و خرید به خیابان‌ها می‌آیند.

آداب و رسوم ماه رمضان در ترکیه؛ چاووشی خوانی در سحر

آداب و رسوم ماه رمضان در ترکیه به خصوص در شهر استانبول با آذین‌بندی خیابان‌ها و مساجد همراه است. مراسم «چاووشی‌خوانی» در سحرهای ماه رمضان که در خیابان‌های استانبول و سایر شهرهای ترکیه انجام می‌شود رسمی قدیمی است که برای بیدار کردن مردم برای خوردن سحری و خواندن نماز صبح انجام می‌شود. جالب است بدانید که طبق رسمی قدیمی در ترکیه همسایه‌ها هنوز هم همدیگر را برای سحر بیدار می‌کنند و پیشرفت تکنولوژی هم این رسم زیبا را از یاد نبرده است. مردم ترکیه معمولا در ماه رمضان نماز صبح و مغرب در مساجد و به صورت جماعت می‌خوانند. برپایی سفره‌های سحر و افطار در مساجد ترکیه هم با‌شکوه تمام انجام می‌شود.

آداب و رسوم سحر و افطار ماه رمضان در ترکیه

آشپزی مردم ترکیه بسیار به آداب غذایی کشورهای حاشیه مدیترانه مثل یونان و قبرس نزدیک است به همین خاطر موادی مثل زیتون، ماهی، انواع پنیر و انواع مختلف سبزی و میوه در سبد غذایی آن‌ها جایگاه بسیار مهمی دارد. چند روز پیش از شروع ماه رمضان مردم برای خرید مایحتاج سحر و افطار ماه رمضان به بازار می‌روند و اغراق نیست اگر بگوییم در بازار جای سوزن انداختن نیست. از سوی دیگر رسم خوب افطاری دادن به فقرا و کسانی که در زمان افطار خارج از منزل هستند در ترکیه حسابی داغ است که هم از سوی شهرداری و هم از سوی مردم عادی اجرا می‌شود.

آداب خوردن سحری در ترکیه

مردم ترکیه برای خوردن سحری آداب و رسوم خاص خودشان را دارند. برای مثال در وعده سحری حتما باید غذای گرم بخورند به همین خاطر معمولا برای آماده کردن سحری آشپزی می‌کنند. برخی هم به خوردن خوراکی‌های شبیه وعده صبحانه و نیز شیر،هندوانه و پنیر به همراه چای بسنده می‌کنند.

آداب خوردن افطاری در ترکیه

مردم مسلمان ترکیه روزه‌شان را با خرما و شیر و نوعی سوپ که همان «شوربا» خودمان است باز می‌کنند. علاوه بر این زیتون، انواع پنیراز جمله پنیری موسوم به «کاشار»، خرما، و انواع سوپ و آش و پیده که خوراکی شبیه پیتزاست پای ثابت سفره افطار است. دو یا سه ساعت بعد از افطار سفره شام گسترده می‌شود که معمولا شامل انواع غذاهای مرسوم ترکیه از انواع ماهی گرفته تا غذاهای گوشتی و برنج است. انواع شیرینی از جمله باقلوا، کانفه و پیراشکی که زنان خانه‌دار در بسیاری موارد خودشان در منزل درست می‌کنند از جمله شیرینی‌های محبوب در ماه رمضان هستند. اما مشهورترین شیرینی ماه رمضان در ترکیه که در خانه ها با آرد و نشاسته و شیر تهیه می شود، ‘ گلاچ ‘ نام دارد.

آداب و رسوم ماه رمضان در لبنان؛ استبانه، سهره و سفره‌های رنگارنگ

آداب و رسوم ماه رمضان در کشور لبنان هم با شور و جدیت خاصی انجام می‌شود. مردم لبنان از قدیم عادت دارند که پیش از آغاز ماه مبارک، آخرین روز ازماه شعبان را خارج از منزل و در دل طبیعت سپری کنند، چیزی شبیه همان مراسم  قدیمی«کلوخ‌اندازان» که در شهرهای مختلف ایران برگزار می شود.

رسم دیگر لبنانی‌ها در ماه رمضان «سبیانه» یا «استبانه» نام دارد که به معنی انتظار برای دیدن ماه هلال ماه رمضان است و معمولا در آخرین یکشنبه قبل از شروع ماه مبارک رمضان در لبنان توسط مردم انجام می‌شود. آغاز ماه رمضان توسط شلیک سه توپ از سوی شهرداری به مردم اطلاع داده می‌شود، رسمی که از زمان حکومت عثمانی‌ها در لبنان مرسوم شد و بعدها در سایر کشورهای اسلامی هم اجرا شد. تزیین خیابان‌ها و مساجد گرفته تا شور و شوق مردم برای خرید مایحتاج ماه رمضان در سرتاسر لبنان از دیگر آداب مسلمانان لبنان چند روز قبل از آغاز ماه مبارک است.

آداب خوردن سحری در لبنان

لبنانی‌ها به خصوص در شهرهای کوچک و محله‌های قدیمی و سنتی‌تر شهر با نوای فردی به نام «ابوطبله» یا «مسحراتی» که با صدای طبل و خواندن اشعار مذهبی اهالی را برای خوردن سحری بیدار می‌کند روزهای ماه رمضان را آغاز می‌کنند. در شهرهای بزرگ هم در زمان سحر و افطار توپ شلیک می‌شود. وعده سحری برای لبنانی‌های شامل غذاهای سبک و مغذی مثل شیر، خرما، چای و آبمیوه یا کاسه‌ای سوپ شوربا است. یکی دیگر از غذاهای معروف سحر در لبنان خوراکی موسوم به منقوش است که با نان، پنیر، زیتون و ماست چکیده درست می‌شود.

آداب افطار لبنانی‌ها در ماه رمضان

لبنانی‌ها با شیر، خرما و زیتون به همراه کاسه‌ای سوپ روزه‌شان را افطار می‌کنند. ساعتی بعد از افطار سفره رنگین شام پهن می‌شود که از جمله متنوع‌ترین سفره‌های غذا در دنیاست. انواع آبمیوه‌های طبیعی که به آن‌ها «جلاب» می‌گویند، سالادی به نام «فاتوش»، دسری خاص به نام «قمرالدین» که از زردآلو رسیده، آب، ورقه‌های نازک قیسی و شکوفه پرتقال درست می‌شود، سالاد تبوله، هوموس، متبل، انواع دلمه، انواع کباب و پلو، بره و مرغ شکم‌پر، انواع ماهی و غذاهای دریایی میل می‌کنند. اما داستان شام هنوز ادامه دارد. بلافاصله بعد از جمع شدن سفره شام، شیرینی‌های رنگارنگ به همراه چای و قهوه از راه می‌رسند. انواع و اقسام شیرینی و حلوا که معروف‌ترین آن‌ها مشبک، قطایف، کنافه، کلاج، شعیبیات، المفروکه، قاروطیه و بحصالینو هستند معمولا در ماه مبارک رمضان آماده و سرو می‌شوند.

مراسم بعد از افطار و شام در لبنان

بعد از صرف شام رسم شب‌نشینی که در لبنان به آن «سهره» می‌گویند آغاز می‌شود. تفریحات مختلف، تماشای تلویزیون با اعضای خانواده و فامیل و ختم قرآن دسته‌جمعی از جمله آداب «سهره» است. برخی هم ترجیح می‌دهند مراسم «سهره» را در مساجد به جا بیاورند و به دعا و نیایش جمعی مشغول باشند.

نوشته های مرتبط

بهترین روش تغذیه سحری و افطاری در ماه رمضان برای تقویت سیستم ایمنی بدن

۱۰ ماده غذایی شگفت‌انگیز برای رفع احساس عطش و تشنگی در ماه رمضان

طرز تهیه زولبیا بامیه خانگی مرحله به مرحله با ترکیب دقیق مواد

طرز تهیه لگیمات دسر عربی مرحله به مرحله