نارنگی بعد از پرتقال، دومین مرکبات کشت شده در سراسر جهان به حساب می‌آید. رنگ این میوه مثل پرتقال، نارنجی است اما در انواع سبز یا قرمز هم وجود دارد. با این حال کمی کوچک‌تر از پرتقال هستند و پوست کندن آنها با دست آسان‌تر است. طعم شیرین‌تری هم دارند. هم گوشت و هم پوست نارنگی بسیار مغذی است و می‌توانید از آن به عنوان یک میان وعده لذت ببرید. همچنین آنها را به صورت آبمیوه یا اسموتی، مربا، کمپوت، سس سالاد و … استفاده کنید. نارنگی جزو مواد غذایی کالری منفی است. در این مقاله از سرویس سلامت در مجله کوروش خواص و فواید نارنگی، مضرات احتمالی نارنگی و طبع و مصلح نارنگی آورده شده است.
طبع و مصلح نارنگی در طب سنتی
به نارنگی «اکسپکتورانت طبیعی» هم گفته می‌شود. در مورد طبیعت نارنگی در طب سنتی نارنگی‌های ترش، طبع سرد و خشک دارند. البته هر چه به سمت شیرینی می‌رود، سردی آن کاهش می‌یابد و بر تَری آنها هم افزوده می‌شود.
مصلح‌های نارنگی هم «عسل» و «گل انگبین» هستند. مصرف این میوه برای کسانی که مزاج سرد دارند، باید همراه با احتیاط باشد. چون ممکن است در صورت زیاده‌روی باعث افت فشار خون، سوزش و رفلاکس معده شود.
بیشتر بخوانید: خواص و مضرات احتمالی کیوی و طبع و مصلح آن
خواص و فواید نارنگی برای سلامتی
۱- سرشار از مواد مغذی
نارنگی با وجود اندازه کوچک در مقایسه با سایر مرکبات مثل پرتقال و گریپ فروت، غنی از مواد مغذی و آب است. ارزش غذایی ۱ نارنگی متوسط (۸۸ گرم) به شرح زیر است:
کالری: ۴۷
کربوهیدرات: ۱۲ گرم
فیبر: ۲ گرم
پروتئین: ۰.۷ گرم
چربی: ۰ گرم
ویتامین ث: ۲۶ درصد از ارزش روزانه (DV)
ویتامین آ: ۳ درصد DV
پتاسیم: ۳ درصد DV
آب: ۸۵ درصد DV
نارنگی همچنین یکی از غنی‌ترین منابع «بتا کریپتوکسانتین» است. همان آنتی اکسیدانی که در بدن به ویتامین A تبدیل می‌شود و در رنگ نارنجی نارنگی و سایر میوه‌ها وجود دارد. علاوه بر این، نارنگی به ترتیب ویتامین‌های پتاسیم و B، یعنی B1، B6 و B9 یا تیامین، پیریدوکسین و فولات را تأمین می‌کند.
۲- نارنگی، سرشار از آنتی اکسیدان‌ها
آنتی اکسیدان‌ها با خنثی کردن اثرات مخرب استرس اکسیداتیو، که ناشی از تجمع رادیکال‌های آزاد است، از بدن محافظت می‌کنند. این مولکول‌های مضر در ایجاد بیماری‌های مزمن مثل بیماری‌های قلبی، آرتریت و سرطان نقش دارند.
نارنگی، حتی پوست آن، منبع غنی از آنتی اکسیدان‌ها مثل ویتامین C، بتا کریپتوکسانتین و فلاونوئیدهایی مثل نارینگین، هسپریدین، تانگرتین و نوبیلتین است. ظرفیت آنتی اکسیدانی ویتامین C به دلیل اثرات مفید آن بر سلامت پوست و قلب و همچنین خواص ضد سرطان شناخته شده است. تحقیقات، فلاونوئیدها را با مزایای متعدد سلامتی، از جمله اثرات محافظت کننده از مغز و کاهش خطر بیماری‌های مزمن مرتبط دانسته است.
بیشتر بخوانید: خواص پرتقال و مضرات احتمالی و طبع و مصلح آن
۳- خواص نارنگی برای تقویت سیستم ایمنی
ویتامین C موجود در نارنگی با تأثیر بر سلول‌های T، از سیستم ایمنی بدن در برابر ویروس‌ها و باکتری‌ها محافظت می‌کند. تحقیقات نشان می‌دهد که این ویتامین بر رشد و عملکرد سلول‌های T تأثیر می‌گذارد و مسیرهایی را که منجر به مرگ آنها می‌شود، مسدود می‌کند.
بنابراین، به شما کمک می‌کند تا سطح سالم این سلول‌ها را برای مقابله با عفونت‌ها حفظ کنید. علاوه بر این، ویتامین C «فاگوسیت‌ها» را تقویت می‌کند. فاگوسیت‌ها سلول‌های ایمنی هستند که باکتری‌ها و سایر ترکیبات مضر را می‌بلعند و کشتن میکروبی را نیز افزایش می‌دهد.
این عملکرد، ایمنی بدن را نیز تقویت می‌کند. بر اساس تحقیقات، دریافت کردن ۱ تا ۲ گرم ویتامین C در روز، با کاهش شدت و مدت سرماخوردگی مرتبط است. همچنین ممکن است به کاهش شدت واکنش‌های آلرژیک کمک کند، کیفیتی که به هسپریدین و نارینگنین، دو آنتی اکسیدان موجود در پوست نارنگی، نسبت داده می‌شود.
۴- خواص برای سلامت مغز
آنتی اکسیدان‌های موجود در نارنگی، مثل ویتامین C و نوبیلتین، مغز را در برابر اختلالات مزمنی مثل اسکیزوفرنی، آلزایمر و پارکینسون محافظت می‌کنند. مثلا تحقیقات افزایش تعداد رادیکال‌های آزاد را با توسعه «اسکیزوفرنی» مرتبط می‌دانند.
علاوه بر این، مطالعات روی حیوانات نشان می‌دهد که «نوبیلتین» پوست نارنگی به کاهش اثرات منفی بیماری آلزایمر مثل از دست دادن حافظه کمک می‌کند. نوبیلتین سلول‌های مغزی را از تجمع و خاصیت سمی بودن بتا آمیلوئید محافظت می‌کند که با شروع بیماری مرتبط است.
در مورد تأثیر نارنگی بر بیماری پارکینسون، به نظر می‌رسد محتوای نوبیلتین آنها با محافظت از سلول‌های تولیدکننده دوپامین در مغز، نقص حرکتی موش ها را بهبود می‌بخشد. با این حال، این مطالعات روی انسان‌ها هم باید انجام شود تا بتوان کاملا به آن ها استناد کرد.
بیشتر بخوانید: طرز تهیه مربای نارنگی بدون شکرک و کپک
۵- خواص نارنگی برای پوست
افزودن نارنگی به رژیم غذایی به دلیل تاثیر ویتامین C بر تولید کلاژن باعث سلامت پوست شود. کلاژن فراوانترین پروتئین در بدن است. این ساختار، استحکام و ثبات را به بافت‌های همبند، از جمله پوست می‌دهد.
با افزایش سن، میزان کلاژن بدن کاهش می‌یابد. با این حال، ویتامین C باعث سنتز کلاژن می‌شود، که روند بهبود زخم را تسریع می‌کند. در نتیجه علائم پیری مثل چین و چروک را کاهش می‌دهد. علاوه بر این، خواص آنتی اکسیدانی ویتامین C با کاهش سرعت آسیب ناشی از رادیکال‌های آزاد به پوست، علائم پیری را کاهش می‌دهد.
۶- خواص نارنگی برای لاغری
مصرف روزانه نارنگی با افزایش میزان فیبر برای بدن، به کاهش وزن کمک می‌کند. مرکبات، از جمله نارنگی، فیبر نامحلول مثل سلولز و لیگنین را فراهم می‌کنند. این نوع فیبر با کند کردن سرعت انتقال غذا از طریق دستگاه گوارش، احساس سیری را افزایش می‌دهد. این عامل به نوبه خود به تنظیم اشتها کمک می‌کند و باعث کاهش وزن می‌شود.
علاوه بر این، تحقیقات نشان می‌دهد افرادی که از فیبر بیشتری استفاده می‌کنند، در مقایسه با افرادی که فیبر کمتری مصرف می‌کنند، بهتر می‌توانند وزن بدن خود را حفظ کرده یا از اضافه وزن جلوگیری کنند. یک مطالعه آزمایشگاهی نشان داد که «نوبیلتین» از تجمع چربی در سلول‌های چربی جلوگیری می‌کند و فعالیت پروتئین کیناز فعال شده (AMPK) را به میزان قابل توجهی افزایش می‌دهد. AMPK یک پروتئین است که تعادل انرژی سلولی را تنظیم می‌کند، که با تشکیل سلول‌های چربی جدید مقابله می‌کند.
۷- خواص نارنگی برای قلب
آنتی اکسیدان‌های موجود در نارنگی مثل ویتامین C، تانگرتین و نوبیلتین سلامت قلب را افزایش می‌دهند. مطالعات روی انسان‌ها و حیوانات نشان می‌دهد که ویتامین C، با کاهش فشار خون و تجمع پلاکت‌ها، بهبود عملکرد عروق خونی و کاهش سطح کلسترول تری گلیسیرید و LDL (بد) عوامل خطر بیماری‌های قلبی را کاهش می‌دهد.
به طور مشابه، مطالعات آزمایشگاهی نشان می‌دهد که تانگرتین و نوبیلتین به کاهش کلسترول کل و تری گلیسیرید کمک می‌کنند. در نتیجه خطر ابتلا به تصلب شرائین کاهش می‌یابد. بد نیست بدانید تنگی عروق ناشی از تجمع پلاک و تصلب شرایین یک عامل خطر برای حمله قلبی و سکته مغزی است.
۸- خواص نارنگی برای سرطان
آنتی اکسیدان‌های موجود در نارنگی خاصیت مبارزه با سرطان را دارند. ویتامین C می‌تواند از رشد و گسترش تومور جلوگیری کند. همچنین باعث بهبود زخم پس از عمل جراحی شود و اثر شیمی درمانی را افزایش دهد. در عین حال میزان سمیت آن را نیز کاهش دهد.
مطالعات نشان داده است که افراد مبتلا به سرطان تمایل به کمبود ویتامین C دارند و مکمل ویتامین C ممکن است نتایج را برای افراد مبتلا به سرطان نهایی بهبود بخشد. با این حال، تحقیقات در مورد انسان هنوز قطعی نیست. به خاطر داشته باشید که در اکثر مطالعات از دوزهای بالایی از ویتامین‌ها یا ترکیبات موجود در نارنگی استفاده شده است، که با افزودن نارنگی به رژیم غذایی یکسان نیست.
۹- اضافه کردن آن به رژیم غذایی آسان است
این میوه را به راحتی می‌توانید در رژیم غذایی خود، به شکل‌های مختلف، وارد کنید. در اینجا ایده‌هایی برای تنوع در مصرف نارنگی آورده شده است:
- نارنگی را پوست بگیرید. آن را از وسط نصف و به سالاد خود اضافه کنید.
- پوست نارنگی را رنده کرده و به سس‌ها، نوشیدنی‌ها یا کوکتل‌ها اضافه کنید.
- آب نارنگی غنی از آنتی اکسیدان است. از آن به عنوان یک نوشیدنی مفید استفاده کنید.
- یک سس سالسا نارنگی تازه درست کنید و با ماهی یا مرغ میل کنید.
- نارنگی را به عنوان یک صبحانه یا میان وعده مقوی، به ماست یا پودینگ چیا اضافه کنید.
- برای تزیین روی کیک و چیزکیک از خود نارنگی، یا برای دسرهای مختلف می‌توانید از عصاره نارنگی استفاده کنید.
- نارنگی‌های کامل و خام نیازی به یخچال ندارند. با این حال، اگر می‌خواهید نارنگی‌ها را به پوست کنده استفاده کنید، حتما آنها را در ظرفی در یخچال قرار دهید.
بیشتر بخوانید: طرز تهیه چیزکیک نارنگی در فر و یخچالی بدون فر
مضرات و عوارض جانبی احتمالی نارنگی
میزان متعادل مصرف نارنگی حدود ۵ عدد در روز است. ممکن است استفاده بیشتر از این، با عوارضی همراه باشد.
- مصرف بیش از حد نارنگی برخی اوقات، باعث ایجاد بیماری‌های گوارشی و گاز روده می‌شود.
- مصرف زیاد نارنگی در کودکان باعث ایجاد اسهال خواهد شد.
- ممکن است با مصرف زیاد آن دچار آفت و التهاب دهان و زبان شوید.
- روغن موجود روی پوست نارنگی می‌تواند در برخی افراد باعث ایجاد حساسیت و آلرژی شود.
نکته: هرگز نارنگی را با شیر گاو مصرف نکنید چون باعث دردهای گوارشی و شکمی می‌شود.
بیشتر بخوانید: خواص و فواید کیوی، مضرات و طبع و مصلح آن
سوالات متداول
فواید نارنگی برای بدن و سلامت آن چیست؟
نارنگی یکی از مرکبات پاییزی غنی از مواد مغذی است که خواص و فواید بسیاری برای سلامتی دارد. نارنگی‌ها سرشار از آنتی‌اکسیدان هستند و در نتیجه بدن را ایمن نگه می‌دارند. همچنین خواص ضد سرطانی دارند و سلامت مغز، پوست و قلب را بهبود می‌بخشند. علاوه بر این‌ها، نارنگی شیرین و طراوت‌بخش است و می‌توان از آنها در آبمیوه‌ها، در طرز تهیه انواع اسموتی، انواع دسر و کیک، مربای نارنگی، مارمالاد نارنگی و … لذت برد.
آیا نارنگی برای زخم معده ضرر دارد؟
نارنگی و دیگر مرکبات را اگر به اندازه متعادل مصرف کنید، می‌توانید از مزایای آن برای سلامتی بهره ببرید ولی اگر مشکلات گوارشی یا بیماری‌های مربوط به معده مثل زخم معده دارید، بهتر است آن را به همراه غذا مصرف کنید. از خوردن نارنگی به صورت ناشتا و با معده خالی بپرهیزید چون خاصیت اسیدی آن باعث تحریک زخم معده می‌شود. همچنین احتمال اینکه با خوردن نارنگی معده‌تان ترش کند یا دچار رفلاکس معده شوید، بالا می‌رود.
منبع: healthline
