تاریخ ادبیات ایران و جهان، پر از آثار ارزشمند زنانی است که برای نوشتن و تنها داشتن «اتاقی از آن خود»شان، مبارزه کردهاند تا بتوانند چیزی بنویسند و اثری چاپ کنند. در این میان، به دلایل مختلف فرهنگی و اجتماعی، نویسندگان زن در ایران، بسیار کمتر شناخته شدهاند. بنابراین میخواهیم در مجله کوروش به مناسبت صدمین سالگرد رمان فارسی ( ۱۳۰۰-۱۴۰۰) مشهورترین نویسندگان زن ایرانی که جز بهترین رمان نویسان ایرانی محسوب میشوند را به شما معرفی کنیم.
۱- سیمین دانشور
قطعا یکی از بزرگترین و مشهورترین نویسندگان موفق زن ایرانی در تاریخ ادبیات ایران، «سیمین دانشور» است. همه ما او را با داستان «سووشون» در کتاب ادبیات دبیرستانمان میشناسیم. سووشون مهمترین رمان این نویسنده است و جالب است بدانید که این رمان، به بیش از ۱۷ زبان دنیا ترجمه شده است. سیمین دانشور، مترجم و نویسنده ایرانی بود که در سال ۱۳۰۰ متولد شد و در سال ۱۳۹۰ از دنیا رفت. این زن توانا، اولین رئیس کانون نویسندگان ایران در سال ۱۳۴۷ بود.
دانشور در سال ۱۳۲۷ با «جلال آل احمد» آشنا شد و ۲ سال بعد با او ازدواج کرد. او در سال ۱۳۲۸ دکترای ادبیات خود را از دانشگاه تهران گرفت و در سال ۱۳۳۱ با بورسیه تحصیلی، برای تحصیل رشته زیباشناسی به دانشگاه «استنفورد» رفت. این نویسنده آثار گرانبهای زیادی را خلق کرده و بعضی از آثار نویسندگان دیگر را نیز ترجمه کرده است. از رمانها و داستانهای کوتاه او میتوان به کتابهای «جزیره سرگردانی»، «سووشون»، «ساربان سرگردان» و «کوه سرگردان» اشاره کرد.
۲- غزاله علیزاده
دومین نویسنده موفق زن ایرانی که میخواهیم به شما معرفی کنیم، «غزاله علیزاده» است. این نویسنده متولد بهمن ۱۳۲۷ بود و در اردیبهشت سال ۱۳۷۵ فوت شد. علیزاده پس از اتمام مقطع کارشناسی رشته علوم سیاسی از دانشگاه تهران، برای تحصیل به دانشگاه «سوربن» فرانسه رفت. پس از بازگشت به ایران، او نخستین اثرش را در مشهد و در سال ۱۳۴۰ با نام «ناگذشتنی» منتشر کرد. البته غزاله علیزاده بیشتر به خاطر رمان ۲جلدی «خانه ادریسیها» به یکی از مشهورترین نویسندگان زن ایرانی تبدیل شد. ۳ سال بعد از مرگ غزاله علیزاده، رمان خانه ادریسیها، برنده جایزه «بیست سال داستاننویسی» شد.
از دیگر رمانهای علیزاده میتوان به «دو منظره»، «شبهای تهران» و «ملک آسیاب» اشاره کرد.
۳- فریبا وفی
یکی دیگر از پرافتخار ترین و مشهورترین نویسندگان زن ایرانی و بهترین رمان نویسان ایرانی «فریبا وفی» است. او جایزههای زیادی از جمله جایزه هوشنگ گلشیری، جایزه ادبی مهرگان و جایزه یلدا را از آن خود کرده است. جالب است بدانید که برخی از رمانهای این نویسنده به زبانهای آلمانی، روسی، سوئدی، عربی و انگلیسی ترجمه شدهاند. از مهمترین رمانهای او، «پرنده من»، «ترلان» و «رؤیای تبت» است. این نویسنده فعال از نوجوانی به نوشتن داستان کوتاه علاقهمند بود. آخرین رمان این نویسنده فعال، «بعد از پایان» است. یکی دیگر از آثار ارزشمند این نویسنده، بازنویسی دیوان اشعار پروین اعتصامی برای نوجوانان است.
۴- زویا پیرزاد
«زویا پیرزاد» نویسنده ارمنیتبار و پر افتخار اهل ایران است که با رمانهای «چراغها را من خاموش میکنم» و «عادت میکنیم» به اوج محبوبیت خود رسید. این نویسنده نیز جوایزی مثل جایزه بنیاد هوشنگ گلشیری، لوح تقدیر جایزه ادبی یلدا و کتاب سال وزارت ارشاد را از آن خود کرده است.
نشر مرکز، ۳ رمان معروف این نویسنده، به نامهای «طعم گس خرمالو»، «مثل همه عصرها» و «یک روز مانده به عید پاک» را در یک کتاب به نام «سه کتاب» منتشر کرده است و یکی از مشهورترین نویسندگان زن ایرانی و جزو بهترین رمان نویسان ایرانی است.
۵- نسیم مرعشی
کتاب «پاییز فصل آخر سال است» یکی از آثار پرفروش معاصر است. نویسنده این کتاب، نویسنده و روزنامهنگار جوان ایرانی، «نسیم مرعشی» است. این کتاب در سال ۱۳۹۳برنده جایزه ادبی جلال آل احمد شد. نسیم مرعشی که یکی از مشهورترین نویسندگان زن ایرانی است، اثر دیگری به نام «هرمس» دارد.
۶- گلی ترقی
«گلی ترقی» نویسنده خوشذوق ایرانی است که در مهر سال ۱۳۱۸ زاده شد و اکنون نیز ساکن فرانسه است. این نویسنده معاصر که یکی از مشهورترین نویسندگان زن ایرانی است، داستانهای مهم و تأملبرانگیزی مانند «خانهای در آسمان»، «اتوبوس شمیران» و «بزرگبانوی روح من» را نوشته است. گلی ترقی بیشتر داستان کوتاه مینویسد. او همچنین جایزه بیتا را در سال ۲۰۰۹ از آن خود کرده است. از دیگر آثار این نویسنده مشهور میتوان به «من چهگوارا هستم»، «خاطرات پراکنده» و رمان «خواب زمستانی» اشاره کرد.
اگر فیلم «درخت گلابی» داریوش مهرجویی را دیدهاید، جالب است بدانید که مهرجویی این فیلم را از داستان درخت گلابی این نویسنده اقتباس کرده است.
۷- شهرنوش پارسیپور
یکی دیگر از مشهورترین نویسندگان زن ایرانی، «شهرنوش پارسیپور» است. این نویسنده توانا که اکنون در آمریکا زندگی میکند، داستاننویس و مترجم ایرانی است و جوایز و افتخاراتی را نیز کسب کرده است؛ او «زن سال» هجدهمین کنفرانس پژوهشهای زنان در آمریکاست. شهرنوش پارسیپور همچنین در سال ۲۰۱۶ «جایزه بیتا» را نیز از آن خود کرده است.
اولین رمان پارسیپور، «سگ و زمستان بلند» نام دارد. امامعروفترین اثر او، «طوبا و معنای شب» است. پارسیپور با داشتن مدرک دکترای افتخاری ادبیات از دانشگاه براون، به عنوان یک نویسنده پرکار و فعال آثار متعددی را خلق کرده است؛ «تجربههای آزاد»، «زنان بدون مردان»، «شیوا»، «عقل آبی» و «کمی بهار» برخی از آثار اوست.
۸- بلقیس سلیمانی
«بلقیس سلیمانی» پژوهشگر، داستاننویس و منتقد ایرانی است که در سال ۱۳۴۲ در شهر کرمان زاده شده است. بعضی از رمانهای او، بیش از ۵ بار چاپ شده و به زبانهای مختلف دنیا ترجمه شدهاند. بلقیس سلیمانی همچنین جایزه ادبی مهرگان، جایزه ادبی اصفهان و نشان درجه یک هنری را دریافت کرده است. این جوایز بهخاطر نوشتن رمان «بازی آخر بانو»ی اوست. البته سلیمانی آثار مهم دیگری مانند «خاله بازی»، «بازی عروس و داماد» و «سگ سالی» را نیز خلق کرده است.
بلقیس سلیمانی، تاکنون بیش از ۸۰ مقاله در مطبوعات نوشته و پژوهشهای ادبی مهمی مانند «همنوا با مرغ سحر»، «هنر و زیبایی از دیدگاه افلاطون» و «تفنگ و ترازو» را در کارنامه ادبی خود دارد.