سندرم بینایی کامپیوتری (Computer vision syndrome) یا به اختصار CVS از مشکلات بیماریهای مربوط به چشم و بینایی است که در نتیجه استفاده طولانی مدت از رایانه، تبلت، تلفن همراه یا مطالعه زیاد به وجود میآید. افراد مبتلا به این سندروم ممکن است از ناراحتی چشم و مشکلات بینایی شکایت داشته باشند؛ بنابراین پزشکان و تیمهای داروسازی در داروخانهها باید بتوانند تشخیص دهند که چه عواملی ممکن است برای بیمار نشانه این بیماری باشد. تحقیقات نشان داده است که حدود ۷۵٪ از جمعیت، روزانه ۶ تا ۹ ساعت مقابل صفحه نمایش از برخی ناراحتیها و بیماریهای چشم شکایت دارند. مطالعات همچنین نشان داده است که شیوع CVS در زنان بیشتر از مردان است؛ اما بین استفاده کنندگان از لنز و عینک مشابه است. مدت زمان صرف شده برای استفاده از صفحه نمایش دستگاهها، بهویژه دستگاههای دستی، در فعالیتهای روزمره ما بهطور غیرقابل کنترلی افزایش مییابد و اجتناب از استفاده از آنها برای بسیاری از افراد امکان پذیر نیست. در واقع، تخمین زده میشود که کودکان و بزرگسالان اکنون حدود ۶ ساعت از روز را صرف کار با تلفن همراه یا کامپیوتر میکنند. در این مقاله را از سایت pharmaceutical-journal در مجله کوروش میخواهیم شما را بیشتر با سندرم بینایی کامپیوتری و علائم آن آشنا کنیم. در آخر راهکارهای پزشکان را برای پیشگیری از ابتلا به این بیماری گفتهایم.
شناسایی علائم و نشانههای سندرم بینایی کامپیوتری CVS
علائم سندرم بیماری کامپیوتری CVS را میتوان به ۴ دسته تقسیم کرد:
خستگی چشم؛
خشکی یا درد چشم؛
مشکل در دید یا تاری دید؛
علائم غیر بینایی.
خستگی چشم را میتوان از طریق علائم غیر اختصاصی مانند خستگی، درد در اطراف چشم یا چشم، سردرد یا حتی دوبینی تعریف کرد. در بیماران مبتلا به خشکی چشم، سطح چشم خشک شده و باعث خارش، خستگی و تحریک چشم میشود، که ممکن است با استفاده از لنز تماسی بدتر شود.
عیوب انکساری ممکن است منجر به شکایت از تاری دید، تمرکز کند، دوبینی یا پیرچشمی شود. علائم غیر بینایی نیز شامل درد گردن، کمر یا شانه است. بیماران مبتلا به CVS اغلب دارای طیف وسیعی از علائم هستند و ممکن است داروساز یا تیم داروسازی برای توصیه مناسبترین روش درمانی نیاز به بررسی این مسئله داشته باشند که کدام یک از این موارد با این بیماری در ارتباط است.
آیا بیمار در تمرکز روی صفحه مشکل دارد؟
بهطور خاص، افراد مسن ممکن است عینکی برای اصلاح فاصله و یا عینک مطالعه داشته باشند؛ اما صفحههای کامپیوتر در فاصله متوسطی قرار دارند، بنابراین هیچ یک از لنزها تمرکز یا فوکوس راحت را امکان پذیر نمیکند. در نتیجه، بیمار از تلاش برای سازگاری (تمرکز به عقب) برای دیدن واضح صفحه و یا خمشدن به جلو برای خواندن راحت صفحه، ناراحت است.
آیا بیمار دید دوگانه دارد یا برای خواندن راحت باید یک چشمش را ببندد؟
نگاهکردن به اشیا از نزدیک، بهویژه در هنگام استفاده از دستگاههای دستی، باعث تحریک همگرایی چشم میشود و مشکلات بینایی دوبینی گاهی اوقات منجر به دید دو برابر، خستگی چشم، خستگی و سردرد میشود. این علائم عمدتا زودگذر هستند؛ زیرا پس از استراحت چشمها به دور از دستگاه دیجیتال، نشانهها کاهش مییابند و هنگام نگاهکردن از دور مشکلی ندارند. دوبینی متناوب ممکن است به دلیل نارسایی همگرایی ایجاد شود؛ یعنی چشمها یک اندازه همگرا نیستند. این علائم با برخی از بیماریهای دیگر مثل بیماری پارکینسون نیز همراه است، اما در وضعیت عمومی سلامتی، معمول نیست.
آیا خشکی چشم با سندرم بینایی کامپیوتری CVS ارتباط دارد؟
بسیاری از جنبههای استفاده از رایانه میتواند فرد را مستعد ابتلا به بیماری خشکی چشم کند و همچنین ممکن است به دلیل کمبود آب در بدن رخ دهد.
علاوه بر این، محیط با هوای گرم و خشک به علائم خشکی چشم میافزاید. تولید اشک بهطور کلی با افزایش سن کاهش مییابد. خشکی چشم یکی از علائم مهم سندروم CVS است؛ اما باید در نظر داشته باشید که این سندروم نشانههای بسیار زیاد دیگری نیز دارد که تشخیص آن را کمی سخت میکند.
درمانها و توصیهها برای جلوگیری از ابتلا به سندرم بینایی کامپیوتری CVS
چشم پزشک شما میتواند علائم و نشانههای بیماری را بررسی کند و علل بروز این سندرم بینایی کامپیوتری را برای شما شرح دهد. اما بهطور کلی؛ بهتر است توصیههای زیر را در نظر داشته باشید:
استراحت منظم داشته باشید
برای تسکین علائم خستگی، به همه افرادی که از صفحه نمایشها استفاده میکنند، باید توصیه شود که از قانون ۲۰:۲۰:۲۰ پیروی کنند؛ به موجب آن هر ۲۰ دقیقه، افراد باید ۲۰ ثانیه استراحت کنند و روی جسمی که ۲۰ فوت دورتر است تمرکز کنند. اگر به نظر میرسد بیمار علائم خشکی چشم دارد، در حالی که قانون ۲۰:۲۰:۲۰ را توصیه میکنند، متخصصان بهداشت میتوانند ۲۰ بار پلکزدن یا ریختن قطره اشک مصنوعی را در این زمان استراحت، پیشنهاد کنند.
هیچکس نباید بهطور مداوم و بدون وقفه، ساعتها از صفحه نمایش استفاده کند. شاید بهتر باشد که به بیماران توصیه شود هر ۲۰ دقیقه یک زنگ هشدار تنظیم کنند تا به آنها یادآوری کند که چشم از صفحه کامپیوتر یا گوشی بردارند.
به بیناییسنجی مراجعه کنید
اگر در فوکوس و دید مشکل دارید، باید حتما به بیناییسنجی مراجعه کنید. شاید چشمتان ضعیف شده باشد. به هر حال او با دستگاه میتواند این را تشخیص دهد.
به متخصص چشم مراجعه کنید
با انجام برخی تمرینات ساده، میتوان علائم نارسایی همگرایی را کاهش داد. بیمار باید یک هدف کوچک را در ۵۰ سانتیمتر نگه دارد و به آرامی آن را به سمت صورتش برساند، در حالی که سعی در بینایی منفرد و متمرکز دارد، باید آن جسم را با چشمش دنبال کند.
هنگامی که تصویر ۲ برابر میشود، جسم دور شده و تمرین تکرار میشود. این تمرینات باید هر روز چندین بار و با هدف کاهش فاصله جسم قبل از دوبینی انجام شود.
مراجعه به مراقبتهای بیناییسنجی یا ارتوپتیک معمولا منجر به تجویز تمرینات ساده همگرایی برای بیمار و سایر موارد مانند کارتهای استریوگرام (stereogram cards) برای تمرین عضلات چشم در خانه میشود.
از خشکشدن چشمتان جلوگیری کنید
خشکی چشم، یکی از شایعترین بیماریهای چشم در هر سنی است. برای جلوگیری از آن، میتوانید از قطرههای اشک مصنوعی موجود در داروخانهها استفاده کنید و نور دستگاههای هوشمند خود را کمتر کنید تا چشمانتان اذیت نشوند. عملهای مربوط به رفع عیوب انکساری و لیزر چشم نیز باعث خشکشدن بیشتر چشمهای شما میشود. در این صورت، حتما باید بیشتر مراقب چشمانتان باشید و از قطره اشک مصنوعی استفاده کنید.