آیا تا به حال چیزی در مورد حجامت درمانی و فواید و عوارض آن شنیده اید؟ حجامت نوعی درمان جایگزین است که گفته می شود از کشور چین آغاز شده است. این نوع درمان شامل قرار دادن فنجان روی پوست و ایجاد یک باد کش است. مکشی که ممکن است باعث بهبودی در جریان خون شود. طرفداران حجامت درمانی می گویند که این مکش به تسهیل جریان «چی» در بدن کمک می کند. جریان چی واژه چینی به معنی نیروی زندگی است. در این مقاله از مجله کوروش به بررسی حجامت درمانی، فواید و عوارض آن می پردازیم.
تاریخچه حجامت درمانی
گفته میشود یک کیمیاگر تائوئیست معروف با نام جی هونگ ابتدا حجامت درمانی را انجام داده است. جی هونگ در سال ۲۸۱ تا ۳۴۱ شمسی زندگی می کرده است. بسیاری از تائوئیست ها معتقدند که حجامت به تعادل بین «یین» و «یانگ» یا مثبت و منفی در بدن کمک می کند. گفته می شود تعادل بین یین و یانگ به مقاومت بدن در مقابل عوامل بیماری زا بسیار کمک می کند. همچنین این تعادل باعث افزایش جریان خون و کاهش درد می شود.
حجامت گردش خون در محلی که لیوان بر روی آن قرار داده میشود را افزایش می دهد. این موضوع ممکن است تنش عضلانی را کاهش دهد. همچنین جریان خون را بهبود بخشیده و باعث ترمیم سلول ها شود. یکی دیگر از فواید حجامت درمانی احتمال تشکیل بافت های پیوندی جدید و رگهای خونی جدید در این بافت ها است. مردم زیادی با توجه به فواید حجامت درمانی از آن به عنوان یک شیوه درمان تکمیلی استفاده می کنند. اما همچنان در مورد عوارض این نوع درمان سوالاتی در اذهان وجود دارد.
انواع مختلف حجامت درمانی از گذشته تاکنون
حجامت درمانی در اصل در گذشته با استفاده از شاخ حیوانات انجام می شد. بعدا فنجان هایی از گیاه بامبو و یا سرامیک ساخته شدند. این فنجان ها جایگزین شاخ حیوانات شدند. مکش اولیه در حجامت از طریق گرما ایجاد می شود. در ابتدا این فنجان ها با آتش گرم می شوند و سپس روی پوست قرار می گیرند. همانطور که در حال سرد شدن هستند پوست داخل را به درون خود می کشند. حجامت مدرن اغلب با استفاده از فنجان های شیشه ای انجام می شود.
این فنجان ها معمولا مانند یک توپ گرد هستند و از یک طرف باز می شوند. به طور کلی دو نوع حجامت وجود دارد. نوع اول حجامت خشک است. حجامت خشک تنها یک روش مکشی است. اما حجامت مرطوب شامل مکش و کمی خونریزی می شود. پزشک با توجه به بررسی وضعیت بدن شما یکی از این دو دسته را برای درمان انتخاب خواهد کرد. هر دو حجامت فواید خاص خود را دارند. فقط باید با مشورت پزشک نوع آنها مشخص شود. تا از بروز عوارض احتمالی برای بدن جلوگیری شود.
نحوه حجامت درمانی و عوارض احتمالی آن
در حجامت درمانی یک فنجان روی پوست قرار می گیرد. سپس روی پوست گرم شده و یک مکش ایجاد می شود. فنجان اغلب با استفاده از الکل، گیاهان یا کاغذ و پنبه ای که در آن قرار گرفته است با آتش گرم می شود. پس آن منبع آتش برداشته شده و فنجان گرم به طور مستقیم روی پوست قرار می گیرد. برخی از پزشکان مدرن به جای استفاده از یک منبع آتش در داخل فنجان، از پمپ های لاستیکی برای ایجاد مکش استفاده می کنند.
این در حالی است که برخی دیگر، روش های ایجاد گرما به شیوه سنتی را ترجیح میدهند. این ها فواید استفاده از این روش ها را بیشتر می دانند. وقتی فنجان داغ روی پوست شما قرار می گیرد هوای داخل فنجان خنک می شود و یک خلاء ایجاد میشود. در نتیجه این خلا، پوست و عضله به سمت بالا و داخل فنجان کشیده می شود. این کار باعث واکنش عروق خونی و تغییر فشار می شود.
یه همین دلیل ممکن است پوست شما کمی قرمز شود. برای حجامت خشک، فنجان به مدت زمان ۵ تا ۱۵ دقیقه در جای خود قرار می گیرد. تا اینکه فشار کم کم تعدیل شده و فنجان از بدن جدا می شود. اما در حجامت مرطوب فنجان معمولاً فقط چند دقیقه در جای خود قرار می گیرد. چرا که پس از آن پزشک فنجان را برداشته و یک برش کوچک بر روی بخش متورم شده می زند.
پس از برداشته شدن فنجان ها معمولاً نواحی حجامت شده با پماد پوشانده می شود. جراحات برای جلوگیری از عوارض احتمالی و عفونت این مناطق پانسمان می شوند. این پانسمان به جلوگیری از عفونت بسیار کمک می کند. ممکن است کبودی یا علائم دیگری بر روی پوست ایجاد شوند. اما تمامی این علائم و عوارض بعد از ده روز کاملا از بین خواهند رفت. حجامت گاهی همراه با درمان های طب سوزنی انجام می شود. برخی توصیه می کنند برای دستیابی به بهترین نتیجه بهتر است دو یا سه ساعت قبل از جلسه حجامت روزه گرفته شود. یا اینکه فقط وعده های غذایی بسیار سبک مصرف شود.
فواید حجامت درمانی برای انواع بیماری ها
از روش حجامت درمانی برای درمان انواع مختلفی از بیماری ها استفاده می شود. حجامت درمانی ممکن است به کاهش دردهای عضلانی کمک کند. از فواید مهم حجامت درمانی همین کاهش دردهای عضلانی است. از آنجایی که فنجان ها را در نقاط اصلی درد قرار می دهند، بنابراین از این روش درمان به عنوان یک درمان مستقیم یاد می شود.
حجامت درمانی در درمان مشکلات گوارشی، پوستی و سایر بیماری هایی که با طب فشاری درمان میشوند، موثر است. برخی بررسی هایی که از منابع معتبر در سال ۲۰۱۲ انجام شده است، نشان می دهد قدرت بهبود و درمان حجامت بیش تر از برخی داروها است. محققان دریافتند که حجامت درمانی احتمالا در درمان بیماری هایی چون زونا، فلج صورت، سرفه و تنگی نفس، آکنه، فتق و دیسک کمر بسیار موثر است. همچنین حجامت درمانی در درمان اسپوندیلوز گردنی نیز بسیار تاثیر گذار است. با این حال سوگیری های زیادی در مورد عوارض حجامت درمانی مطرح شده است. اما به نظر می رسد برای جهت گیری در مورد این موضوع به مطالعات بیشتری نیاز است.
عوارض جانبی احتمالی حجامت درمانی
علی رغم فوایدی که برای حجامت درمانی ذکر شده، گفته می شود حجامت عوارض جانبی هم دارد. اما این عوارض جانبی زیاد نیستند. معمولاً این عوارض جانبی در طول درمان یا بلافاصله پس از آن اتفاق می افتند. در طول درمان ممکن است فرد احساس سبکی سر یا گیجی داشته باشد. همچنین ممکن است حالت تعریق و یا تهوع زیادی داشته باشد. اما پس از درمان نیز ممکن است پوست اطراف لبه فنجان تحریک شده و به صورت دایره ای ملتهب شود. همچنین ممکن است پس از حجامت درمانی مرطوب، در محل های برش داده شده درد احساس کنید. یا کمی احساس سبکی سر یا گیجی داشته باشید. عفونت پس از انجام حجامت درمانی بسیار خطرناک است. اما اگر پزشکان از روش های کم خطر و صحیح استفاده کنند، عفونتی اتفاق نخواهد افتاد.
بنابراین سعی کنید این کار را در مراکزی که تمیز و ضد عفونی هستند، انجام دهید. اما از جمله خطرات و عوارض احتمالی پس از حجامت درمانی می توان به زخم شدن پوست و کبودی آن اشاره کرد. پزشکانی که حجامت درمانی انجام می دهند، باید از پیشبند، دستکش یکبار مصرف و عینک و سایر محافظ ها استفاده کنند. آن ها باید تجهیزات تمیز داشته باشند و به صورت منظم بدن را واکسینه نگه دارند. واکسیناسیون برای محافظت از بدن در مقابل بیماری های خاص چون هپاتیت است. همیشه قبل از انجام حجامت درمانی در مورد ایمنی پزشکی که با آن این کار را انجام می دهید تحقیق کنید. با این حال زمانی که هر یک از علائم پس از حجامت درمانی را تجربه کردید، بلافاصله با پزشک خود مشورت کنید. چرا که پزشک می تواند برای مشکلات پوستی و یا مراحل درمانی بعدی شما پیشنهادات دیگری ارائه دهد.
مشاوره با پزشک قبل از حجامت درمانی
بسیاری از پزشکان با سابقه زیاد پزشکی ممکن است به این نوع روش درمانی اعتقادی نداشته باشند. حتی به سوالات مربوط به عوارض و فواید حجامت درمانی محتاط و با نارضایتی پاسخ دهند. اما از دیگر سو کسانی که حجامت درمانی انجام می دهند معمولاً این کار را به صورت تجربی آموخته اند. در مقابل، آن ها نیز ممکن است پیشنهاد دهند که درمان های معمول پزشکی را که پزشکان متخصص توصیه کردند، کنار بگذارید.
بهترین توصیه به شما این است که اگر تصمیم به حجامت درمانی دارید، این موضوع را با پزشک مشاوره خود در میان بگذارید. شما می توانید حجامت درمانی را به عنوان بخشی از پروسه تکمیلی و مکمل درمانی انجام دهید. بهتر است از مشاوره هر دو پزشک برای انجام این کار استفاده کنید.
بهترین زمان برای حجامت درمانی
معمولاً برای بیماری های مربوط به دردهای عضلانی از حجامت درمانی استفاده می شود. اما این روش درمانی و فواید آن تنها برای بیماری های عضلانی نیست. شما می توانید از این روش درمانی به عنوان یک درمان مکمل استفاده کنید. زمان استفاده از آن چندان مشخص نیست. اما گفته میشود برای درمان بسیاری از بیماری ها هر سال فصل بهار و پاییز بهترین زمان برای حجامت است.
حداقل فاصله زمانی برای حجامت و استفاده از فواید آن از یک ماه شروع می شود. این میزان فواصل زمانی بر اساس سن افراد متفاوت است. گاهی اوقات حجامت درمانی یکبار نتیجه نمی دهد و شاهد عوارض و علائم دوباره بیماری ها هستید. لازم است در این موارد این کار به صورت مداوم انجام شود. حجامت برای از بین بردن سودا و صفرا و بیماری های کبد زیر نظر پزشک بسیار مناسب است.
حجامت درمانی به دلیل عوارض به چه کسانی پیشنهاد نمی شود
کودکان زیر چهار سال هرگز نباید تحت درمان حجامت قرار بگیرند. کودکان بزرگتر از ۴ سال نیز باید به صورت کوتاه مدت و دوره های بسیار کوتاه حجامت درمانی شوند. اما در مقابل سالمندان نیز بسیار آسیب پذیر هستند. حجامت درمانی به دلیل شکنندگی ساده بدن آن ها به خاطر افزایش سن، برای این قشر توصیه نمی شود. افراد باردار باید برای جلوگیری از عوارض احتمالی از حجامت شکم و کمر خودداری کنند.
کسانی که در دوره قاعدگی هستند نباید حجامت درمانی کنند. اگر جزو آن دسته از افراد هستید که داروهای رقیق کننده خون استفاده می کنید، هرگز حجامت نکنید. در صورت داشتن آفتاب سوختگی و زخم های مختلف پوستی، هرگز حجامت نکنید. اگر پیش از حجامت درمانی دچار تروما شده اید، این کار برای شما فواید ندارد. بنابراین از انجام آن خودداری کنید.
بررسی ها در مورد عوارض و فواید حجامت درمانی پیش از انجام
حجامت درمانی یک پروسه درمانی طولانی مدت است که ممکن است به کاهش علائم بیماری های مزمن و موقتی کمک کند. توجه داشته باشید که مانند بسیاری از روش های درمانی مکمل بر روی فواید و عوارض حجامت درمانی مطالعات گستردهای که بدون هرگونه تعصب باشد، انجام نشده است. اگر تصمیم دارید حجامت درمانی را امتحان کنید، بهتر است با پزشک مشورت کنید. به خاطر داشته باشید که از این نوع درمان به عنوان یک درمان مکمل استفاده می شود و نه درمان جایگزین. مواردی که قبل از شروع درمان با حجامت باید در نظر گرفته بگیرید بسیار مهم است.
یکی از این موارد تحقیق در مورد پزشکی است که حجامت درمانی را انجام می دهد. همچنین باید از روشی که برای حجامت استفاده می شود کاملا آگاه باشید. بهتر است قبل از انجام آن پرس و جو کنید. به طور قطع از تمیزی امکانات اطمینان حاصل کنید. سوال کنید پزشکی که این کار را انجام میدهد آیا اقدامات ایمنی را در نظر میگیرد یا نه. مجوز پزشکی افرادی که این کار را انجام می دهند، حتما بررسی کنید. پس از آن باید با پزشک مشاور صحبت کنید و از او سوال کنید. اینکه آیا شرایط حجامت درمانی را دارید یا نه. به خاطر داشته باشید قبل از شروع هر روش درمانی مکمل باید به پزشک معالج خود اطلاع دهید. چرا که نظر او برای گنجاندن درمان تکمیلی در پروسه درمان بسیار مهم است.
دستور العمل های قبل و بعد از حجامت درمانی
قبل و بعد از حجامت درمانی باید برای جلوگیری از عوارض احتمالی چندین کار انجام داد. گفته می شود بهتر است کسانی که حجامت می کنند ۲۴ ساعت قبل از انجام این کار مایعات زیادی بنوشند. همچنین آن ها باید غذاهای سبک استفاده کنند. حجامت درمانی نباید با شکم خالی انجام شود همچنین از دیگر سو نباید شکم پیش از انجام این کار بسیار پر باشد.
توصیه می شود برای بهتر شدن این کار برای تقویت بدن قبل از انجام حجامت درمانی از میوههایی چون انار استفاده کنید. همچنین بعد از انجام حجامت بهتر است، آب میوه های شیرین بنوشید. از دوش گرفتن و ریختن آب در محل حجامت تا ۱۲ ساعت خودداری کنید. برای اینکه از فواید پس از حجامت درمانی بهره مند شوید، توصیه می شود که این کار را در زمانی که از نظر روحی استرس دارید انجام ندهید. زمان بندی انجام حجامت بسته به افراد متفاوت است. گفته می شود بعد از حجامت از خوردن غذاهای شور و ترش خودداری کنید. همچنین ورزش و کار سنگین حداقل تا یک روز پس از حجامت انجام ندهید
منبع: healthline