ید یک ماده شیمیایی مفید است که بدن ما قادر به تولید این ماده نیست و از همین رو مصرف آن در رژیم غذایی روزانه ما اهمیت زیادی دارد. به طور کلی مواد غذایی کمی هستند که به طور طبیعی حاوی ید باشند. بنابراین مهم ترین میزان ید مصرفی ما از طریق مصرف نمک ید دار است. غده تیروئید برای تولید هورمون ها به ید نیاز دارد. کمبود ید در بدن موجب ایجاد گواتر و بزرگ شدن غده تیروئید در گردن می شود. اگر دوست دارید بیشتر در مورد خواص نمک ید دار بدانید و با مضرات نمک ید دار نیز آشنا شوید، در این مقاله از مجله کوروش با ما همراه باشید.
تاریخچه نمک ید دار
درست در اوایل دهه ۱۹۰۰ میلادی بود که اولین شرکت تولید و بسته بندی نمک شروع به اضافه کردن ید به نمک خوراکی کرد. در سال ۱۹۱۷ پزشکی به نام دیوید مارین با انجام آزمایشاتی متوجه شد که مصرف مکمل ید می تواند موجب کاهش ابتلا به گواتر شود. تا قبل از سال ۱۹۲۰ میلادی در برخی از مناطق ایالات متحده حدود ۷۰ درصد از کودکان به گواتر مبتلا بودند. امروزه با افزایش دسترسی عموم مردم به نمک ید دار این مشکل تا حدود ۹۰ درصد برطرف شده است.
بیشتر نمکی که ما روزانه مصرف می کنیم از اعماق زمین یا آب دریا تهیه می شود. نمک یک ماده معدنی طبیعی است که از دو عنصر سدیم و کلرید تشکیل شده است. ۴۰ درصد نمک از سدیم و ۶۰ درصد آن از کلرید تشکیل شده است. جالب است بدانید که شکارچیان دوران باستان برای محافظت از غذاها در برابر انواع باکتری ها، کپک زدن و فساد روی گوشت مقداری نمک می ریختند. به این ترتیب رطوبت آن را از بین ببرد و برای مدت طولانی تری قابل نگهداری باشد. از طرف دیگر در زمان های خیلی دور برای مومیایی کردن اجساد از نمک استفاده می کردند. به همین خاطر نمک در آن زمان ارزش مادی بسیار بالایی داشت.
ارزش غذایی نمک خوراکی
نمک خالص حاوی ۳۹/۳ درصد سدیم و ۶۰/۷ درصد کلر است. نمک های دریایی حاوی کلرید کلسیم و سولفات منیزیم هستند. نمک خوراکی نیز حاوی کلرید سدیم، سولفات، کربنات و بی کربنات هستند. برخی نمک های استخراج شده از دریاچه ها نیز حاوی فلزاتی همچون آهن، مس و روی نیز هستند. جالب است بدانید که در نمک های سیاه مقادیر ناچیزی عناصر سمی همانند آرسنیک، جیوه و کادمیوم نیز یافت می شود. در نمک های خوراکی ید دار نیز در هر کیلوگرم ۲۰ تا ۴۰ میلی گرم ید وجود دارد. آمارها نشان می دهد که حدود یک سوم جمعیت دنیا در معرض خطر کمبود ید قرار دارند. اگر از رژیم غذایی گیاه خواری پیروی می کنید، باید بدانید که حدود ۸۰ درصد از گیاه خواران دنیا در معرض کمبود ید قرار دارند. پس حذف کردن ید می تواند مشکلاتی جدی در سلامت این افراد ایجاد کند.
خواص نمک ید دار
نمک ید دار خواص زیادی برای بدن دارد و با تأمین ید مورد نیاز بدن می تواند از جوانب مختلفی سلامتی ما را نیز تضمین کند. به طور کلی نمک ماده مهمی در زندگی ما است که امکان زنده ماندن ما بدون نمک وجود ندارد. سدیم موجود در نمک برای عملکرد قلب و سلول های بدن واجب است. نمک در سلامت مغز و کلیه ها نیز اهمیت زیادی دارد. خوردن نمک ید دار موجب تنظیم سوخت و ساز بدن می شود. از طرف دیگر این ماده غذایی به تقویت رشد و نمو بدن نیز کمک زیادی می کند. از دیگر خواص نمک ید دار تنظیم میزان کلسترول بد یا LDL و تری گلیسیریدها است. در ادامه می توانید با مهم ترین خواص نمک ید دار آشنا شوید.
جلوگیری از گواتر با مصرف نمک ید دار
یکی از خواص نمک ید دار کمک به تولید هورمون های تیروئید است که برای سلامت بدن اهمیت زیادی دارد. در واقع غده تیروئید از ید برای تولید هورمون ها استفاده می کند. زمانی که بدن با کمبود ید مواجه شود، غده تیروئید برای جبران این کمبود اقدام به تولید هورمون های بیشتر می کند. در نتیجه بیماری به شکل گواتر بروز می کند. از طرف دیگر هورمون های تیروئید نقش مهمی در کنترل دمای بدن، فشار خون و ضربان قلب دارد. کمبود ید می تواند موجب بیماری های خود ایمنی تیروئید شود و احتمال ابتلا به سرطان تیروئید را افزایش دهد.
خواص نمک ید دار برای خانم ها و نوزادان
کمبود مصرف نمک ید دار در زمان بارداری می تواند منجر به عقب ماندگی کودک شود و در ایجاد سیستم عصبی مرکزی اختلال ایجاد کند. از طرف دیگر کمبود ید روند تخمک گذاری را در خانم ها مختل می کند و منجر به ناباروری می شود. مصرف نمک ید دار در دوران بارداری هم برای سلامت مادر و هم نوزاد ضروری است و کمبود این ماده می تواند خطر سقط جنین را در زنان باردار افزایش دهد.
بهترین روش های پیشگیری ورم بارداری
خواص نمک ید دار برای مو و پوست
از مهم ترین فواید نمک یددار می توان به تأثیر این ماده ضروری برای سلامت پوست و مو اشاره کرد. کمبود مصرف نمک ید دار می تواند موجب ریزش مو، خشکی پوست و همچنین افزایش حساسیت به سرما شود.
فواید نمک یددار برای جلوگیری از انواع سرطان
کمبود مصرف ید می تواند احتمال خطر ابتلا به سرطان پروستات، سینه و تخمدان را افزایش دهد و موجب ایجاد خستگی مفرط شود. از طرف دیگر مطالعات نشان می دهد که مصرف نمک ید دار موجب درمان توده های پستان و سرطانی می شود. جالب است بدانید که مصرف نمک ید دار به طور مستقیم روی عملکرد سیستم ایمنی بدن تأثیر می گذارد و نقش مهمی در ترمیم بافت های بدن دارد.
بهترین غذاها برای بیماری سرطان پستان
مضرات نمک ید دار
مصرف نمک بیش از مقدار توصیه شده می‌تواند عوارضی را برای بدن به دنبال داشته باشد. افزایش مصرف نمک ید دار می تواند موجب بروز بیماری هایی مثل فشار خون بالا، بیماری های قلبی و حتی سرطان معده شود. از مضرات نمک ید دار می توان به افزایش فشار خون و بروز بیماری های قلبی عروقی اشاره کرد. این موضوع به خصوص در افرادی که سابقه خانوادگی دارند رایج تر است.
اختلال در عملکرد کلیه ها با مصرف بیش از اندازه نمک
به طور معمول زمانی که ما بیشتر از حد نیاز نمک مصرف می کنیم، در عملکرد کلیه ها اختلال ایجاد می شود. در واقع کلیه های ما اقدام به دفع نمک اضافی می کنند. این موضوع موجب تجمع آب در بدن و همچنین ایجاد ورم در قسمت های مختلف بدن ما شود.
پوکی استخوان از مضرات نمک ید دار
از دیگر اثرات مضر نمک یددار می‌توان به بروز پوکی استخوان اشاره کرد. مصرف بیش از اندازه نمک ید دار می تواند خطر ابتلا به پوکی استخوان را در افراد افزایش دهد. معمولاً با افزایش سن استخوان ها ضعیف تر می شوند. افزایش مصرف نمک می‌تواند موجب تشدید عوارض این مشکل شود.
خطر بروز سرطان معده با افزایش مصرف نمک
افزایش مصرف نمک ید دار می تواند خطر ابتلا به سرطان معده را افزایش دهد. معمولاً در مناطقی که افراد نمک کمتری مصرف می کنند احتمال بروز سرطان معده نیز کمتر است.
ابتلا به آسم با مصرف بیش از اندازه نمک
مصرف بیش از اندازه نمک می تواند موجب تشدید بیماری آسم شود و علائم این بیماری را بیشتر کند.
اختلال عملکرد غده تیروئید از مضرات نمک ید دار
از مهم ترین مضرات نمک ید دار بیشتر از حد لزوم بدن این است که می تواند در عملکرد غده تیروئید اختلال ایجاد کند. مصرف نمک بیش از حد خطر ابتلا به بیماری های مرتبط با تیروئید را به خصوص در کودکان و افراد مسن تا حدود زیادی افزایش می دهد.
رژیم غذایی مناسب کم کاری تیروئید
ید علاوه بر نمک در چه خوراکی هایی یافت می شود؟
اگر چه ید یک ماده کمیاب در مواد غذایی محسوب می شود اما بسیاری از خوراکی ها حاوی این ماده ضروری هستند. در واقع تأمین میزان ید مورد نیاز بدن بدون مصرف نمک ید دار نیز امکان پذیر خواهد بود. بسیاری از غذاها همچون غذاهای دریایی لبنیات غلات و تخم مرغ نیز دارای ید هستند در ادامه می توانید با غذاهای حاوی ید آشنا شوید.
*جلبک دریایی
*ماست
*شیر
*میگو
*ماکارونی
*تخم مرغ
*کنسرو ماهی تن
*آلو خشک
میزان ید مورد نیاز بدن چقدر است؟
مطالعات نشان می دهد که مصرف روزانه یک قاشق چای خوری نمک ید دار در روز برای بدن ما ضروری و کافی است. سازمان بهداشت جهانی توصیه می کند که هر فرد بزرگسال بهتر است روزانه کمتر از ۵ گرم نمک ید دار در طول روز مصرف کند. افزایش مصرف نمک ید دار بیشتر از این حد می تواند احتمال بروز مشکلات و بیماری های زیادی را در افراد افزایش دهد.
بدن ما به طور روزانه به حدود ۱۵۰ میکروگرم ید نیاز دارد. زنان باردار در طول روز به حدود ۲۲۰ میکروگرم و زنان شیرده روزانه به ۲۹۰ میکروگرم ید نیاز دارند. توجه داشته باشید که اگر در طول روز از غذاهای دریایی یا مواد غذایی حاوی ید استفاده می کنید، بهتر است میزان استفاده از نمک ید دار را کاهش دهید. متخصصان بهداشتی توصیه می کنند که مصرف نمک ید دار بیشتر از ۲۳۰۰ میلی گرم در طول روز برای بدن مضر است. جالب است بدانید که بیشتر از ۹۰ درصد از بزرگسالان در ایالات متحده آمریکا روزانه بیشتر از حد مورد نیاز بدن نمک ید دار مصرف می کنند.
در کشور ما نیز میزان مصرف نمک ید دار معمولاً ۲ تا ۳ برابر بیشتر از اندازه مشخص شده است و این موضوع می تواند خطر بروز انواع بیماری های مرتبط با آن را در بدن افزایش دهد.
بهترین نمک ید دار چه خصوصیاتی دارد؟
به طور معمول بهترین نمک ید دار نمکی است که به طور طبیعی دارای ید باشد. بهترین نمک ید دار باید ظاهری شفاف داشته باشد و رنگی سفید داشته باشد. تلخ بودن نمک و یا وجود فسیل و ذرات ناخالصی داخل نمک نشانه نامرغوب بودن نمک است. از همین رو به طور معمول بهترین نمک ید دار باید خالص، سفید باشد و بو و طعم بدی نداشته باشد.
جمع بندی نهایی
ید ماده ای ضروری و کمیاب برای بدن است که کمبود آن می تواند عوارض غیر قابل جبرانی را برای ما ایجاد کند. امروزه استفاده از نمک ید دار برای عموم مردم دنیا به امری معمول و عادی تبدیل شده است، از همین رو بروز بیماری های مرتبط با آن نیز به شدت کاهش پیدا کرده است. با این حال بهتر است بدانید که بدن ما به طور متوسط به روزی ۳ تا ۵ گرم نمک ید دار نیاز دارد و مصرف بیشتر از این مقدار می تواند برای بدن مشکلاتی را به وجود آورد.
منابع: webmd، healthline
