۱۶ روش پرورش خلاقیت در کودکان

خلاقیت در کودکان به معنای یافتن راه حل هایی جدید برای انجام دادن کارهای روزمره و متفاوت است. راهی برای کشف جهان و دست یابی به توانایی های ارزشمند که تنها با پرورش ذهن و کشف و اکتشاف اتفاق می افتد. پرورش خلاقیت در کودکان موجب افزایش اعتماد به نفس در آن ها می شود. خلاقیت موجب می شود تا کودک به مهارت های حل مسئله، توانایی های عملکردی اجرایی و تحصیلی بهتری دست پیدا کند و شما می توانید در این مسیر تنها یک راهنما باشید. در این مقاله از مجله کوروش می توانید با بهترین روش های پرورش خلاقیت در کودکان آشنا شوید.

تعریف خلاقیت در کودکان

خلاقیت به مجموعه ای از داده ها خطاب می شود که موجب ایجاد فکر و ایده ای نو در کودک می شود. خلاقیت در واقع افکار و ایده هایی هستند که منجر به پیدا کردن راه حل های جدید می شوند. عوامل مختلفی موجب تعیین میزان خلاق بودن یک کودک می شود. معمولاً میزان هوش، توانایی بدن، عوامل ژنتیکی و عوامل محیطی نقش مهمی در پرورش خلاقیت کودکان دارند.

خلاقیت در کودکان از چه سنی آغاز می شود؟

به طور کلی تشخیص خلاقیت در کودکان از بدو تولد تا ۱۸ ماهگی کمی مشکل است. اما حتی در همین زمان هم کودک شما به صداها، شکل ها و رنگ ها توجه زیادی دارد. هر چیزی می تواند کودک را کنجکاو به کشف و اکتشاف کند و این اولین مرحله از شروع تفکر و خلاقیت در کودک است. با بالا رفتن سن کودک او شروع به کشف دنیای اطراف خود می کند و مهارت های بیشتری کسب می کند.

از ۲۴ تا ۳۶ ماهگی کودک مهارت های زبانی و توانایی های شناختی بیشتری کسب می کند. او در این سن او به طور گسترده سعی در کشف و اکتشاف دنیای پیرامونش را دارد. تخیلات او به هر سمت و سویی روانه می شود و شروع به انجام بازی هایی می کند که مشابه دنیای واقعی است. اوج پرورش خلاقیت در کودکان از ۵ سالگی آغاز می شود. در این سن کودک شروع به افزایش تمرکز، تقویت مهارت های گفتاری و جسمی می کند.

روش های پرورش خلاقیت در کودکان

کودک شما به صورت ذاتی علاقه به کشف و اکتشاف دنیای اطراف را دارد. او دائماً در حال یاد گرفتن است و فراهم کردن شرایط مناسب می تواند به پرورش خلاقیت و هوش کودک کمک زیادی کند. در ادامه می توانید با بهترین راهکارها برای پرورش خلاقیت در کودکان و نوجوانان آشنا شوید.

۱- برای پرورش خلاقیت در کودکان به آن ها اجازه کشف کردن دهید

خلاقیت با قانون تعیین کردن برای بازی و مشخص کردن جدول بازی های روزانه پرورش پیدا نمی کند. برای پرورش خلاقیت در کودکان باید اجازه دهید او آزادانه خودش به تنهایی دنیای اطرافش را کشف کند. باید او را آزاد بگذارید تا در اطراف خود بگردد و هر آن چیزی را که دوست دارند یاد بگیرند. برای کودک خود چارچوب زمانی تعیین نکنید. اجازه دهید دست هایش را در گل فرو ببرد و داخل اتاق بچرخد و به چیزهای مختلف دست بزند. خلاقیت در نقاشی کودکان گاهی با نقاشی کشیدن روی چیزهایی غیر از کاغذ شکوفا می شود. برای این کار می توانید چند کاغذ بزرگ به دیوار نصب کنید. برایش وایت برد تهیه کنید و یا اجازه دهید روی شن های ساحل یا کف حیاط نقاشی کند. بگذارید تا جایی که خطری برای او وجود ندارد، دنیای اطرافش را خودش آن گونه که دوست دارد، کشف کند.

بیشتر بخوانید » فواید بازی با کودکان و تاثیر آن بر رشد و خلاقیت آن ها «

۲- برای پرورش خلاقیت در کودکان و نوجوانان لوازم مورد نیاز را فراهم کنید

فراهم کردن لوازم، اسباب بازی ها و ابزارهای مختلفی مثل کتاب های رنگ آمیزی، مداد رنگی، گچ، خمیر بازی، آبرنگ، وسایل پخت و پز و… می تواند به شکوفایی خلاقیت کودک شما کمک کند. برای کودکان خود انواع عروسک، اسباب بازی حیوانات و لگو بخرید تا ساعت ها درگیر بازی کردن با آن شوند.

به یاد داشته باشید که برای پرورش خلاقیت در کودکان با نقاشی باید لوازم مورد نیاز برای این کار را برای او فراهم کنید. کتاب بخوانید و بازی هایی برای افزایش خلاقیت کودکان را یاد بگیرید. سعی کنید برای همراهی کردن با او وقت بگذارید. فراموش نکنید کودک شما برای پرورش خلاقیت به یک همراه نیاز دارد نه یک رئیس که دائم به او یادآوری کند چه کاری انجام دهد.

۳- اسباب بازی های الکترونیکی چندان برای پروش خلاقیت کودک زیر ۳ سال مناسب نیستند

اسباب بازی های الکترونیکی که صدا و حرکت دارند، معمولاً چندان خلاقیت و تصورات کودک را درگیر نمی کنند. این اسباب بازی ها برای کودکان نوپا و زیر ۳ سال بسیار پر سر و صدا هستند. توصیه می شود برای پرورش خلاقیت کودک از اسباب بازی های چوبی، معمایی و لوازم بازی ساده استفاده کنید.

۴- برای پرورش خلاقیت، کودک را به انجام دادن کارها به روش های متفاوت تشویق کنید

با بازی و فراهم کردن شرایطی شاد از کودک خود بخواهید تا کارها را به روش های متفاوت انجام دهد. از او سوال کنید که چه روش های دیگری برای انجام دادن این کار وجود دارد. به کودک اجازه دهید تا این روش های را تجربه کند. شما باید برای انجام این کارها کودک را تشویق کنید و به او فرصت دهید تا خودش به راه حل های خلاقانه برای انجام کارهای مختلف دست پیدا کنید. اگر کودک شما موفق به حل یک مشکل شد، از او بخواهید حال آن مشکل را به روش دیگری حل کند. کشف راه حل های جدید موجب پرورش خلاقیت در کودکان می شود.

بیشتر بخوانید » ۱۸ بازی و سرگرمی جالب برای کودکان «

۵- برای پرورش خلاقیت به کودک خود بگویید که متفاوت بودن خوب است

به کودک خود یاد دهید که هر چیزی را همان گونه که هست قبول نکند. او را به متفاوت بودن تشویق کنید. از او بگویید که قرار نیست درختان همیشه در نقاشی های او سبز باشند. او می تواند از هر رنگی که دوست دارد برای رنگ کردن درخت استفاده کند.

۶- برای پرورش خلاقیت در کودکان آن ها را به شکست خوردن تشویق کنید

شکست خوردن به هیچ عنوان اتفاق تلخی نیست. اجازه دهید کودک شما بارها و بارها شکست بخورد و یاد بگیرد که از شکست و قضاوت شدن توسط دیگران نترسد. او باید اشتباه کند تا راه حل های درست را کشف کند. سعی کنید به او یاد دهید که اشتباه کردن حق طبیعی او است. او می تواند با کسب تجربه به مسیرهای درست راه پیدا کند.

۷- برای پرورش خلاقیت کودک، هر نوآوری را جشن بگیرید

دیوارهای اتاق و خانه را از هنرها و کشف و اکتشافات کودکتان پر کنید. داستان هایی در مورد هنرمندان، نوازندگان و دانشمندان بزرگ برای او تعریف کنید. برای هر اتفاق جدید که کشف می کند ارزش قائل شوید و او را برای کشف بیشتر تشویق کنید. این کار موجب می شود تا حس کنجکاوی و خلاقیت در کودک سریع تر رشد کند و کودک در این مسیر مشتاق تر عمل کند.

۸- برای پرورش ایده های جدید در کودکان دست از رئیس بازی بردارید

دست از امر و نهی کردن به کودک بردارید. به کودک اجازه دهید تا خودش ایده هایش را جستجو کند. اجازه دهید کمی آزاد باشد و برای پیدا کردن پاسخ سوال هایش تلاش کند. به او نگویید این مسیر را برو و این کار را انجام بده. گاهی لازم است کودک خودش مسیرش را پیدا کند و خودش چیزهایی را به تنهایی یاد بگیرد.

۹- هیچ گاه به کودکان برای نمایش خلاقیت پاداش ندهید

پاداش و جایزه دادن برای کشف و اکتشاف کودک انگیزه او را تغییر می دهد. کودک به طور ذاتی علاقه به کشف کردن و یاد گرفتن دارد. زمانی که شما برای این یادگیری به او جایزه دهید، انگیزه او تغییر می کند. این کار موجب می شود تا او به جای تلاش برای کشف کردن تنها به جایزه فکر کند. بهترین جایزه به کودک برای پیشرفت کردن این است که به او زمان بیشتری برای آن کار را دهید. مثلاً اگر نقاشی زیبایی کشید برای این که بیشتر لذت ببرد، کنار او بنشینید و با هم نقاشی بکشید. به او بگویید که او را در کلاس نقاشی ثبت نام می کنید. اما هیچ گاه برای این موضوع به او جایزه ندهید.

بیشتر بخوانید » ۱۰ فایده جدول سودوکو برای کودکان و بزرگسالان «

۱۰- برای پرورش کودک بیشتر از نتیجه کار به فرآیند توجه کنید

لازم نیست دقت کنید که کودک شما چه نقاشی کشیده، چه چیزی درست کرده و نتیجه کار چقدر به چیزی که باید باشد شبیه است. تنها باید ببینید که او از انجام این کار لذت برده است؟ از او بپرسید آیا سرگرم شدی؟ این کار را دوست داشتی؟ کدام بخش این کار برای تو جذاب تر بود؟ اگر نگاهی به چند کتاب پرورش خلاقیت در کودکان بیندازید، متوجه می شوید که خلاق بودن در کودک به معنای خلق یک باره یک نقاشی فوق العاده نیست. خلاقیت یعنی کودک شما شروع به انجام کارهایی کند که تا به حال نکرده و راه حل های جدید برای انجام امور مختلف را کشف کند. برای رشد خلاقیت کودک باید فکر کند، تلاش کند و خودش مسیرهای مختلف را امتحان کند.

۱۱- برای خلاق شدن به کودکان فشار نیاورید

خلاقیت هیچگاه با فشار آوردن به کودک تحقق پیدا نمی کند. کودک شما برای پرورش خلاقیت باید آزاد باشد. پس دائم به او نگویید که چه کار کند و با چه چیزی بازی کند. مدام به فکر استخدام یک معلم خصوصی یا فرمان دادن به کودک برای پیروی از یک الگوی مشخص نباشید. زمانی که کودک را آزاد بگذارید و ابزارهای مورد نیاز را برای او فراهم کنید، او خودش در مسیری درست برای پرورش خلاقیت گام برمی دارد. کودکتان را با هیچ کسی مقایسه نکنید و قبول کنید هر فرد شخصیت و ویژگی های مخصوص به خود را دارد.

بیشتر بخوانید » عوارض و فواید تماشای تلویزیون برای کودکان «

۱۲- برای پرورش خلاقیت به کودکتان اعتماد به نفس بدهید

ایجاد اعتماد به نفس نه تنها برای افزایش خلاقیت کودک مهم است، بلکه در همه جنبه های زندگی او اهمیت دارد. شما باید از استعدادها و علایق کودک خود آگاه باشید. داشتن اعتماد به نفس در همه مراحل زندگی به کودک کمک می کند و او را برای مواجه شدن با شرایط مختلف آماده می سازد.

۱۳- برای پرورش خلاقیت کودکان به نیازهای آن ها احترام بگذارید

لوازم و منابع مورد نیاز برای رشد خلاقیت و تخیل کودک را در اختیار او قرار دهید. او را تشویق کنید و برایش وقت بگذارید. زمانی که به یک هنر یا یک اسباب بازی خاص علاقه نشان می دهد، در صورت امکان آن را در اختیارش قرار دهید تا بتواند از آن طریق خلاقیت خود را پرورش دهد. برایش قصه تعریف کنید و گاهی اجازه دهید با دوستان و کودکان هم سن و سال خود بازی کند. همه این ها از نیازهای طبیعی کودک هستند و شما باید برای رفع این نیازها تلاش کنید.

۱۴- برای پرورش خلاقیت کودک او را راهنمایی کنید

با کودکتان حرف بزنید. به او در مورد علایق و استعدادهای هر یک از آشنایان بگویید. به او بگویید مادربزرگش عاشق نقاشی است. عموی او به گیتار زدن علاقه دارد. شما خودتان عاشق بافتنی هستید و هر فرد می تواند علاقه های متفاوتی داشته باشد. او را به خلاقانه زندگی کردن تشویق کنید. او را در مسیر علایقش راهنمایی کنید و اجازه دهید خودش مسیرها را یکی یکی طی کند تا به پاسخ مناسبی برای کشف کردن استعدادهای ذاتی اش برسد.

۱۵- برای افزایش خلاقیت کودک از او سوال بپرسید

یکی از بهترین روش ها برای پرورش خلاقیت در کودکان این است که او را کنجکاو کنید. مثلاً به او بگویید به نظر تو چرا آسمان آبی است؟ چرا اقیانوس ها و دریاها مواج هستند. این روش برای تقویت تخیل و مهارت های کودک و تشویق او به حل مسئله اهمیت زیادی دارد.

۱۶- برای پرورش خلاقیت به کودکتان برچسب نزنید

به کودکتان نگویید در چه چیز استعداد داری و در چه چیز استعداد نداری. به او برچسب نزنید که تو نقاشی را بهتر از ورزش انجام می دهی. برچسب زدن موجب می شود تا کودک به طور ناخودآگاه تلاش خود را در زمینه هایی که فکر می کند استعداد ندارد، کم کند. او را قضاوت نکنید و تنها کودک را به انجام کارهایی که انجام می دهد، تشویق کنید.

جمع بندی نهایی

کودکان دائماً به دنبال تقلید از الگوهای بزرگسالان و کشف راه حل های جدید برای انجام دادن کارها هستند. کنجکاوی طبیعی کودکان موجب می شود تا خلاقیت و استعدادهای آن ها رشد کند و به فردی پویا برای حل مسائل تبدیل شوند. فراهم کردن فرصت ها و ابزارهای ضروری در این مسیر و برخورد درست با کودکان می تواند در پرورش این استعدادها مؤثر باشد. سعی کنید کودک خود را آزاد و رها کنید و به او فرصت امتحان کردن تجربه های جدید را بدهید. مطمئن باشید هیچ علاقه و استعدادی به زور در فرد ایجاد نمی شود. کودکان برای پرورش خلاقیت نیاز دارند تا خودشان مسیرشان را پیدا کنند.

منابع: nalandaschool، greatergood، familyeducation