«نان چرب و شیرین» یا «نان چرب شیرین» از انواع نان سنتی کرمانی به حساب میاد که مخصوصا اهالی سیرجان در استان کرمان خیلی نرم و خوشمزه درستش میکنن. این نان زنجبیلی محلی سیرجانی خوشعطر و شیرین معمولا برای مراسم خاص و عیدها پخته میشه. با این مطلب از سرویس آشپزی در مجله کوروش همراه ما باشید تا طرز تهیه نان چرب و شیرین سیرجان رو به شما آموزش بدیم.
طرز تهیه نان چرب و شیرین سیرجان در یک نگاه
برای تهیه نان چرب و شیرین سیرجان، اول باید خمیرمایه رو فعال کنید و همزمان ماست رو هم به دمای محیط برسونید. بعد باقی شکر رو با روغن مخلوط کنید و ادویهها شامل زردچوبه، زنجبیل یا هل و نمک و همچنین، ماست رو به مایه نان اضافه کنید.
خمیرمایه و بقیه شیر یا آب ولرم رو کمکم توی مایه بریزید. آرد الک شده رو هم ذرهذره اضافه کنید. خمیر رو ۱۰ تا ۱۵ دقیقه ورز بدید و برای ۱ تا ۱.۵ ساعت کنار بذارید تا استراحت کنه. بعد چونه بگیرید و پهن کنید. سپس، نانها رو در فر ۱۸۰ درجه سانتیگراد حدود ۱۵ تا ۲۰ دقیقه بپزید تا طلایی بشن.
برای مطالعه مواد لازم، جزییات و مراحل درست کردن نان چرب و شیرین سیرجانی ادامه این مطلب رو مطالعه کنید.
مواد لازم برای تهیه نان چرب و شیرین سیرجان
| مواد اولیه | مقدار مورد نیاز |
| آرد سفید | حدود ۱ کیلوگرم |
| شکر | ۲۵۰ تا ۳۰۰ گرم |
| روغن حیوانی (محلی) | ۳۰۰ تا ۴۰۰ گرم |
| شیر یا آب ولرم | حدود ۲ لیوان فرانسوی دستهدار |
| ماست (ساده و کم آب) | ۱ قاشق غذاخوری |
| خمیر مایه | ۱ قاشق غذاخوری |
| کنجد و سیاه دانه | به مقدار لازم |
| زردچوبه | ۱ قاشق چایخوری |
| زنجبیل یا هل (آسیاب شده) | ۱ قاشق چایخوری |
| نمک | ۱ قاشق چایخوری |
مدت زمان لازم برای آمادهسازی مواد اولیه: حدود ۲۰ تا ۳۰ دقیقه
مدت زمان لازم برای استراحت خمیر نان چرب شیرین: حدود ۱ تا ۱ و نیم ساعت
مدت زمان لازم برای پخت نان چرب شیرین سیرجان: حدود ۱۵ تا ۲۰ دقیقه
مراحل طرز تهیه نان چرب و شیرین سیرجان
طرز تهیه نان چرب و شیرین سیرجان هم در فر و هم در تابه روی گاز قابل انجامه. شما میتونید این نان محلی خوشمزه رو در اعیاد و مهمانها درست کنید و همراه با عسل، کره، مربا، سرشیر، پنیر و … سرو کنید.
مرحله اول: خمیرمایه رو فعال کنید
در اولین مرحله از طرز تهیه نان چرب و شیرین سیرجان، قبل از هر کاری باید خمیرمایه رو توی یه کاسه کوچیک بریزید و نصف لیوان از شیر یا آب ولرم رو بهش اضافه کنید. دمای شیر یا آب باید حدود ۳۵ تا ۴۰ درجه سانتیگراد باشه؛ یعنی نه داغ و نه سرد.
وقتی انگشتتون رو توی شیر یا آب فرو میکنید باید گرما حس بشه ولی اصلا نسوزونه و اذیت نکنه. بعد ۱ قاشق غذاخوری شکر رو هم توی این کاسه بریزید و کمی هم بزنید.
روی این کاسه رو بپوشونید و حدود ۱۰ تا ۱۵ دقیقه در جای گرم بذارید تا کف کنه و حباب بزنه؛ اگه این اتفاق نیفتاد معلوم میشه خمیرمایهتون خوب نبوده و به عمل نیومده. راستی، الان باید ماست رو هم از یخچال بیرون بیارید تا به دمای محیط برسه و اصلا سرد نباشه.
در صورت تمایل، برای خرید شیر، ماست و شکر میتونید به روشهای حضوری و اینترنتی به فروشگاههای افق کوروش مراجعه کنید.
مرحله دوم: شکر و روغن رو مخلوط کنید
حالا باقیمونده شکر رو توی یه کاسه بزرگ بریزید. روغن حیوانی یا محلی رو روی حرارت خیلی ملایم فقط در حد آب شدن گرم کنید و روی شکر بریزید. این مواد رو به خوبی هم بزنید تا شکر و روغن کاملا مخلوط بشن.
برای خرید روغن حیوانی میتونید به روشهای حضوری و اینترنتی به فروشگاههای افق کوروش مراجعه کنید.
مرحله سوم: ادویهها رو اضافه کنید
در این مرحله از طرز تهیه نان چرب و شیرین کرمانی، باید ماست همدما با محیط رو همراه ادویهها شامل زردچوبه، پودر زنجبیل یا هل آسیاب شده و نمک به مایه روغنی اضافه کنید. مواد رو دوباره به خوبی هم بزنید تا یه مایه خوشرنگ و خوشبو داشته باشید. این مرحله خیلی مهمه چون عطر و طعم اصلی نون همینجا شکل میگیره.
برای خرید انواع ادویهها مثل زردچوبه، زنجبیل، هل و نمک میتونید به روشهای حضوری و اینترنتی به فروشگاههای افق کوروش مراجعه کنید.
مرحله چهارم: خمیرمایه و مایعات رو اضافه کنید
الان دیگه وقتشه خمیرمایهای که کف کرده و فعال شده رو به مایه نان چرب و شیرین اضافه کنید و آروم هم بزنید. بقیه شیر یا آب ولرم رو هم کمکم اضافه کنید و هم بزنید تا موادتون یکدست بشه. توجه داشته باشید، این مایعات حتما باید ولرم باشن (نه داغ و نه سرد)؛ وگرنه خمیرتون خوب به عمل نمیاد.
مرحله پنجم: آرد رو کمکم بریزید
در این مرحله از طرز تهیه نان چرب و شیرین خانگی، آرد رو یک بار الک کرده و ذرهذره اضافه کنید و هم بزنید تا مایه نان چرب شیرین جمع بشه. وقتی دیگه با قاشق نشد، هم زدن رو با دست ادامه بدید. توجه داشته باشید، نباید همه آرد رو یکباره اضافه کنید؛ چون خمیر باید نرم و یه کم چرب باشه، نه سفت و خشک. ممکنه بسته به قدرت جذب، به آرد بیشتر یا کمتری نیاز داشته باشید.
برای خرید آرد گندم میتونید به روشهای حضوری و اینترنتی به فروشگاههای افق کوروش مراجعه کنید.
مرحله ششم: خمیر نان چرب و شیرین رو حسابی ورز بدید
حالا سطح کار رو آردپاشی کنید و خمیر نان چرب شیرین رو روی سطح آردپاشی شده بذارید. در این مرحله از طرز تهیه خمیر نان چرب شیرین، باید خمیر رو برای ۱۰ تا ۱۵ دقیقه به آرومی و به طور پیوسته ورز بدید تا لطیف و کشدار بشه. اگه دیدید به دست میچسبه، فقط یه کم آرد بپاشید، نه بیشتر.
خمیر نان چرب و شیرین کرمان باید طوری باشه که وقتی با انگشت فشارش میدید، آروم برگرده سر جای اولش.
مرحله هفتم: خمیر نان چرب و شیرین رو استراحت بدید
در این مرحله از طرز تهیه نان چرب و شیرین با شیر، یه کاسه رو کمی چرب کنید و خمیر نان چرب شیرین رو توی این کاسه قرار بدید. روی کاسه رو با درپوش مناسب یا پارچه نخی خشک و تمیز یا با سلفون بپوشونید. حالا این کاسه رو بسته به دمای محیط برای ۱ تا ۱ و نیم ساعت در جای گرم بذارید تا حجم خمیر دو برابر بشه. این مرحله خیلی مهمه و اصلا نباید عجله بکنید.
مرحله هشتم: خمیر نان چرب و شیرین رو چانهگیری کنید
بعد از استراحت، خمیر رو دوباره روی سطح کار بذارید و کمی ورز بدید تا پف خمیر بخوابه. بعد این خمیر رو به چونههای نسبتا کوچیک در ابعاد نارنگی تقسیم کنید. هر کدوم از چونهها رو با دست طوری پهن کنید که نه خیلی نازک و نه خیلی ضخیم باشن.
روی هر کدوم از این چونههای پهن شده هم مقداری کنجد و سیاهدانه بپاشید و کمی فشار بدید تا این دانهها به خمیر بچسبن.
برای خرید انواع دانهها مثل کنجد و سیاهدانه میتونید به روشهای حضوری و اینترنتی به فروشگاههای افق کوروش مراجعه کنید.
مرحله نهم: خمیر فرم گرفته رو دوباره استراحت بدید
در این مرحله از طرز تهیه نان چرب و شیرین، دیگه وقتشه فر رو با دمای ۱۸۰ درجه سانتیگراد روشن کنید تا گرم بشه. سینی فر رو کمی چرب کنید و نانها رو با فاصله روی این سینی بچینید. این سینی رو برای ۱۰ تا ۱۵ دقیقه توی آشپزخونه بذارید تا خمیر فرم گرفته کمی استراحت کنه.
مرحله دهم: نان چرب و شیرین کرمانی رو بپزید
پس از گذشت این مدت، سینی رو در طبقه میانی فر گرم بذارید و حدود ۱۵ تا ۲۰ دقیقه منتظر بمونید تا نان چرب شیرین سیرجان بپزه و سطحش کمی طلایی بشه.
مرحله آخر: نان چرب و شیرین رو سرو و نگهداری کنید
وقتی نانها پختن و طلایی شدن، سینی رو از فر بیرون بیارید و نانها رو روی توری فلزی بچینید تا ظرف چند دقیقه خنک بشن. شما میتونید این نان محلی خوشمزه رو همراه انواع مربا یا عسل یا اصلا با هر چی دوست داشتید، سرو کنید.
نان چرب و شیرین رو بعد از خنک شدن توی ظرف دربسته بذارید. در این شرایط، این نان سنتی برای ۲ تا ۳ روز در دمای محیط و تا یک هفته توی یخچال سالم میمونه.
راستی، شما میتونید برای خرید انواع نان صنعتی و سنتی به روشهای حضوری و اینترنتی به فروشگاههای افق کوروش مراجعه کنید.
روش تهیه نان چرب و شیرین در تابه روی گاز
طرز تهیه نان چرب و شیرین در تابه روی گاز در مراحل اولیه و آمادهسازی خمیر کاملا مثل همون چیزیه که در روش بالا براتون گفتیم. تنها تفاوت در اینه که این بار باید یه تابه ضخیم رو روی حرارت ملایم بذارید تا گرم بشه. نونها رو بدون روغن توی تابه قرار بدید و هر طرف رو برای ۵ تا ۷ دقیقه بپزید تا طلایی و مغزپخت بشن.
بیشتر بخوانید: طرز تهیه چرب و شیرین اصفهانی
نکات مهم در طرز تهیه نان چرب و شیرین سیرجان
- شیر یا آب حتما باید ولرم باشه. ماست هم حتما باید همدما با محیط باشه؛ وگرنه خمیرتون خوب درنمیاد و نون محلی سفت میشه.
- خمیرمایه رو با ۱ قاشق غذاخوری شکر فعال کنید و صبر کنید کف کنه؛ اگه کف نکرد، خمیرمایهتون خوب نبوده و باید دوباره امتحان کنید.
- روغن حیوانی یا محلی رو فقط در حد ذوب شدن گرم کنید؛ نباید داغ باشه تا عطرش حفظ بشه و نون خوشبو بشه.
- آرد رو کمکم اضافه کنید و وقتی دیگه با قاشق جمع نشد، با دست ورز بدید؛ خمیرتون باید نرم و کمی چسبنده باشه و اصلا نباید سفت و خشک بشه.
- خمیر رو حداقل ۱۰ تا ۱۵ دقیقه ورز بدید تا کشدار و لطیف بشه و وقتی با انگشت فشار میدین، آروم برگرده سر جاش.
- استراحت اولیه خمیر باید ۱ تا ۱ و نیم ساعت باشه تا حجمش دو برابر بشه؛ اصلا عجله نکنید تا بعدا نون نرم و پفداری داشته باشید.
- بعد از چانهگیری، یه استراحت کوتاه ۱۰ تا ۱۵ دقیقهای به بهبود بافت نان کمک میکنه.
- بعد از پخت، حتما نانها رو روی توری فلزی خنک کنید تا بافتشون حفظ بشه.
- نان چرب و شیرین رو توی ظرف دربسته نگه دارید؛ به این ترتیب، برای ۲ تا ۳ روز در دمای محیط و تا یک هفته توی یخچال نرم و خوشطعم میمونه.
فوت و فنهای خوشمزه شدن نان چرب و شیرین سیرجان
برای درست کردن نان چرب و شیرین دمای شیر یا آب چقدر باشه؟
دمای شیر یا آب باید حدود ۳۵ تا ۴۰ درجه سانتیگراد باشه؛ یعنی ولرم باشه، نه داغ و نه سرد.
چه جور ماستی برای تهیه نان چرب شیرین مناسبه؟
ماست ساده، کمآب و همدما با محیط بهترینه. ماست خیلی ترش یا خیلی آبکی اصلا برای این کار مناسب نیست.
چه آردی برای درست کردن این نان مناسبه؟
آرد گندم سفید یا آرد نانپزی بهترین انتخابه. آرد رو فقط یک بار الک کنید؛ مگر اینکه خیلی گلوله و ناخالصی داشته باشه که در این صورت، بهتره دو بار الک بشه.
بهتره نان چربه و شیرین رو توی فر درست کنیم یا تابه؟
هر دو روش جواب میده؛ ولی تابه ضخیم روی حرارت ملایم و بدون روغن برای نون سنتی عالیه.
میتونیم نون چرب و شیرین سیرجان رو فریز کنیم؟
بله، هم میتونید چونههای خمیر نان چرب و شیرین رو توی کیسه داخل فریزر بذارید و هم میتونید نون آماده رو باز هم توی کیسه در فریزر قرار بدید. البته، بعدش باید نون رو گرم کنید و خمیر رو به آرومی دیفراست کنید.
محصولات مرتبط
