ویروس کرونا احتمالا از حیوانات وحشی به انسان رسیده است اما حالا دیگر کار به جایی رسیده که از طریق قطرات تنفسی از انسان به انسان هم منتقل میشود. این آخرین خبری است که سازمان بهداشت جهانی در مورد ویروس کرونا تا لحظه نگارش این مطلب منتشر کرده است. در مورد اینکه واقعا کرونا ویروس چیست، چه علائمی دارد، آیا ساکنان کشورهایی مثل ایران هم باید در مورد ابتلا به کروناویروس باید نگران باشند و همه چیزهایی که در مورد کروناویروسها، علائم بیماری کرونا ویروس و پیشگیری از ابتلا به آنها باید بدانید را از سایت پزشکی Webmd در مجله کوروش بخوانید.
کرونا ویروس چیست؟
کروناویروسها برای اولین بار در دهه ۱۹۶۰ شناسایی شدند، اما ما نمیدانیم آنها از کجا آمدهاند و چطور به انسان رسیدهاند. کرونا ویروسها نام خود را از شکل تاج مانندشان گرفتهاند. بعضی اوقات، اما نه همیشه، یک کرونا ویروس میتواند هم حیوانات و هم انسان را آلوده کند.
بیشتر ویروسهای کرونا به همان شیوه که سایر ویروسهای سرماخوردگی عمل میکنند و روی بدن تاثیر میگذارند: از طریق افراد آلوده سرفه و عطسه، با دست زدن به دست یا صورت فرد آلوده یا لمس کردن وسایلی که افراد آلوده با آنها تماس داشتهاند.
جالب است بدانید تقریباً هر فرد حداقل یک بار در زندگی خود به یک عفونت کورونا ویروسی مبتلا می شود به خصوص در دوران خردسالی. در ایالات متحده، coronaviruses بیشتر در پاییز و زمستان رایج است، اما در سایر فصول سال هم ابتلا به آن بعید نیست.
کرونا ویروس (کروناویروس) در واقع نوعی ویروس شایع است که علائم عفونت ویروسی آن در بینی، سینوسها و گلو خودش را نشان میدهد. حقیقت این است که اغلب کروناویروسها خطرناک نیستند. از میان کروناویروسها چند مورد از آنها به صورت جدی خطرناکند.
برای نخستین بار
دو نوع از این ویروس در دنیا اپیدمی شد. مورد اول ویروسی به نام سارس در سال ۲۰۰۳ در دنیا اپیدمی شد که در همان بازه زمانی ۷۷۴ مورد مرگ و میر را به خود اختصاص داد. همچنین در ادامه نوع دیگر این ویروس به نام مرس (کروناویروس مدیترانهای) درعربستان شیوع پیدا کرد و موجب مرگ و میر ۸۸۵ نفر شد، بعدها مشخص شد شتر و شیر شتر میتواند عامل انتقال و ابتلا به ویروس سارس و مرس و ابتلا به این بیماری تنفسی و ویروسی خطرناک باشند. اما در حال حاضر نسل جدید ویروس کرونا که در کشور چین شیوع پیدا کرده نوع جدیدی از ویروس کرونا است که با انواع دیگر آن متفاوت است.
در اوایل ژانویه سال ۲۰۲۰، سازمان بهداشت جهانی نوع جدیدی از کروناویروسها را شناسایی کرد: کروناویروس موسوم به Novel یا ۲۰۱۹-nCoV در چین. در اواخر ژانویه ، ۳۰۰ مورد تأیید شده در چین وجود داشت که روز به روز بیشتر میشد و البته تعداد افراد مبتلا و فوت شده هر روز در حال افزایش است. تا این لحظه (۲ اسفند) آمار حدود ۸۰ هزار نفر مبتلا و حدود ۲۳۴۵ نفر فوت شده در چین به تایید مقامات این کشور رسیده است.
با وجود غربالگری فرودگاهها در سرتاسر دنیا چند مسافر اولین نمونههای ابتلا به این ویروس را به ایالات متحده، ژاپن، چین، کره جنوبی، تایلند، استرالیا و … آوردهاند و این آمار مدام در حال تغییر و افزایش است. تا لحظه نوشتن این مطلب کشور ژاپن هم چهاردهمین مورد ابتلا به کرونا را در این کشور تایید کرده است. ویتنام، امارات، فنلاند، فرانسه، بریتانیا، کامبوج، هند، روسیه، فیلیپین و سریلانکا هم مواردی از ابتلا به ویروس کرونا را در روزهای اخیر گزارش کردهاند. پای کرونا ویروس حالا به ایران هم رسیده است و اعلام قطعی ۷۵۶ مبتلا و ۵ نفر فوت شده تاکنون (۲ اسفند ۹۸) به تایید وزارت بهداشت رسیده است.
این نوع جدید کروناویروس چگونه و از کجا آمد؟
این ویروس ۳۱ سپتامبر ۲۰۱۹ میلادی در شهر ووهان کشور چین شیوع پیدا کرد و مشاهدات اولیه حاکی از آن بود که اغلب مبتلایان در بازار ماهی فروشان و در زمینه فروش غذاهای دریایی فعالیت میکردند. در همان روزهای آغازین شیوع این بیماری به تعطیلی بازار و انجام اقدامات سلامت و گندزدایی از این بازارها تقریباً این بیماری کنترل شد. از سوی دیگر احتمال انتقال این بیماری ازحیوانات زنده مثل گرگ، خفاش، خرگوش، نهنگ سفید و مار هم گزارش شده است. حتی گفته میشود عامل ابتلا به این بیماری نخستین بار شخصی بود که سوپ خفاش خورده بود. بنابراین به نظر میرسد افرادی که با این حیوانات سرو کار دارند باید مسائل بهداشت فردی و اجتماعی را بیش از پیش مورد توجه قرار دهند.
اما واقعیت این است که غالباً یک کورونا ویروس عامل سرماخوردگی باعث علائم عفونت تنفسی فوقانی مانند گرفتگی بینی، عطسه، سرفه و گلو درد میشود و شما میتوانید این علائم را با استراحت و داروهای بدون نسخه درمان کنید مگر اینکه علائم تب در شما دیده شود یا سیستم ایمنی بدنتان در اثر بیماریهای زمینهای ضعیف شده باشد (مثل دیابت، سرطان، ام اس، بیماری قلبی، فشار خون و …) در آن صورت مراجعه به پزشک ضروری است. کروناویروس همچنین میتواند باعث عفونت گوش میانی در کودکان شود.
نشانهها و علائم ابتلا به بیماری کرونا ویروس چیست؟
همانطور که گفتیم علائم بیماری کرونا ویروس جدید و بیشتر کرونا ویروسها مانند هر عفونت تنفسی دیگری در ناحیه فوقانی بدن (سر و گلو و سینوسها) شامل آبریزش بینی، سرفههای خشک ، گلودرد و البته تب شدید است. در بیشتر موارد، شما نمیدانید که آیا شما مبتلا به یک کرونا ویروس شدهاید یا ویروس سرماخوردگی از انواع دیگر مانند رینو ویروس دارید. دوره کمون کروناویروس ۲ الی ۱۴ روز است.
تنها روشی که میتواند تفاوت ویروسها را مشخص کند انجام آزمایش در آزمایشگاه تخصصی و کشت سلولی از نواحی بینی و گلو و خون است. تا بدانید که آیا سرماخوردگی شما ناشی از کرونا ویروس است یا خیر. اما این کار هم معمولا لازم نیست. نتایج آزمایش باعث تغییر درعلائم شما نمیشود و اگر سیستم ایمنی قوی داشته باشید معمولاً طی چند روز این علائم از بین میروند.
اما اگر یک عفونت کرونا ویروسی به دستگاه تنفسی تحتانی (نای و ریههای شما) منتقل شود، میتواند باعث ایجاد ذات الریه به ویژه در افراد مسن، افراد مبتلا به بیماری قلبی، فشار خون و یا افراد دارای سیستم ایمنی ضعیف مثل MS شود و همین مسئله است که کروناویروس را به یک ویروس عفونی خطرناک تبدیل میکند. در این صورت از علایم اصلی این بیماری میتوان به تب، سر درد، سرفه، تنگی نفس و مشکلات حاد تنفسی اشاره کرد. همچنین بیمار ممکن است سرفههای چند روزه ظاهراً بدون دلیل نیز داشته باشد. در موارد حاد مشکلات گوارشی نظیر اسهال، نارسایی حاد تنفسی، اختلالات انعقادی خون و نارسایی کلیه هم گزارش شده است که در این صورت نیاز به همودیالیز برای درمان بیمار ضروری است. تاکنون تمام موارد فوت اغلب افراد ۴۵ ساله به بالا بودهاند.
چطور از ابتلا به کروناویروس پیشگیری کنیم؟
آنطور که گفته میشود هنوز منشأ این ویروس مشخص نیست اما پژوهشگران احتمال میدهند، این ویروس در اثر جهش در بدن جانوران یا پرندگان ایجاد شده باشد. عوامل مختلفی به عنوان منشأ این بیماری مطرح شده است که خفاش، نوعی مورچهخورا، میمون و شتر از جمله آنها هستند. اما به احتمال زیاد سوپ خفاش عامل آن نیست. هنوز واکسن یا هیچ درمان دارویی دیگری برای پیشگیری از ابتلا به عفونت ناشی از کروناویروسها کشف نشده است. واقعیت این است که تا به این لحظه تنها کاری که برای پیشگیری از کروناویروس میتواند انجام داد سفر نکردن به کشور چین و مناطق آلوده، نرفتن به مراکز شلوغ عمومی در صورتی که ضرورتی در کار شما وجود ندارد و در وهله بعد به کار گرفتن همان روشهای پیشگیری از ابتلا به سرماخوردگی و آنفولانزا و رعایت بهداشت فردی و اجتماعی است:
*افرادی که علائم بیماری کرونا ویروس به خصوص تنگی نفس، سرفه پی در پی و تب و لرز را دارند و احتمال میدهند مبتلا هستند حتما و هر چه سریعتر به پزشک مراجعه کنند، به مدت دو هفته از حضور در اماکن عمومی پرهیز کنند و از ماسک تخصصی N95 استفاده کنند. و البته مبتلا به هر نوع ویروس سرماخوردگی که هستید موقع عطسه و سرفه حتما جلوی دهان و بینی خود را با دستمال یا اگر در دسترس نبود با آستین کت یا پیراهن به صورت خم کردن آرنج جلوی صورت خود بگیرند.
*دستان خود را مرتب و کاملاً با صابون و آب گرم هر بار به مدت ۲۰ ثانیه بشورید یا با یک ضدعفونی کننده دست الکلی با حداقل ۶۰ درصد الکل ضدعفونی کنید. همیشه دستمال کاغذی همراه داشته باشید و البته هر روز دوش بگیرید.
*تا مدتی از خوردن شیر، دوغ و گوشت شتر خودداری کنید.
*با همکاران خود قرار بگذارید در محل کار با هم دست ندهید و روبوسی نکنید و مدام دستان خود و لوازمی که با آنها سروکار دارید را با ژل ضد عفونی کننده ضد عفونی کنید. این ویروس دارای دوره کمون یا نهفتگی است بنابراین ممکن است فردی ناقل باشد اما علائمی نداشته باشد.
*دست و انگشتان خود حتیالمقدور را از چشم، بینی و دهان دور نگه دارید.
*از تماس نزدیک با افراد آلوده خودداری کنید.
شما به همان روشی که سرماخوردگی را درمان میکنید باید عفونت کروناویروس را هم درمان کنید:
*برای رفع گلو درد و تب به پزشک اگر ساکن تهران یا قم هستید ابتدا با شماره ۱۹۰ تماس بگیرید و شرح حال بدهید. اگر مشاورین مستقر در مرکز حوزه سلامت بعد از شنیدن شرح حالتان به شما توصیه کردند حتما به پزشک مراجعه و دارو مصرف کنید. به کودکان یا نوجوانان زیر ۱۹ سال آسپرین ندهید. به جای آن از ایبوپروفن یا استامینوفن البته زیر نظر پزشک استفاده کنید.
*استراحت کافی داشته باشید.
*مایعات فراوان بنوشید.
*مرغ و ماهی، گوشت قرمز و تخم مرغ را کامل بپزید.
*یک مرطوب کننده یا دوش بخار نیز می تواند به سهولت در گلو درد و خراش کمک کند.
*اگز علائم آنفولانزا یا سرماخوردگی دارید حتما به دنبال مراقبتهای پزشکی باشید و به دکتر مراجعه کنید. (به ویژه اگر به چین یا به شهر ووهان سفر کردهاید).
*حتی هنگامی که علائم بیماری کرونا ویروس باعث MERS یا SARS در کشورهای زیادی میشود و نوعی از عفونت کروناویروس که در سایر کشورها اپیدمی میشود برای بزرگسالان سالم با سیستم ایمنی قوی تهدیدی جدی نیست. اگر بیمار شدید، موارد بالا را رعایت کنید و بعد از مشاوره با مرکز ۱۹۰ در صورت بدتر شدن (علائم تب بالای ۳۸/۵ تا ۴۰ درجه و سرفه خشک) به پزشک مراجعه کنید.