اگرچه ترس از تاریکی ممکن است بخشی از رشد طبیعی کودکان خردسال باشد؛ این مورد در نوجوانان و بزرگسالان وجود ندارد. اگر هنوز بهطور دقیق نمیدانید که ترس از تاریکی چیست؛ باید گفت که ترس از تاریکی یا نیکتوفوبیا (Nyctophobia) نوعی ترس نامناسب از تاریکی است که میتواند باعث شود تا فردی فعالیتهای خود را محدود کند، از شرایط خاص اجتناب کند و وقتی در مکانی تاریک قرار گرفت، اضطراب و استرس زیادی را تجربه کند. ترس از تاریکی در بزرگسالان هم وجود دارد اما در کودکان جدیتر است. در مجله کوروش ترس از تاریکی در کودکان و راههای درمان ترس از تاریکی مواردی را شرح دادهایم. در سرویس سلامت همراه ما باشید.
علتهای بیماری ترس از تاریکی
نایکتوفوبیا، که به آن اسکوتوفوبیا، آکلوفوبیا و لیگوفوبیا نیز گفته میشود، ممکن است ماهیت تکاملی داشته باشد؛ زیرا بسیاری از شکارچیان در شب شکار میکنند. ترس ممکن است مربوط به خود تاریکی نباشد؛ مثلا مربوط به خطرات ناشناختهای باشد که در تاریکی پنهان شدهاند. به همین دلیل است که فیلم های ترسناک، اغلب از تاریکی بهعنوان راهی برای ترساندن بینندگان استفاده می کنند.
احساس عدم امنیت و اعتماد به نفس نیز میتواند در فوبیا و ترس از تاریکی تأثیرگذار باشد؛ خصوصا اگر اغلب اوقات وقتی تنها هستید ترس از تاریکی به سراغتان میآید.
برخی از نویسندگان روانکاو معتقدند که ترس از تاریکی ممکن است مربوط به اضطراب جدایی از شکل دلبستگی اولیه باشد، پدیدهای که در تحلیل سال ۲۰۱۴ با عنوان «دلبستگی و برانگیختگی ترس» در مجله گفت و گوهای روانکاری (Psychoanalytic Dialogues) منتشر شده است.
بیشتر بخوانید: ۸ روش موثر و جالب برای درمان ریشهای فوبیا یا ترس سفر با هواپیما
علائم و تشخیص ترس از تاریکی
علائم ترس از تاریکی از فردی به فرد دیگر و با توجه به شدت یک مورد خاص متفاوت است.
به طور کلی، علائم ترس از تاریکی در کودکان شامل موارد زیر است:
*عصبی شدن در هر محیط تاریک؛
*پرهیز از بیرون رفتن در شب؛
*تجربه علائم فیزیولوژیکی از جمله افزایش ضربان قلب، تعریق، لرزش قابل مشاهده و حتی احساس بیماری با علائمی مانند حالت تهوع، سردرد و اسهال وقتی کودکتان مجبور میشود در تاریکی بماند؛
*وقتی کودکتان میخواهد با چراغ روشن بخوابد.
علائم و موارد شدیدتر در بیماری ترس از تاریکی عبارتاند از:
*تلاش برای فرار از اتاقهای تاریک؛
*اگر کسی بخواهد کودکتان را برای گذراندن وقت در تاریکی ترغیب کند و او حالتی عصبانی و دفاعی پیدا کند.
*نایکتوفوبیا معیارهای تشخیصی دارد که در همه انوع فوبیا مشترک است، که آنها را از ترسهای ساده متمایز می کند.
بیشتر بخوانید: چگونه بر ترس خود غلبه کنیم
راههای درمان ترس از تاریکی
حالا که متوجه شدید ترس از تاریکی چیست و چه علائمی دارد؛ باید راههای درمان ترس از تاریکی را هم بدانید. هدف از راههای درمان ترس از تاریکی، به چالش کشیدن باورهای ترسناک درباره تاریکی و جایگزین کردن افکار منفی با پیامهای مثبتتر است. میتوانید با کودکتان درمورد ترسش صحبت کنید و از افکار او باخبر شوید. همچنین میتوانید به روانشناس کودکان یا یک روان درمانگر مراجعه کنید.
میزان موفقیت در درمان هراسهای خاص مانند ترس از تاریکی حدود ۹۰٪ است و اغلب از طریق تکنیکهای استخراج شده از مکتب درمانی شناختی انجام میشود.
برنامه درمانی که درمانگر برای شما یا فرزندتان پیشنهاد میکند؛ ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- قرار گرفتن در معرض تاریکی در کوتاهمدت، سپس بهطور افزایشی و غیرتهدیدآمیز در فرایندی به نام «حساسیتزدایی»؛
- گفتگوی درمانی یکبهیک، خانواده درمانی یا گروه درمانی؛
- یادگیری تکنیکهای رسیدن به آرامش، مانند تنفس عمیق؛
- و تجویز داروهای ضد اضطراب و ضد افسردگی.
با راههای درمان ترس از تاریکی گفته شده، میتوانید به فرزندتان کمک کنید و او را برای از بین بردن ترسش تشویق کنید.
منبع: verywellmind