به همان اندازه که ممکن است دوست داشته باشیم فکر کنیم فرزندان ما همیشه حقیقت را خواهند گفت، واقعیت این است که دروغ گفتن چیزی است که بیشتر کودکان بالاخره آن تجربه می‌کنند. والدین باید در نظر داشته باشند که دروغ گفتن بخشی طبیعی از رشد کودک است و در بیشتر موارد، کودکان از این رفتار پیشی می گیرند. اصلا می‌دانستید که به عقیده دانشمندان دروغگویی برای مغز کودکان مفید است؟ یعنی بچه‌هایی که دروغ می‌گویند حتی IQ بالاتری نسبت به بقیه کودکان دارند. ما در مجله کوروش می‌خواهیم به شما بگوییم چرا کودکان دروغ می‌گویند علت دروغگویی در نوجوانان و کودکان دبستانی، ابتدایی و پیش دبستانی چیست و راه‌های ترک دروغ این گروه‌های سنی کدام است. علاوه بر این با بچه‌ای دروغ می‌گوید چگونه رفتار کنیم. در سرویس سبک زندگی همراه ما باشید.
چرا کودکان دروغ می‌گویند؟
اگر می‌خواهید بدانید علت دروغگویی در کودکان و نوجوانان چیست باید والدین هنگام پرداختن به این مشکل رایج، سن کودک ، شرایط و دلایل دروغ و اینکه چند بار درگیر این رفتار است را در نظر بگیرند. به عنوان مثال، بسیاری از کودکان کوچکتر، معمولاً کوچکتر از ۶ سال و در سنین پیش دبستانی، هنوز نمی‌توانند تمایز قاطعی بین خیال و واقعیت قائل شوند و «دروغ» آن‌ها ممکن است فقط تصویری از تصورات آن‌ها باشد. گفته می‌شود کودکان در سن ۴ سالگی و پیش از دبستان کاملاً قادر است عمداً دروغ بگوید تا دچار مشکل نشود یا چیزی را که می خواهد بدست آورد. برخی از دلایل شایع دروغ گفتن در کودکان دبستانی و ابتدایی یا نوجوانان عبارتند از:
*بازی خیالی آرزو کردن که نزد بچه‌ها بسیار محبوب است
*ترس از مجازات
* تمایل به لاف زدن برای دوستان / همکلاسی‌ها برای تقویت وضعیت و تحت تأثیر قرار دادن آن‌ها
*برای سر باز زدن از کاری که نمی‌خواهند انجام دهند (مثل تمیز کردن اسباب بازی‌ها)
*تمایل به ناامید کردن والدین هنگامی که انتظارات آن‌ها زیاد است
*نارضایتی از مسئله‌ای در زندگی به خصوص در مورد نوجوانان
*تلاشی برای جلب توجه
بیشتر بخوانید: چگونه با این ۹ روش مهارت نه گفتن به کودک را یاد بگیریم
با بچه‌ای که دروغ می‌گوید چگونه رفتار کنیم؟
در ادامه به نکات و جزییاتی می‌پردازیم که موقع برخورد با دروغگویی کودک یا نوجوان باید حتما رعایت کنید:
۱- در مورد علت اصلی دروغ تحقیق کنید
در مورد علت اصلی دروغ تحقیق کنید. آیا کودک شما به راحتی گفتن و تعریف کردن یک داستان بلند به عنوان بخشی از یک بازی فانتزی را بلد است؟ آیا او قصد دارد شما را گمراه کند زیرا نمی خواهد مجازات شود؟ اگر فرزند شما به سادگی از تخیل خود استفاده می‌کند به او کمک کنید، بدون اینکه دلایل خلاقیت او را دلسرد کنید، تا بین واقعیت و داستان فرق بگذارد.
برای مثال اگر اصرار دارد که او با دوستان خیالی خود به ماه رفته برایش توضیح بدهید که به نظر می‌رسد خیلی سرگرم کننده است و بدتان نمی‌آید شما هم به آن‌ها ملحق شوید البته اگر زیاد این تخیل را تکرار می‌کند. از طرف دیگر اگر ادعا کند که یک دوست خیالی چیزی را شکسته است که او خودش نمی‌خواسته به آن دست بزند ابتدا به او اطمینان دهید که اگر به شما بگوید واقعاً چه اتفاقی افتاده است، دعوایش نمی‌کنید و دردسری پیش نمی‌آید.
سپس برای او توضیح دهید که می‌فهمید که با وجودی که بعضی اوقات راحت تر می‌توان باور کرد که شخصی کار را انجام داده که دوست ندارد به آن اعتراف کند اما گفتن حقیقت همیشه به بهتر شدن امور کمک می‌کند.
۲- طوری رفتار کنید که بچه با شما احساس راحتی کند
جوری رفتار نکنید که بچه ها احساس کنند که نمی توانند برای گفتن حقیقت با شما راحت باشند. اگر کودکی نگران و مضطرب است که شما عصبانی شوید، ممکن است سعی کند به هر قیمتی از گفتن حقیقت خودداری کند. نکته مهم این است که به کودک خود کمک کنید تا احساس امنیت و پشتیبانی از جانب شما داشته باشد. به این ترتیب او متوجه می‌شود که می‌تواند بدون از دست دادن محبت و عشق شما، با شما صحبت کند.
در حقیقت، تحقیقات نشان می‌دهد وقتی بچه ها را به دلیل دروغگویی مجازات یا تهدید می‌کنید کمتر احتمال دارد که در آینده هم حقیقت را بگویند. به فرزندتان توضیح دهید که اگر او حقیقت را به شما بگوید، عصبانی نخواهید شد و حقیقت برای شما مهم‌تر از هر چیز دیگری است.
سپس با آرامش گوش دهید و سعی کنید هیچ رفتار اشتباه و نادرستی که کودک را می‌ترساند نداشته باشید. به جای سرزنش کردن کودک به خاطر دروغ گفتن بر پیامدهای دروغ گفتن او تمرکز کنید. اگر او سعی داشت دروغ بگوید او را بخاطر صادق بودنش با شما ستایش کنید. تصدیق کنید که گفتن حقیقت باید برای او حتما دشوار بوده اما خیلی خوب است که با شما صادق بوده و راستش را گفته است.
بیشتر بخوانید: ۵ راهکار برای کنترل و کاهش اضطراب جدایی در کودکان
۳- عواقب دروغ گفتن را به بچه توضیح دهید
به جای مجازات کردن کودک به خاطر دروغگویی عواقب این کار را برای او توضیح بدهید. تفاوت در چیست؟ مجازات از عصبانیت شما ناشی می‌شود در حالی که توضیح عواقب یک کار نادرست باید بر اصلاح رفتار نادرست متمرکز باشد. به عنوان مثال ، اگر فرزند شما نسبت به انجام کارهای خود دروغ گفت، در مورد اهمیت مواجه با اشتباهی که انجام داد با او بحث کنید. برای کودک توضیح دهید تا برای جبران اشتباهش یک کار درست را انجام دهد؛ مثلا انجام کارهای اضافه بر برنامه مناسب سنش در خانه. مثلا دستمال کشیدن میز تحریرش یا جمع کردن لوازم اتاقش.
۴- به کودک خود برچسب دروغگو بودن نزنید
علت دروغگویی در کودکان و نوجوانان هر چه که باشد به فرزندتان، حتی اگر دروغی گفته باشد، برچسب دروغگو نزنید. برچسب‌ها نه تنها به روان کودک صدمه می‌زنند بلکه می‌توانند تاثیری ماندگار و مادام‌العمر روی شخصیت کودک داشته باشند. اگر شما به او لقب دروغگو بدهید هیچ بعید نیست که خود را به عنوان یک شخص دروغگو باور کند و مطابق با آن در تمام ارکان زندگی با دروغگویی عمل کند.
۵- در مورد انتظارات خود واضح و رو راست باشید
در مورد انتظارات خود واضح و سرراست باشید. به فرزند خود بگویید دروغ گفتن چیزی است که شما در خانواده خود نمی خواهید آن را داشته باشید. به او این مسئله را توضیح بدهید که گفتن حقیقت به همان اندازه رفتارهای خوب دیگری که از او انتظار دارید برای شما ارزش دارد. ارزش‌هایی مثل صحبت کردن با شما با احترام و صحبت نکردن در حالی که پشتش به شماست یا تلاشش برای دعوا نکردن با خواهر و برادرهایش.
بیشتر بخوانید: ۷ نشانه‌ای که برای تشخیص دروغ و آدم‌های دروغگو باید بدانید
۶- رفتار خود را هنگام گفتن حقیقت ارزیابی کنید
رفتار خود را هنگام گفتن حقیقت ارزیابی کنید. آیا خود شما وقتی می خواهید از موقعیتی دوری کنید یا چیزی را که می‌خواهید بدست آورید اغلب به دروغگویی متوسل می‌شوید؟ به عنوان مثال، فرض کنید فرزند شما بشنود به همسایه‌تان می گوید که شما نمی توانید از گربه‌اش وقتی که سفر است مراقبت کنید چون خودتان شما یک خویشاوند بیمار دارید و باید از او مراقبت کنید.
در حالی که حقیقت این است که شما از آن گربه خوش‌تان نمی‌آید و دوست ندارد از آن نگهداری کنید. در این موقعیت فرزند به خصوص اگر نوجوان باشد از شما این پیام را دریافت کند که بزرگترها برای پیش بردن اهداف‌شان و در برخی موقعیت‌ها دروغ می گویند پس حتما دروغ گفتن در برخی شرایط ایرادی ندارد.
۷- به تأثیر دروغ گفتن کودک در روابط توضیح دهید
یکی از راه‌های ترک دروغ گفتن در کودکان و نوجوانان این است که در مورد تأثیر دروغ گفتن در روابط با او صحبت کنید. توضیح دهید که دروغ گفتن می‌تواند به اعتمادی که بین افرادی که عاشق یکدیگر هستند، آسیب برساند. از فرزندتان بخواهید تصور کند اگر در مورد چیزی به او دروغ گفته‌اید چه احساسی پیدا می‌کند. آیا او دفعه بعد حق دارد به شما شک کند؟ آیا این مسئله بر نحوه اعتماد او به شما تأثیر می‌گذارد؟
در پایان به خاطر داشته باشید که علت دروغگویی کودکان و نوجوانان هر چه که باشد، اگر کودک یا نوجوان شما مرتباً و به دفعات دروغ می‌گوید ، حتی پس از دیدن عواقب دروغ گفتنش و اطمینان خاطر از عکس‌العمل شما، ممکن است زمان آن رسیده باشد که برای ارزیابی رفتار و توصیه ای بیشتر با یک روانشناس متخصص کودکان صحبت کنید.
منبع: verywellfamily
