فیلم منک به چگونگی خلق فیلم سینمایی همشهری کین می پردازد. نقد و بررسی منک جدیدترین فیلم دیوید فینچر را در مجله کوروش بخوانید.
فیلم «منک (Mank)» به کارگردانی دیوید فینچر، به تازگی به عنوان یکی از نامزدهای نهایی جایزه اسکار ۲۰۲۱ انتخاب شده است. بسیاری منک را با وجود نگاه جسورانه اش به هالیوود، یکی از بخت های اصلی جایزه اسکار امسال می دانند. فیلم منک به ماجرای ساخته شدن «همشهری کین (Citizen Kane)» اثر اورسون ولز می پردازد. فیلمی که به عقیده بسیاری یکی از برترین فیلم های تمام ادوار سینما نیز به حساب می آید.
شناسنامه فیلم «منک (Mank)»، جدید ترین فیلم دیوید فینچر
خلاصه داستان: دیوید فینچر در فیلم منک مخاطبان خود را با خود به دهه ۱۹۳۰ و دوران طلایی هالیوود برده است. جایی که هرمان جی منکویتس مشهور به منک باید طی ۳ ماه فیلمنامه فیلم همشهری کین را تحویل اورسون ولز بدهد.
درجه فیلم: درجه R (حاوی برخی الفاظ رکیک)
ژانر: زندگی نامه، درام و تاریخی
زبان اصلی: انگلیسی
کارگردان: دیوید فینچر
نویسنده: جک فینچر
بازیگران: گری اولدمن، آماندا سایفرد، لیلی کالینز، آرلیس هوارد، تام پلفری، سم تراوتون، فردیناند کینگزلی، تاپنس میدلتون و…
فیلم برداری: اریک مسرشیمیت
تاریخ اکران: ۱۳ نوامبر ۲۰۲۰ (به صورت محدود)
اکران عمومی (به صورت استریم در اینترنت): ۴ دسامبر ۲۰۲۰
زمان فیلم: ۱۳۱ دقیقه
شرکت تولید: نتفلیکس
توزیع کننده: نتفلیکس
امتیاز IMDb: ۷
امتیاز راتن تومیتوز: ۸۳٪
امتیاز متاکریتیک: ۷۹ (از ۱۰۰)
این ۱۰ فیلم تارانتینو را حتما ببینید
منک (Mank)؛ اثر زندگی نامه ای دیوید فینچر
وقتی صحبت از یک فیلم زندگی نامه ای از نویسنده ای شود، بی شک فیلم های مشابه زیادی به ذهنتان خطور می کنند. خصوصا فیلم «کاپوتی (۲۰۰۶)» که ترومن کاپوتی را در حین خلق اثر مشهورش «در کمال خونسردی» نشان می دهد. اثری که نویسنده و داستان نویس مشهور آمریکایی در سال ۱۹۶۶ به رشته تحریر در آورد. این اثر یکی از معروف ترین کتاب های ادبیات غیر داستانی دنیا هم به حساب می آید.
فیلم کاپوتی به کارگردانی بنت میلر و بازی بی نظیر فیلیپ سیمور هافمن در نقش کاپوتی، یکی از بهترین فیلم های دهه نیز لقب گرفت. وقتی که چنین فیلم هایی ساخته می شوند، معمولا به سادگی معیار محک زنی سایر آثار زندگی نامه ای نظیر خود بدل می شوند. به این جهت، مخاطبان ناخودآگاه فیلم سینمایی منک را نیز با آثار مشابهی از جمله کاپوتی می سنجند.
ولی در فیلم تو در تو و پر شخصیت دیوید فینچر، ماجرای نگارش فیلمنامه فیلم همشهری کین توسط هرمن جی منکویتس ملقب به منک، تنها یکی از خط های داستانی فیلم است. منکویتس یکی از فیلمنامه نویسان مشهور و به نام هالیوود در دهه های ۱۹۳۰ و ۱۹۴۰ بود. ولی رفتارهای او و به خصوص بی پروایی ها و اظهار نظرهای گاه و بی گاهش، نهایتا باعث شد از هالیوود رانده شود.
همین همه جانبه نگری و خط های داستانی متعدد فیلم شاید یکی از دلایلی باشد که فیلم سینمایی منک توانسته از عهده خلق حال و هوای آن دوران هالیوود بربیاید. هالیوود قدیم که در آن زرق و برق و فساد آن با روسای ریاکار استودیوهای فیلمسازی را می بینیم. به این لحاظ فیلم منک قرار نیست تنها در مورد یک فیلم خاص (همشهری کین) باشد. بلکه بیشتر همچون یک ماشین زمان عمل می کند. و مخاطبان را با خود به هالیوود دهه ۱۹۳۰ می برد.
فیلم سینمایی منک و خالق آن منکویتس
در سکانس آغازین فیلم سینمایی منک ماشین های مدل دهه ۱۹۳۰ را در جاده ای در کالیفرنیا می بینیم. ماشین هایی که در جاده گرد و خاک به پا کرده اند. صحنه ای که اریک مسرشیمیت با فیلمبرداری فوکوس عمیق و سیاه و سفید خود به شیوه کاملا چشم نوازی از عهده به تصویر کشیدن آن برآمده است. این ماشین ها به سمت مزرعه نورث ورد در ویکتورویل در حد فاصل ۱۴۰ کیلومتری لس آنجلس می روند. جایی که قرار است منکویتس یا همان منک که بر اثر سانحه رانندگی مجروح شده در آنجا دوران نقاهت خود را سپری کند.
در ادامه با منک همراه می شویم. شخص دائم الخمری که همیشه حرف های گزنده ای در چنته دارد. منک قرار است ۳ ماه آتی را در خانه مزرعه ای دنجی زیر نظر جان هاوسمن (با بازی سم تراوتن) خانه نشین باشد و به نگارش یک فیلمنامه بپردازد. فیلمنامه ای که بعدها فیلم همشهری کین از روی آن ساخته می شود. فیلمی که به عقیده بسیاری یکی از برترین فیلم های تمام ادوار سینما است.
منک شخصیت فیلم سینمایی منک، روزنامه نگار و منتقد سابق نیویورکی است. منتقدی که مدت هاست به فیلمنامه نویسی روی آورده است. او قبلا یکی از شرکت کنندگان محافلی ادبی مشهوری همچون میزگرد الگونکوین بود. به این جهت نباید از نیش و کنایه ها و شوخی های گزنده منک تعجب کنیم. شخصیت منک یا حداقل آن منکی که گری اولدمن از او به نمایش گذاشته، شخصیتی دائم الخمر، جسور و بذله گو است.
منک و جدل تمام نشدنی او با نظام استودیویی هالیوود
منک وقتی که به صحبت های یکی از روسای فاسد استودیوهای فیلمسازی هالیوود گوش می دهد که جلوی کارمندانش نقش بازی می کند و از آنها می خواهد برای چند ماهی از خیر نیمی از حقوق خود بگذرند تا استودیو سرپا بماند، اصلا متعجب نمی شود. بلکه خیلی راحت می گوید:«این حتی ننگ آورترین چیزی که تا به حال دیدم نیست». وقتی که با ادامه فیلم همراه شویم، متوجه این طعنه منک می شویم.
منک از آن جور آدم هایی است که می توانیم تمام روز به حرف های جالبش گوش دهیم. آنچه شخصیت فیلمنامه نویس فیلم منک از خود نشان می دهد، در واقع واکنش او نسبت به غیرواقعی بودن دنیای پیرامون خود، یعنی هالیوود است. جایی که بازیگران بر صحنه سینما همچون خدایان نمایان می شوند. ولی در خارج از صحنه با آنان چون برده رفتار می شود. خود او هم یکی از آن کسانی است که نظام سلسله مراتبی هالیوود را می سازند. او هم یکی از نویسندگانی است که در ازای هفته ای ۱۵۰۰ دلار باید با دیگر نویسندگان دور هم جمع می شوند. تا فیلمنامه ای هر چند آبکی و سطحی سرهم کنند و رئیس استودیوی خود را راضی نگه دارند.
البته این علیرغم آن است که در فیلم به وضوح می بینیم. موتور محرکه استودیوهای فیلمسازی هالیوود نه ایده های درخشان و افرادی همچون منک، بلکه روسا هستند. کسانی که همچون عروسک های خیمه شب بازی از پشت پرده همه چیز را هدایت می کنند.
منک در نورث ورد دوران نقاهت خود را می گذارند. او آنجاست تا فیلمنامه جدیدترین پروژه اورسن ولز، نابغه ۲۴ ساله را بنویسد. استودیوی فیلمسازی آر.ک.ئو با ولز قراردادی امضا کرده و به او اختیار تام برای ساخت فیلم ایده آلش را داده است. ولز هم سراغ منک، نویسنده ای عالی، ولی دائم الخمر و ویران شده می رود.
همه چیز درباره فیلم سینمایی بورات ۲
داستان خلق فیلمنامه همشهری کین
ولز با منک وعده کرده، ۳ ماهه اولین پیش نویس فیلمنامه را به او تحویل دهد. بنابراین منکویتس بلافاصله با رسیدن به مزرعه شروع به نوشتن فیلمنامه کرده است. او گاهی خودش می نویسد و گاهی هم نوشته هایش را به ریتا الکساندر (با بازی لیلی کالینز)، تندنویس و منشی بریتانیایی خود دیکته می کند. فیلم منک دیوید فینچر برای مدتی حتی از علائم فیلم نامه ای استفاده می کند. یعنی با ورود به سکانس تازه ای، روی صفحه علائمی همچون «خارجی، استودیوی پارامونت، روز-۱۹۳۰ (فلش بک)» را می بینیم.
ابزاری که نشان می دهد، منک برای ایده گرفتن و خلق همشهری کین و شخصیت هایش به کجاها رفته است. به همین جهت، ماجراهای فیلم سینمایی منک بیش از صرفا روایت صرف خلق فیلمنامه همشهری کین هستند. و در این بین به شخصیت های زیادی پرداخته می شود.
در ادامه فیلم منک ماریون دیویس ( با بازی آماندا سایفرد)، ستاره زیباروی آن روزهای هالیوود را می بینیم که پشت صحنه یک فیلم وسترن با منک هم صحبت می شود. بعدا ویلیام راندولف هرست (با بازی چارلز دنس)، سرمایه گذار مطبوعات، معشوق پیر اما به شدت پولدار و متنفذ ماریون را می بینیم. شخصی که چنان ثروتمند است که حتی مترو گلدوین مایر برای سرپا باقی ماندن به سرمایه گذاری های او متکی است. بعدا منک را با یکی دیگر از قدرت های اصلی هالیوود یعنی لوئیس بی. میر (از بنیانگذاران استودیوی مترو گلدوین مایر) و ایروینگ تالبرگ (با بازی فردیناند کینگزلی) می بینیم.
شباهت عجیب ماجراهای فیلم منک به واقعیت های امروز آمریکا
موضوعاتی که فیلم منک به آن می پردازد، گاهی به طرز حیرت آوری موازی اتفاقاتی هستند که در آمریکای امروز هم دیده شدند. همان کشمکش مرگ یا زندگی استودیوهای فیلمسازی برای کشاندن مردم به سینماها در دوران رکود و مبارزات انتخاباتی آپتون سینکلر از اعضای حزب دموکرات برای تصدی پست فرمانداری کالفرنیا را می بینم. شخصیتی که به نوعی شباهت غریبی به برنی سندرز دارد. منک و برخی از دوستانش از هواداران پرشور سینکلر هستند. اما قدرت های هالیوود او را سوسیالیست می دانند. از این جهت از هیچ کاری که برای کله پا کردن او از دستشان بر بیاید دریغ نمی کنند. در ادامه منک در اظهار نظر ساده ای ناخواسته ایده ساخت فیلم های مستند جعلی را به استودیوهای فیلمسازی می دهد تا سینکلر و کمپین انتخاباتی او را تخریب کنند.
بازی های فیلم منک عالی و کاملا پویا و زنده هستند. خصوصا بازی های چند بازیگر از جمله آماندا سایفرد که در نقش ماریون، ستاره زیباروی آن روزهای هالیوود ظاهر می شود. ستاره ای که با وجود خودشیفتگی ظاهری به خوبی از قواعد بازی آگاه است. این ماریون با آن شخصیت ساده لوح فیلم همشهری کین، یعنی سوزان الکساندر کین کاملا تفاوت دارد.
شخصیتی که گفته می شود، منک در خلق آن از ماریون الهام گرفته است. در حالی که سوزان همشهری کین، خواننده اپرایی کاملا بی استعداد و غمگین است، ماریون حداقل در فیلم سینمایی منک بارقه هایی از استعداد، تیزهوشی و سرزندگی را نشان می دهد. چارلز دنس هم در نقش هرست توانسته به خوبی از پس نقش خود بر بیاید. بعدا با دیگر منابع الهام منک آشنا می شویم. بالاخره ما در فیلم منکی را می بینم که از هالیوود رانده می شود. منک نهایتا به جایی می رسد که هیچ چاره ای جز نوشتن فیلمنامه برای اورسن ولز ندارد.
نقد فیلم سرزمین آواره ها / Nomadland
فیلم منک دیوید فینچر تا چه حد واقعیت ها را نشان داده است؟
فیلمنامه فیلم منک را جک فینچر، پدر دیوید فینچر نوشته است. فیلمنامه ای که قرار بود در سال ۱۹۹۷ با بازی کوین اسپیسی و جودی فاستر ساخته شود. ولی ساخته نشد. فیلمنامه و مشخصا فیلم دیوید فینچر، جذابیت های خاص خود را دارد. ولی با توجه به اینکه خط داستانی اصلی آن چگونگی خلق همشهری کین است، اطلاعاتی بیش از آنچه برای یک فیلم لازم است به مخاطب داده می شود.
همین نیز تا حدی زیادی مخاطبان را از تماشای فیلم دلزده می کند. با وجودی که قرار است فیلم به چگونگی خلق یکی از برترین فیلم های تاریخ سینما بپردازد، ۲۰ دقیقه آن به آپتون سینکلر اختصاص یافته است. ولی چرا صحنه ای در فیلم منک نمی بینیم که به بحث و گفتگو و ایده پردازی های منک و ولز بر سر همشهری کین پرداخته باشد؟ این ایده که از شخصیت اصلی فیلم همشهری کین از روی هرست ساخته شود، ایده چه کسی بود؟ ایده مستندهای جعلی را اول چه کسی مطرح کرد؟
آنچه از تماشای فیلم منک دستگیر مخاطب می شود، پاسخ به تمام این سوالات منک است. ظاهرا فیلم در اینجا با پائولین کائیل و مقاله او در سال ۱۹۷۱ موافق است. کائیل در این مقاله عقیده داشت که تمام ایده ها و کل فیلمنامه همشهری کین کار منک بوده و تمام نبوغ اورسون ولز در فیلم، زاویه دوربین ها و میزانسن های پر زرق و برق بوده است. ولی مدت هاست که این ادعا رد شده است. اکنون معلوم شده اورسون ولز هم نقش زیادی در فیلمنامه همشهری کین داشته است. و این ایراد آزاردهنده ای برای فیلمی است که ما را با خود به کارخانه رویاسازی هالیوود می برد. ولی در آن خبری از چگونگی خلق رویاپردازی های کین نیست!
همه چیز درباره انیمیشن پر سر و صدای روح / soul
نظر منتقدان درباره فیلم منک
گری اولدمن ۶۲ ساله است. در سال ۱۹۴۰ هرمان جی منکویتس (منک) ۳۳ ساله بود. واقعا تماشای بازی بازیگر کهنه کاری که توانسته از پس بازی در نقش شخصیتی نصف سن خودش بربیاید مسحورکننده است.
ـ سایبال چاتریجی از وبگاه NDTV
منک فیلمی آرام، ساکت و غیر فینچری است.
– پاردیپ منون از نشریه Firstpost
منک روایتی از هالیوود قدیم است. هالیوودی غرق در جذابیت و زرق و برق ها شکوه و فساد و نظام سلسله مراتبی خودش. فیلمی که بیش از آنکه در مورد یک فیلم به خصوص باشد، بیشتر روایتی از دورانی از هالیوود است.
– اوون گیلبرمن از ورایتی
جذاب، پر از ایراد و بسیار بلند پروازانه.
-جو مورگنسترن از نشریه وال استریت جورنال
نکته عالی که در خصوص فیلمساز مولفی همچون (دیوید) فینچر وجود دارد این است که او به خوبی در آن به مقام فیلم نامه نویس ادای دین کرده است. این ادای دینی در این مورد خاص و درام جذاب او معطوف به پدر مرحوم شده است.
-ساندی آنگولو چن از وبگاه Common Sense Media
فیلم منک نشان می دهد که نه تنها محتوای سطحی می تواند فیلمی را عیب و ایراددار کند. بلکه اغلب مسائل عمیق تری هم هستند که داستان را پیچیده تر نیز می کنند.
-پول اسی از وبگاه Plugged In
جمع بندی نهایی
اگر هوادار فیلم های زندگینامه ای باشید و از تاریخ هالیوود خصوصا هالیوود عصر طلایی (اواخر دهه ۱۹۲۰ تا دهه ۱۹۶۰) اطلاعات وافری داشته باشید، قطعا از تماشای جدیدترین فیلم دیوید فینچر نهایت لذت را می برید. در غیر این صورت هم قصه پردازی فیلم و نحوه معرفی شخصیت های فیلم به گونه است که بسیاری از مخاطبان بدون اطلاع از مسائلی مانند بحران اقتصادی دهه ۱۹۳۰ در آمریکا، ماجرای اوج گرفتن اورسون ولز و مسائل مختلف در مورد استودیوهای قدرتمند آن زمان نظیر مترو گلدوین مایر نیز می توانند بسیاری از ماجراهای فیلم را درک کند.
فینچر در منک به خوبی شخصیت هرمان جی منکویتس ملقب به منک را نیز به تصویر کشیده است. و البته منابع الهام او برای نوشتن فیلمنامه همشهری کین را نشان داده است. و همچنین هر آنچه به بحثی قدیمی دامن زده است. اختلاف ولز و منک یکی از بحث های قدیمی هالیوود محسوب می شود. بحثی که همواره اظهار نظرهای گوناگونی درباره آن شده است. چنانچه گفته شد، حتی عده ای معتقد بودند که ولز هرگز نابغه نبوده است. و به واسطه حضور برخی از نوابغ در کنار خودش از جمله منک توانسته اعتبار بی نظیری در دنیای سینما کسب کند. حتی فینچر هم با فیلم منک تا حد زیادی طرف منک را در این جدل گرفته است. ولی سوای اینکه طرف کدام یک از این بزرگان عرصه سینما را بگیرید، فیلم سینمایی منک گفته های زیادی در مورد هالیوود و نظام استودیوی حاکم بر آن و نحوه خلق یکی مشهورترین فیلم های هالیوودی دارد.
