مشخصات کره خوب چیه؟ وقتی وارد فروشگاه یا سایتهای خرید میشین، با انواع مختلفی از کره مواجه میشین که هر کدوم کاربرد، ترکیب و طعم خاص خودشون رو دارن. شاید دنبال یه کره ساده برای صبحونه باشین، یا یه کره مخصوص شیرینیپزی. بعضی کرهها لبنیان، بعضی گیاهی، بعضی هم از مغزها تهیه میشن و اصلاً لبنیات ندارن. انتخاب درست کره فقط به طعمش مربوط نیست؛ باید ترکیبات، درصد چربی، نوع فرآوری و سبک زندگیتون رو هم در نظر بگیرین. توی این راهنمای خرید کره، از سرویس سبک زندگی در مجله کوروش، قراره با انواع کره، کاربردها و نکات خرید کره و نگهداری انواع کره آشنا بشین تا راحتتر تصمیم بگیرین.
انواع کره بر اساس میزان چربی و ترکیبات
بر اساس چربی و ترکیبات تغذیهای، کرهها به دستهبندیهایی تقسیم میشن تا نیازهای تغذیهای مصرفکنندهها رو برآورده کنن.
در صورت تمایل میتونین انواع کره حیوانی، کره گیاهی و کره مخلوط رو از فروشگاههای افق کوروش به روشهای حضوری و اینترنتی خریداری کنین.
۱- کره محلی
«کره محلی» معمولاً بهصورت سنتی و در مقیاس کوچک تولید میشه، اغلب از خامه شیر گاو یا گوسفند که به صورت دستی یا با دستگاههای ساده زده شده. این نوع کره طعم قویتری داره و بسته به نوع شیر و تغذیه دام، رنگش ممکنه زرد یا سفید باشه.
کره محلی معمولاً چربی بالایی داره و برای غذاهای سنتی ایرانی مثل آش، خورشت یا صبحانههای روستایی خیلی محبوبه. چون فرآیند پاستوریزاسیون روی کره محلی انجام نمیشه، باید حتماً در یخچال نگهداری بشه و طی مدت کوتاهی مصرف بشه.
۲- کره اسپرید
«کره اسپرید» یا «قابلمالیدن» نوعی کره نرمشدهست که معمولاً با روغنهای گیاهی یا شیر ترکیب میشه تا بافتش لطیفتر بشه و در دمای محیط هم قابل استفاده باشه. این نوع کره برای صبحانه، ساندویچ یا استفاده سریع روی نان، خیلی کاربردیه. اسپریدها معمولاً چربی کمتری نسبت به کرههای سنتی دارن و بعضی مدلهاشون بدون لاکتوز یا کمنمک هستن. البته باید موقع خرید به ترکیباتش دقت کنین، چون بعضی برندها شکر یا افزودنیهای طعمدهنده دارن که ممکنه برای همه مناسب نباشه.
۳- کره صنعتی
«کره صنعتی» بهصورت کارخانهای و با کنترل دقیق بهداشتی تولید میشه. این کرهها معمولاً پاستوریزهان و توی بستهبندیهای استاندارد عرضه میشن. طعمشون نسبت به کرههای محلی، ملایمتره و ماندگاری بیشتری دارن. کره صنعتی برای مصرف روزانه، پختوپز عمومی و شیرینیپزی سبک، مناسبه. برندهای ایرانی و خارجی زیادی این نوع کره رو تولید میکنن و معمولاً روی بستهبندیشون درصد چربی، نمک و نوع فرآوری مشخص شده.
۴- کره پاستوریزه
«کره پاستوریزه» از خامه شیر گاو تهیه میشه که ابتدا پاستوریزه شده تا میکروبها و باکتریهای مضر از بین برن. این نوع کره هم میتونه معمولی باشه، هم لاکتیکی. نوع معمولی بدون تخمیر تولید میشه و طعم خنثیتری داره، در حالیکه نوع لاکتیکی با تخمیر طبیعی تهیه میشه و طعمش کمی ترش و پیچیدهتره. کره پاستوریزه بهخاطر فرآیند کنترلشدهای که داره، ماندگاری بالاتری داره و برای مصارف خانگی و حرفهای بهتره.
۵- کره لاکتیکی
«کره لاکتیکی» از خامه شیر گاو تهیه میشه که با باکتریهای لاکتیکی تخمیر شده. این فرآیند باعث ایجاد طعمی کمی ترش و پیچیدهتر نسبت به کرههای معمولی میشه. درصد چربی این نوع کره معمولاً بالاست و برای شیرینیپزی حرفهای یا غذاهای خاص کاربرد داره. بافت کره لاکتیکی به نسبت کرههای دیگه، لطیفتره و عطر خاصی داره که توی غذا بهتر خودش رو نشون میده. موقع خرید این کره، دنبال عبارت «fermented» یا «لاکتیکی» روی بستهبندی باشین.
۶- کره بدون نمک
«کره بدون نمک» یا «Unsalted Butter» یکی از گزینههای محبوب برای شیرینیپزی و غذاهاییه که نیاز به کنترل دقیق طعم دارن. در ضمن چون هیچ نمکی به این کره اضافه نشده، طعمش خنثیتره و اجازه میده طعم اصلی مواد غذایی بهتر خودشونو نشون بدن.
کره بدون نمک برای تهیه کیک، شیرینی، سسهای کرهای و غذاهای فرانسوی خیلی کاربردیه. همچنین برای کسایی که رژیم کمنمک دارن یا فشار خون بالا دارن، انتخاب سالمتری محسوب میشه.
۷- کره کمچرب
«کرههای کمچرب» معمولاً با درصد چربی زیر ۶۰ درصد تولید میشن و گاهی با آب، شیر یا روغنهای گیاهی ترکیب میشن تا بافتشون سبکتر بشه. این نوع کرهها برای مصرف روزانه، رژیمهای کمچربی یا افرادی که دنبال کاهش کالری هستن، مناسبترن. البته باید توجه داشته باشین که کاهش چربی ممکنه روی طعم و بافت غذا تأثیر بذاره، بهخصوص در شیرینیپزی. اسپریدها و برخی مارگارینهای سبک در این دسته قرار میگیرن.
۸- کره پرچرب
«کرههای پرچرب» معمولاً بالای ۸۰ درصد چربی دارن و برای غذاهایی که توشون طعم و بافت کره، نقش کلیدی داره، استفاده میشن. کره سنتی گاوی و کره پاستوریزه لاکتیکی از جمله کرههای پرچرب هستن. این نوع کرهها باعث لطافت بیشتر در شیرینیها و عمق بخشیدن به طعم در غذاها میشن. البته بهخاطر چربی اشباع بالا، مصرفشون باید متعادل باشه، بهخصوص برای افراد با رژیمهای خاص یا مشکلات قلبی.
بیشتر بخوانید: راهنمای خرید خامه و بررسی انواع آن
انواع کره بر اساس مواد اولیه
در بازار امروز، کرهها تنوع زیادی دارن و هر کدوم از نظر منبع تولید، ترکیب و کاربرد، ویژگیهای خاص خودشونو دارن. اگه بخواین انتخاب دقیقتری داشته باشین، بهتره اول با دستهبندی کرهها بر اساس مواد اولیهشون هم آشنا بشین.
۱- کرههای لبنی
«کرههای لبنی» از خامه شیر گاو یا گوسفند تهیه میشن و خودشون به چند نوع تقسیم میشن. کره سنتی معمولاً بهصورت محلی تولید میشه و طعم قویتری داره، ولی حساستره و باید حتماً در یخچال نگهداری بشه. کره پاستوریزه صنعتی، با کنترل کیفیت بالا تولید میشه و ماندگاری بیشتری داره. نوع لاکتیکی هم با تخمیر طبیعی تهیه میشه و طعم پیچیدهتری داره که برای شیرینیپزی حرفهای خیلی محبوبه.
۲- کرههای غیر لبنی و گیاهی
«کرههای گیاهی» مثل مارگارین و اسپرید، از روغنهای گیاهی تهیه میشن و معمولاً فاقد لبنیات هستن. مارگارین بیشتر برای پختوپز استفاده میشه و اسپریدها بافت نرمتری دارن و برای مالیدن روی نون یا تست مناسبترن. این نوع کرهها برای کسایی که رژیم گیاهخواری دارن یا به لاکتوز حساسیت دارن، گزینه خوبی محسوب میشن.
۳- کرههای مغزی
کرههای مغزی مثل کره بادامزمینی، کره فندق یا کره کنجد، از مغزها یا دانهها تهیه میشن و لبنیات ندارن. این کرهها منبع خوبی از پروتئین و چربیهای مفیدن و برای ورزشکارها، گیاهخوارها یا کسایی که دنبال میانوعده سالمان، خیلی کاربردیان.
بیشتر بخوانید: راهنمای خرید کره بادام زمینی و بررسی انواع آن
۴- کرههای طعمدار
در نهایت، «کرههای طعمدار» هم هستن که با مواد مختلف مثل سیر، زعفران، سبزیجات، پنیر یا ادویههای مختلف ترکیب میشن. این کرهها بیشتر برای سرو مستقیم با نان، استیک یا پیشغذاها استفاده میشن و باید در مصرفشون تعادل رعایت بشه، چون معمولاً نمک یا چربی بیشتری دارن.
نکات مهم در زمان خرید انواع کره
موقع خرید کره، چه برای مصرف روزانه باشه، چه برای شیرینیپزی یا رژیم خاص، یه سری نکات مهم هست که بر اساس راهنمای خرید کره بهتره حتماً بهشون توجه کنین.
۱- خرید کره بر اساس نوع نیاز
قبل از خرید انواع کره، مشخص کنین کره رو برای چی میخواین، صبحانه، شیرینیپزی، رژیم خاص، یا تغذیه ورزشی. نوع کاربرد، نوع کره رو تعیین میکنه.
۲- بررسی برچسب ترکیبات کره
بنا بر راهنمای خرید کره، در زمان خرید برچسب محصول رو با دقت بخونین. ببینین درصد چربی چقدره، آیا نمک، شکر یا مواد افزودنی داره و اینکه از شیر گاو تهیه شده یا گیاهی یا مغزیه. برای رژیمهای خاص، وجود یا عدم وجود لاکتوز خیلی مهمه.
۳- توجه به نوع بستهبندی کره
کرههایی که توی بستهبندیهای فویلی یا ظروف دربدار عرضه میشن، معمولاً ماندگاری بیشتری دارن و کمتر در معرض هوا و نور قرار میگیرن. بستهبندی شفاف ممکنه باعث اکسید شدن چربی بشه، پس بهتره از برندهایی با بستهبندی محافظ استفاده کنین.
۴- جدی گرفتن تاریخ تولید و انقضا
کره تازه طعم بهتری داره، مخصوصاً اگر سنتی یا لاکتیکی باشه. بر اساس راهنمای خرید کره، حتماً تاریخ تولید و انقضا رو چک کنین، چون کرههای لبنی حساسترن و زودتر خراب میشن.
۵- قیمت و برند کره
قیمت کرهها بسته به نوع، وزن، برند و کیفیت متغیره. طبق پیشنهاد راهنمای خرید کره، کرههای مغزی یا خارجی معمولاً گرونترن، ولی اگه مصرفتون بالاست، بستههای بزرگتر یا خرید از فروشگاههای تخفیفدار میتونه بهصرفهتر باشه.
۶- بررسی درصد چربی کره
کرههای پرچرب برای شیرینیپزی و غذاهای خاص مناسبترن، ولی برای مصرف روزانه بهتره سراغ گزینههای سبکتر برین. درصد چربی کره معمولاً روی بستهبندی نوشته شده.
۷- توجه به نمک و شکر کره
بعضی کرهها نمک یا شکر دارن، مخصوصاً کرههای طعمدار یا مغزی. طبق راهنمای خرید کره، اگه رژیم کمنمک دارین یا برای شیرینیپزی میخواین، نوع بدون نمک کره رو انتخاب کنین.
۸- بافت کره و قابلیت پخش
اگه دنبال کرهای هستین که راحت روی نون پخش بشه، اسپریدها یا کرههای نرمشده انتخاب بهتریان. کرههای سنتی یا صنعتی سفتترن و نیاز به زمان دارن تا نرم بشن.
۹- قابلیت فریز شدن کره
اگه مصرفتون زیاد نیست، بهتره کرهای بخرین که قابل فریز شدنه. بنا بر راهنمای خرید کره، کرههای لبنی معمولاً خوب فریز میشن، ولی اسپریدها ممکنه بعد از یخزدایی بافتشون تغییر کنه.
۱۰- خرید کره از برندهای معتبر
برندهای شناختهشده تولید و عرضه کره، معمولاً کنترل کیفیت بهتری دارن. اگه کره محلی میخرین، از فروشنده مطمئن باشین و به تاریخ تولید اون دقت کنین.
۱۱- ترکیبات افزودنی به انواع کره
بنا بر راهنمای خرید کره، در کرههای طعمدار یا اسپریدها، ممکنه مواد نگهدارنده، رنگدهنده یا طعمدهنده مصنوعی وجود داشته باشه. برای مصرف روزانه، بهتره کرهای انتخاب کنین که ترکیباتش ساده و طبیعی باشه.
بیشتر بخوانید: راهنمای خرید شیر و بررسی انواع آن
کاربرد انواع کره برای مصرف و آشپزی
وقتی میخواین کره بخرین، فقط به اسم یا برندش نگاه نکنین، نوع کاربردی که مدنظر دارین، خیلی تعیینکنندهست. هر نوع کره برای موقعیت خاصی طراحی شده و اگه بدونین دقیقاً برای چی میخواین ازش استفاده کنین، انتخابتون هم راحتتر میشه، هم نتیجه بهتری میگیرین.
کره مناسب برای شیرینیپزی حرفهای
اگه قصد دارین شیرینیهایی مثل کروسان، تارت، پای یا کیکهای کرهای درست کنین، باید سراغ کرههایی برین که هم چربی بالا و هم طعم قویتری دارن. کرههای لبنی پرچرب مثل کره سنتی گاوی یا کره پاستوریزه لاکتیکی، برای شیرینیپزی گزینههای ایدهآلی هستن.
این کرهها باعث میشن بافت شیرینی لطیفتر بشه و طعم نهایی محصولتون عمیقتر و حرفهایتر باشه. کره لاکتیکی هم بهخاطر تخمیر طبیعی، عطر خاصی داره که توی شیرینیپزی فرانسوی خیلی محبوبه.
کره مناسب برای صبحانه و مصرف روزانه
اگه دنبال یه کره سبک و راحت برای استفاده روزمره هستین، مثلاً برای مالیدن روی نون، تست یا ترکیب با مربا، کرههای پاستوریزه معمولی یا اسپریدها انتخابهای خوبیان. اسپریدها بافت نرمتری دارن و حتی در دمای محیط هم قابلاستفادهان، بدون اینکه نیاز باشه منتظر بمونین تا از یخچال بیرون بیان و نرم بشن. این نوع کرهها برای خانوادهها یا مصرف سریع خیلی کاربردیان.
کره مناسب برای رژیمهای گیاهی یا بدون لاکتوز
برای کسایی که گیاهخوارن یا به لاکتوز حساسیت دارن، کرههای گیاهی مثل مارگارین یا کرههای مغزی مثل بادامزمینی، فندق و کنجد، انتخابهای سالم و خوشطعمان. این کرهها نهتنها فاقد لبنیاتان، بلکه منبع خوبی از چربیهای مفید و پروتئین هم هستن. البته موقع خرید باید به ترکیباتشون دقت کنین، بعضی کرهها شکر یا نمک اضافه دارن که ممکنه برای رژیم شما مناسب نباشن.
کره مناسب برای پیشغذا و سرو با غذا
اگه دنبال یه کره خاص برای سرو کنار غذاهایی مثل استیک، نان تست، یا پیشغذاهای گرم هستین، کرههای طعمدار مثل کره سیر، کره سبزیجات یا کره پنیر، انتخابهای جذابیان. این کرهها معمولاً با ادویه، سبزی یا پنیر ترکیب شدن و طعم غذا رو چند برابر میکنن. فقط حواستون باشه که این نوع کرهها معمولاً چربی و نمک بیشتری دارن، پس بهتره در مصرفشون تعادل رو رعایت کنین.
کره مناسب برای تغذیه ورزشی و میانوعدههای انرژیزا
اگه سبک زندگی فعالی دارین، مثلا ورزشکارین یا دنبال یه میانوعده مقوی قبل یا بعد از تمرین هستین، کرههای مغزی بدون شکر اضافه مثل کره بادام، کره کنجد یا کره فندق، انتخابهای هوشمندانهایان. این کرهها انرژی زیادی برای بدن تامین میکنن، پروتئین دارن و برای ترکیب با موز، نان سبوسدار یا اسموتی خیلی مناسبن.
ویژگیهای کره مرغوب
برای اینکه بتونین یه کره مرغوب و باکیفیت انتخاب کنین، باید به چند ویژگی کلیدی توجه کنین که هم به سلامت شما کمک میکنن، هم به طعم و کیفیت غذاهایی که درست میکنین.
۱- درصد چربی بالا و طبیعی
کره مرغوب باید از خامه کامل شیر تهیه شده باشه و درصد چربی اون معمولاً بالای ۸۰ درصد باشه. این چربی باید طبیعی باشه، نه حاصل ترکیب با روغنهای گیاهی یا مواد افزودنی. چربی بالا باعث لطافت بیشتر در شیرینیپزی و طعم غنیتر در غذا میشه.
۱- رنگ یکنواخت و طبیعی
رنگ کره مرغوب، بسته به نوع شیر و فصل تولید، معمولاً زرد روشن یا کرم مایل به سفیده. رنگ خیلی زرد یا خیلی سفید کره ممکنه نشونه استفاده از رنگدهنده یا تغییر در ترکیب باشه. مهمتر از رنگ، یکنواختی اون در سطح کرهست، نباید لکه یا رگه داشته باشه.
۲- بافت لطیف و یکدست
وقتی کره رو برش میزنین یا روی نون میمالین، باید بافتش نرم، کرمی و بدون دونهدونه شدن باشه. کرههایی که بافتشون ترکخوردهست یا حالت ماسیده دارن، معمولاً کیفیت پایینی دارن یا بهدرستی نگهداری نشدن.
۳- طعم و عطر طبیعی
کره مرغوب باید طعم ملایم و عطر طبیعی شیر داشته باشه. طعم ترش، تلخ، فلزی یا بوی ماندگی، نشونه فساد، اکسید شدن چربی یا فرآوری ضعیفه. کرههای لاکتیکی ممکنه کمی ترش باشن، ولی اون ترشی باید طبیعی و خوشعطر باشه، نه زننده.
۴- ترکیبات ساده و شفاف
روی بستهبندی کره مرغوب، ترکیبات باید ساده باشن: خامه شیر، نمک (در صورت وجود) و در کرههای لاکتیکی، کشتهای باکتری طبیعی. وجود مواد نگهدارنده، رنگدهنده یا طعمدهنده مصنوعی، نشونه صنعتی بودن یا کیفیت پایینتره.
چطور بفهمیم کره فاسد شده یا سالمه؟
برای تشخیص اینکه کره فاسد شده یا نه، باید به چند نشونه مهم توجه کنین که هم از ظاهرش قابلفهمه، هم از طعم و بو:
۱- تغییر رنگ
کره تازه معمولاً رنگی یکنواخت و طبیعی داره، زرد روشن یا کرم. اگه رنگش خاکستری، سبز، یا لکهدار شده باشه، احتمال فساد وجود داره.
۲- بوی غیرطبیعی
کره سالم بوی ملایم و شیرین خامه داره. اگه بوی ترش، تند، فلزی یا شبیه بوی روغن مانده بده، نشونه اکسید شدن یا فسادشه.
۳- طعم تلخ یا ترش
اگه کره رو مزه کنین و طعمش تلخ، ترش یا فلزی باشه، باید دورش بندازین. کره لاکتیکی ممکنه کمی ترش باشه، ولی اون ترشی باید طبیعی و خوشعطر باشه، نه زننده.
۴- بافت غیرعادی
کره فاسد ممکنه بافتش دونه دونه، ترکخورده یا چسبنده باشه. اگه حالت ماسیده یا آبافتاده پیدا کرده، احتمالاً خراب شده.
۵- کپکزدگی
اگه روی سطح کره، کپک سبز، آبی یا سفید دیده بشه، حتی در مقدار کم، باید کل بسته رو دور بندازین، چون کپک میتونه به عمق کره نفوذ کنه.
در مجموع، کره فاسد نهتنها طعم و بوی ناخوشایندی داره، بلکه مصرفش میتونه باعث مشکلات گوارشی، مسمومیت غذایی یا التهاب بشه. اگه به هر دلیلی به سلامت کره شک دارین، بهتره ریسک نکنین و ازش استفاده نکنین.
بیشتر بخوانید: راهنمای خرید ماست و بررسی انواع آن
نگهداری صحیح انواع کره
نگهداری صحیح از کرههای لبنی (سنتی، پاستوریزه، لاکتیکی)
این کرهها، باید حتماً توی یخچال و ترجیحاً در ظرف دربدار یا بستهبندی اصلی نگهداری بشن. از تماس با هوا، نور و رطوبت به کره جلوگیری کنین تا طعم و بافتش حفظ بشه. اگه مقدار زیادی کره لبنی دارین، میتونین فریز کنین و بهصورت قالبهای کوچیک استفاده کنین.
کرههای گیاهی (مارگارین، اسپرید)
بعضی مدلهای کره گیاهی در دمای محیط هم قابل نگهداریان، ولی بهتره در یخچال باشن تا بافتشون تغییر نکنه. اسپریدها معمولاً نرمترن و سریعتر خراب میشن، پس بعد از باز شدن، در ظرف دربدار نگهداری بشن.
کرههای مغزی (بادامزمینی، فندق، کنجد)
کرههای مغزی در دمای اتاق قابل نگهداریان، ولی باید دور از نور مستقیم و گرما باشن. اگه کره طبیعی و بدون نگهدارنده باشه، بهتره در یخچال قرار بگیره تا روغنش جدا نشه و کپک نزنه.
کرههای طعمدار
بهخاطر وجود مواد افزودنی مثل سیر، سبزی یا پنیر، این کرهها حساسترن و باید حتماً در یخچال نگهداری بشن. بعد از باز شدن کره هم ظرف باید کاملاً بسته باشه تا بو و طعمش تغییر نکنه.
بیشتر بخوانید: راهنمای خرید پنیر صبحانه و بررسی انواع آن
سوالات متداول در راهنمای خرید کره
۱- فرق کره سنتی با کره صنعتی چیه؟
کره سنتی معمولاً بهصورت محلی و از خامه کامل شیر تهیه میشه، طعم قویتر و چربی بالاتری هم داره. کره صنعتی در کارخانه تولید میشه، پاستوریزهست، ماندگاری بیشتری داره و طعمش ملایمتره.
۲- کره لاکتیکی برای چی استفاده میشه؟
کره لاکتیکی از خامه تخمیرشده تهیه میشه و طعم خاص و کمی ترش داره. بیشتر برای شیرینیپزی حرفهای، غذاهای فرانسوی یا سسهای کرهای استفاده میشه.
۳- آیا کرههای گیاهی مثل مارگارین سالمترن؟
بستگی به ترکیباتشون داره. بعضی مارگارینها چربی ترانس دارن که برای قلب خوب نیست، ولی مدلهای جدیدتر با روغنهای سالمتر تولید میشن و برای رژیمهای گیاهی یا افراد حساس به لاکتوز، گزینه مناسبیان.
۴- برای شیرینیپزی چه نوع کرهای بهتره؟
بنا بر راهنمای خرید کره، کرههای پرچرب مثل کره سنتی یا کره لاکتیکی انتخابهای عالیان. طعم و بافت شیرینی رو بهتر میکنن و نتیجه حرفهایتری دارن.
۵- کره بدون نمک چه کاربردی داره؟
برای شیرینیپزی، سسهای کرهای یا غذاهایی که نیاز به کنترل دقیق نمک دارن، کره بدون نمک بهترین گزینهست. همچنین این کره برای رژیمهای کمنمک هم مناسبه.
۶- کدوم کرهها بدون لاکتوزن؟
بیشتر کرههای لبنی مقدار کمی لاکتوز دارن، ولی کرههای گیاهی و مغزی، کاملاً بدون لاکتوز هستن.