چگونه فرش ماشینی خوب را تشخیص دهیم؟ احتمالا شما هم در هنگام خرید و انتخاب فرش مناسب برای منزل و محل کار به جواب این سوال فکر کرده و سعی می‌کنید اطلاعات کافی در مورد این موضوع به دست بیاورید. فرش‌های ماشینی خوب و باکیفیت، خصوصیاتی دارند که باید قبل از خرید، به آنها توجه کنید. ما در این مقاله از سرویس سبک زندگی در مجله کوروش به بررسی ویژگی های فرش ماشینی درجه یک و خوب می‌پردازیم تا بتوانید یک فرش ماشینی خوب و باکیفیت را از بین برندهای مختلف فرش، انتخاب کنید.
فرش ماشینی چیست؟
پیش از اینکه درباره ویژگی‌های فرش ماشینی باکیفیت صحبت کنیم ابتدا باید ببینیم اصلا فرش ماشینی چیست. فرش ماشینی فرشی است که توسط ماشین‌های اتوماتیک و کامپیوتری به صورت خودکار بافته می‌شود و برخلاف فرش دستبافت، یک کار هنری دستی نیست.
امروزه انواع طرح‌ها و اندازه‌های فرش ماشینی حتی با طرح دستباف در بازار موجود است. خرید فرش ماشینی از نظر اقتصادی مقرون به صرفه است و امکان خرید قسطی فرش ماشینی هم وجود دارد. امروز انواع تابلو فرش ماشینی هم در بازار موجود است که به نسبت تابلو فرش دستبافت قیمت مناسب‌تری دارند و طرح‌های چشم‌نواز و زیبا.
بیشتر بخوانید: راهنمای خرید تابلو فرش ماشینی و دستباف
ویژگی های فرش ماشینی خوب و درجه یک
فرش‌های ماشینی به خاطر تنوع رنگ و طرح و قیمت اقتصادی‌تر، گزینه در دسترس‌تری برای خرید عموم مردم هستند. به همین خاطر خیلی‌ها ترجیح می‌دهند به جای فرش دستبافت، فرش ماشینی را به عنوان کف پوش خانه یا محل کار خود خریداری و استفاده کنند. اما برای خرید فرش ماشینی خوب و درجه یک، باید به چه ویژگی‌هایی (از نظر تراکم، ابعاد و …) توجه کنیم و این فرش‌ها چه خصوصیاتی باید داشته باشند؟ در ادامه به این موارد اشاره خواهیم کرد.
۱- اندازه دقیق ابعاد فرش ماشینی
یکی از ویژگی‌های فرش دستباف، عدم تقارن کامل در اندازه و طرح است که البته به خاطر کار با دست این موضوع اجتناب‌ناپذیر است. اما در فرش‌های ماشینی، به خاطر استفاده از ماشین‌های دقیق و طرح‌های کامپیوتری، فرش‌ها ابعاد دقیق و اندازه درستی دارند. در طراحی فرش‌های ماشینی، الگوهای پیچیده و با جزییات دقیق، کاملا پیاده‌سازی و بافته می‌شوند که این موضوع در فرش‌های ماشینی، نوعی مزیت و امتیاز به حساب می‌آید.
فرش‌های ماشینی در ابعاد استاندارد ۶، ۹ و ۱۲ متری تولید می‌شوند. البته برای ابعاد بزرگ فرش را باید سفارش دهید تا با ابعاد و قیمت بالاتر برای شما تولید شود. همچنین برای انتخاب ابعاد فرش ماشینی برای فضاهای مختلف به این نکته توجه داشته باشید که ابعاد فرش ماشینی برای فضای مورد نظر شما بهتر است تا نیم متر کوچک‌تر از ابعاد محیط باشد، چون در صورت بزرگ‌تر بودن ابعاد فرش نسبت به فضا به بافت و ساختار فرش آسیب می‌رسد.
- فرش ۴ متری: مناسب برای اتاق‌هایی با ابعاد ۲/۲۵×۱/۵ متر
- فرش ۹ متری: مناسب برای اتاق‌هایی با ابعاد ۳/۵×۲/۵ متر
- فرش ۱۲ متری: مناسب برای اتاق‌هایی با ابعاد ۴×۳ متر
- فرش ۲۴ متری: مناسب برای اتاق‌هایی با ابعاد ۶×۴ متر
۲- طرح‌های متنوع
از آن جایی که فرش‌های ماشینی، بیشتر از انواع دستباف مورد استفاده قرار می‌گیرند، طرح‌های متنوع‌تر و انعطاف‌پذیرتری هم دارند. در فرش‌های ماشینی می‌توانید طیف وسیعی از طرح‌های شلوغ یا طرح‌های خلوت را پیدا کنید که با توجه به نوع چیدمان و سبک دکوراسیون خانه خود از آنها بهره ببرید.
۳- قیمت اقتصادی‌تر
به خاطر استفاده از ماشین برای طرح زدن و بافت فرش‌های ماشینی، این فرش‌ها قیمت به صرفه‌‌تری دارند. در بازه‌های قیمتی متفاوت بنا به بودجه‌ای که دارید، می‌توانید فرش و قالیچه ماشینی با سایز، تراکم و خواب مناسب خود را پیدا کنید و کفپوش خانه را فرش کنید.
۴- عایق حرارتی و صدا
یکی از مشخصات فرش درجه یک ماشینی، عایق بودن آن است. فرش‌های باکیفیت می‌توانند به عنوان عایق حرارتی عمل کرده و دمای محیط را حفظ کنند. فرش‌ها با عایق حرارتی از افت و صعود دما در فضا، جلوگیری می‌کنند و استفاده از آنها در فصول سرد سال، می‌تواند به گرم ماندن فضا کمک کرده و از هدر رفت انرژی گرمایی، پیشگیری کند.
علاوه بر این، فرش‌های ماشینی می‌توانند نقش عایق صدا هم ایفا کنند. راه رفتن روی فرش، می‌تواند از انتقال صدا به طبقه پایین جلوگیری کند و حتی اگر یک فرش خوب در خانه داشته باشید، صدا در فضا نمی‌پیچد و مثل یک عایق عمل می‌کند. این ویژگی در انتخاب فرش برای اتاق خواب یک حسن قابل توجه است.
۵- نگهداری راحت‌تر
یکی دیگر از مشخصات فرش ماشینی خوب، آسان بودن نگهداری آن است. فرش ماشینی خوب و باکیفیت باید به اندازه کافی مقاومت داشته باشد تا در صورت مواجهه با آلودگی‌هایی مثل گرد و غبار یا لکه‌ها، نیاز به تمیزی مداوم و مراقبت زیاد نداشته باشد. برای بافت فرش‌های با مقاومت بالا و با کیفیت، از مواد و نخ‌های درجه یک استفاده می‌شود که آلودگی‌ها را در خود نگه ندارند و در صورت شستشو با مواد شوینده، لکه‌ها و آلودگی‌ها هم به راحت‌ترین روش از روی آنها پاک شود.
۶- حفظ ظاهر بعد از شستشو
یکی از ویژگی های فرش ماشینی خوب، این است که در صورت شستن صحیح فرش ماشینی با مواد شوینده مخصوص، رنگ و حالت خود را از دست ندهد. فرش‌هایی که بعد از شستن، سفت و خشک می‌شوند یا رنگ آنها تغییر می‌کند، از نخ‌ها و رنگ‌های بی‌کیفیتی برای رنگزیزی الیاف آنها استفاده شده است.
۷- عمر طولانی فرش ماشینی
هر چه فرش ماشینی از مواد باکیفیت‌تری ساخته شده باشد، عمر طولانی‌تری دارد. مقاومت فرش در برابر شست‌وشو، فرسوده و پوسیده نشدن تار و پود فرش، از بین نرفتن الیاف و پاره نشدن فرش، یکی دیگر از مشخصات فرش ماشینی باکیفیت است که باید به آن توجه کنید. به خاطر داشته باشید که اگر فرش درجه یک ماشینی بخرید، در هزینه‌های خود صرفه‌جویی می‌کنید و نیاز به تعویض فرش، پس از مدت زمان کم نخواهید داشت.
۸- استفاده از الیاف متنوع
الیافی که برای بافت فرش‌های ماشینی استفاده می‌شوند، جنس‌های متنوعی دارند. معمولا فرش‌ها از نظر جنس، به ۴ دسته تقسیم می‌شوند: فرش‌ها از نظر جنس در ۴ نوع، فرش ماشینی پشمی، فرش ماشینی اکریلیک، فرش ماشینی پلی استر و فرش ماشینی پلی پروپیلن تولید و بافته می‌شوند. هر کدام از این فرش‌ها ویژگی‌های خاص خود را دارند و قیمت آنها هم فرق دارد. در ضمن هر کدام از انواع فرش ماشینی از نظر جنس مزایا و معایب خاص خودشان را دارند.
۹- جدا بودن ریشه از فرش
در فرش‌های ماشینی، ریشه‌ها جزء فرش نیستند و بعد از بافت فرش، به آنها دوخته می‌شوند. این یکی از تفاوت‌های فرش ماشینی و دستباف است. اما کیفیت نحوه وصل کردن ریشه‌ها به فرش ماشینی درجه یک، اهمیت زیادی دارد و یکی از ویژگی‌های یک فرش باکیفیت و ممتاز است؛ چون ریشه‌ها باید با نهایت دقت به فرش دوخته شوند و محل قرارگیری ریشه‌ها در فرش و ظریف انجام شدن این کار بر قیمت فرش می‌افزاید.
۱۰- ارتفاع خواب مناسب فرش
ارتفاع نخ خواب فرش، بسته به نیاز یا سلیقه افراد ممکن است کوتاه‌تر یا بلندتر در نظر گرفته شود. اما به صورت کلی، فرش‌هایی که خواب کوتاه‌تر و تراکم بالاتری دارند، کیفیتشان بیشتر است. البته برخی افراد فرش‌هایی با خواب بلندتر ترجیح می‌دهند. خواب فرش‌های ماشینی از ۵ تا ۹ میلی‌متر متغیر است و اگر می‌خواهید به جای نشستن روی مبل، روی فرش بنشینید، می‌توانید فرش‌هایی با ارتفاع خواب بلندتر را انتخاب کنید.
۱۱- قلاب نخوردن فرش ماشینی
موقع چله‌گیری فرش دستبافت، ممکن است به خاطر خراب بودن قلاب‌ها، چله‌ها خراب شوند. این موضوع باعث کم شدن کیفیت بافت فرش می‌شود. البته معمولا در پروسه بافت فرش ماشینی، چنین اتفاقی نمی‌افتد چون دستگاه‌های ماشین‌بافی در صورتی که چله‌ها پاره شوند، به صورت خودکار، از کار می‌ایستند. اما به هر حال دقت کردن به این موضوع می‌تواند به شما کمک بیشتری در انتخاب فرش ماشینی کند.
۱۲- استفاده از چسب آهار
چسب آهار، نوعی چسب مخصوص فرش است که برای محکم کردن گره‌های فرش به کار می‌رود. همچنین استفاده از این چسب، می‌تواند یکنواخت نبودن سطح روی فرش را هم ترمیم کند. یکی از ویژگی های فرش ماشینی باکیفیت، روش استاندارد چسب زدن پشت فرش است. هر چه این چسب‌ها بهتر چسبانده شوند، کیفیت فرش ماشینی بالاتر می‌رود.
۱۳- کیفیت نخ فرش
برای هر قسمت از فرش، باید از نخ‌های مختلفی استفاده کرد. بهترین نخ برای استفاده به عنوان «نخ تار» و «نخ پود» در فرش ماشینی، «نخ پنبه» است. ولی این نخ قیمت بالایی دارد و معمولا اغلب شرکت‌های تولیدی فرش ماشینی، از «نخ جوت» به عنوان نخ پود فرش ماشینی استفاده می‌کنند.
برای «نخ خاب» یا نخ زمینه فرش ماشینی که مهم‌ترین نخ در ساختار فرش ماشینی است، بهترین نخ‌ها نخ پشم، ابریشم، اکریلیک، ورجین، پلی‌استر و در آخر بی‌سی‌اف هستند. با در نظر گرفتن قیمت و کیفیت این نخ‌ها، نخ اکریلیک نسبت به دیگر انواع نخ فرش، قیمت معقول و به‌صرفه‌تری دارد، در عین حال این نخ، از کیفیت بسیار بالایی هم برخوردار است.
بهترین نخ فرش ماشینی «نخ آکریلیک هیت ست شده» است. نخ آکریلیک مرغوب، در آزمایشگاه‌ها باید آکریلیک بودن آن اثبات شود. «هیت ست شدن» یا «هیت ستینگ» هم فرآیندی است که روی نخ انجام می‌شود تا پرزدهی نخ تا حد ممکن کاهش یابد.
۱۴- شناسنامه‌دار بودن فرش ماشینی
اگر دقت کرده باشید پشت فرش‌های ماشینی با کیفیت، یک برچسب چسبانده شده است که روی آن مشخصات فرش شامل ارتفاع نخ خواب، جنس فرش، ابعاد فرش، وزن فرش، تعداد رنگ‌های به کار رفته در فرش، تراکم عرضی و طولی فرش، درجه‌بندی فرش و دستگاهی که فرش با آن بافته شده، درج شده است. البته این نوشته‌ها کاملا باید خوانا باشند و رنگ آنها ساییده یا کمرنگ و ناخوانا نشده باشد. در هنگام خرید فرش یا قالیچه ماشینی، به این اطلاعات دقت کنید چون به کمک آنها، می‌توانید با چشم بازتری خرید خود را انجام دهید.
سوالات متداول درباره ویژگی‌های فرش ماشینی خوب
فرش ماشینی چند شانه خوب است؟
هر چه مقدار شانه‌ها بیشتر باشد، فرش تراکم و ظرافت طرح بیشتری دارد. معمولا فرش‌های ماشینی ۱۵۰۰ شانه و ۱۲۰۰ شانه بالاترین کیفیت را دارند و انتخاب بهتری نسبت به فرش‌های ماشینی ۷۰۰ شانه و ۱۰۰۰ شانه برای خانه و محل کار هستند.
بهترین مارک فرش ماشینی ایرانی چیست؟
اگر به دنبال جواب این سوال هستید که فرش ماشینی خوب چی بخرم، باید بگوییم که برندهای مختلفی به تولید و بافت فرش‌های ماشینی می‌پردازند که از مهم‌ترین و باکیفیت‌ترین آنها می‌توان به فرش بهشتی، برند قالی سلیمان، فرش قیطران، فرش فرهی، فرش محتشم کاشان، فرش ساوین، فرش یلدای کویر و … اشاره کرد.
