فیلم «اسپنسر» درام تاریخی به کارگردانی پابلو لارائین، کارگردان اهل کشور شیلی است. فیلم اسپنسر ماجرای پایان ازدواج شاهدخت دایانا اسپنسر با شاهزاده چارلز و ترک خانواده سلطنتی بریتانیا را دستمایه قرار داده است. فیلم سینمایی اسپنسر در ابتدا در هفتاد و هشتمین جشنواره فیلم ونیز به نمایش درآمد و سپس به صورت همزمان در بریتانیا و آمریکا اکران شد. اسپنسر فروش خوبی داشته و به طور کلی نقدهای مثبتی را نیز از منتقدان سینمایی دریافت کرده است. بازی خیره‌کننده کریستن استورات نیز نامزدی جوایز متعددی از جمله گلدن گلوب و جوایز فیلم به انتخاب منتقدان را برای او به همراه داشته است. امروز در مجله کوروش به نقد و بررسی فیلم اسپنسر پرداخته‌ایم. با سرویس هنر و سینما همراه باشید.
مشخصات فیلم «اسپنسر (Spencer)»
- ژانر: درام، زندگی‌نامه‌ای
- کارگردان: پابلو لارائین
- فیلمنامه‌نویس: استیون نایت
- بازیگران: کریستن استوارت، تیموتی اسپال، جک فارذینگ، شان هریس، سالی هاوکینز
- موسیقی متن: جانی گرینوود
- فیلمبرداری: کلر میتون
- تدوین: سباستین سپیلودا
- تهیه‌کنندکان: خوان دی دیوس لارین، جوناس دورنباخ، پل وبستر، جنین جکوفسکی، پابلو لارائین
- شرکت تولیدکننده: شوباکس فیلمز، کامپلیزن فیلم، فبیولا
- توزیع‌کننده: نئون، تاپیک استودیوز، اس‌تی‌اکس اینترتینمنت
- اکران: ۵ نوامبر ۲۰۲۱ (۱۴ آبان ۱۴۰۰)
- مدت زمان: ۱۱۷ دقیقه
- محصول کشور: بریتانیا، ایالات متحده، آلمان، شیلی
- زبان: انگلیسی
- بودجه: ۱۸ میلیون دلار
- فروش گیشه: ۱۴،۳ میلیون دلار
- ای‌ام‌دی‌بی (IMDb): ۶،۹
- راتن تومیتوز: ۸۳٪
- متاکریتیک: ۷۶٪
خلاصه داستان:
دایانا اسپنسر در طول تعطیلات کریسمس که به همراه خانواده سلطنتی در کاخ ساندرینگهام، نورفولک انگلستان به سر می‌برد درگیر مشکلات روحی و روانی متعددی است. او در همین هنگام تصمیم می‌گیرد به زندگی مشترک یک دهه‌ای خود با شاهزاده چارلز پایان دهد.
نقد و بررسی فیلم اسپنسر
پابلو لارائین در فیلم اسپنسر تصویری دیگر از تعطیلات پرهیاهوی کریسمسی که به نوعی طومار زندگی مشترک شاهدخت دایانا را در هم‌پیچید به نمایش گذاشته است. دانستن این موضوع اصلا مخاطب را برای آنچه قرار است تماشا کند آماده نمی‌کند.
فیلمی که لارائین ساخته مملو از سکانس‌های رؤیاگونه، زخم‌های درونی و بیرونی، دیالوگ‌های سنگین و استعاره‌ای و نهایتا بازی درخشان کریستن استوارت است که او را با چهره‌ای اندیشناک با کلاه‌های مختلف و با مدل موی باب کوتاهش نشان می‌دهد که برای سال‌ها جالب‌توجه‌ترین خصوصیت ظاهری شاهدخت دایانا بود.
هدف کارگردان از ساخت این فیلم کاملا واضح است، او می‌خواهد مخاطبش را در وضعیت ذهنی شخصیت اصلی داستان قرار دهد و همینطور تا جای ممکن عصاره‌ای از دوران اوایل دهه ۱۹۹۰ و نقطه‌ای که رابطه‌ی زوج سلطنتی را از هم پاشید را به تصویر بکشد.
فیلمنامه‌ی فیلم اسپنسر را استیون نایت نوشته است. او مخاطب را با این عبارت وارد فیلم می‌کند: «افسانه‌ای از یک تراژدی واقعی» و همین نیز این شبهه را به وجود می‌آورد که آنچه قرار است در ۱۰۰ و چند دقیقه‌ی فیلم ببینیم بیشتر از آنکه از واقعیت وام گرفته باشد تخیلی است. شاهدخت دایانا (کریستن استوارت) دیر به شروع جشن‌های تعطیلات کریسمس میرسد.
او در منطقه‌ای که به عنوان همسایه‌ی خانواده سلطنتی بزرگ شده گم می‌شود، سکانس نمادینی که نشان می‌دهد او چطور طی مدت سال‌ها برای اینکه انتظارات را برآورده کند بخشی از خود را گم کرده است. هنگامی که او به محوطه‌ی کاخ سلطنتی میرسد، آلیستر گرگوری (تیموتی اسپال) که چشم و گوش خانواده سلطنتی نیز هست به استقبال او می‌آید.
دایانا بدون اطلاع او حتی نمی‌تواند آب بخورد. دایانا که اکنون دوباره به پسرانش ویلیام (جک نیلن) و هَری (فردی اسپری) پیوسته، سعی می‌کند با وجود آنکه از روابط نامشروع شاهزاده چارلز (جک فارتینگ) خبر دارد چهره‌ای قوی از خود نشان دهد.
بیشتر بخوانید: نقد و بررسی سریال تاج/ The Crown
تصویری دلهره‌آور از زنی شکننده
اکنون اضطراب و افسردگی شاهدخت دیانا رو به بهبودی است. اما او گاه‌گداری روح آن بولین (ایمی منسون)، همسر سابق هنری هشتم، پادشاه انگلستان را می‌بیند، کسی که به دستور پادشاه گردن زده شد تا او بتواند به‌راحتی مقدمات ازدواج با معشوقه‌اش را فراهم کند. دایانا این ماجرا را به نوعی پیشگویی از سرنوشت محتوم خود می‌داند.
او در میان کارکنانش تنها با مَگی (سالی هاوکینز) حس نزدیکی می‌کند که مگی هم خیلی زود درست زمانی که دایانا بیش از همیشه به او احتیاج داشت از او گرفته می‌شود. به نظر دایانا چنان میرسد که کنترل واقعیت از دست او خارج شده مگر اینکه بتواند از مهلکه بگریزد و خود را نجات دهد.
به نظر میرسد اخیرا توجه پابلو لارائین به زنانی که در قفس‌های اجتماعی به دام افتاده‌اند معطوف شده است. او قبلا در سال ۲۰۱۶ ناتالی پورتمن را در فیلم «جکی» در نقش ژاکلین کندی، بانوی اول آمریکا با چهره‌ای اشک‌آلود و خون‌‌بار به تصویر کشیده بود. بعد از این درام پرشور، «اِما» در سال ۲۰۱۹ از راه میرسد که در این درام رقصنده‌ای را می‌بینیم که قیدوبندهای اجتماعی را از پای خود باز می‌کند.
فیلم اسپنسر به دلایل متعددی اشتراکات زیادی با فیلم جکی دارد. در هر دو فیلم زنانی را می‌بینیم که با وجود لباس‌های مد روز و کاخ‌های بزرگی که در آن زندگی می‌کنند زیرِ فشار خواسته‌های سنگین لِه شده‌اند. به عقیده کسانی که از بیرون به آنها نگاه می‌کنند این زنان همه‌چیز دارند، اما واقعیت بسیار غم‌انگیز‌تر است، آنها در قفس‌های طلاکاری شده‌ای گرفتار هستند.
فیلم اسپنسر، دیانای مالیخولیایی و افسرده
آخرین نفری که به آن قفس اضافه شده، کریستن استوارت در نقش دایانای دم دمی مزاج و پریشان احوال است، با وجودی که بازی درخشان استوارت ستایش منتقدان را در پی داشته، اما در بین هواداران شاهدخت دایانا اختلاف نظرهای زیادی را به دنبال داشته است. گفتگوها فیلمنامه‌ی نایت شاید گاهی بی‌پرده و سطحی باشند، و اغلب اوقات هم کمتر نکات جزئی در آن به چشم می‌خورد تا به استوارت فرصت هنرنمایی بدهد.
بسیاری بازی استوارت را در نقش زن مغموم و اندیشناک یا مالیخولیایی سلطنتی توصیف کردند که تا زمانی که نتواند از چنگ خانواده سلطنتی بگریزد نمی‌تواند خودش واقعی‌اش را نجات دهد. فیلم پابلو لارائین تفسیر مستقیمی از نارضایتی شاهزاده دیانا از سنت‌ها و نمایش‌های مجلل خانواده سلطنتی در تعطیلات نیست. بلکه سکانس‌هایی با حضور آن بولین در فیلم اسپنسر دیده می‌شد که به نظر بسیار سنگین هستند.
اما شاید اولین صحنه‌ای که به مخاطب نشان می‌دهد با یک فیلم زندگی‌نامه‌ای معمولی طرف نیست، صحنه‌ی شام است. جایی که دایانا ناراضی از گردنبند مرواریدی که شوهر خیانتکارش برای او خریده، گردنبندی که احتمالا یک دست مشابهش برای معشوقه‌اش نیز خریداری شده، گردنبند را بر می‌دارد و مرواریدهای آن را پخش و پلا می‌کند. از جمله چند مروارید داخل سوپ نخود او می‌افتد. دایانا که عصبی است همچنان به خوردن ادامه می‌دهد تا جایی که چند مروارید را با وجود درد وحشتناکش با دندان می‌شکند.
دایانا اسپنسر، زنی گرفتار در قفس
تفسیرهای مختلفی از این سکانس هراس‌آور می‌توان داشت اینکه دردی که دایانا از یک شام با شوهر بی‌وفایش حس می‌کند جسم او را هم عذاب می‌دهد. لارائین می‌خواهد با آمیختن غم و اندوه، واقعیت و خیال مخاطب را تا جای ممکن پرتشویش و مضطرب نگه دارد که در این کار موفق نیز می‌شود.
کارگردان برای اینکه هرچه بیشتر مخاطب را در وضعیت روانی کاملا حاد دایانا غوطه‌ور کند از جانی گرینوود، آهنگساز برجسته‌ای که قبلا موسیقی متن فیلم‌های «خون به پا خواهد شد (۲۰۰۷)» و «جنگل نروژی (۲۰۱۰)» را ساخته دعوت به همکاری کرد تا موسیقی کاملا دلهره‌آوری بسازد. گرینوود در موسیقی خود از اصوات مختلفی از سیم تا سنج استفاده کرد تا با جادوی موسیقی تجارب دایانا را به خوبی به مخاطب انتقال دهد.
کلر ماتون، فیلمبردار فیلم‌هایی همچون «پرتره بانویی در آتش (۲۰۱۹)» و «آتلانتیک (۲۰۱۹)» نیز وارد عمل شد تا به طریقه‌ای سرد و بی‌روحی عکس‌های آن دوران را بازسازی کند و به این ترتیب، فیلم اسپنسر به لحاظ بصری با مناظر و لباس‌های آن دوران مطابقت داشته باشد. در نهایت پابلو لارائین موفق شده در افسانه‌ی خودش از یک تراژدی واقعی زنی را به تصویر بکشد که با وجود شیفتگی بی‌حدوحصر مردم، پس از اینکه از قفس طلاکاری شده‌اش رها می‌شود، هیچ‌وقت فرصت کافی برای لذت بردن از زندگی را به دست نمی‌آورد.
بیشتر بخوانید: نقد و بررسی سریال هجوم با بازی گلشیفته فراهانی
واکنش منتقدان به فیلم اسپنسر
فیلم اسپنسر عمدتا نقدهای مثبتی را از سوی منتقدان دریافت کرده و بسیاری نیز از بازی درخشان کریستن استوارت تمجید کرده اند. نشریه‌ی «فوربس» پس از پخش پیش‌نمایش فیلم اسپنسر کریستن استورات را یکی از نامزدهای جدی جایزه اسکار دانست. پس از اکران فیلم«ورایتی» نیز گمانه‌زنی کرد که احتمالا این نقش‌آفرینی برای اولین بار استوارت را نامزد جایزه اسکار می‌کند. در اولین نمایش فیلم در جشنواره ونیز نیز حضار ۳ دقیقه‌ی تمام ایستاده عوامل فیلم را تشویق کردند.
وب‌سایت گردآوری نقد «راتن تومیتوز» از روی ۲۹۶ نقد منتقدان خود امتیاز ۸۳ از ۱۰۰ را به فیلم اسپنسر داد. در برآیندهای نقدهای این وب‌سایت آمده است: «اسپنسر می‌تواند با دیدگاه خاص خودش از زندگی سوژه‌اش، مخاطبان را دلسرد کند، اما بازی کریستن استوارت، پاهای خیال‌انگیز فیلم را روی زمین نگه داشته است.»
وب‌سایت «متاکریتیک» از روی ۵۳ نقد خود امتیاز ۷۶ از ۱۰۰ را به فیلم سینمایی اسپنسر داد و روی صفحه‌ی فیلم نیز برچسب «نقدهای عمدتا مطلوب» خورده است.
بیشتر بخوانید: نقد و بررسی سریال «خانه کاغذی/ سرقت پول (Money Heist)»
سوالات متداول
۱- آیا فیلم اسپنسر ترسناک است؟
خیر، اسپنسر یک درام روانشناسی است. اما در آن می‌توان صحنه‌های دلهره‌آوری زیادی را دید که شاید تماشای آن برای هر بیننده‌ای قابل تحمل نباشد.
۲- آیا فیلم اسپنسر بر اساس یک داستان واقعی است؟
بله، این فیلم به برهه‌ای از زندگی شاهدخت دایانا اسپنسر می‌پردازد. با این حال، در این فیلم پرداخت تازه‌ای از ابعاد روحی و درونیات شخصیت دایانا را شاهدیم که عمدتا از تخیل نویسنده و کارگردان فیلم الهام گرفته‌اند.
منبع: rogerebert
