چطور پودر سیر درست کنم؟ سیر علاوهبر اینکه تو آشپزی کلی به غذاها مزه میده، از قدیمالایام هم بهعنوان یه جور داروی طبیعی استفاده میشده. بد نیست بدونید توی خیلی از مناطق خاورمیانه، شرق آسیا و حتی نپال، مردم سیر رو برای درمان مشکلاتی مثل برونشیت، فشار خون بالا، سل، مشکلهای کبدی، اسهال خونی، نفخ، قولنج، انگل روده، روماتیسم، دیابت و حتی تب به کار میبردن. اگه شما هم سیر میکارین یا زیاد میخرین و انبار میکنین، قبل از اینکه حبههای سیر خراب شن، بهترین کار اینه که اضافیشو تبدیل کنین به پودر سیر خونگی چون هم موندگاریش بیشتره، هم همیشه دمدست دارین. در ادامه هم میتونین طرز تهیه پودر سیر رو توی سرویس آشپزی در مجله کوروش بخونید و درباره طبع و مصلح پودر سیر بیشتر بدونید.
طرز تهیه پودر سیر خانگی
پودر سیر یکی از اون ادویههاییه که وقتی خودتون تو خونه درستش میکنین، دقیقاً میفهمین چرا اینقدر با نسخههای آماده فرق داره. سیر تازه وقتی درست و اصولی خشک میشه و بعدش آسیاب میشه، هم عطر قویتری میده، هم طعمش چند لایهتر و طبیعیتره. از همه مهمتر اینه که مطمئنین هیچ چیز اضافی مثل ضدکپک، آرد برنج یا نمک مخفی توش نیست.
برای درست کردنش لازم نیست ابزار خاصی داشته باشین؛ هر وسیلهای که بتونه حرارت ملایم بده یا هوا رو جریان بده، کار رو راه میندازه. تنها قاعده مهم اینه که سیر باید کاملاً خشک بشه و این خشک شدن باید عمیق و کامل باشه، یعنی تا جایی برسه که وقتی بین انگشت فشارش میدین، خرد بشه و دیگه داخلی نرم نداشته باشه.
تقریباً هر صد گرم سیر تازه حدود بیست تا بیستوپنج گرم سیر خشک میده، یعنی حجمش حداقل چهار برابر کم میشه. پس اگه قصد دارین مقدار مناسبی پودر سیر داشته باشین، بهتره از اول مقدار قابل توجهی سیر کنار بذارین.
قبل از اونکه شروع به خشک کردن سیر و تهیه پودر سیر خانگی کنید، حتما باید سیرها رو پوست بگیرید. این مرحله ممکنه کمی زمانبر باشه ولی باید حتما به درستی انجام بشه.
شما میتونید پودر سیر آماده رو به صورت حضوری و اینترنتی از طریق فروشگاههای افق کوروش تهیه کنید.
روشهای تمیز کردن سیر برای درست کردن پودر سیر
برای تهیه پودر سیر، اول باید سیرها رو کاملاً تمیز کنین؛ یعنی پوست ضخیم و نازکش رو جدا کنین، ریشهها رو بگیرین و حبهها رو از هم جدا کنین. چون پوست کندن سیر بدون دستکش ممکنه پوست دست رو بسوزونه یا نوک انگشتها رو اذیت کنه، بهتره از همون اول یه روش راحتتر و کمدردسر انتخاب کنین.
- یکی از سادهترین راهها اینه که حبههای سیر رو داخل یک شیشه خالی مربا بریزین، در شیشه رو ببندین و چند دقیقه خوب تکونش بدین؛ با این کار پوستها خودشون از حبهها جدا میشن و نیاز به ور رفتن تکتک سیرها نیست.
- روش دیگه اینه که سیرها رو چند دقیقه توی آب بخیسونین تا پوستشون نرم و راحت جدا بشه. میتونین قبل از پوست کندن، سیرها رو ده دقیقه هم داخل فریزر بذارین تا هم گاز تندش کمتر بشه هم موقع کار باهاش چشم و دست اذیت نشه. بعد از اینکه همه حبهها رو راحت و بدون فشار پوستگیری کردین، کافیه سیرها رو به صورت حلقهای برش بزنین تا برای خشک شدن آماده بشن.
انواع روشهای طرز تهیه پودر سیر
حواستون باشه تا زمانی که حبههای سیر کاملاً خشک و شکننده نشن، آسیاب کردنشان نتیجه خوبی نمیده و فقط خمیر ایجاد میکنه. وقتی از خشک شدن مطمئن شدید، میتونید آنها رو با آسیاب قهوه، غذاساز یا هر دستگاهی که پودر ریز میده، تبدیل به پودر سیر کنید. این خشک کردن را هم میتوانید با هر روشی که در دسترس دارید انجام بدید و هیچ محدودیتی وجود نداره. برای خشک کردن سیر مثل خشک کردن انواع میوه، چند روش وجود داره:
طرز تهیه پودر سیر در هواپز
هواپز یا سرخ کن بدون روغن، یکی از بهترین دستگاهها برای خشک کردن سیره، چون هم دماش یکنواختتره هم هوا دور سیرها جریان پیدا میکنه و خشک شدن شون کاملتر و سریعتر اتفاق میافته. برای اینکه نتیجه بهتر بشه، معمولاً پیشنهاد میشه حبههای سیر رو بعد از پوست گرفتن از وسط نصف کنین؛ این کار باعث میشه رطوبت داخلی سریعتر خارج بشه و خشک شدنشون دو برابر راحتتر بشه.
وقتی حبهها رو روی سینی هواپز میچینین، بهتره بینشون کمی فاصله بذارین تا هوا آزادانه بچرخه و هیچ حبهای نپزه یا خیس نمونه. دمای مناسب همون حدود هشتاد تا نود درجهس؛ کمتر از این دما خشک شدن رو خیلی طولانی میکنه و بیشتر از این دما هم باعث میشه سیر تیره بشه و عطرش تغییر کنه.
طرز تهیه پودر سیر با سرخ کن بدون روغن معمولاً بین یک تا سه ساعت طول میکشه و در این مدت بهتره هر نیم ساعت سینی رو بیرون بیارین و حبهها رو تکون بدین یا جابهجا کنین تا یکدست خشک بشن. وقتی سیر به مرحله شکنندگی رسید، یعنی با کمترین فشار میشکنه، باید همون موقع آسیاب بشه که دوباره رطوبت محیط رو جذب نکنه.
طرز تهیه پودر سیر روی بخاری
خشک کردن سیر روی بخاری یکی از سنتیترین و سادهترین روشهاسی طرز تهیه پودر سیره و برای کسایی مناسبه که بخاری همیشه روشن دارن و نمیخوان برق یا گاز اضافه مصرف کنن. برای این روش کافیه حبههای سیر رو پوست بگیرین و روی یک سینی فلزی یا یک توری پخش کنین و سینی رو روی بخاری بذارین.
چون حرارت بخاری معمولاً از یک سمت میاد، لازم میشه هر چند ساعت سیرها رو زیرورو کنین تا قسمتهای مختلف به شکل یکسان خشک بشن. نکته مهم اینه که بخاری بیش از حد داغ نباشه؛ چون حرارت زیاد باعث میشه سیر خیلی زود طلایی یا قهوهای بشه و این تغییر رنگ طعم پودر نهایی رو تلخ میکنه. اگه محیط مرطوب باشه ممکنه زمان خشک شدن طولانیتر بشه، اما نتیجهای که به دست میآد کاملاً قابل اعتماد و طبیعیه. وقتی حبهها کاملاً سبک و شکننده شدن، یعنی خشک شدن کامل شده و آماده آسیاب هستن.
طرز تهیه پودر سیر در فر
فر این مزیت رو داره که میتونین دما رو دقیق تنظیم کنین و روند خشک شدن کاملاً تحت کنترلتون باشه. برای اینکه خشک شدن بهتر انجام بشه، بهتره حبهها رو یا حلقهای کنین یا نصف کنین و روی یک کاغذ روغنی با فاصله بچینین. فر باید روی کمترین دماش یعنی حدود هفتاد تا هشتاد درجه تنظیم بشه. اگه فر اجازه دمای کمتر نمیده، میتونین درش رو کمی باز بذارین که هم دما کمتر بشه و هم رطوبت زودتر خارج بشه.
مدت زمان خشک شدن بسته به ضخامت حبهها ممکنه از نیم ساعت تا دو ساعت طول بکشه. وقتی سیر رنگ روشنش رو حفظ کرد و با لمسِ انگشت خرد شد، یعنی به مرحله مناسب رسیده. بهتره همون موقع که از فر درمیارین آسیاب بشه، چون سیر خشکشده خیلی سریع رطوبت محیط رو میگیره و این باعث میشه پودر سیر کیفیتش پایین بیاد.
طرز تهیه پودر سیر در مایکروفر
مایکروفر سریعترین روش برای خشک کردن سیره ولی چون حرارتش ناگهانی و نقطهای عمل میکنه، نیاز به مراقبت بیشتری داره. برای جلوگیری از سوختن، حبهها رو نازک حلقه کنین و روی دستمال کاغذی پخش کنین. توان مایکروفر باید روی کمترین حالت باشه و زمان رو هم کوتاه بذارین؛ یعنی هر سی ثانیه دستگاه رو متوقف کنین و وضعیت سیرها رو چک کنین.
اگه حلقهها ضخیم باشن سه دقیقه شاید کافی نباشه، ولی بیشتر از هفت دقیقه هم معمولاً لازم نمیشه. خشک شدن در مایکروفر باعث میشه سیر خیلی زود رطوبت بگیره، برای همین بهتره بلافاصله بعد از خشک شدن آسیابش کنین و داخل ظرف دربسته نگهش دارین.
طرز تهیه پودر سیر با دستگاه خشککن
این روش از نظر استاندارد بودن بهترین انتخابه چون دستگاه خشککن دما و جریان هوا رو یکنواخت نگه میداره و خروج رطوبت کاملاً کنترلشدهس. کافیه سیرها رو پوست بگیرین و روی سینیهای دستگاه با فاصله بچینین و دما رو روی پنجاهوپنج تا شصت درجه بذارین.
خشک شدن بین شش تا ده ساعت طول میکشه و معمولاً نتیجه کار کاملاً روشن، سبک و شکننده میشه. چون خشک شدن عمیق انجام میشه، پودر سیر نهایی هم طعم طبیعیتری داره و هم مدت بیشتری بدون تغییر کیفیت میمونه. فقط بعد از پایان کار بهتره همون موقع آسیاب بشه تا دوباره رطوبت هوا رو جذب نکنه.
طرز تهیه پودر سیر با آویزان کردن سیرها
این روش قدیمیترین و طبیعیترین شیوه خشک کردن سیره و برای کسایی خوبه که وقت دارن و میخوان سیر بدون دخالت حرارت خشک بشه. چند سر سیر رو از ساقه بهم ببافین و در جایی آویزون کنین که تا جای ممکن خشک، سایهدار و خنک باشه و جریان هوا هم وجود داشته باشه.
خشک شدن اینجوری ممکنه چند هفته تا چند ماه طول بکشه، اما نتیجهاش خیلی خوبه؛ سیرها بهصورت طبیعی رطوبتشون رو از دست میدن و عطرشون هم بهتر حفظ میشه. وقتی حبهها کاملاً خشک و سبک شدن، فقط کافیه پوستشون رو جدا کنین و آسیاب کنین.
طرز تهیه پودر سیر با نخ بستن سیر
این روش شبیه همون آویزون کردن سنتیه، فقط فرقش اینه که حبهها قبل از خشک شدن از هم جدا میشن و این باعث میشه سریعتر خشک بشن. کافیه حبههای پوستگرفته رو با یه نخ تمیز پشت سر هم بهصورت یک ردیف آویزون کنین. چون هوا کاملاً دور هر حبه جریان داره، معمولاً توی پنج تا ده روز کاملاً خشک میشن.
وقتی حبهها سفت و شکننده شدن، آماده آسیاب هستن و پودر نهایی هم بهخاطر خشک شدن طبیعی، عطر خوبی خواهد داشت.
برای مطالعه کامل روشهای خشک کردن سیر تازه روی لینک مطلب آن کلیک کنید.
روش تهیه پودر سیر سیاه
پودر سیر سیاه هم درست مثل پودر سیر معمولی تهیه میشه؛ یعنی اول باید سیرهایی رو که قبلاً به روش تخمیرِ طولانی تیره و کاراملی شدن، با هر روشی که براتون راحتتره کاملاً خشک کنید و بعد هم مثل همیشه آسیابشون کنید.
فقط فرقش با سیر ساده اینه که خودِ سیر سیاه از قبل طی فرایند تخمیر، هم طعمش عوض شده هم بافتش، یعنی مزهای شیرینتر، ملایمتر و ملس پیدا میکنه و آنتیاکسیدانش خیلی بیشتر میشه؛ برای همین پودر نهاییش هم رنگش تیرهتره و عطر و طعمش سنگین و کاراملیتره و تو غذا حالت ادویهٔ لوکستر و خاصتری میده نسبت به پودر سیر معمولی.
خواص و عوارض پودر سیر در طب سنتی
- طبع سیر گرم و خشکه و جزو گرمهای درجه سه حساب میشه و اثرش روی بدن سریع حس میشه.
- سیر تازه بهخاطر رطوبت طبیعی ملایمی که داره، ملایمتره و خواصش از سیر کهنه بیشتره.
- گرمی و خشکی سیر بعد از پخت کمتر میشه و برای آدمهایی که طبع گرم دارن قابلتحملتره.
فواید سیر و پودر سیر
- سیر گردش خون رو بهتر میکنه و کمک میکنه چربی و غلظت خون کمتر بشه.
- سیر برای آدمهایی که طبع سرد دارن خیلی مفیده و باعث میشه هضمشون بهتر کار کنه.
- سیر کمک میکنه گوارش سبکتر بشه و نفخ کمتر بشه، مخصوصاً وقتی همراه غذا خورده بشه.
- سیر سیستم ایمنی رو تقویت میکنه و بدن رو در برابر سرماخوردگی مقاومتر نگه میداره.
- سیر تازه بهخاطر رطوبتش انرژی خوبی میده و حالت رخوت و سنگینی رو کم میکنه.
- سیر به باز شدن گرفتگیهای خفیف کمک میکنه و یه جور پاککنندگی ملایم توی بدن ایجاد میکنه.
مضرات و نکات احتیاط مصرف پودر سیر
- زیادهروی در خوردن سیر و پودر سیر میتونه باعث سردرد بشه چون فشار خون رو ناگهانی پایین میآره.
- آدمهایی که طبع خیلی گرم دارن با سیر خام ممکنه دچار گرگرفتگی و خشکی بشن یا حتی جوش بزنن.
- سیر خامِ زیاد میتونه معدههای حساس را اذیت کنه و باعث سوزش یا درد بشه.
- کسایی که فشار خونشون همیشه پایینه بهتره تو خوردن سیر خام احتیاط کنن.
- سیر کهنه اثرش تندتره و ممکنه برای بعضیا آزاردهندهتر باشه و بهتره کمتر مصرف بشه.
نکته: استفاده از پودر سیر در غذا برای درمان سرماخوردگی و آنفولانزا بسیار مفید است.
نکات مهم در طرز تهیه پودر سیر
- بهترین پودر سیر از سیرهای درشت و تازه و خشک بهدست میاد چون هم عطر بیشتری دارن و هم بعد از خشک شدن تلخی بهوجود نمیارن.
- سیرهایی که پوستبین و خیلی ریز هستن معمولاً کیفیت پودر خوبی نمیدن و موقع خشککردن زود میسوزن یا عطرشون از بین میره.
- اگه سیر رو از قبل یکی دو روز تو هوای خنک و سایه بذارین، رطوبت اضافیش میره و موقع خشککردن بهتر و یکنواختتر عمل میکنه.
- پودر سیر وقتی رنگش زرد روشن یا کرمِ ملایم بمونه کیفیتش خیلی بالاتره و این نشونه اینه که موقع خشککردن نسوخته و تلخ نشده.
- میزان رطوبت هوای خونه خیلی روی سرعت خشکشدن تأثیر میذاره و روزهای مرطوب معمولاً کارو طولانیتر میکنه.
- خرد کردن سیر قبل از خشککردن باعث میشه خشکشدن سریعتر بشه اما حتماً باید برشها همضخامت باشن تا یکدست خشک بشن.
- اگه میخواین پودر عطریتری داشته باشین، میتونین بعد از خشککردن یه ساعت سیرها رو تو یه پارچهٔ تمیز نگه دارین تا بوی تند اولیه کمی بخوابه و عطرش گردتر بشه.
- برای اینکه پودر بعد از آسیاب گلولهگلوله نشه، باید سیرها کاملاً خشک باشن و حتی یکذره رطوبت هم توشون نمونده باشه.
- وقتی پودر سیر رو تازه آسیاب میکنین، بهتره بیست دقیقه درِ ظرف رو باز بذارین تا بخار و گرمی موتور آسیاب باعث نم نشه.
- پودر سیر اگه تو شیشهٔ تیره یا ظرف کاملاً مات نگهداری بشه، عطرش خیلی دیرتر کم میشه و مدت بیشتری کیفیتش رو نگه میداره.
- موقع آسیابکردن بهتره دستگاه رو پالسوار روشن و خاموش کنین تا سیرها نسوزن و رنگ پودر تیره نشه.
- برای اینکه پودر مدتها بدون بوی کهنگی بمونه، بهتره ظرف نگهداری رو هر چند وقت یهبار چک کنین که رطوبت واردش نشده باشه و کف ظرف بخار نداشته باشه.
بیشتر بخوانید: راهنمای خرید انواع چاشنی و ادویه جات
فوت و فنهای درست کردن پودر سیر باکیفیت
چیکار کنم پودر سیر به هم نچسبه؟
پودر سیر وقتی میچسبه که رطوبت داشته باشه، پس باید سیرها رو کاملاً خشک کنین و بعد از آسیاب هم بیست دقیقه درِ ظرف رو باز بذارین تا گرمی موتور باعث نمزدگی نشه.
چطور بفهمم سیرم قبل از خشککردن مناسب پودر هست یا نه؟
اگه سیر کمی چروک و کمنم شده باشه، یعنی رطوبت اضافه نداره و موقع خشککردن یهدست درمیاد.
پودر سیر چرا گاهی تلخ میشه؟
تلخی معمولاً بهخاطر اینه که خلالهای سیر موقع خشککردن حرارت زیاد دیده یا لبههاش سوخته، پس باید حرارت همیشه متوسط و کنترلشده باشه.
پودر سیر چقدر ماندگاری داره؟
اگه تو ظرف مات و کاملاً خشک نگهش دارین، معمولاً شش ماه تا یک سال بدون تغییر طعم و بو باقی میمونه.
پودر سیر رو تو یخچال نگهداری کنم بهتره یا بیرون؟
بیرون و در جای خشک بهتره، چون یخچال رطوبت میسازه و ممکنه پودر گلولهگلوله یا بیبو بشه.
طرز تهیه پودر سیر و کره چه جوریه؟
این در واقع یه مدل ادویهست و فقط کافیه پودر سیر رو با کمی کره نرم و یکذره ادویه دلخواه قاطی کنین تا یه ترکیب عطری برای نان و استیک داشته باشین.
از سیر تازه میشه برای پودر سیر استفاده کرد؟
در طرز تهیه پودر سیر، سیر باید تازه اما خشک باشه؛ سیر تازه مرطوب برای پودر سیر مناسب نیست و موقع خشککردن دیرتر آماده میشه و احتمال کپکزدگی بالاتر میره.
پودر سیرم چرا بوی کهنگی گرفته؟
احتمالاً یا ظرف هوا گرفته، یا رطوبت وارد شده، یا پودر مدت زیادی در معرض نور بوده و عطرش کم شده.
موقع خلالکردن سیر برای پودر، ضخامت برشها چقدر مهمه؟
هرچی برشها همضخامتتر باشن، خشکشدنشون یکنواختتر میشه و پودر نهایی رنگ و بافت یکدستتری پیدا میکنه؛ اگه بعضیها ضخیم و بعضیها نازک باشن، نازکها زود میسوزن و ضخیمها نیمهخشک میمونن و همین باعث میشه پودر بعد از آسیاب گلولهای یا تیره بشه.
محصولات مرتبط
