«فرانچایز» یکی از آن اصطلاحاتی است که در سالهای اخیر زیاد به گوش میخورد. فرانچایز در اصل اجازه استفاده از نام تجاری و اعطای نمایندگی برندهای بزرگ تجاری، خدماتی و صنعتی در ازای دریافت درصدی از درآمد طبق توافقی بلندمدت برای حق استفاده از نام برند و امتیاز آن به منظور گسترش کسب و کار برندها و نامهای بزرگ و مشهور است. به نظر میرسد این پدیده تجاری در دنیای امروز آنقدر اهمیت پیدا کرده که روز ۳ شهریور (۲۵ آگوست) هر سال به نام «روز جهانی فرانچایز» نامگذاری شده است. در این نوشتار با استناد به بخشهایی از کتاب «هر آنچه که در مورد فرانچایز باید بدانید» نوشته امیرخسرو فخریان، مدیرعامل فروشگاههای زنجیرهای افق کوروش، به شما میگوییم که اصلا فرانچایز چیست و چگونه باعث کاهش ریسک سرمایهگذاری میشود، تاریخچه این شیوه کسب و کار در ایران را بخوانید و بدانید که چه مزایایی دارد و چگونه میتوان کاهش ریسک سرمایهگذاری با فرانچایز را تجربه کرد.
وقتی از فرانچایز صحبت میکنیم دقیقا از چه چیزی حرف میزنیم؟
به طورکلی «فرانچایز» برای کسانی مناسب است که دارای یک سرمایه متوسط بوده ولی ایده کسب و کار ندارند، اما مایل هستند سرمایه خود را در یک کسب و کار با درجه آزادی متوسط به کار انداخته و سود متوسطی هم به دست آورند. کسانی که در کار به دنبال تغییر و تحوالت سریع یا ریسکهای بزرگ و سودهای بالا هستند برای فرانچایز ساخته نشدهاند. یکی از پرطرفدارترین اشکال کسب و کار که در سالهای اخیر تمایل به آن خصوصا در کشورهای در حال توسعه رشد فراوانی داشته فرانچایز است. بنا به نظر کارشناسان اقتصادی فرانچایز ریسک سرمایهگذاری را کاهش میدهد، اما چطور؟ در حقیقت فرانچایز استفاده از داراییهای فکری شرکتها و کسب و کارهای معتبر (مانند برند، اختراعات ثبت شده و…)تحت قراردادهای مشخصی و در قبال پرداخت هزینههایی به عنوان حق استفاده از این داراییهای فکری است. این صنعت در بازار رستوران، فست فود و کافی شاپ بیش از سایر کسب و کارها دیده میشود و در این بین شاخصترین آنها در دنیا رستورانهای زنجیرهای «مک دونالد» است. در ایران نیز نمونههایی از ایجاد چنین شبکههایی از توزیع خدمات وجود دارند که در بین آنها «بوف» و «هایدا» قدیمیتر و «پدر خوب»، «فروشگاههای زنجیرهای افق کوروش» و «آیس پک» نمونه جدیدتر آن محسوب میشوند.
تاریخچه فرانچایز در ایران
تا جایی که میدانیم قبل از انقلاب فرانچایزهای معروف مانند «مک دونالد» یا «کی اف سی» به ایران آمده بودند. حتی نمایندگی کل «کی اف سی» و «مک دونالد» در خاورمیانه در اختیار یک ایرانی بوده است. به هر روی با ظهور انقلاب و تغییرات سیاسی فرانچایزها هم در ایران تعطیل شدند و امتیازات نیز به اعراب واگذار گردید. متاسفانه ایران در زمینه فرانچایز بومی نیز بسیار ضعیف عمل کرده است و به جز دو یا سه شرکت اثری از ایجاد این شیوه کسب و کار موفق و با ریسک کمتر، چندان به چشم نمیآید. شاید بتوان یکی از نمونههای فرانچایز در گذشته را که همگان به خاطر دارند از «فروشگاههای شهر و روستا» نام برد که البته از آن فروشگاهها نیز دیگر اثری به جای نمانده است.
متاسفانه در ایران با تمامی تلاشهای صورت گرفته در این سالها نمیتوانیم از مجموعههای زنجیرهای نام ببریم که با استانداردهای مدل فرانچایز در کلاس جهانی اداره شود و یا برنامهای مدون و مشخص برای گسترش با این روش داشته باشد. در ایران تدوین قانون و یا برنامهریزی نیز برای فرانچایز انجام نشده است و این مقوله مفید، اشتغالزا و کارآفرین به شدت مورد غفلت دولت قرار گرفته است. در دانشکدههای بازرگانی و اقتصاد هم اثری از آموزش و ترویج این پدیده نیست و خلاصه آنکه پدیدهای که میتواند اشتغال فراوان ایجاد کند و از سرمایههای کوچک، حرکتی عظیم را برای توسعه اقتصادی کشور به راه اندازد مورد کم لطفی قشر دانشگاهی، دولتی و بخش خصوصی قرار گرفته است.
فرانچایز چیست و چرا باعث کاهش ریسک سرمایهگذاری میشود؟
معمولا سرمایهگذاری در بازار عملی پر از ریسک و خطر محسوب میشود. ممکن است فردی با سرمایه زیاد در بازار سرمایهگذاری کند و در بازاری پر از ریسک دچار ورشکستگی شود. در این شرایط معمولا جبران سرمایه از دست رفته عملی غیرممکن به نظر میرسد.
اما فرانچایز چیست و چرا باعث کاهش ریسک سرمایهگذاری میشود. حال حاضر «فرانچایز» یا همان اعطای نمایندگی یک برند تجاری موفق و مشهور یک مدل سرمایهگذاری برد-برد محسوب میشود. این در حالی است که برند فرانچایز دهنده با ارائه یک الگوی آزمایش شده، تجربیات و آزمون و خطاهای خود را در زمینه فروش به رایگان و طبق توافق در اختیار فرانچایز گیرنده قرار میدهد. از سوی دیگر فرانچایز گیرنده هم بدون نگرانی از شکست تجاری و بینیاز از اموری مانند تبلیغات و بازاریابی با اتکا به تجاربی که بارها آزمون خود را پس دادهاند اعتماد کرده و به فعالیت و کار اصلی خود تمرکز میکند.
شاید به همین دلیل است که دیگر این شیوه کسب و کار فقط به رستورانها و فروشگاههای زنجیرهای محدود نمیشود و گستره آن به مشاغل و خدماتی مثل بیمارستانها، مهدکودکها، مدارس و حتی دانشگاهها هم کشیده شده است. در این میان مشهورترین و گستردهترین سیستم فرانچایز حال حاضر در سطح جهانی مربوط با رستورانهای زنجیرهای مکدونالد است که یک سیستم موفق در این زمینه به شمار میرود. به این ترتیب کاهش ریسک سرمایهگذاری با فرانچایز در حال حاضر بسیار مورد توجه کارشناسان اقتصادی در بازارهای جهانی است.
چگونه فرانچایز شویم؛ کاهش ریسک سرمایهگذاری با فرانچایز
اگر قصد دارید شاهد کاهش ریسک سرمایهگذاری با فرانچایز باشید و کسب و کارتان را تبدیل به فرانچایز کنید در ابتدا باید مبلغی را به فرانچایز دهنده به عنوان قبول مسئولیت و انجام کار بپردازید و مقداری از فروش خود را هم به شخص یا سازمان صاحب برند ببخشید. این در حالی است که تمامی امکانات از قبیل مواد و کالا ها، آموزش، نیرو، چارت سازمانی و سامان دهی را دریافت می کنید و از حمایت همیشگی فرانچایز دهنده برخوردار هستید. زمانی که شما فرانچایز میشوید در حقیقت تبدیل به زیرمجموعه ای از یک مجموعه ی بسیار بزرگ شدهاید و به همین دلیل دیگر نگران تبلیغات نیز نخواهید بود. از آنجایی که فرانچایز دهنده مبلغی از فروش شما را دریافت می کند و تعداد این مبالغ زیاد است، فرانچایز دهنده هزینه های بسیار بالا و خوبی را برای تبلیغات برند خود انجام می دهد و این به نفع شماست.
فرانچایز شدن چه مزایایی دارد؟
شما با فرانچایز شدن میتوانید کسب و کار خودتان را داشته باشید و در عین حال کاهش ریسک سرمایهگذاری با فرانچایز را تجربه کنید. در حقیقت این سیستم روشی مطمئن برای سرمایه گذاران جدیدی بوده که علاقمند به راه اندازی کسب و کار در زمینه مشابه با شرکت فرانچایزدهنده است، در این روش شخص میتواند با ریسک کمتر، علی رغم درصد سود ظاهری کمتر به دلیل دسترسی به بازار فروش از قبل ثبات یافته، سود واقعی بیشتری داشته باشد. به این ترتیب یکی از برجستهترین پیشرفتهای اقتصادی در قرن بیستم، رشد این شیوه نوین و موفق کسب و کار است. فرانچایزینگ که به عنوان یک روش انجام کسب وکار در نیمه دوم قرن بیستم ظاهر شد و به توسعه در خلال دهههای ۱۹۸۱ و ۱۹۹۱ ادامه داد، در حال حاضر نیرویی عظیم برای رشد کسب وکار، خلق مشاغل و توسعه اقتصادی است.
این شیوه توزیع یا سیستم توسعه کسب و کار فرصتهایی در اختیار افراد و شرکتهایی قرار میدهد که میخواهند کسب و کار خود را با هدف توزیع محصولات و خدمات توسعه دهند. یکی از کشورهایی که در تعریف مباحث نوین کسب و کار، انجام نوآوریها و توسعه دانش مدیریت فعالیت میکند، کشور آمریکا است. در ایالت متحده آمریکا هر ۸ دقیقه و در دنیا هر ۶۵ دقیقه یک فروشگاه یا یک مرکز زنجیرهای با مدل کسب و کارهای فرانچایزی افتتاح میشود و در کشور استرالیا بیش از یک سوم تمامی کسب و کارها به همین شیوه توسعه یافته است و این تنها بخشی از آمار شگفت انگیز و تکان دهنده صنعت ثروت آفرین و اشتغالزای این شیوه کسب و کار موفق در جهان است. هنوز هم به کاهش ریسک سرمایهگذاری با فرانچایز شک دارید؟
برای کسب اطلاعات بیشتر در این زمینه و برای اینکه دقیقتر بدانید فرانچایز چیست و چگونه باعث ریسک کاهش سرمایهگذاری میشود حتما کتاب ” هر آنچه که درباره فرانچایز باید بدانید” را مطالعه کنید این کتاب گردآورنده ی تمامی اطلاعات مورد نیاز شما در این زمینه می باشد.
