۱۴ نوامبر (۲۴ آبان) روز جهانی دیابت است. بیماری که این روزها به خاطر شیوع ویروس کرونا بیشتر نامش بر سر زبان‌هاست و به افراد مبتلا به دیابت توصیه می‌شود که بیشتر مراقب خود باشند و با دارو قند خون خود را کنترل کنند. گلوکز ماده‌ای حیاتی برای سلامتی بدن است و به عنوان منبع مهم تأمین انرژی سلول‌های مختلف بدن شناخته می‌شود. زمانی که مقدار قند خون یا گلوکز موجود در خون بیشتر از حد نیاز بدن شود و یا بدن قادر به تولید انسولین نباشد، می‌توانند مسبب بروز علائم و نشانه‌های دیابت در فرد شود. شناخت علائم اولیه دیابت برای جلوگیری از پیشرفت بیماری اهمیت زیادی دارد و می‌تواند در کنترل بیماری مؤثر باشد. در بسیاری از مواقع علائم هشداردهنده بیماری آن‌قدر ملایم است که ممکن است فرد تا مدت‌ها متوجه نشود و این موضوع بیشتر در افرادی که به دیابت نوع ۲ مبتلا می‌شوند، صادق است. این در حالی است که علائم دیابت نوع ۱ و همچنین دیابت بارداری به سرعت و طی چند روز تا چند هفته اتفاق می‌افتد و معمولاً شدت بیماری نسبت به دیابت نوع ۲ بیشتر است. در این مقاله می‌توانید مهم‌ترین علائم و نشانه‌های دیابت و عوارض دیابت را از سایت healthline در مجله کوروش بخوانید.
انواع دیابت
دیابت یک بیماری متابولیکی است که باعث افزایش قند خون می‌شود. هورمون انسولین با انتقال قند خون به داخل سلول‌های بدن، گلوکز مورد نیاز بدن برای انرژی را فراهم می‌کند. زمانی که بدن قادر به تولید انسولین کافی نباشد و یا نتواند انسولین را طور مؤثری تولید کند، مقدار قند خون در بدن زیاد می‌شود. علائم و نشانه‌های دیابت و همچنین عامل ایجاد بیماری متفاوت است و در ادامه به آن‌ها اشاره شده است.
دیابت نوع ۱
دیابت نوع ۱ زمانی اتفاق می‌افتد که سیستم ایمنی بدن به سلول‌های پانکراس که وظیفه تولید انسولین را دارند، حمله می‌کند و آن‌ها را از بین می‌برد. علت اصلی بروز دیابت نوع ۱ هنوز مشخص نیست و حدود ۱۰ درصد از افراد دیابتی به این نوع دیابت مبتلا هستند.
دیابت نوع ۲
دیابت نوع ۲ رایج‌ترین نوع دیابت است و زمانی اتفاق می‌افتد که بدن در برابر تولید انسولین از خود مقاومت نشان دهد و قند خون شما از حد طبیعی بیشتر شود.
پیش دیابت
پیش دیابت به معنی افزایش قند خون بالاتر از حد طبیعی است که این افزایش هنوز به مقدار دیابت نوع ۲ نباشد.
دیابت بارداری
احتمال بروز این نوع دیابت در زمان بارداری بسیار زیاد است و این موضوع به دلیل انسداد هورمون‌های انسولین در بدن اتفاق می‌افتد. خیلی از خانم‌هایی که به دیابت بارداری مبتلا می‌شوند، هیچ علائمی ندارد و تنها با آزمایش تحمل گلوکز در هفته‌های ۲۴ و ۲۸ بارداری متوجه بیماری می‌شوند.
عوارض دیابت بارداری باید جدی گرفته شوند چون برای مادر و جنین هر دو مشکل‌ساز و خطرناک است.
شایع‌ترین علائم و نشانه‌های دیابت
شناخت به موقع علائم و نشانه‌های دیابت به ما کمک می‌کند که بتوانید به موقع از بروز بیماری باخبر شوید و جلوی پیشرفت آن را بگیرید. اگر متوجه شدید که برای یک یا چند روز علائمی که در ادامه به آن‌ها اشاره می‌شود را تجربه می‌کنید، بهتر است هر چه زودتر به پزشک مراجعه کنید.
تشنگی مکرر
زمانی که بعد از نوشیدن یک لیوان آب باز هم احساس تشنگی می‌کنید و احساس می‌کنید تشنگی‌تان برطرف نمی‌شود، ممکن است سطح قند خون بدن شما افزایش پیدا کرده باشد. این موضوع به این دلیل است که عضلات و بافت‌های بدن شما با افزایش قند خون کم آب می‌شوند و بدن سعی می‌کند با جذب مایعات از بافت‌های بدن، غلظت قند خون را کاهش دهد. این فرآیند موجب می‌شود تا به طور مداوم احساس تشنگی کنید و با خوردن آب این احساس برطرف نشود.
تکرر ادرار
نوشیدن مقدار زیاد آب باعث می‌شود تا فرد بیشتر ادرار کند. در این شرایط بدن سعی می‌کند با القای احساس تشنگی به فرد و خوردن آب بیشتر، قند اضافی را از راه ادرار از بدن دفع کند.
گرسنگی شدید
یکی از علائم و نشانه‌های دیابت این است که بعد از خوردن غذا هنوز هم احساس گرسنگی می‌کنید. دلیل بروز این مشکل آن است که بافت‌های بدن بعد از خوردن غذا انرژی کافی دریافت نمی‌کنند. زمانی که بدن شما انسولین کافی تولید نکند، گلوکز یا قند موجود در غذا برای تأمین انرژی وارد بافت‌ها نمی‌شود و همین موضوع موجب احساس گرسنگی در فرد می‌شود.
کاهش وزن بدون هیچ دلیلی
از دیگر علائم و نشانه‌های دیابت این است که فرد به اندازه کافی غذا می‌خورد و دائم احساس گرسنگی دارد، اما وزن او کمتر می‌شود. این موضوع نشانه بروز دیابت نوع ۱ است. اگر بدن انرژی کافی از غذاهایی که می‌خورید، دریافت نکند، ناچار به تجربه بافت بدن می‌شود. در این زمان ذخایر چربی و پروتئین در بدن تجزیه می‌شوند و فرد علی‌رغم غذای زیادی که می‌خورد، لاغر می‌شود.
احساس خستگی
قند منبع مهمی از انرژی مورد نیاز بدن را تأمین می‌کند. اما اگر فرد به دیابت مبتلا شود، بدن توانایی تبدیل قند به انرژی را ندارد و به همین دلیل فرد دیابتی مدام احساس فرسودگی و خستگی دارد.
تاری دید
افزایش قند خون در بدن می‌تواند موجب تاری دید در افراد دیابتی شود و در بسیاری از مواقع این موضوع با کاهش قند خون برطرف می‌شود. از طرف دیگر افرادی که به دیابت‌های شدید مبتلا می‌شوند بیشتر از سایر افراد در معرض بیماری‌های چشمی مثل آب مروارید، گلوکوم و حتی نابینایی قرار دارند.
ایجاد عفونت یا بهبود آهسته زخم
اگر به دیابت نوع ۲ مبتلا شوید، بدن برای مقابله با عفونت دچار مشکل خواهد شد. زمانی که قند خون در بدن زیاد باشد، باکتری‌ها در بدن شروع به رشد می‌کنند. این موضوع موجب می‌شود تا افراد دیابتی به طور مکرر به عفونت مبتلا شوند. از دیگر علائم و نشانه‌های دیابت این است که بهبود زخم در افراد دیابتی به دلیل بالا بودن سطح قند خون و تأثیر منفی روی گلبول‌های سفید، کاهش می‌یابد. در افراد دیابتی معمولا ترمیم زخم بیشتر از حالت عادی طول می‌کشد.
اگر دیابت به موقع شناسایی نشود، چه اتفاقی می‌افتد؟
اگرچه برخی از افراد دیابتی هیچ علائمی ندارند و یا با علائم بسیار خفیفی روبرو هستند، اما بهتر است بدانید که دیابت درمان نشده می‌تواند سلامت فرد را به خطر بیندازد. اگر سطح قند خون فرد ناگهان زیاد شود، ممکن است فرد به کتواسیدوز دچار شود. این موضوع بیشتر برای افرادی که به دیابت نوع ۱ مبتلا هستند، اتفاق می‌افتد و فرد را با علائمی خاص روبرو می‌کند که در ادامه به برخی از این علائم اشاره شده است:
*تنفس سریع و عمیق
*حالت تهوع و استفراغ
*دل درد
*صورت برافروخته
*سرگیجه
*احساس بوی میوه در تنفس فرد
*کما
مهم‌ترین عوارض و نشانه‌های دیابت با گذشت زمان
زمانی که فرد مدت‌ها به دیابت مبتلا باشد و سطح قند خون به درستی کنترل نشود، بروز علائمی شدیدتر در فرد اتفاق می‌افتد. این موضوع زمینه ابتلا به بیماری‌های دیگر را در او افزایش می‌دهد که در ادامه به برخی از این بیماری‌ها اشاره شده است.
*بیماری‌های کلیوی
*بیماری‌های چشمی
*آسیب‌های عصبی
*آسیب به عروق و رگ‌های خونی
*قطع عضو به دلیل آسیب به اعصاب و عروق
*مشکلات مربوط به دهان و دندان
*مشکلات پوستی
*دردهای عضلانی
افت قند خون در افراد دیابتی
استفاده مداوم از داروهای افزایش سطح انسولین در بدن می‌تواند موجب کاهش قند خون در فرد شود. خیلی از افراد دیابتی ممکن است با این علائم و نشانه‌های دیابت که در ادامه اشاره می‌شود، روبرو شوند:
*غش کردن
*افزایش ضربان قلب
*تعریق زیاد
*سرگیجه و لرزش
*گیجی
*اضطراب
*احساس خواب‌آلودگی
*از دست دادن هوشیاری
دیابت چگونه تشخیص داده می‌شود؟
برای تشخیص دیابت فرد باید آزمایش‌های غربالگری دیابت را انجام دهد. میزان قند خون و علائم و نشانه‌های دیابت در طی ۲ تا ۳ ماه توسط پزشک سنجش و بررسی شود. از طرف دیگر تست تحمل گلوکز و آزمایش قند خون تصادفی و ناشتا نیز آزمایش‌هایی هستند که باید با نظارت پزشک انجام شوند. پیشنهاد می‌کنیم مقاله ۱۶ ماده غذایی برای کنترل و درمان دیابت نوع ۲ را هم بخوانید.
