انتخاب بهترین رژیم غذایی برای بیماران کلیوی از آنجایی مهم است که بیماری کلیه یک مشکل رایج است و حدود ۱۰درصد از جمعیت جهان را درگیر میکند. کلیهها وظیفه فیلتر کردن مواد زائد، ترشح هورمونهای تنظیمکننده فشار خون، متعادلسازی مایعات در بدن، تولید ادرار و بسیاری دیگر از کارهای ضروری را بر عهده دارند بنابراین رژیم غذایی بیماران کلیوی نقش زیادی در زندگی آنها دارد. اما دیابت و فشار خون بالا مهمترین عوامل خطر ابتلا به بیماری کلیوی هستند. با این حال، چاقی، سیگار کشیدن، ژنتیک، جنسیت و سن نیز میتواند خطر را افزایش دهد. با ما در سرویس سلامت از مجله کوروش همراه باشید.
فراموش نکنید که با یک جدول غذایی روزانه برای بیماران کلیوی، میتوانید تا حد زیادی این خطرها را کاهش دهید. هنگامی که کلیهها به درستی کار نمیکنند، مواد زائد در خون جمع میشود، از جمله مواد زائد حاصل از غذا. بنابراین، لازم است افراد مبتلا به بیماری کلیوی رژیم غذایی خاصی را دنبال کنند. خوشبختانه بسیاری از گزینههای خوشمزه و سالم، فسفر، پتاسیم و سدیم کمی دارند و برای بیماران کلیوی مناسب هستند. در ادامه لیست مواد غذایی مفید و مضر را به عنوان بهترین رژیم غذایی برای بیماران کلیوی، با هم مرور میکنیم.
بهترین رژیم غذایی و مواد غذایی مفید و مضر برای بیماران کلیوی
گل کلم دارای ویتامین c
بیشتر بخوانید: بهترین رژیم غذایی برای اساس گروه خونی افراد و تاثیر آن بر لاغری و سلامت
یکی از غذاهای مفید برای کلیه گل کلم است که معمولا متخصص تغذیه هم آن را در ردیف اول بهترین غذاها پیشنهاد میکند. گل کلم یک گیاه مغذی و منبع خوبی از بسیاری مواد مغذی مانند ویتامین C، ویتامین K، فولات ویتامین B و فیبر و ایندول است. به علاوه میتوان از گل کلم له شده به جای سیبزمینی برای یک ظرف غذای کم پتاسیم استفاده کرد.
زغال اخته یا بلوبری مملو از آنتی اکسیدان
اغراق نیست اگر بگوییم بهترین میوه برای کلیه زغال اخته است. زغال اخته مملو از مواد مغذی و یکی از بهترین منابع آنتیاکسیدانی است که میتوانید بخورید. به طور خاص، این توتهای شیرین حاوی آنتی اکسیدانهایی به نام آنتوسیانین هستند که میتوانند از شما در برابر بیماریهای قلبی، برخی سرطانها و دیابت محافظت کنند.
قارچ مضر برای کبد
مصرف قارچ برای بیماران کلیوی باید همراه با احتیاط باشد چون هضم قارچ دشوار بوده و برای سالخوردگان، زنان باردار و شیرده و مبتلایان به بیماریهای گوارشی مناسب نیست. همچنین افراد با مشکل کبد چرب یا کولیت روده یا کسانی که به درد مفاصل و نقرس مبتلا هستند، باید از قرار دادن قارچ در رژیم غذایی خود پرهیز کنند.
بوقلمون مضر برای کلیه
یکی از غذاهای مضر برای کلیه گوشت بوقلمون است. مصرف گوشت بوقلمون برای بیماران کلیوی به خاطر داشتن اگزالات توصیه نمیشود و بیماران مبتلا به سنگ کلیه اگزالاتی، باید آن را به صورت خیلی محدود مصرف کنند. هر چند این محدودیتها با توجه به میزان آسیبدیدگی کلیه متفاوت است.
بیشتر بخوانید: ۱۷ خواص درمانی شگفت انگیز و معجزه آسای قهوه قارچ گانودرما
ماهی خاردار یا گرگ دریایی
ماهی خاردار یا گرگ دریایی که به آن باس دریایی هم گفته میشود، یک پروتئین با کیفیت بالا است که حاوی چربیهای فوقالعاده سالم به نام امگا۳ است. امگا۳ به کاهش التهاب کمک میکند و افسردگی و اضطراب را التیام میدهد. ماهی خاردار همچنین به دلیل کمبود سدیم، فسفر و پتاسیم، یک غذای مناسب در رژیم غذایی بیماران کلیوی خواهد بود. بیماران کلیوی نباید ماهی ساردین، انواع ماهیهای ریز و ماهیهایی که با استخوان مصرف میشوند را میل کنند زیرا این ماهیها سرشار از فسفر و مضر هستند.
انگور قرمز حاوی آنتی اکسیدان
انگور قرمز نه تنها خوشمزه است بلکه بهخاطر وجود ویتامین C بالا و آنتیاکسیدانهایی به نام فلاونوئیدها التهاب کلیه را کاهش میدهد. علاوه بر این، انگور قرمز سرشار از رسوراترول است؛ نوعی فلاونوئید که نشان داده شده است برای سلامت قلب مفید است و از دیابت و کاهش شناخت محافظت میکند.
سفیده تخم مرغ
اگرچه زرده تخممرغ بسیار مقوی است، اما حاوی مقادیر زیادی فسفر است و باعث میشود سفیده برای افرادی که رژیم کلیوی دارند، انتخاب بهتری باشد. سفیده تخم مرغ یک منبع پروتئین با کیفیت بالا برای کلیه فراهم میکند. به علاوه برای افرادی که تحت درمان دیالیز هستند و نیاز پروتئینی بیشتری دارند اما باید فسفر را محدود کنند، یک انتخاب عالی است.
غذاهای کنسروی
اگر به دنبال غذاهای مفید برای کلیه هستید غذاهای کنسروی را فراموش کنید. غذاهای کنسروی مانند سوپ، سبزیجات و لوبیا بهدلیل کمهزینه بودن و راحتی اغلب خریداری میشوند. با این حال، بیشتر غذاهای کنسرو شده حاوی مقادیر زیادی سدیم هستند، زیرا نمک به عنوان ماده نگهدارنده برای افزایش ماندگاری به آنها اضافه میشود.
با توجه به مقدار سدیم موجود در مواد غذایی کنسرو شده، اغلب توصیه میشود افراد مبتلا به بیماری کلیوی در رژیم غذایی خود از مصرف آنها خودداری یا آن را محدود کنند. انتخاب انواع سدیم پایین یا آنهایی که دارای برچسب «بدون نمک اضافه» هستند، به طور معمول بهترین گزینه است.
نان گندم سیاه یا چاودار
انتخاب نان مناسب میتواند برای افراد مبتلا به بیماری کلیوی گیجکننده باشد. غالبا برای افراد سالم هم نان گندم سبوسدار بیش از نان تصفیه شده و آرد سفید توصیه میشود. نان گندم سیاه یا چاودار به دلیل محتوای فیبر بالاتر یک انتخاب مقوی است و این انتخاب به دلیل محتوای فسفر و پتاسیم است. نان گندم سیاه یک انتخاب مناسب برای بیماران کلیوی و افرادی است که نسبت به گلوتن حساسیت دارند. در هر ۸۴ گرم نان گندم سیاه ۳.۵ میلیگرم سدیم، ۷۴ میلیگرم پتاسیم و ۵۹ میلیگرم فسفر وجود دارد.
یادتان باشد اگر چه توصیه میشود بیماران کلیوی کربوهیدراتها را از طریق منابع پیچیدهتر از جمله غلات سبوسدار، سبزیجات و میوهها البته با رعایت اصول مربوط به کنترل دریافت پتاسیم و فسفر دریافت کنند ولی تعیین نوع نان مصرفی باز هم باید با مشورت پزشک متخصص و یک متخصص تغذیه صورت گیرد.
بیشتر بخوانید: طرز تهیه حریره سیر؛ کاربرد و خواص و بهترین روش نگهداری طولانی حریره سیر
سیر ضدالتهاب است
به افرادی که مشکلات کلیوی دارند توصیه میشود مقدار سدیم در رژیم غذایی خود را کاهش دهند. سیر ضمن اینکه مزایای تغذیهای به غذاها میدهد، به آنها طعم میبخشد و منبع خوبی از منگنز، ویتامین C و ویتامین B6 است. همچنین حاوی ترکیبات گوگردی است که خاصیت ضدالتهابی دارند.
روغن زیتون مفید برای کلیه
روغن زیتون یک منبع سالم از چربی و فسفر نیست و این یک گزینه عالی برای افراد مبتلا به بیماری کلیوی است. غالبا بیماران کلیوی پیشرفته در حفظ وزن مشکل دارند و غذاهای سالم و پرکالری مانند روغن زیتون را بیشتر مصرف میکنند.
انواع کلم حاوی انواع ویتامین
کلم از خانواده سبزیجات چلیپایی و سرشار از ویتامینها، مواد معدنی و ترکیبات گیاهی قدرتمند است. این سبزی، یک منبع عالی از ویتامین K، ویتامین C و بسیاری از ویتامینهای گروه B است.علاوه بر این، فیبر نامحلول را فراهم میکند. این فیبر با تقویت حرکات منظم روده و افزودن مقدار زیادی به مدفوع، سیستم گوارشی را سالم نگه میدارد و یک مورد عالی برای قرار گرفتن در رژیم غذایی بیماران کلیوی است.
آناناس کاهش دهنده التهاب
بسیاری از میوههای گرمسیری مانند پرتقال، موز و کیوی دارای مقدار زیادی پتاسیم هستند. خوشبختانه، آناناس برای کسانی که مشکلات کلیوی دارند، یک گزینه شیرین و کمپتاسیم است.به علاوه، آناناس سرشار از فیبر، منگنز، ویتامین C و بروملین است؛ آنزیمی که به کاهش التهاب کمک میکند.
پرتقال و آب پرتقال
اگر به دنبال یک نوشیدنی مفید برای کلیهها هستید زیاد روی آب پرتقال حساب نکنید. گرچه پرتقال و آب پرتقال بهدلیل محتوای ویتامین C بیشتر شناخته شدهاند اما آنها منابع غنی پتاسیم نیز هستند.ولی با توجه به محتوای پتاسیم پرتقال و آب پرتقال باید در رژیم کلیوی اجتناب یا محدود شوند.در عوض انگور، سیب و آب انگور و سیب جایگزین خوبی برای پرتقال و آب پرتقال هستند، زیرا پتاسیم کمتری دارند.
گوجه فرنگی سرشار از پتاسیم است
گوجهفرنگی یکی دیگر از میوههای پر پتاسیم است که ممکن است با دستورالعملهای رژیم کلیوی متناسب نباشد. میتوان آنها را بهصورت خام یا خورشتی سرو کرد و اغلب از آنها برای تهیه سس استفاده میشود. متاسفانه، برای کسانی که رژیم مخصوص بیماران کلیوی دارند، گوجه فرنگی معمولاً در بسیاری از غذاها استفاده میشود. با این حال، عوض کردن سس گوجه فرنگی با یک سس فلفل قرمز بو داده میتواند به همان اندازه خوشمزه باشد و در هر وعده پتاسیم کمتری تامین کند.
شلغم غنی از پتاسیم
شلغم جایگزین عالی برای سبزیجاتی است که مانند سیبزمینی و کدو زمستانی دارای پتاسیم بیشتری هستند. این سبزیجات ریشهای سرشار از فیبر و ویتامین C و همچنین منبع مناسبی از ویتامین B6 و منگنز هستند.میتوان آنها را بو داد یا پخت و له کرد تا برای یک غذای جانبی سالم که در رژیم غذایی بیماران کلیوی به خوبی کار میکند، مصرف شوند.
سخن پایانی
به یاد داشته باشید که همیشه درباره انتخاب غذاهای مفید و مضر برای کلیه با پزشکتان صحبت کنید تا مطمئن شوید که بهترین رژیم غذایی را برای نیازهای فردی خود دنبال میکنید. محدودیتهای رژیم غذایی بیماران کلیوی بسته به نوع و سطح آسیب کلیه و همچنین مداخلات پزشکی مانند داروها یا درمان دیالیز متفاوت است. اگرچه پیروی از یک رژیم غذایی کلیوی در بعضی مواقع میتواند احساس محدودیت ایجاد کند اما غذاهای بسیار خوشمزهای وجود دارند که در یک برنامه غذایی سالم، متعادل و مناسب برای کلیهها قرار میگیرند.
منبع: healthline
محصولات مرتبط
شهره سادات نیک نژاد . 20 فروردین 1403
خیلی خوب و عالی بود و اطلاعاتی خوبی بدست آوردم و من دوست دارم در رابطه با یک رژیم مناسب کلیوی با یک پزشک و مشاور تحقیق کنم متاسفانه ایمیلم فعال نیست