بیش فعالی در کودکان فعالیت غیر معمول و غیر عادی است که مدیریت آن برای والدین و معلمان بسیار دشوار است و برخی فکر میکنند که هیچ راه درمانی برای آن وجود ندارد. بسیاری از کسانی که دچار بیش فعالی هستند، در صورت عدم درمان، در بزرگسالی افسرده میشوند. آنها معمولا به دلیل شرایط خود و نحوه واکنش مردم به این شرایط دچار اضطراب میشوند. در این مقاله از سرویس سلامت مجله کوروش نگاهی به عوامل هایپر اکتیو یا بیش فعالی، عوامل ابتلا به آن و پیشگیری و درمان آن میپردازیم.
اختلال بیش فعالی کودکان از جمله مواردی است که در سالهای اخیر بیش از همیشه شنیده میشود و سبب نگرانی والدین شده است. درمان اختلال بیش فعالی اغلب والدین را نگران این موضوع می کند که کدام روش درمانی برای فرزندشان مناسب تر است. این اختلال به دلیل کمتر بودن فعالیت بخشهای کنترل تمرکز در مغز، با کمبود تمرکز و پرش حواس همراه است. گزینه های زیادی برای درمان بیش فعالی وجود دارد که می توان گفت می توان آن را با روش های درست درمان کرد، اما بهترین عملکرد برای درمان بستگی به مرکز گفتار درمانی مناسب، کاردرمانگر، کودک و خانواده او بستگی دارد.
ویژگی کودکان بیش فعال
رفتارهای کودکان و بزرگسالانی که دچار بیش فعالی هستند، معمولاً یکسان است. آنها مدام حرکت میکنند و رفتار خشونتآمیز از خود نشان میدهند. به راحتی حواسشان پرت میشود. حتی گاهی هنگام حرکت تمرکز خود را از دست میدهند. در این میان برخی عوامل دیگر نیز وجود دارد. کودکان مبتلا به بیش فعالی که در پروسه درمان قرار نمیگیرند، با مشکلات جدی در محیط مدرسه مواجه میشوند. آنها دچار تنش در روابط با دوستان و خانواده میشوند. حادثه میآفریند و به خود آسیب میزنند. آنها معمولاً در سنین نوجوانی به مصرف الکل و مواد مخدر روی میآورند.
بیش فعالی اغلب علامت یک بیماری زمینهای روحی یا جسمی است. یکی از اصلیترین علائم مرتبط با بیش فعالی، اختلال بیش فعالی با کمبود توجه است. اختلال بیش فعالی با کمبود توجه باعث میشود فرد بیش فعال بیتوجه و حواسپرت شود. این اختلال در سنین پایین و کودکان سریعتر تشخیص داده میشود و راههای متعددی برای درمان آن وجود دارد. گرچه برخی از افراد ممکن است در سنین بزرگسالی متوجه این اختلال شوند. بیش فعالی قابل درمان است. اما برای دستیابی به بهترین نتیجه، تشخیص و درمان به موقع بسیار حائز اهمیت است.
عوامل ابتلا به بیش فعالی در کودکان
بیش فعالی میتواند ناشی از شرایط روحی و حتی فیزیکی و جسمی باشد. حتی برخی مشکلات تاثیرگذار بر روی سیستم عصبی و تیروئید کودکان و بزرگسالان، میتواند منجر به بروز بیش فعالی در آنها شود. شایعترین دلایل ابتلا به بیش فعالی، پرکاری تیروئید، اختلالات مغزی، اختلالات در سیستم عصبی و عوامل روانی است. گاهی اوقات استفاده از داروهای محرک مانند کوکایین نیز باعث بروز بیش فعالی در در کودکان و بزرگسالان میشود. بنابراین بهتر است برای عدم ابتلا به این اختلال شرایط مساعدی را برای زندگی خود و کودکان مان فراهم کنیم.
علائم بیش فعالی چیست
کودکانی که دچار بیش فعالی هستند، ممکن است تمرکز خود را در مدرسه از دست بدهند. آنها همچنین رفتارهای متفاوتی از خود بروز میدهند. خارج از نوبت صحبت میکنند. دانشآموزان دیگر را میزنند. از نشستن طولانی بر روی صندلی خود امتناع میورزند. آنها نمیتوانند برای یک مدت زمان طولانی بر روی یک صندلی بنشیند. اما بزرگسالان نیز در صورت ابتلا به اختلال بیش فعالی علائمی از دهنده را تجربه میکنند. علائمی چون مشکلات در تمرکز در محل کار و یا به خاطر سپردن نامها و اعداد. آنها معمولاً مضطرب هستند و یا دچار افسردگی میشوند. بسیاری از بزرگسالانی که بیش فعالی را تجربه میکنند، به دلیل عدم درمان در کودکی با علائم بسیار جدیتری در سنین بالا مواجه میشوند.
نحوه تشخیص علائم بیش فعالی در کودکان و بزرگسالان
اگر شما یا کودکانتان دچار بیش فعالی یا همان اختلال هایپر اکتیو هستید برای پیشگیری و درمان بهتر است با پزشک در ارتباط باشید. پزشک معمولاً سوالاتی در مورد علائمی که تجربه میکنید، از شما میپرسد. همچنین داروهایی که مصرف میکنید نیز مورد بررسی قرار میگیرد. پاسخ به سوالات پزشک مشاور میتواند در تشخیص نوع بیشفعالی شما بسیار تاثیر گذار باشد. پزشکان با سوالاتی که از شما میپرسند، تشخیص میدهند که آیا بیش فعالی که تجربه میکنید ناشی از شرایط شماست یا عوارض جانبی داروهای خاص است.
اینکه آیا نیاز به درمان دارویی است یا نه. برخی پزشکان در صورت شک و تردید ممکن است آزمایش خون و یا ادرار برای بررسی سطح هورمون شما تجویز کنند. اینکار برای آن است تا سطح تعادل هورمونی در بدن شما مشخص شود. برخی اوقات عدم تعادل در میزان ترشح هورمون تیروئید ممکن است باعث بیش فعالی شود. برای درمان به موقع بیش فعالی بهتر است این اختلال به موقع تشخیص داده شود. تا پروسه درمان آن سریعتر انجام شود.
نحوه درمان بیش فعالی در کودکان و بزرگسالان
اگر پس از مراجعه به پزشک یک بیماری فیزیکی زمینهای برای بیش فعالی کودکان تشخیص داده شد، معمولاً داروهایی برای درمان تجویز میشود. گاهی اوقات پزشک شما ممکن است به وضعیت بهداشت روان شما و یا کودکان شما شک کند. بنابراین شما را به یک متخصص بهداشت روان ارجاع میدهد. این متخصص است که تشخیص میدهد شما روان درمانی شوید یا دارو مصرف کنید. گاهی ممکن است هر دو روش در نظر گرفته شود.
در اغلب موارد برای درمان بیش فعالی در کودکان و بزرگسالان از روش درمان گفتار درمانی استفاده میشود. هدف از این روش درمان، تغییر الگوی تفکر و رفتار کسی است که دچار اختلال بیش فعالی است. گفتگو درمانی در بزرگسالان برای درمان بیش فعالی بسیار جوابگو است. اما در مورد کودکان یک پروسه بسیار زمانبر است.
در گفتگو درمانی در مورد علائم شما صحبت میشود. درمانگر به فرد بیش فعال کمک میکند تا استراتژیهایی را برای کنار آمدن با بیش فعالی و کاهش اثرات آن به کار بندد. ممکن است لازم باشد برای کنترل بیشفعالی داروهایی نیز مصرف شود. این داروها برای هم برای کودکان و هم بزرگسالان تجویز میشود. معمولاً این داروها اثر آرام بخش دارند. برخی از این داروها در صورت استفاده نادرست ممکن است عادتساز شوند. بنابراین حتما تحت نظر پزشک و در پروسه درمان از این داروها استفاده کنید.
همچنین معمولاً پزشک برای کاهش علائم بیش فعالی توصیه میکند تا از مصرف برخی محرکها و مواد غذایی خودداری شود. این مواد شامل کافئین و یا نیکوتین هستند. در صورت عدم درمان بیش فعالی افراد، ممکن است در کار، تحصیل و روابط شخصی انها مشکلات جدی ایجاد شود. بنابراین تشخیص به موقع و قرار گرفتن در پروسه درمان بسیار حائز اهمیت است.
منبع: healthline