سریال قبله عالم جدیدترین سریال نمایش خانگی است که از پلتفرم فیلیمو پخش می شود. این کمدی تاریخی که نویسندگی و کارگردانی آن برعهده حامد محمدی است، زندگی ناصرالدین شاه قاجار ملقب به قبله عالم و حکومت قاجار را دستمایه قرار داده است. امروز در سرویس هنر و سینما مجله کوروش به معرفی مجموعه قبله عالم پرداخته ایم، با ما همراه باشید.
سریال قبله عالم کمدی تاریخی جدید پلتفرم فیلیمو ساخته حامد محمدی است. قبله عالم از جمله سریال های شبکه نمایشی خانگی است که با تبلیغات گسترده خود، بینندگان زیادی را از مدت ها پیش از شروع پخش منتظر گذاشته بود. در حالی که تاکنون چهار قسمت از مجموعه قبله عالم پخش شده، بینندگانی که قبلا به دلیل فضای طنز سریال و همینطور حضور بازیگران سرشناس و کارنامه قابل اعتنای حامد محمدی، منتظر سریال طنزی جذاب و سرگرم کننده بودند، کاملا مأیوس شدند. قبله عالم نه تنها نتوانسته مخاطبان زیادی را با خود همراه کند، بلکه به عقیده بسیاری از منتقدان یکی از مبتذل ترین و ضعیف ترین سریال های طنزی است که طی سال های اخیر ساخته شده است.
بیشتر بخوانید: نقد و بررسی کامل سریال زخم کاری
مشخصات سریال «قبله عالم»
ژانر: تاریخی، عاشقانه، کمدی
تهیه کننده: منوچهر محمدی
کارگردان: حامد محمدی
نویسنده: حامد محمدی
بازیگران: حامد کمیلی، شقایق دهقان، هادی کاظمی، سام درخشانی، اردشیر رستمی، پژمان بازغی، سوگل خلیق، مارین ون هولک، سروش صحت، سمانه پاکدل، مهیار پوربابایی
آهنگساز: امیر توسلی
راوی: محمدرضا علیمردانی
فصل ها: ۱
تعداد قسمت ها: ۱۵
مدت زمان هر قسمت: ۵۰ دقیقه
توزیع کننده: فیلیمو
پخش کننده: شبکه نمایش خانگی
زمان پخش: یکشنبه ها ساعت ۸ صبح
قسمت های پخش شده: ۴ قسمت
آغاز به پخش: ۱۰ مرداد ۱۴۰۰
سال تولید: ۱۴۰۰
IMDb: ۴،۹
فیلیمو: ۸۰٪
خلاصه داستان:
«ناصرالدین شاه ملقب به قبله عالم (حامد کمیلی) که در آرزوی عمر جاویدان است، به دنبال اکسیر حیات می گردد. اکسیر توسط طبیب مخصوص او تهیه می شود، ولی با نوشیدن اکسیر اتفاقات عجیب و غریب و غیرمنتظره ای رخ می دهد.»
اولین تجربه حامد محمدی در شبکه نمایش خانگی
حامد محمدی، کارگردان شناخته شده ای است که قبلا با نگارش فیلمنامه های موفقی برای فیلم هایی همچون «طلا و مس (۱۳۸۷)» و «حوض نقاشی (۱۳۹۱)» نشان داده بود که داشته های زیادی در چنته دارد. او بعدا روی صندلی کارگردانی نیز نیست. فیلم اول او، «فرشته ها با هم می آیند (۱۳۹۲)» اثر موفقی بود که خبر از دغدغه های اجتماعی قابل تأمل سازنده اش می داد. با این حال، حامد محمدی از سال ۱۳۹۵ با کنار گذاشتن مضامین اجتماعی سراغ ساخت آثار کمدی رفت. «چهار انگشت (۱۳۹۷)» و «چپ راست (۱۳۹۸)» از جمله فیلم های کمدی حامد محمدی هستند که برای او موفقیتی نسبی در گیشه به همراه داشتند.
با این حال، این فیلم ها به لحاظ فرم و محتوا اصلا در زمره آثار فاخر قرار نمی گرفتند، بلکه از جمله کمدی ضعیف سینمای بدنه بودند. مجموعه قبله عالم را هم باید در ادامه همین روند محمدی دانست. با این حال، این سریال نه تنها ابتذالی چند برابر سایر کمدی های سینما و تلویزیون ایران دارد، بلکه حتی کارگردانی مطلوبی هم ندارد. قبله عالم زندگی ناصرالدین شاه قاجار را دستمایه قرار داده که از شخصیت های تاریخی بحث برانگیز در تاریخ ایران بوده است. او در دوران پادشاهی خود نه تنها خدمت خاصی به کشور و مردمش نکرد، بلکه به دام انواع و اقسام ابتذال های اخلاقی افتاد که حامد محمدی هم در قبله عالم تلاش زیادی در نشان دادن این بی بند و باری های شاه قاجار کرده است.
بیشتر بخوانید: نقد و بررسی و خلاصه سریال «خاتون»
قبله عالم به کجا می رود؟
در قسمت اول سریال قبله عالم که عنوان آن «شاهزاده و گدا» است، وزیر اعظم با جستجو در میان مردم بدلی را برای ناصرالدین شاه پیدا می کند. با وجودی که ظاهرا داستان این قسمت قبله عالم جالب است، ولی در عمل هیچ خبری از کشش داستانی نیست و در این قسمت فوق العاده ضعیف، شاهد شوخی های رکیک و دیالوگ های امروزی در قالب فضای تاریخی سریال هستیم که اصلا از عهده خندان مخاطب برنیامده اند. در قسمت دوم سریال این بار قبله عالم به دنبال کشف آب حیات یا همان فرمول جاودانگی می گردد.
در این قسمت هم همانطور که انتظار می رفت، شاهد ترکیبی از ابتذال فاحش در دیالوگ ها و بازی های بسیار بد و البته صحنه هایی مملو از مضامین جنسی هستیم! از چهار قسمت ابتدایی سریال قبله عالم اینطور بر می آید که سریال اصلا پیرنگ داستانی مشخصی ندارد یا دستکم در چهار قسمت ابتدایی خبری از یک پیرنگ قابل فهم نیست. به نظر می رسد که تلاش سازندگان سریال این بوده که با رویکردی اپیزودیک محور جلو رفته و در کنار آن داستانی کلی را نیز در خلال ۱۵ قسمت پیش ببرند.
با این حال، هیچ کدام از داستان های فرعی سریال جذاب نیستند. عملا بینندگان در چهار قسمت ابتدایی سریال تنها در یک سردرگمی که ناشی از عدم وجود یک قصه منسجم و قابل فهم است به سر می برند. معلوم نیست بینندگان قرار است کدام خرده پیرنگ را دنبال کنند، آیا باید ماجرای عاشقانه شاه و عروس هلندی او را دنبال کنند یا اینکه چشم به زندگی امیرکبیر و نحوه به قتل رساندنش توسط پادشاهی قاجار باشند؟ حقیقتا از چهار قسمتی که از قبله عالم پخش شده معلوم نیست که قرار است سریال چه داستانی را دنبال کند و بینندگان منتظر چه چیزی باشند.
ابتذال در حد اعلی
احتمالا تا اینجای نقد متوجه شدید که هیچ واژه ای بهتر از «ابتذال» نمی تواند سریال قبله عالم و داستان سخیف آن را بهتر توصیف کند. در کنار شوخی های کلامی که بسیاری از آنها تنها به لطف اینکه بار جنسی دارند امیدوارند بینندگان را بخندانند، آنچه بیش از همه در مجموعه نمایش خانگی قبله عالم مشهود است، تحقیر عجیب و غریب زنان در آن است.
هر چند ممکن است آنچه در سریال می بینیم واقعیت تاریخی داشته باشد و بر کسی نیز پوشیده نیست که ناصرالدین شاه به همین اخلاق خود شهره بوده، ولی نمایش حرمسرای او با انبوهی از زنان که منتظر اشاره قبله عالم هستند تا با او خلوت کنند، زنان دوران قاجار را کاملا حقیرانه به تصویر کشیده است. این نحوه به تصویر کشیدن زنان در دوران قاجار اصلا اشکالی ندارد، ولی مشکل از اینجاست که این حقارت هیچ کارکردی دراماتیکی ندارد و نقشی در پیشبرد پیرنگ سریال ایفا نمی کند.
هر چند بیننده قرار است سریالی طنز ببیند و از این جهت شوخی با هر موضوعی اشکال ندارد. ولی شوخی هم نیاز به ظرافت هایی دارد که ظاهرا نویسندگان مجموعه قبله عالم فاقد آن بوده اند. قبله عالم احتمالا یک تلاش ناموفق برای نزدیک شدن به موفقیت سریال «قهوه تلخ» مهران مدیری است. ظاهرا سازندگان قبله عالم هم سعی داشته اند همچون قهوه تلخ با تاریخ شوخی کنند، ولی اینطور که پیداست، برداشت سازندگان قبله عالم از تاریخ و طنز با برداشت مهران مدیری و همکارانش در قهوه تلخ از زمین تا آسمان متفاوت است!
حواشی قبله عالم
مجموعه قبله عالم طی چهار قسمتی که از پخش آن می گذارد، حواشی مختلفی را پشت سر گذاشته است، از پخش با تأخیر قسمت سوم سریال که صدای بینندگانش را در آورد تا سانسورهای زیاد آن که حامد محمدی را از کوره به در برد. حامد محمدی، نویسنده و کارگردان قبله عالم اخیرا یادداشتی اعتراضی منتشر کرده و گفته که فیلمنامه قبله عالم آنقدر اصلاحیه خورده که او خودش هم نمی داند سازنده اش کیست!
محمدی در بخش پایانی یادداشت خود نوشت: «شما که غریبه نیستید، اصلاحیه قسمت های پخش شده و پخش نشده به استناد برگه های ممهور و مستند (قابل ارائه به مردم عزیز ایران در هر کجای جهان) آنقدر زیاد است که متأسفانه آنچه از این سریال در رسانه محترم فیلیمو پخش شده و پخش نشده اثر ساخته شده توسط من و تیم همراه و درجه یک سازنده این اثر نیست و برای احترام به مخاطبان، چنانچه بعدتر این سریال به خانه های شما بیاید، بدون تیتراژ ابتدایی و انتهایی پخش خواهد شد.»
از سابقه ای که از سازمان ساترا سراغ داریم، به احتمال زیاد ممیزی ها لطمه جبران ناپذیری به پیرنگ اصلی قصه سریال و همینطور بسیاری از صحنه های حساس قبله عالم وارد کرده اند. با این حال، ظاهرا حامد محمدی که حالا خودش هم از شاهکارش مأیوس شده، تصمیم گرفته تا جای ممکن با اغراق کردن در دخالت های ساترا، از برعهده گرفتن مسئولیت سریال افتضاحی که ساخته شانه خالی کند. هر چقدر هم که بخواهیم در این مورد حق را به حامد محمدی بدهیم، نمی توان به راحتی از ضعف عجیب و باورنکردنی نویسندگان در نگارش پیرنگ اصلی سریال، شخصیت پردازی و البته دیالوگ های آبکی آن گذشت.
بیشتر بخوانید: معرفی و خلاصه تمام فصل های سریال «دکستر (Dexter)»
نظر منتقدان درباره قبله عالم
اکثر منتقدان سریال قبله عالم را به باد انتقاد گرفته اند. وبسایت «مووی مگ» در نقد خود ضمن آنکه ایرادهای فنی و ساختاری زیادی را به سریال قبله عالم وارد دانسته نوشته است: « قبله عالم در ابتذال چیزی کم نمی گذارد. تمام دقایق سریال به شوخی های جنسی می گذرد که نه تنها بامزه نیستند، بلکه بسیار مشمئزکننده هستند.»
«رسانه سرگرمی» هم قبله عالم را مجموعه طنزی پر ایراد و کسل کننده دانست. در بخشی از نقد این وبسایت آمده: «بی هدفی و ابتذال در سریال قبله عالم موج می زند. نه تنها متنِ سریال قبله عالم پر از ایراد است، بلکه نه ارجاعات فرامتنی به دیگر چیزی در این سریال زده می شود و نه در زیر متنِ قصه چیزی نهفته که مخاطبش را شگفت زده کند.»
«جام جم» نیز در نقد خود ضمن انتقاد حامد محمدی و سایر عوامل قبله عالم، به شباهت زیاد دیالوگ های قبله عالم به کتاب «پری دخت» نوشته حامد عسکری اشاره کرد. ظاهرا بسیاری از کاربران شبکه های اجتماعی هم متوجه این کپی کاری نویسندگان مجموعه قبله عالم شده اند. در بخشی از نقد جام جم آمده است: «حامد محمدی بعد از این واکنش با حامد عسکری تماس می گیرد و می گوید این دیالوگ ها را در یک کانال تلگرامی دیدم و استفاده کردم! با این وصف و بدون رعایت حق مولف، خودتان نتیجه فیلمنامه ای را که از کانال تلگرامی برای پیشبرد قصه استفاده می کند، در این قسمت های به نمایش درآمده قبله عالم دیده اید دیگر.»
منتقد وبسایت «وصاله» هم قبله عالم را سریالی به شدت طولانی و خسته کننده دانست. این منتقد در بخشی از نقد خود نوشت: «اگر حامد محمدی قصد نمایش ابتذال سلسله قاجار یا حتی تاریخ را داشته، باید گفت بیشتر طنز را به ابتذال کشیده است تا تاریخ !»
