شربت گیلاس یکی از نوشیدنیهای سنتی و خوشرنگ تابستانی است که با طعم شیرین و ملایم خود، برای خنک شدن و رفع عطش در روزهای گرم سال بسیار دلپذیر است. تهیه این شربت خوشمزه نهتنها آسان و سریع است، بلکه با استفاده از گیلاس تازه میتوانید عطر و مزه واقعی میوه را در کنار سفرههای تابستانی خود تجربه کنید و از آن به عنوان یک نوشیدنی سالم و خانگی لذت ببرید. در این مقاله از سرویس آشپزی در مجله کوروش به آموزش طرز تهیه شربت گیلاس میپردازیم.
طرز تهیه شربت گیلاس در یک نگاه
برای تهیه شربت گیلاس خانگی، ابتدا گیلاسها را خوب بشویید، خشک کنید و هسته آنها را جدا نمایید. سپس میوهها را لایهلایه همراه با شکر در قابلمهای مناسب بچینید و چند ساعت در یخچال بگذارید تا آب بیندازند. ترکیب را روی حرارت ملایم بپزید و کف سطح شربت را بگیرید تا شفاف بماند. در ادامه، کمی آبلیمو و در صورت تمایل هل یا وانیل اضافه کنید و اجازه دهید شربت کاملاً بجوشد و غلیظ شود. در پایان، شربت را صاف کنید، بگذارید خنک شود و در بطری شیشهای بریزید. هنگام مصرف، شربت را با آب و یخ رقیق کرده و سرو کنید.
شما میتوانید مواد اولیه، جزئیات و مراحل طرز تهیه شربت گیلاس را در ادامه مطلب بخوانید.
مواد لازم برای تهیه شربت با گیلاس
مواد اولیه | مقدار مورد نیاز |
گیلاس تازه و سالم | ۱ کیلوگرم |
شکر | ۸۰۰ گرم |
آب | ۲ لیوان فرانسوی دستهدار |
آبلیمو یا آب لیموترش تازه | ۱ تا ۲ قاشق غذاخوری |
وانیل یا گلاب | ۱ قاشق چایخوری |
مدت زمان آمادهسازی مواد اولیه: حدود ۲۰ دقیقه
مدت زمان لازم برای تهیه و پخت شربت گیلاس: حدود ۶۰ تا ۷۰ دقیقه
زمان لازم برای استراحت دادن گیلاسها برای شربت کردن: ۷ ساعت
طرز تهیه شربت گیلاس خانگی (روش اول)
با درست کردن این شربت طبیعی با گیلاس مثل طرز تهیه شربت آلبالو میتوانید از سلامت و کیفیت مواد اولیه اطمینان داشته باشید و از طعم واقعی گیلاس لذت ببرید.
مرحله اول: گیلاسها را بشویید
در اولین مرحله از طرز تهیه شربت گیلاس، گیلاسهای تازه را در آبکش بریزید و چند بار با آب سرد آنها را زیر شیر آب بگیرید تا تمام گرد و خاک، حشرات و آلودگیهای ممکن از سطح میوه پاک شود. با دست یا قاشق چوبی، گیلاسها را آرام در آب جابهجا کنید تا آسیبی نبینند و ضربه نخورند.
ساقه همه گیلاسها را جدا کرده و میوههایی که لهشده، لکدار یا کرمخورده هستند، کاملاً حذف کنید تا فقط گیلاسهای سالم برای تهیه شربت باقی بماند. در انتها، گیلاسها را روی پارچه تمیز یا حوله آشپزخانه پهن کنید و اجازه دهید آب آنها تا حد امکان جذب پارچه شود تا برای مراحل بعدی دچار آب اضافی یا بیمزه شدن شربت نشوید.
مرحله دوم: هستههای گیلاس را جدا کنید
با کمک چاقوی کوچک تیز یا هستهگیر مخصوص گیلاس، هر میوه را به آرامی از وسط برش دهید یا فشار دهید تا هسته آن به بیرون هدایت شود. سعی کنید هنگام جدا کردن هستهها، گیلاسها را بیش از حد له یا خرد نکنید تا بافت زیبای آنها تا حدی حفظ شود و همزمان خروج آب طبیعی میوه برای شربتسازی بهخوبی انجام بگیرد.
اگر هستهگیر ندارید، از نوک چاقو یا حتی نی ضخیم نیز میتوانید استفاده کنید اما با حوصله کار کنید. دقت کنید که تمامی هستهها جدا شوند.
مرحله سوم: گیلاسها را در ظرف بچینید
گیلاسهای هستهگرفته و آمادهشده را با دقت یکی یکی درون قابلمه مناسب، ترجیحاً لعابی یا استیل، بچینید. ابتدا کف قابلمه را یک لایه گیلاس قرار دهید، سپس با قاشق چوبی یا دست آنها را تخت و یکنواخت پخش کنید تا گیلاسها زیاد روی هم انباشته نشوند.
اگر مقدار گیلاس زیاد است، میتوانید آنها را در چند لایه روی هم قرار دهید. دقت کنید هر لایه نسبتاً یکدست باشد تا شکر بعداً بهتر جذب میوهها و شربت شود و گیر کردن زیاد گیلاسها روی هم باعث له شدن نشود.
مرحله چهارم: شکر را به گیلاسها اضافه کنید
در ادامه طرز تهیه شربت گیلاس بدون هسته، شکر را بهتدریج و به صورت لایهلایه روی گیلاسها بپاشید؛ به این صورت که پس از هر لایه گیلاس، کمی شکر بپاشید تا تمامی میوهها پوشانده شود، سپس لایه بعدی گیلاس و مجدد شکر، تا پایان کار.
برای تبلور بهتر شربت گیلاس و گرفتن رنگ قرمز طبیعی و شفاف از گیلاسها، این مرحله را با حوصله انجام دهید. پس از اتمام، با درب (یا دستمال تمیز) قابلمه را بپوشانید و حداقل چهار تا شش ساعت یا حتی ترجیحاً یک شب تا صبح، قابلمه را در یخچال (یا محیط خنک) قرار دهید تا گیلاسها به آرامی آب بیندازند، شکر درون آنها حل شود و مخلوط آماده پخت شود.
شما میتوانید برای تهیه شکر به صورت حضوری و اینترنتی از طریق فروشگاههای افق کوروش اقدام کنید.
مرحله پنجم: شربت گیلاس را روی حرارت ملایم بپزید و کف آن را بگیرید
قابلمه حاوی گیلاس و شکر آبانداخته را روی شعله متوسط گاز قرار دهید تا بهآرامی جوش بیاید. در ابتدا هیچ آبی اضافه نکنید. شکر و میوه به تنهایی و بهخوبی آب خواهند انداخت و مایع اولیه شربت بهطور طبیعی فراهم میشود.
با شروع جوشیدن، حرارت را کم کنید تا شربت بهآرامی قل بزند و سر نرود. هر بار که کف سفید یا صورتی روی سطح شربت جمع شد، با کفگیر یا قاشق بزرگ آن را جدا و دور بریزید تا شربت شما در نهایت شفاف و خوشرنگ باقی بماند.
این کار را چند بار هنگام جوش اولیه شربت انجام دهید و تا زمانی که بیشتر کف جمع شد، همچنان تکرار کنید. اجازه دهید گیلاسها حدود ۱۰ تا ۱۵ دقیقه بهآرامی در همین حالت بجوشند تا شیره طبیعی و رنگ قرمز خود را به مایع منتقل کنند.
مرحله ششم: هل، وانیل و آبلیمو را اضافه کنید و شربت را بجوشانید
پس از گرفتن کامل کف و مشخص شدن مایع قرمز پررنگ، در صورت چند دانه هل یا یک قاشق چایخوری وانیل به شربت اضافه کنید تا عطر بیشتری بگیرد. همچنین ۱ تا ۲ قاشق آبلیمو تازه را به شربت بیفزایید تا هم طعم آن متعادلتر و هم از شکرک زدن شربت جلوگیری شود.
حالا در این مرحله از طرز تهیه شربت گیلاس طبیعی، در صورت تمایل ۲ لیوان آب اضافه کنید تا غلظت نهایی شربت تنظیم شود. حرارت را همچنان ملایم نگه دارید و اجازه دهید شربت و گیلاسها حدود ۲۰ تا ۳۰ دقیقه دیگر بجوشند تا میوهها به خوبی نرم و له شوند و شربت به غلظت مطلوب برسد. گاهی با قاشق شربت را بچشید و میزان ترشی، عطر و غلظت را کنترل کنید. شربت آماده باید کمی غلیظ و شفاف و بسیار خوشرنگ باشد.
شما میتوانید برای تهیه هل، وانیل و آبلیمو به صورت حضوری و اینترنتی از طریق فروشگاههای افق کوروش اقدام کنید.
مرحله هفتم: شربت گیلاس را از صافی رد کنید
پس از پایان پخت و وقتی شربت رنگ زیبا و غلظت مورد نظر شما را پیدا کرد، قابلمه را از روی حرارت بردارید. شربت داغ را آرام آرام از صافی توری ریز یا صافی پارچهای عبور دهید و آن را داخل یک ظرف بزرگ بریزید. با قاشق چوبی، گیلاسهای داخل صافی را به آرامی فشار دهید تا تمام شربت طبیعی از میوهها خارج شود و تفاله یا پوسته آن، جدا بماند.
این کار را با حوصله انجام دهید تا شربتی یکدست و شفاف حاصل شود، بدون تهنشین شدن پوست یا گوشت اضافه گیلاس و مایع شما کیفیت لازم را پیدا کند.
مرحله هشتم: شربت گیلاس را خنک و نگهداری کنید
شربت صاف شده را چند ساعت در دمای محیط قرار دهید تا از حرارت بیفتد و کاملاً خنک شود. بطری یا شیشه تمیز و خشک را آماده کنید و شربت خنک را با کمک قیف در آن بریزید.
بطری را محکم ببندید و حتماً شربت را در یخچال نگهداری کنید تا هم طعم تازگی آن باقی بماند و هم بهدلیل طبیعی بودن مواد، احتمال کپک یا تخمیر در گرما به صفر برسد.
مرحله آخر: شربت گیلاس را سرو کنید
پس از خنک شدن و نگهداری شربت در یخچال، برای سرو کافیست مقداری از شربت گیلاس غلیظ را در لیوان یا پارچ بریزید و با آب سرد یا آب گازدار به میزان دلخواه رقیق کنید. برای طعم و ظاهر بهتر، چند قطعه یخ داخل لیوان اضافه کنید. اگر دوست داشتید، میتوانید چند دانه گیلاس تازه یا کمی برگ نعنا روی شربت قرار دهید تا جلوه و عطر آن بیشتر شود. پس از هم زدن، شربت آماده نوشیدن است.
باقیمانده تفاله گیلاس را هم میتوانید برای درست کردن مربای گیلاس یا در دسرهای دیگر استفاده نمایید.
شما میتوانید برای تهیه انواع شربت آماده از جمله شربت گیلاس به صورت حضوری و اینترنتی از طریق فروشگاههای افق کوروش اقدام کنید.
مواد لازم برای تهیه شربت گیلاس رژیمی
مواد اولیه | مقدار مورد نیاز |
گیلاس تازه و سالم | ۱ کیلوگرم |
شیره (شیره توت یا انگور) | ۲ تا ۵ قاشق غذاخوری (بسته به مقدار شیرینی موردنظر) |
آبلیمو | ۱ تا ۲ قاشق غذاخوری |
هل سبز (خرد شده) یا وانیل | مقدار کم (اختیاری) |
آب | ۱ یا ۲ لیوان فرانسوی دستهدار برای تعدیل غلظت شربت |
مدت زمان آمادهسازی مواد اولیه: حدود ۲۰ دقیقه
مدت زمان لازم برای تهیه و پخت شربت گیلاس بدون شکر: حدود ۶۰ تا ۷۰ دقیقه
مراحل طرز تهیه شربت گیلاس بدون شکر (روش دوم)
برای تهیه شربت گیلاس بدون شکر و رژیمی، میتوانید از شیرینکنندههای طبیعی و کمکالری استفاده کنید تا هم طعم شیرینی مطلوب داشته باشید و هم نگرانی بابت شکر و کالری اضافی نداشته باشید.
مرحله اول: گیلاسها را بشویید و آماده کنید
در اولین مرحله از طرز تهیه شربت گیلاس، گیلاسهای تازه و سالم را در آبکش بریزید و زیر آب سرد، چند بار و با حرکت ملایم دست یا قاشق چوبی بهخوبی شستشو دهید تا هرگونه آلودگی و ناخالصی پاک شود. همه ساقهها را جدا کنید و گیلاسهای خراب یا لهشده را دور بریزید. سپس گیلاسها را یک لایه روی پارچه کاملاً تمیز، خشک و پهن کنید تا رطوبت اضافی گرفته شود و سطح میوهها کاملاً خشک بماند.
مرحله دوم: گیلاسها را هستهگیری کنید
گیلاسهای خشکشده را یک به یک با هستهگیر یا چاقوی نوکتیز هستهگیری کنید؛ دقت داشته باشید که میوه له نشود و ظاهرش حفظ شود. هستهها را جدا بریزید و دوباره میوهها را برای اطمینان بررسی کنید تا هستهای جا نمانده باشد.
مرحله سوم: گیلاسها را بپزید
گیلاسهای هستهگرفته را در قابلمه لعابی یا استیل بریزید. قابلمهای را انتخاب کنید که مواد فضای کافی برای جوشیدن و جابهجایی داشته باشند. حرارت را نسبتاً ملایم قرار دهید و بدون افزودن هیچگونه شیرینکننده یا آب، اجازه دهید گیلاسها به مدت ۱۰ تا ۱۵ دقیقه پخته شوند تا کمی نرم و آب آنها خارج شود. گاهی با قاشق چوبی آرام هم بزنید تا له نشوند و به کف ظرف نچسبند.
مرحله چهارم: شیره و طعمدهندهها را اضافه کنید
در این مرحله، شیره توت (طرز تهیه شیره توت) یا شیره انگور (طرز تهیه شیره انگور) را به گیلاسهای داغ اضافه کنید. مقدار شیره را بر اساس ذائقه و بسته به شیرینی یا ترشی میوهها تنظیم نمایید (معمولاً ۲ تا ۵ قاشق غذاخوری کافی است، اما میتوانید بنا بر طعم امتحان کنید و مقدار آن را بیشتر کنید). اگر تمایل دارید عطر بیشتری داشته باشد، مقداری هل سبز خردشده یا کمی وانیل بیافزایید. سعی کنید شیره را به آرامی و در چند مرحله بریزید و هر بار شربت را بچشید تا میزان شیرینی دلخواهتان مشخص شود.
شما میتوانید برای تهیه هل، شیره توت یا شیره انگور به صورت حضوری و اینترنتی از طریق فروشگاههای افق کوروش اقدام کنید.
مرحله پنجم: آب را اضافه و غلظت را تنظیم کنید
برای رقیقتر شدن و قوام بهتر شربت گیلاس، ۱ تا ۲ لیوان آب به مواد اضافه کنید. تمامی مواد را روی حرارت ملایم قرار دهید و اجازه دهید مخلوط به جوش آید. در مدت ۲۰ تا ۳۰ دقیقه، کف سفید یا صورتیرنگ روی مواد ظاهر میشود؛ با قاشق کفگیر کفها را جمع کنید تا شربت نهایی شفافتر و خوشرنگتر شود. مواد را آرام هم بزنید و مراقب باشید گیلاسها له نشوند.
مرحله ششم: آبلیموی تازه را اضافه و پخت شربت را کامل کنید
پس از اینکه شربت قوام آمد و گیلاسها نرم شدند، در این مرحله از طرز تهیه شربت گیلاس، ۱ تا ۲ قاشق غذاخوری آبلیموی تازه به ترکیب اضافه کنید. این کار هم باعث توازن شیرینی و طعم شربت میشود و هم از شکرکزدگی و تیره شدن شربت جلوگیری میکند. اجازه دهید شربت ۵ تا ۱۰ دقیقه دیگر بجوشد تا طعمها کاملاً ترکیب شود.
مرحله هفتم: شربت گیلاس را صاف کنید و عصاره را بگیرید
حالا شربت را در حالی که هنوز داغ است از صافی توری ریز یا پارچه نخی تمیز عبور دهید، بهطوری که پوست و تفاله گیلاسها جدا شود و فقط عصاره و شیره شفاف باقی بماند. برای گرفتن بیشترین عصاره، تفالهها را با قاشق فشار دهید تا کاملاً خشک شوند.
مرحله هشتم: شربت رژیمی گیلاس را خنک و بستهبندی کنید
شربت صافشده را کنار بگذارید تا به دمای محیط برسد و کاملاً خنک شود. سپس با قیف تمیز آن را در بطری یا شیشههای استریل و خشک بریزید و درب آنها را محکم ببندید. شربت را در یخچال نگهداری کنید تا طعم، رنگ و کیفیت آن حفظ شود.
مرحله آخر: شربت گیلاس را سرو کنید
برای سرو، مقداری از شربت گیلاس غلیظ را در لیوان بریزید و با آب سرد رقیق کنید. چند قطعه یخ و درصورت تمایل گیلاس تازه یا یک برگ نعنا برای تزیین و عطر اضافه کنید و هم بزنید. شربت گیلاس رژیمی شما آماده است؛ با طعمی دلپذیر و بدون قند افزوده!
نکات مهم در تهیه شربت گیلاس خوشمزه و خوشرنگ
- همیشه سعی کنید از گیلاسهای تازه، سفت، بدون لک و سالم برای تهیه شربت استفاده کنید. گیلاسهای بسیار رسیده یا لهشده کیفیت شربت را پایین میآورد.
- بعد از صاف کردن شربت، میتوانید تفاله و گوشت گیلاسهای باقیمانده را با کمی شیره یا حتی مقدار کمی شکر (در نسخه غیررژیمی) بپزید و مربای خانگی عالی درست کنید.
- اضافه کردن هل یا وانیل اختیاری است و فقط برای عطردهی استفاده میشود. اگر ترجیح میدهید طعم طبیعی میوه حفظ شود، میتوانید این مواد را حذف کنید و شربت سادهتری داشته باشید.
- اگر پس از صاف کردن متوجه شدید شربت شما هنوز رقیق است و به قوام دلخواه نرسیده، شربت را دوباره روی حرارت ملایم قرار دهید تا غلیظتر شود. در این حالت مراقب باشید شربت ته نگیرد.
- برای جلوگیری از کپک زدن شربت گیلاس، حتماً بطری یا شیشه نگهداری را کاملاً استریل کنید و شربت را زمانی که هنوز داغ است در ظرف بریزید و بلافاصله درب آن را محکم ببندید. همچنین شربت باید در یخچال نگهداری شود و قاشق آلوده وارد آن نشود.
- در طرز تهیه شربت گیلاس با ماندگاری بالا، علاوه بر استریل کامل ظروف، افزودن کمی آبلیموی تازه کاملاً لازم است تا محیط اسیدی ایجاد شده و از ماندگاری شربت مطمئن شوید.
- شیره را کمکم اضافه کنید و مرتب بچشید تا شیرینی شربت مطابق سلیقه شما باشد، چون غلظت و شیرینی انواع شیره متفاوت است. برخی ترجیح میدهند شربت را کمشیرین یا حتی ترشمزه مصرف کنند.
- اگر از گیلاس سیاه یا نوع لبنانی استفاده میکنید، هم رنگ شربت پررنگتر و هم طعم آن متمایل به ترشی و کمی گستر میشود. در این حالت معمولاً به شیره بیشتری نیاز است تا تعادل شیرینی حفظ شود. طرز تهیه شربت گیلاس سیاه دقیقاً مثل گیلاس معمولی است، فقط مدت پخت اندکی بیشتر خواهد بود.
- در حالت رژیمی شربت گیلاس، از هیچگونه شکر یا اسانس مصنوعی استفاده نمیشود. اگر دنبال طعمی کاملاً طبیعی هستید، حتی شیره را هم میتوانید کمتر بریزید یا فقط از آبلیموی طبیعی و مقدار کمی شیره استفاده کنید.
- شربت را همیشه در ظرف شیشهای تیرهرنگ و در یخچال نگهدارید. ظرف باید خشک، بدون رطوبت و تمیز باشد. هر بار از قاشق تمیز برای برداشتن شربت استفاده کنید تا شربت مدت بیشتری سالم بماند و طعم آن تغییر نکند.
- به جای شیره میتوانید از شیرینکنندههای رژیمی و طبیعی مانند استویا یا اریتریتول استفاده کنید. کافی است شیرینکننده را فقط در دقایق پایانی پخت اضافه کنید، چون بسیاری از شیرینکنندههای رژیمی در حرارت طولانی طعم خود را از دست میدهند.
فوت و فنهای خوشمزه شدن شربت طبیعی گیلاس
چه موقع طعمدهندههایی مثل هل یا وانیل را به شربت گیلاس اضافه کنیم؟
- بهترین زمان برای افزودن هل، وانیل یا دیگر طعمدهندههای معطر، چند دقیقه پایانی پخت شربت است؛ زمانی که گیلاسها کاملاً نرم شدند و شربت به قوام مورد نظر رسیده است.
- اگر هل را به صورت دانه استفاده میکنید، از همان ابتدای پخت به مواد اضافه کنید تا عطرش بهتر آزاد شود. وانیل مایع یا عصارهها را حتماً در آخرین لحظات (بعد از خاموشکردن شعله) اضافه کنید تا عطر آنها از بین نرود.
- در مجموع، اضافهکردن طعمدهنده در مراحل پایانی کمک میکند عطر بیشتری در شربت حفظ شود.
طرز تهیه شربت گیلاس و آلبالو به روش سنتی چگونه است و چه تفاوتهایی دارند؟
در روش سنتی برای تهیه شربت گیلاس، معمولاً گیلاس یا آلبالو را پس از شستشو و هستهگیری با شکر به نسبت مساوی یا بیشتر لایهلایه داخل ظرف میریزند و چند ساعت یا یک شب در یخچال میگذارند تا آب بیندازد.
سپس این ترکیب را روی حرارت ملایم میپزند تا میوهها نرم شده و شربت تمیز و خوشرنگ به دست بیاید. در ادامه معمولاً کمی آبلیمو یا وانیل برای عطر افزوده میشود و شربت صاف میگردد.
فرق اصلی شربت آلبالو و گیلاس در میزان ترشی و رنگ آنهاست؛ آلبالو شربت ترشتر و پررنگتر حاصل میکند، درحالیکه شربت گیلاس طعم شیرینتر و رنگ ملایمتر دارد.
برای بهدست آوردن غلظت مناسب شربت گیلاس چه کار کنیم؟
غلظت مناسب شربت گیلاس زمانی به دست میآید که شربت در قاشق کمی غلیظ شده و قطره قطره میچکد. اگر شربت رقیق است، آن را دوباره بجوشانید تا آب اضافی آن تبخیر شود. مراقب باشید شربت بیش از حد غلیظ نشود، چون بعد از سردشدن سفت و کدر میشود.
اگر سفت شد، کمی آب جوشیده به مقدار لازم اضافه و مخلوط کنید. به یاد داشته باشید که شربت داغ همیشه رقیقتر به نظر میرسد و پس از سرد شدن غلیظتر میشود.
چگونه شربت گیلاس را مدت طولانی و بدون کپک زدن نگهداری کنیم؟
- برای افزایش ماندگاری شربت گیلاس، باید ظرف یا بطری نگهداری را کاملاً استریل و خشک کنید.
- شربت را هنگام داغ بودن به ظرف تمیز منتقل کنید و بلافاصله درب آن را محکم ببندید.
- افزودن کمی آبلیمو به عنوان نگهدارنده طبیعی هم طعم شربت را متعادل میکند و هم از رشد کپک جلوگیری میکند.
- شربت را حتماً در یخچال نگه دارید و برای هر بار مصرف، از قاشق تمیز و خشک استفاده کنید.