یادگیری نحوه برخورد با کودکان لجباز یا بچه با اراده یکی از مواردی است که والدین را با چالش های زیادی رو به رو می کند. در این میان درخواست های ساده یا توبیخ های ملایم می تواند منجر به درگیری های قدرت شود. در این مواقع گاهی اوقات، والدین ممکن است سردرگم شوند که چگونه با فرزندانشان برخورد کنند. در این مطلب از مجله کوروش، درباره نحوه برخورد و رفتار با کودکان لجباز و چگونگی تربیت صحیح آن ها خواهیم گفت.
برخورد با کودکان لجباز نوپا
نوزادان و کودکان نوپا را درک کنید. سه سال اول زندگی به عنوان «دوره حساس» رشد کودک شناخته می شود. از آنجا که مغز کودک به طور مداوم در حال رشد و یادگیری است، اطلاعاتی را ذخیره می کند که تا آخر عمر استفاده خواهد کرد. رفتارهای کودکانه که ممکن است لجبازی یا حتی شیطنت به نظر برسند، در واقع روند طبیعی آنها در یادگیری علت و معلول است.
مثلا اگر عادت دارید هر بار که کودک شما رفتاری برخلاف میلتان، انجام می دهد، فقط «نه» بگویید. یا اخم کنید، ممکن است کودک به سادگی رفتار را تکرار کند تا ببیند آیا واکنش شما ثابت می ماند یا خیر. با تغییر دادن پاسخ شما به رفتار، کودکتان می بیند که همیشه نمی تواند پاسخی که می خواهد بگیرد. پس رفتارهای مختلفی را امتحان می کند.
بیشتر بخوانید » ویژگی های والدین کنترل گر «
محیط کودک را تغییر دهید
اگر کودک شما هر روز سرسختانه همان ظرف شکستنی را لمس می کند یا مدام با داخل کابینت آشپزخانه سرک می کشد، به جای تنبیه، خانه را از نو مرتب کنید تا برای او امن باشد. از این گذشته، فراموش نکنید که آن جا خانه او نیز هست و وقتی می تواند در آنجا گشت و گذار کند، بهتر یاد می گیرد.
نوزادان با کاوش یاد می گیرند. مکان قرار دادن شکستنی های خود را تغییر دهید. یعنی خانه خود را «ضد کودک» کنید. با رشد کودک، مناطق جدیدی را پیدا می کنید که برای او امن هستند. این همه بخشی از ساختار محیط زندگی او است تا بیشترین پتانسیل را برای یادگیری و بازی بدون خطر داشته باشد. شما باید معمولا در حدود ۹ یا ۱۰ ماهگی محافظت از نوزاد را شروع کنید.
به کودک «بله» بگویید
بیشتر نوزادان و کودکان نوپا روزهای خود را با شنیدن «نه» پس از «نه» سپری می کنند. پس به ندرت رفتارهایی را که انتخاب می کنند، انجام می دهند. بعد از این که محیط خانه خود را برای ایجاد امنیت در آن تغییر دادید، گفتن «بله» را به همان دفعاتی که امن و امکان پذیر است، انجام دهید.
گفتن «بله» به کودکتان این امکان را می دهد که تجربیات یادگیری خود را به عهده بگیرد. همچنین مواردی را که برای او جالب است، کشف کند. اجازه دهید کودک شما تا جایی که ممکن است، وقت خود را در خارج از خانه، در حال یادگیری هنر، صنایع دستی یا پاشیدن آب در وان حمام بگذراند.
فعالیت های خلاقانه و جسمی به شما کمک می کند تا مقداری از انرژی کودک نوپا را با بازی کردن تخلیه کنید. این کار به او کمک می کند تا خواب بهتری هم داشته باشد. در نتیجه کودک سازگارتر و سرسخت تر خواهد بود.
بیشتر بخوانید » ۹ روش آموزش نه گفتن به کودکان «
توجه کودک را به چیزهای دیگر جلب کنید
اگر کودکتان به دنبال انجام رفتاری خارج از حد تعیین شده است، نام او را صدا بزنید. سپس توجهش را به سمت اسباب بازی یا وسایل مورد علاقه اش جلب کنید. مثلا در هنگام ترک خانه، تخته کوچک، میان وعده یا اسباب بازی مورد علاقه او را در کیفتان بگذارید. این وسایل را تا وقتی به کیف خود نیاز ندارید، پنهان کنید.
اگر با فرزندتان در خانه یکی از آشناهایتان هستید و کودکتان به سمت سیم برق می رود، اسمش را صدا بزنید. بعد از او بپرسید که آیا توپش را می خواهد یا نه. حواس پرتی احتمالا توجه او را به خود جلب و از کارش منصرف می کند.
تکنیک «دستان لطیف» را بیاموزید
یکی از رایج ترین رفتارهای بد کودکان، تکرار کردن، گاز گرفتن و لگد زدن است. آنها این کار را می کنند تا ببینند چه نوع واکنشی نشان می دهید، نه اینکه قصد آزار رساندن داشته باشند. مهم است که به کودکتان یاد دهید چگونه با دیگران به روشی ایمن تعامل کند.
وقتی کودک به شما چنین برخوردی کرد، دست او را بگیرید، به چشمانش نگاه کنید و بگویید: «ما ضربه نمی زنیم. ما از دست های آرام استفاده می کنیم.» بعد با همان دستی که گرفته اید، به آرامی بازو یا صورتتان را لمس کنید (هر کجا که شما را بزند). سپس بگویید: «دست های آرام، ببین. دست های آرام».
همچنین می توانید با استفاده از دست او را به آرامی لمس کنید تا تفاوت بین ضربه و لمس نرم را به او نشان دهید. از همین روش برای آموزش تعامل بی خطر با حیوانات خانگی و نوزادان کوچک تر به کودک خود استفاده کنید.
نظم و انضباط را به عنوان آموزش و تربیت کودکان لجباز در نظر بگیرید
نظم و انضباط به جای ایجاد عواقب منفی برای رفتاری که کودک کرده (مجازات ها)، راهی برای تبدیل رفتارهای نادرست به آموزش دادن است. وقتی کودک شما از همکاری خودداری یا همان رفتار بد را تکرار می کند، هدف نهایی شما باید این باشد که به کودک آموزش دهید تا رفتار بد را تکرار نکند.
عواقب ناشی از رفتار بد نباید خودسرانه یا به شکل مجازات باشد. پیامدها باید مرتبط با رفتار باشد. به همین دلیل آموزش در وقت استراحت در مورد بچه های لجباز اغلب بی تأثیر است.
اگر از این راه نتیجه نگرفتید، می توانید یک امتیاز را از او بگیرید. مثلا اگر کودکتان بیش از آنچه تصور می کنید، بازی های ویدئویی انجام می دهد، نتیجه این می تواند این باشد که او عصر همان شب امتیاز بازی با دوستان خود را از دست بدهد. این کار منطقی است چون او وقت بازی با دوستانش را نخواهد داشت.
بیشتر بخوانید » فواید و ضررهای گوشی های هوشمند برای کودکان «
الگوی تربیتی خود را در برخورد با کودک لجباز تغییر دهید
اولین قدم در تربیت بچه های سرسخت و لجباز این است که الگوی تربیتی سابق را تغییر دهید. تعیین حد و حدود و نظم و انضباط روشی است که می تواند بچه ها را ترغیب به گوش دادن و اطاعت کند. از این طریق والدین می توانند ارزش های اصلی خود را به فرزندانشان منتقل کنند. فراموش نکنید که وقتی صحبت از تربیت کودکان لجباز می شود، تعیین مجازات هدف اصلی نیست.
در برخورد با کودکان لجباز اقتدار داشته باشید
باید کودک را مطمئن کنید که شما از اقتدار خود دست نمی کشید. مثل این که شما روی ماسه یک خط می کشید و صرف نظر از احساسات، به کودکتان اخطار می دهید که نمی تواند از آن عبور کند.
یکی از بهترین تکنیکهای تربیت کودکان لجباز و بد رفتار این است که هنگامی که کودکتان عصبانی می شود یا سر شما فریاد می کشد یا پرخاشگرانه رفتار می کند، به او نشان دهید که خط قرمز کجاست. کاملا مانند یک بزرگسال عمل کنید و کنترل اوضاع را در شرایط به دست بگیرید.
قوانین جدید و واضح را به کودک گوشزد کنید
قدم بعدی در ایجاد صلح با کودکی که سخت تنبیه می شود، وضع قوانین مشخص است. شارون سیلور نویسنده کتاب «واکنش نشان دادن را متوقف کنید»، می گوید: «به عنوان یک خانواده، شما باید در یک زمان عادی – نه در هنگام درگیری یا پس از آن – قوانین چتر را وضع کنید.»
این قوانین چتر شامل سه قانون ساده است که مرزهای رفتاری را تعیین و تنظیم می کند. قوانین مربوط به دوستی، رفتار در مدرسه، در خانه و رفتارهای متداول عمومی. این سه قانون برای ایجاد ایمنی، مهربانی و احترام است. برای کودک خود روشن کنید که اگر رفتارش ایمن، مهربان و قابل احترام نیست، چه تبعاتی را به همراه دارد.
با کودک لجباز و بد رفتار وارد جنگ قدرت نشوید
برای اینکه این قوانین ابزار یادگیری موثری برای فرزند شما باشند، باید شما هم تمرین کنید. از یاد نبرید که ما با دیگران همان گونه رفتار می کنیم که با ما رفتار می کنند. رفتاری که شما می خواهید با شما ادامه یابد، نباید به گونه ای باشد که باعث تداوم بی احترامی و درگیری شود.
سیلور در این باره توضیح می دهد: «من ایده تمرکز بر این موضوع را دوست دارم. بر اساس ایمن ایده باید فکر کنید همه چیز در اطرافتان ایمن، مهربان و محترمانه است.»
در این صورت وقتی کودک فریاد می زند و می گوید: «من گوش نمی دهم »، یا «از تو متنفرم» اگر در این زمان مداخله کنید، بلافاصله در یک جنگ قدرت قرار می گیرید. در این مواقع شما نباید سر کودک فریاد بزنید. هرگز نسبت به رفتار پرخاشگرانه آنها، پرخاشگرانه رفتار نکنید.
نحوه تربیت صحیح و برخورد با کودکان لجباز
در لحظاتی که خشم کودک شعله ور شده است، باید با کودک خود به عنوان یک فرد بالغ رفتار کنید. شخصیت کودکان در حال رشد است. شما نیز دائما بر آن ها تأثیر می گذارید، اما در نهایت، نمی توانید بر آن ها تسلط داشته باشید.
به یاد داشته باشید که شغل شما در اینجا چیست. خشم و لجبازی شما آنها را مجبور نمی کند که غذای خود را بخورند یا اسباب بازی هایشان را به اشتراک بگذارند یا حتی تکالیف خود را انجام دهند. باید در این مواقع به آرامی و باحوصله به کودکتان درباره عواقب منفی کارهایش تذکر دهید.
بیشتر بخوانید « ۵ راهکار برای کنترل و کاهش اضطراب جدایی «
