برای خرید تخم مرغ تازه و باکیفیت، به جز تاریخ تولید و انقضا به چه موارد دیگری باید توجه کنیم؟ تخم مرغ یکی از پایه‌ای‌ترین مواد غذایی در آشپزخانه‌های ایرانی‌ست؛ خوراکی‌ای ساده اما سرشار از ارزش تغذیه‌ای که نقش کلیدی در صنعت آشپزی داره و برای درست کردن انواع غذا با تخم مرغ ماده اصلی است. با این حال، انتخاب تخم مرغ مناسب همیشه به سادگی ظاهرش نیست. تفاوت در نوع پرورش مرغ، تازگی، شرایط نگهداری و حتی ظاهر پوسته می‌تونه کیفیت نهایی تخم مرغ رو تحت تأثیر قرار بده. پس راهنمای خرید تخم مرغ نه تنها برای آشپزهای حرفه‌ای، بلکه برای هر خانواده‌ای ضروریه. در این مقاله از سرویس سبک زندگی در مجله کوروش، ما نکات خرید تخم مرغ، ویژگی‌های تخم مرغ سالم و هر آنچه برای تشخیص تخم مرغ باکیفیت و نگهداری از تخم مرغ باید بدونین، بهتون خواهیم گفت.
بررسی انواع تخم مرغ در بازار ایران
در بازار ایران، تخم مرغ‌ها به انواع مختلفی تقسیم می‌شن که هر کدوم ویژگی‌ها و کاربردهای خاص خودشون رو دارن. انتخاب نوع تخم مرغ باید بر اساس نیاز تغذیه‌ای، نوع مصرف و سطح اطمینان از منبع تولید انجام بشه تا هم سلامت فرد حفظ بشه، هم کیفیت غذا تضمین بشه و هم خواص تخم مرغ. انواع تخم مرغ در بازار ایران، شامل موارد زیر میشه:
۱- تخم مرغ صنعتی
رایج‌ترین نوع تخم مرغ در فروشگاه‌ها، «تخم مرغ‌های صنعتی» هستن که معمولا پوسته‌ای سفید دارن و از مرغ‌هایی در واحدهای پرورش انبوه به‌دست میان. این مرغ‌ها در محیط‌های کنترل شده نگهداری می‌شن و تغذیه‌شون با خوراک استاندارد انجام میشه، به همین دلیل تخم مرغ‌های تولیدی از نظر بهداشتی قابل اعتمادن.
این نوع تخم مرغ‌ها به‌صورت بسته‌بندی شده با تاریخ تولید و انقضا عرضه می‌شن و برای مصرف روزانه، پخت‌وپز معمولی و غذاهایی که طعم تخم مرغ در اون‌ها غالب نیست (مثل کوکو، کتلت یا نیمرو) کاملا مناسبن. از نظر قیمت هم نسبت به سایر انواع تخم مرغ، اقتصادی‌تر هستن و در فروشگاه‌های زنجیره‌ای به راحتی در دسترس قرار دارن.
۲- تخم مرغ محلی یا قهوه‌ای
«تخم مرغ‌های محلی» که اغلب پوسته‌ای قهوه‌ای دارن، از مرغ‌هایی تولید می‌شن که در شرایط آزادتر و با تغذیه طبیعی مثل دانه، سبزیجات و گاهی باقی مونده‌های غذایی رشد کردن. این نوع مرغ‌ها معمولا در روستاها یا واحدهای کوچک پرورش داده می‌شن و تخم مرغ‌شون، طعمی غنی‌تر و زرده‌ای پررنگ‌تر داره. این ویژگی‌ها باعث می‌شن تخم مرغ محلی برای غذاهای سنتی مثل خاگینه، نیمرو با زرده روان، یا شیرینی‌هایی که طعم تخم مرغ در اون‌ها مهمه، انتخاب بهتری باشه.
با این حال، چون فرآیند تولیدشون صنعتی نیست، احتمال آلودگی سطحی یا وجود باکتری‌هایی مثل «سالمونلا» بیشتره. بنابراین توصیه میشه این تخم مرغ‌ها رو قبل از مصرف کامل بپزین و از منابع مطمئن تهیه کنین. همچنین، برای شیرینی‌پزی حرفه‌ای که نیاز به تخم مرغ با زرده غلیظ دارین، نوع محلی می‌تونه عملکرد بهتری داشته باشه.
۳- تخم مرغ ارگانیک
«تخم مرغ‌های ارگانیک» از مرغ‌هایی به دست میان که بدون مصرف آنتی بیوتیک، هورمون یا خوراک صنعتی پرورش پیدا کردن. این مرغ‌ها معمولا در محیط‌های باز و با تغذیه طبیعی زندگی می‌کنن و استانداردهای سخت‌گیرانه‌ای برای تولید تخم مرغ ارگانیک رعایت میشه. تخم مرغ ارگانیک از نظر تغذیه‌ای سالم‌تره و برای افرادی که رژیم غذایی خاص دارن یا به سلامت خانواده اهمیت ویژه می‌دن، انتخاب مناسبیه. البته قیمت این نوع تخم مرغ بالاتره و باید از برندهای معتبر یا فروشگاه‌های تخصصی تهیه بشه تا از صحت ادعاهای ارگانیک بودن مطمئن باشین. در آشپزی سالم، رژیم‌های کم‌چرب یا غذاهای کودک، تخم مرغ ارگانیک گزینه‌ای مطمئن و مغذیه.
۴- تخم مرغ غنی شده
در سال‌های اخیر، «تخم مرغ‌های غنی شده» هم وارد بازار شدن. این تخم مرغ‌ها با افزودن مواد مغذی مثل امگا ۳، ویتامین D یا سلنیوم به خوراک مرغ تولید می‌شن. نتیجه، تخم مرغ‌هایی‌ست که ارزش تغذیه‌ای بالاتری دارن و برای افرادی با نیازهای خاص مثل سالمندان، ورزشکاران یا کسانی که دچار کمبود ویتامین هستن توصیه می‌شن. این تخم مرغ‌ها معمولا با برچسب مشخصی عرضه می‌شن و باید به ترکیبات درج‌شده روی بسته‌بندی توجه کنین. در رژیم‌های غذایی کنترل‌شده یا برنامه‌های تغذیه درمانی، استفاده از تخم مرغ غنی‌شده می‌تونه نقش مؤثری در تأمین نیازهای بدن داشته باشه.
در صورت تمایل انواع تخم مرغ رو به صورت خرید حضوری و اینترنتی از فروشگاه‌های افق کوروش می‌تونین تهیه کنین.
ویژگی های تخم مرغ تازه و باکیفیت
تخم مرغ تازه و باکیفیت نقش مهمی در سلامت تغذیه و طعم غذاها داره. شناخت ویژگی‌های تخم مرغ مرغوب کمک می‌کنه انتخابی مطمئن‌تر و بهداشتی‌تر داشته باشیم. بارزترین ویژگی‌های تخم مرغ سالم، شامل موارد زیر میشه:
۱- پوسته تمیز و بدون ترک تخم مرغ
«پوسته تخم مرغ» اولین چیزیه که باید بهش دقت کنین. تخم مرغ سالم باید پوسته‌ای تمیز، خشک، بدون ترک، لکه یا زبری داشته باشه. ترک خوردگی حتی خیلی ریز هم می‌تونه باعث ورود باکتری بشه و تخم مرغ رو آلوده کنه. اگه دیدین پوسته ترک داره یا حالت چسبناک و مرطوب پیدا کرده، بهتره ازش استفاده نکنین چون احتمال فسادش بالاست.
۲- وزن مناسب و حس سنگینی تخم مرغ
وقتی تخم مرغ رو تو دست‌تون می‌گیرین، باید یه حس سنگینی و تراکم داشته باشه. تخم مرغ‌های تازه معمولا سنگین‌ترن چون هنوز رطوبت داخلشون حفظ شده. اگه تخم مرغ خیلی سبک باشه، ممکنه کهنه باشه یا بخشی از رطوبتش رو از دست داده باشه. این سبک بودن می‌تونه نشونه خشک‌شدگی یا حتی فساد باشه.
۳- زرده و سفیده سفت و جدا
وقتی تخم مرغ رو می‌شکنین، زرده باید گرد، برجسته و سالم باشه. سفیده هم باید حالت ژله‌ای، شفاف و منسجم داشته باشه. اگه زرده پخش شد یا سفیده خیلی آبکی و رقیق بود، نشونه کهنگیه. تخم مرغ تازه ساختار داخلی محکمی داره و اجزاش از هم جدا و مشخصن. این ویژگی مخصوصا برای پخت غذاهایی مثل نیمرو یا توی شیرینی‌پزی خیلی مهمه.
۴- بوی طبیعی و بدون آلودگی تخم مرغ
تخم مرغ سالم هیچ بوی خاصی نداره. اگه بعد از شکستن، بوی بد، ترش، تند یا شبیه گوگرد حس کردین، حتما فاسده و نباید مصرف بشه. حتی اگه ظاهرش خوب باشه ولی بوش غیرعادی باشه، ریسک نکنین. بوی نامطبوع نشونه رشد باکتری یا فساد داخلیه که ممکنه باعث مسمومیت بشه.
۵- نبود بوی خارجی روی پوسته تخم مرغ
اگه پوسته تخم مرغ بوی مواد غذایی، شوینده یا هر چیز دیگه‌ای بده، ممکنه در محیط آلوده نگهداری شده باشه. چون پوسته متخلخله، بوها رو جذب می‌کنه و این موضوع می‌تونه روی طعم و کیفیت داخلش تأثیر بذاره.
۶- بسته‌بندی سالم و بدون آسیب تخم مرغ
اگه تخم مرغ رو از فروشگاه می‌خرین، حتما بسته‌بندی رو چک کنین. نباید پوسته‌ها ترک‌خورده باشن یا داخل بسته رطوبت یا لکه دیده بشه. بسته‌بندی باید تمیز، خشک و بدون بو باشه.
نحوه تشخیص تخم مرغ تازه از کهنه یا فاسد
تخم مرغ تازه، نه‌تنها طعم بهتری داره، بلکه در پخت‌وپز عملکرد دقیق‌تری نشون می‌ده؛ مخصوصا در دستورهایی که بافت، حجم‌دهی یا رنگ زرده اهمیت داره، مثل کیک اسفنجی، سس مایونز یا نیمرو با زرده روان. برای اینکه مطمئن باشین تخم مرغی که می‌خرین یا استفاده می‌کنین واقعا تازه‌ست، چند روش علمی و تجربی وجود داره که در ادامه به‌صورت کامل توضیح می‌دیم:
۱- بررسی تاریخ تولید و انقضا تخم مرغ
در تخم مرغ‌های بسته‌بندی‌شده، اولین قدم بررسی تاریخ درج‌شده روی لیبل محصوله. معمولا تخم مرغ تا ۲۱ روز بعد از تولید در دمای یخچال قابل مصرفه، اما هرچه فاصله تولید تا مصرف کمتر باشه، کیفیت زرده و سفیده بهتر باقی می‌مونه. تخم مرغ تازه زرده‌ای برجسته‌تر، سفیده‌ای چسبنده‌تر و بوی خنثی‌تری داره. اگر تاریخ تولید درج نشده بود (مثل تخم مرغ‌های محلی)، باید از روش‌های تجربی استفاده کنین.
۲- بررسی ظاهر پوسته تخم مرغ
پوسته تخم مرغ باید کاملا سالم، بدون ترک، بدون لکه‌های مشکوک (مثل کپک یا خون‌مردگی) و بدون بوی غیرعادی باشه. تخم مرغ‌هایی که پوسته‌شون ترک‌خورده یا چسبناک هستن، ممکنه دچار آلودگی شده باشن. همچنین، تخم مرغ‌های خیلی براق یا خیلی مات می‌تونن نشونه شست‌وشوی غیرمجاز یا کهنگی باشن.
۳- تست صدای داخلی تخم مرغ
اگه تخم مرغ رو به‌آرامی کنار گوش‌تون تکون بدین و صدای حرکت مایع داخلش رو بشنوین، احتمالا کهنه‌ست. در تخم مرغ تازه، سفیده و زرده ساختار منسجمی دارن و فضای خالی داخل پوسته بسیار کمه، بنابراین صدایی شنیده نمی‌شه. این روش بیشتر برای تخم مرغ‌های محلی یا فاقد تاریخ مصرف کاربرد داره.
۴- بررسی عملکرد تخم مرغ در پخت
اگه تخم مرغ رو شکوندین، می‌تونین با نگاه به ظاهر داخلی تازگی‌ش رو بسنجین:
- زرده تازه: گرد، برجسته و با رنگ زرد یا نارنجی طبیعی؛
- سفیده تازه: دو بخش داره، یکی غلیظ و چسبنده، یکی رقیق‌تر که اطراف زرده پخش میشه؛
- تخم مرغ کهنه: زرده پهن و تخت میشه، سفیده کاملا رقیق و آبکیه و گاهی بوی ناخوشایند داره.
۵- تست شناوری تخم مرغ در آب
یکی از ساده‌ترین و قابل اعتمادترین روش‌ها برای تشخیص تازگی تخم مرغ، «تست شناوریه». کافی‌ست یک لیوان یا کاسه آب سرد آماده کنین و تخم مرغ رو به آرومی داخلش بندازین:
- تخم مرغ تازه: ته ظرف می‌مونه و به‌صورت افقی قرار می‌گیره.
- تخم مرغ نیمه‌کهنه: کمی شناور میشه و زاویه‌دار می‌ایسته.
- تخم مرغ کهنه یا فاسد: کاملا روی سطح آب می‌ایسته و گاهی حتی به‌صورت عمودی شناور می‌مونه.
این پدیده به‌دلیل افزایش حجم هوای داخل تخم مرغه که با گذشت زمان از طریق منافذ پوسته وارد میشه. هرچه هوای داخل بیشتر باشه، شناوری بیشتره.
۶- تست کندلینگ (بررسی با نور)
این روش در صنعت مرغداری و بسته‌بندی تخم مرغ استفاده میشه، اما در خانه هم قابل اجرا هست. در کندلینگ، تخم مرغ رو مقابل نور قوی (مثل چراغ قوه یا نور موبایل) قرار می‌دین تا داخلش دیده بشه.
- تخم مرغ تازه: فضای هوایی در انتهای تخم مرغ بسیار کوچیکه (کمتر از ۴ میلی‌متر)، زرده در مرکز قرار داره و حرکت نمی‌کنه.
- تخم مرغ کهنه: فضای هوایی بزرگ‌تره، زرده به دیواره نزدیک شده و با حرکت تخم مرغ تکون می‌خوره.
- تخم مرغ فاسد: ممکنه لکه‌های تیره، رگه‌های خونی یا کدری دیده بشه که نشونه فساد یا آلودگیه.
این روش برای بررسی تخم مرغ‌های محلی یا بدون تاریخ بسیار مفیده، مخصوصا قبل از استفاده در غذاهای خام یا نیم‌پز.
۷- تست چرخش تخم مرغ روی سطح صاف
تخم مرغ رو روی سطح صاف بچرخونین و با انگشت متوقفش کنین:
- تخم مرغ تازه: به‌محض لمس، سریع متوقف میشه چون محتویات داخلی منسجم‌ان.
- تخم مرغ کهنه: بعد از لمس، کمی به چرخش ادامه می‌ده چون مایع داخلش آزادانه حرکت می‌کنه.
این روش ساده‌ست اما برای تشخیص تخم مرغ‌های خیلی کهنه یا تازه کاملا قابل استفاده‌ست.
۸- بررسی چسبندگی سفیده تخم مرغ
اگه تخم مرغ رو شکستین، می‌تونین با لمس سفیده (با دست تمیز یا قاشق) میزان چسبندگی‌ش رو بسنجین:
- سفیده تازه: غلیظ، چسبنده و حالت ژله‌ای داره و به‌راحتی از زرده جدا نمی‌شه.
- سفیده کهنه: رقیق، آبکی و بدون چسبندگیه و به‌راحتی پخش میشه و زرده رو احاطه نمی‌کنه.
این ویژگی در شیرینی‌پزی اهمیت زیادی داره، چون سفیده تازه، بهتر فرم می‌گیره و حجم‌دهی بهتری داره.
بیشتر بخوانید: روش های آسان تشخیص تخم مرغ سالم از فاسد
راهنمای خرید تخم مرغ
خیلی وقت‌ها، یک تخم مرغ کهنه یا ناسالم باعث خراب شدن بافت کیک یا طعم ناخوشایند در غذا میشه. با اطلاع از نکات مهم خرید تخم مرغ، یاد می‌گیرین که چطور تخم مرغ تازه، سالم و مناسب رو انتخاب کنین تا خیالتون از بابت کیفیت غذا راحت باشه.
۱- به پوسته تخم مرغ دقت کنین
بر اساس راهنمای خرید تخم مرغ، پوسته باید تمیز، خشک و بدون ترک یا لکه باشه. اگه ترک‌خورده باشه یا حالت چسبناک داشته باشه، احتمال آلودگی بالاست. تخم مرغ‌هایی که پوسته‌شون زبر یا کثیفه رو کنار بذارین.
۲- تاریخ تولید و انقضا تخم مرغ رو بررسی کنین
روی بسته‌بندی یا پوسته معمولا تاریخ تولید و انقضا درج شده. تخم مرغ تازه‌تر رو انتخاب کنین و حواستون باشه که تاریخ انقضا نگذشته باشه. اگه تاریخ مشخص نیست، بهتره از خریدش صرف‌نظر کنین.
۳- بررسی شرایط تخم مرغ‌های محلی بدون بسته‌بندی
بنا بر راهنمای خرید تخم مرغ، اگه از بازار محلی یا مرغداری خرید می‌کنین، حتما از فروشنده درباره زمان تولید، شرایط نگهداری و تغذیه مرغ‌ها سؤال بپرسین. نبود بسته‌بندی رسمی به معنی بی‌کیفیت بودن نیست، ولی نیاز به دقت بیشتر داره.
۴- کد درج‌شده روی تخم مرغ رو بخونین
در کشورهایی مثل آلمان، عدد اول کد روی تخم مرغ نوع پرورش مرغ رو نشون می‌ده:
- ۰ = ارگانیک
- ۱ = مرغ آزاد
- ۲ = مرغ سالن‌دار
- ۳ = مرغ قفس‌دار
اگه کیفیت براتون مهمه، تخم مرغ‌هایی با کد ۰ یا ۱ انتخاب بهتری هستن.
۵- به نحوه نگهداری تخم مرغ در فروشگاه توجه کنین
اگه تخم مرغ‌ها تو یخچال نگهداری می‌شن، نشونه خوبیه. ولی اگه بیرون از یخچال باشن، بهتره بپرسین که قبل از فروش شسته شدن یا نه. تخم مرغ شسته‌شده باید حتما توی محیط سرد مثل یخچال نگهداری بشه.
۶- بسته‌بندی تخم مرغ سالم باشه
بر اساس راهنمای خرید تخم مرغ، بسته‌بندی تخم مرغ باید تمیز، خشک و بدون بو باشه. اگه داخل بسته لکه، رطوبت یا تخم مرغ ترک خورده دیدین، اون بسته رو برندارین. ترجیحا بسته‌هایی رو انتخاب کنین که تخم مرغ‌ها توش تکون نمی‌خورن و خوب جا گرفتن.
۷- برند یا منبع قابل اعتماد انتخاب کنین
اگه از فروشگاه یا برند خاصی همیشه تخم مرغ می‌خرین و راضی بودین، همون رو ادامه بدین. اگه از بازار محلی خرید می‌کنین، از فروشنده درباره شرایط نگهداری مرغ‌ها و تغذیه‌شون سؤال بپرسین.
۸- اندازه تخم مرغ متناسب با نیازتون باشه
تخم مرغ‌ها معمولا با اندازه‌های مختلف عرضه می‌شن:
- S (کوچک)
- M (متوسط)
- L (بزرگ)
- XL (خیلی بزرگ)
اگه برای پخت کیک یا شیرینی می‌خرین، اندازه تخم مرغ مهمه چون روی نتیجه نهایی تأثیر می‌ذاره.
۹- تخم مرغ سرد باشه (اگه قبلا شسته شده)
بنا بر راهنمای خرید تخم مرغ اگه تخم مرغ‌ها قبل از بسته‌بندی شسته شدن، باید حتما تو یخچال نگهداری بشن. شستن پوسته باعث میشه لایه محافظ طبیعی از بین بره و تخم مرغ حساس‌تر بشه. پس اگه تخم مرغ سرد نیست و شسته شده، بهتره نخرید.
۱۰- تخم مرغ‌های خیلی براق یا خیلی مات نخرین
پوسته تخم مرغ باید ظاهر طبیعی داشته باشه. تخم مرغ‌های خیلی براق ممکنه پوشش مصنوعی داشته باشن و تخم مرغ‌های خیلی مات یا خاکی ممکنه به‌درستی تمیز نشده باشن یا کهنه باشن.
۱۱- به برچسب‌های تغذیه‌ای تخم مرغ توجه کنین
بعضی بسته‌ها اطلاعاتی درباره تغذیه مرغ‌ها دارن، مثل «غذای گیاهی»، «بدون آنتی‌بیوتیک»، یا «غنی‌شده با امگا ۳». این موارد می‌تونن روی کیفیت تغذیه‌ای تخم مرغ تأثیر بذارن، مخصوصا اگه رژیم خاصی دارین. اگه بسته‌بندی تخم مرغ اطلاعات کافی نداره (مثل تاریخ تولید، نوع پرورش مرغ، یا محل تولید) بهتره با احتیاط خرید کنین. نبود اطلاعات شفاف می‌تونه نشونه تولید غیرمجاز یا کیفیت پایین باشه.
۱۲- تخم مرغ‌هایی با پوسته مرطوب یا چسبناک نخرین
بر اساس راهنمای خرید تخم مرغ، اگه پوسته تخم مرغ مرطوب، چسبناک یا لزج باشه، احتمال فساد یا آلودگی وجود داره. این حالت ممکنه به‌خاطر ترک‌خوردگی یا نگهداری نامناسب باشه.
۱۳- تخم مرغ یخ زده نخرید
اگه تخم مرغ در اثر نگهداری اشتباه یخ زده باشه، ممکنه پوسته‌اش ترک بخوره یا ساختار داخلیش آسیب ببینه. موقع خرید، اگه حس کردین تخم مرغ خیلی سرده یا یخ‌زده، بهتره از خریدش صرف‌نظر کنین.
۱۴- توجه به شرایط فروشگاه
اگه فروشگاه سرد و تمیز باشه و تخم مرغ‌ها رو درست نگهداری کنه، احتمال اینکه محصول باکیفیت‌تری بخرین بیشتره. فروشگاه‌هایی که تخم مرغ‌ها رو کنار مواد بوی‌دار یا در معرض نور مستقیم می‌ذارن، ممکنه باعث کاهش کیفیت بشن.
راهنمای بهداشتی نگهداری از تخم مرغ
نگهداری درست تخم مرغ نه تنها باعث حفظ تازگی و طعمش میشه، بلکه از خطر آلودگی‌های باکتریایی مثل سالمونلا هم جلوگیری می‌کنه. نگهداری نامناسب قبل از خرید می‌تونه کیفیت تخم مرغ رو پایین بیاره. اینم نکات مهم بهداشتی برای نگهداری تخم مرغ که باید بهشون دقت کنین:
۱- تخم مرغ رو تو یخچال نگه دارین
برای اینکه تخم مرغ تازه بمونه و خراب نشه، باید بذارینش تو یخچال؛ اونم با دمای حدود ۴ تا ۷ درجه. بهتره تخم مرغ رو توی قسمت اصلی یخچال قرارش بدین، نه تو درِ یخچال، چون اونجا دماش نوسان داره و ممکنه به تخم مرغ آسیب بزنه.
۲- قبل از نگهداری، تخم مرغ رو نشورین
پوسته تخم مرغ یه لایه محافظ داره که جلوی ورود میکروب رو می‌گیره. اگه قبل از گذاشتن تو یخچال بشورینش، اون لایه از بین می‌ره و احتمال آلودگی بالا می‌ره. پس فقط وقتی می‌خواین مصرفش کنین، بشورینش.
۳- تخم مرغ ترک‌خورده رو استفاده نکنین
اگه پوسته تخم مرغ ترک خورده باشه، نباید ازش استفاده کنین، چون ممکنه میکروب واردش بشه. اگه مجبور باشین، فقط وقتی کامل بپزینش، می‌تونین ازش استفاده کنین.
۴- حواستون به تاریخ تخم مرغ باشه
همیشه تاریخ تولید و انقضا رو چک کنین. تخم مرغ‌هایی که قدیمی‌ترن رو زودتر مصرف کنین تا تازه‌ها بمونه برای بعد.
۵- تخم مرغ رو کنار چیزای بوی‌دار نذارین
چون پوسته تخم مرغ بو رو جذب می‌کنه، بهتره بذارینش تو ظرف دربسته یا همون بسته‌بندی خودش و دور از چیزایی مثل سیر، پیاز یا پنیر.
۶- تخم مرغ رو بیرون از یخچال نگه ندارین (مگر بعضی جاها)
تو خیلی از کشورها مثل اروپا، توصیه میشه تخم مرغ رو تو یخچال نگه دارین. فقط جاهایی که تخم مرغ قبل از فروش شسته نمی‌شه، ممکنه بیرون از یخچال نگهش دارن. ولی در حالت عادی، بهتره بذارینش تو یخچال. در زمان خرید، اگه دیدید تخم مرغ‌های تو فروشگاه بیرون از یخچال نگهداری می‌شن، بهتره از فروشنده بپرسین که آیا قبل از فروش شسته شدن یا نه. چون تخم مرغ شسته‌شده باید حتما سرد نگهداری بشه.
باورهای غلط و رایج درباره تخم مرغ
خیلی از باورهایی که درباره تخم مرغ شنیده می‌شن، ریشه علمی ندارن یا فقط بخشی از واقعیت رو نشون می‌دن. اینجا چند مورد از رایج‌ترین اشتباهات رو مرور می‌کنیم:
۱- تخم مرغ قهوه‌ای بهتر از سفید است
بنا بر راهنمای خرید تخم مرغ، رنگ پوسته فقط به نژاد مرغ بستگی داره، نه به کیفیت یا ارزش غذایی تخم مرغ. مرغ‌های سفید تخم مرغ سفید می‌ذارن، مرغ‌های قهوه‌ای تخم مرغ قهوه‌ای. تفاوت تغذیه‌ای خاصی بین‌شون نیست، مگر اینکه نوع پرورش مرغ فرق کنه.
۲- تخم مرغ باعث بالا رفتن کلسترول خون میشه
تحقیقات جدید نشون داده که کلسترول غذایی (مثل اون چیزی که تو زرده تخم مرغه) تأثیر مستقیمی روی کلسترول خون همه افراد نداره. برای بیشتر آدم‌های سالم، مصرف روزانه یک یا دو عدد تخم مرغ مشکلی ایجاد نمی‌کنه.
۳- زرده تخم مرغ مضر و سفیده مفیده
زرده تخم مرغ پر از مواد مغذی مثل ویتامین‌های A، D، E، B12، آهن، فسفر و کولین هست. سفیده هم منبع خوب پروتئینه، ولی حذف زرده یعنی از دست دادن کلی مواد مفید. اگه مشکل خاصی ندارین، بهتره تخم مرغ رو کامل مصرف کنین.
۴- تخم مرغ باید همیشه در دمای اتاق نگهداری بشه
این مورد بستگی به کشور و نحوه فرآوری تخم مرغ داره. اگه تخم مرغ قبل از فروش شسته شده باشه (مثل اکثر کشورها)، باید حتما تو یخچال نگهداری بشه. نگهداری در دمای اتاق فقط وقتی مجازه که پوسته تخم مرغ هنوز لایه محافظ طبیعی‌ش رو حفظ کرده باشه.
۵- اگه تخم مرغ بوی بد نده، پس سالمه
بر اساس راهنمای خرید تخم مرغ، ظاهر و بوی خوب همیشه نشونه سلامت نیست. بعضی تخم مرغ‌ها ممکنه آلوده به باکتری‌هایی مثل سالمونلا باشن بدون اینکه بوی خاصی بدن. برای اطمینان، تخم مرغ رو خوب بپزین، مخصوصا برای بچه‌ها، سالمندان و افراد با سیستم ایمنی ضعیف.
۶- تخم مرغ تازه راحت‌تر پوست‌کنده میشه
اتفاقا برعکسه! تخم مرغ خیلی تازه موقع آب‌پز کردن، پوستش سخت‌تر جدا میشه. اگه می‌خواین تخم مرغ آب‌پز راحت پوست‌کنده بشه، بهتره از تخم مرغی استفاده کنین که چند روز از تولیدش گذشته باشه.
۷- تخم مرغ‌های خیلی بزرگ، بهترن
تخم مرغ‌های خیلی بزرگ ممکنه از مرغ‌های مسن‌تر باشن یا حتی دچار ناهنجاری باشن. اندازه تخم مرغ باید متناسب با نیازتون باشه، نه صرفا بزرگ‌تر بودن. برای پخت شیرینی یا غذاهای دقیق، تخم مرغ متوسط معمولا انتخاب بهتریه.
۸- تخم مرغ محلی همیشه بهتر از صنعتیه
درسته که تخم مرغ محلی ممکنه تازه‌تر باشه، ولی اگه از منبع مطمئن تهیه نشه، ممکنه بدون نظارت بهداشتی تولید شده باشه. تخم مرغ صنعتی معمولا تحت کنترل‌های دقیق‌تریه، پس انتخاب بین این دو بستگی به منبع و شرایط نگهداری داره، نه فقط اسمشون.
۹- تخم مرغ رو باید قبل از نگهداری بشورین
خیلی‌ها فکر می‌کنن باید تخم مرغ رو قبل از گذاشتن تو یخچال بشورن، ولی این کار اشتباهه. پوسته تخم مرغ یه لایه محافظ طبیعی داره که جلوی ورود باکتری رو می‌گیره. شستن تخم مرغ قبل از نگهداری این لایه رو از بین می‌بره و احتمال آلودگی رو بالا می‌بره. شست‌وشو فقط باید قبل از مصرف انجام بشه.
بیشتر بخوانید: بررسی خواص و مضرات تخم مرغ برای سلامت بدن
سوالات متداول درباره راهنمای خرید تخم مرغ
۱- تا چند روز بعد از تاریخ انقضا میشه تخم‌مرغ رو مصرف کرد؟
اگه تخم مرغ درست نگهداری شده باشه و بوی بد یا ظاهر مشکوک نداشته باشه، معمولا تا ۷ روز بعد از تاریخ انقضا قابل استفاده‌ست، البته فقط برای پخت کامل. برای اطمینان، تست شناوری تخم مرغ در آب رو انجام بدین.
۲- چطور بفهمیم تخم مرغ ارگانیکه؟
برای تشخیص تخم مرغ ارگانیک، باید به چند نکته توجه کنین. اول از همه، وجود گواهی رسمی مثل EU Organic Logo روی بسته‌بندی نشون‌دهنده رعایت استانداردهای سخت‌گیرانه کشاورزی ارگانیکه. مرغ‌هایی که این تخم مرغ‌ها رو تولید می‌کنن، باید در فضای باز زندگی کنن، غذای طبیعی و بدون آنتی‌بیوتیک بخورن و خوراک‌شون هم خودش ارگانیک باشه.
۳- تخم مرغ محلی بهتره یا صنعتی؟
بر اساس راهنمای خرید تخم مرغ، در مقایسه تخم مرغ محلی و صنعتی، محلی‌ها معمولا تازه‌تر و خوش‌طعم‌ترن، چون از مرغداری‌های نزدیک میان و شرایط نگهداری مرغ‌ها قابل پیگیریه. البته باید از منبع مطمئن خرید کرد چون نظارت رسمی ممکنه وجود نداشته باشه. از طرف دیگه، تخم مرغ صنعتی تحت کنترل‌های بهداشتی تولید میشه، تاریخ‌دار و بسته‌بندی‌شده‌ست و قیمت مناسب‌تری داره، ولی ممکنه کیفیت تغذیه مرغ‌ها پایین‌تر باشه و در محیط‌های محدود نگهداری بشن.