چطوری توی خونه جوانه گندم درست کنم؟ جوانه گندم در واقع همون دانه گندم خیس خوردهست که با قرار گرفتن در محیط مرطوب شروع به رشد میکنه و قبل از تبدیل شدن به گیاه کامل برداشت میشه. ارزش غذایی جوانه گندم چند برابر دانه گندم در حالت عادیه. شما میتونید جوانه گندم رو به عنوان یک ماده مغذی و طبیعی به انواع سالادها، اسموتیها، سوپها و انواع غذاهای سالمپز اضافه کنید. در این مقاله از سرویس آشپزی در مجله کوروش همراه ما باشید تا طرز تهیه جوانه گندم به چند روش مختلف رو به شما آموزش بدیم.
طرز تهیه جوانه گندم با سینی در یک نگاه
برای تهیه جوانه گندم در سینی، اول یک لیوان گندم سالم و کامل رو حسابی با آب سرد بشورید و دونههای خراب یا پوک رو جدا کنید. گندمها رو داخل کاسه بریزید؛ کاسه رو با آب ولرم (۳۰ تا ۳۵ درجه سانتیگراد) پر کنید و با یک پارچه نخی روی کاسه رو بپوشونید؛ بذارین ۸ تا ۱۲ ساعت بمونه تا دانهها خیس بخورن. بعد آب کاسه رو خالی و گندمها رو یک بار دیگه آبکشی کنید و آب اضافیشون رو بگیرید.
گندمهای آبکشی شده رو توی سینی کمعمق در یک لایه پهن کنید. سینی رو در جای گرم و دور از نور مستقیم خورشید بذارید و هر ۸ تا ۱۲ ساعت گندمها رو مرطوب کنید. مراقب باشید هیچ آبی ته سینی جمع نشه و در صورت جمع شدن آب اون رو دور بریزید. جوانهها معمولا ۲ تا ۴ روز طول میکشه تا به طول نیم تا یک سانتیمتر برسن؛ بعد از رشد، جوانهها رو یک بار بشورید و آب اضافیشون رو بگیرید. برای نگهداری، یک دستمال کاغذی خشک کف ظرف شیشهای دربسته بندازید و جوانهها رو توی این ظرف قرار بدید.
برای مطالعه مواد لازم و طرز تهیه جوانه گندم به چند روش حتما ادامه این مطلب رو مطالعه کنید.
مواد لازم برای تهیه جوانه گندم در سینی
| مواد اولیه | مقدار مورد نیاز |
| دانه گندم کامل | ۱ لیوان فرانسوی دستهدار |
| آب جوشیده ولرم | ۱ و نیم لیتر |
| کاسه بزرگ | ۱ عدد |
| پارچه نخی نازک یا پارچه تنظیف (در ابعاد مناسب) | ۱ عدد |
| سینی بزرگ کم عمق | ۱ عدد |
مدت زمان لازم برای آمادهسازی مواد اولیه: حدود ۱۰ تا ۱۵ دقیقه
مدت زمان لازم برای تهیه جوانه گندم در سینی: بین ۲ تا ۴ روز
مراحل طرز تهیه جوانه گندم در سینی
طرز تهیه جوانه گندم هم در سینی و با پارچه و هم در بطری قابل انجامه. شما میتونید جوانه گندم شیرین و تازه رو به انواع سالاد، انواع سوپ، انواع اسموتی و انواع غذاهای دلخواه اضافه کنید.
مرحله اول: گندمها رو بشورید و دونههای سالم رو جدا کنید
در اولین مرحله از طرز تهیه جوانه گندم در سینی، اول باید یک لیوان دانه گندم کامل سالم و بدون آسیب رو داخل یک کاسه بزرگ بریزید و چند بار با آب سرد بشورید. شستوشو رو تا زمانی ادامه بدید که هرچی خاک، پوسته سبک یا ناخالصی هست ازش جدا بشه.
موقع شستن، هر دونهای که روی آب شناور میمونه یعنی خراب یا پوکه و باید دور ریخته بشه تا بعدا باعث کپک یا بوی بد نشه. وقتی حس کردید گندمها کاملا تمیز شدن، آب داخل کاسه رو خالی کنید.
در صورت تمایل، برای خرید گندم میتونید به روشهای حضوری و اینترنتی به فروشگاههای افق کوروش مراجعه کنید.
مرحله دوم: گندمها رو توی آب ولرم بخیسونید
حالا ۱ و نیم لیتر آب جوشیده ولرم شده رو روی دونههای گندم شسته شده بریزید. دمای آب باید ولرم (۳۰ تا ۳۵ درجه سانتیگراد) باشه و اصلا داغ نباشه. اگه دمای آب بالا باشه، گندمها نیمپز میشن و جوانه نمیزنن. روی کاسه رو با یک پارچه نخی نازک بپوشونید و کاسه رو به مدت ۸ تا ۱۲ ساعت در دمای محیط بذارید. در این مدت، دانههای گندم کامل، مقدار قابل توجهی آب جذب میکنن، پوستهشون نرم میشه و برای جوانهزدن آماده میشن.
مرحله سوم: گندمها رو آبکشی کنید و رطوبت اضافی رو بگیرید
بعد از گذشت این مدت، در این مرحله از طرز تهیه جوانه گندم در خانه، آب کاسه رو کاملا خالی کنید و گندمها رو یکبار دیگه زیر شیر آب سرد بشورید. بعد توی آبکش بریزید و اجازه بدید ۲ تا ۳ دقیقه بمونن تا آب اضافیشون کاملا خارج بشه. توجه داشته باشید، دانههای گندم در این مرحله باید فقط مرطوب باشن ولی توی آب نمونن؛ وگرنه باعث کپک میزنن و خراب میشن.
مرحله چهارم: گندمها رو توی سینی پهن کنید
سینی کمعمق رو کاملا بشورید و خشک کنید. بعد دانههای گندم آبکش شده رو توی این سینی پاکیزه بریزید و با دست کاملا پخش کنید. همه گندمها باید در یک لایه یا نهایتا دو دونه روی هم توی سینی پهن بشن. این کار باعث میشه هوا راحت جریان پیدا کنه و جوانهها خفه نشن. حالا پارچه نخی نازک رو فقط کمی نمدار کنید و روی گندمها بندازید. پارچه باید فقط نم داشته باشه و اصلا نباید خیس باشه.
مرحله پنجم: گندمها رو به طور مرتب مرطوب کنید و مراقب جمع شدن آب باشید
در این مرحله از طرز تهیه جوانه گندم، سینی رو در مکانی گرم و دور از نور مستقیم خورشید بذارید. از اینجا به بعد، هر ۸ تا ۱۲ ساعت یکبار، پارچه رو بردارید و با اسپری روی گندمها بپاشید تا همیشه مرطوب باشن. توجه داشته باشید، اصلا نباید آب توی سینی جمع بشه. بنابراین پس از آبپاشی، حدود ۳۰ تا ۶۰ ثانیه صبر کنید تا آب اضافی از لابهلای دونههای گندم پایین بره و کف سینی بریزه؛ سینی رو کمی کج نگه دارید و این آب اضافی رو دور بریزید.
دوباره پارچه رو نمدار کنید و روی سینی بندازید. این مرحله مهمترین بخش تهیه جوانه گندم به حساب میاد؛ چون دونهها باید همیشه مرطوب بمونن ولی هیچوقت توی آب غرق نشن. وگرنه کپک میزنن و بوی ترشیدگی میگیرن. اگر احساس کردید دونهها بو گرفتن یا کپک زدن، معلوم میشه آب زیادی توی سینی مونده. در این صورت، باید گندم رو دور بریزید.
مرحله ششم: اجازه بدید گندمها جوانه بزنن
در این مرحله از طرز تهیه جوانه گندم، معمولا بین ۲ تا ۴ روز زمان میبره تا جوانهها کامل بشن. روز اول فقط دونهها نرمتر میشن؛ روز دوم نوک جوانهها دیده میشه و روز سوم یا چهارم معمولا جوانهها به اندازه نیم تا یک سانتیمتر میرسن. بهترین زمان برداشت همین موقعست؛ چون اگر خیلی بلند بشن طعمشون کمی تلخ میشه.
در این مدت، هر روز باید به دونههای گندم سر بزنید و همچنان، هر ۸ تا ۱۲ ساعت اونها رو به روشی که در مرحله قبل گفتیم مرطوب کنید. هر بار که پارچه رو برمیداری، حتما بو، رطوبت و ظاهر دونهها رو بررسی کنید. اگه روی بعضی قسمتها پرز سفیدِ پودری دیدید، معمولا کپکه و باید کل دونهها رو دور بریزید.
مرحله آخر: جوانه گندم رو بشورید و در ظرف مناسب نگهداری کنید
وقتی جوانهها آماده شدن، اونها رو یک بار با آب سرد به خوبی بشورید تا پوستههای اضافی جدا بشن. بعد جوانه گندم رو توی سبد بریزید و حدود ۲ تا ۳ دقیقه کنار بذارید تا آب اضافیشون خارج بشه.
برای نگهداری، جوانه گندم رو توی یک ظرف شیشهای دربسته بریزید و یک دستمال کاغذی خشک هم ته ظرف بذارید تا رطوبت اضافی رو بگیره. جوانهها توی یخچال ۲ تا ۳ روز بهترین کیفیت رو دارن و بهتره زود مصرف بشن تا طعمشون خراب نشه و خاصیتشون از بین نره.
راستی برای خرید جوانه گندم آماده به روشهای حضوری و اینترنتی از طریق فروشگاههای افق کوروش میتونید اقدام کنید.
روش تهیه جوانه گندم در بطری نوشابه
طرز تهیه جوانه گندم در بطری نوشابه هم عینا مثل دستور بالاست؛ با این تفاوت که این بار به جای سینی باید از بطری نوشابه استفاده کنید. باقی مراحل رو طبق دستور اصلی دنبال کنید.
روش تهیه جوانه گندم در طب سنتی
طرز تهیه جوانه گندم در طب سنتی هم تقریبا مشابه همون چیزیه که در روش بالا براتون گفتیم. البته، چند تفاوت مهم وجود داره؛ ابتدا باید دانههای سالم و کامل رو انتخاب کنید و چند بار با آب سرد بشورید؛ سپس، در آب جوشیده سرد شده یا آب طبیعی و ولرم به مدت ۶ تا ۱۲ ساعت بخیسونید. در این مدت، دانههای خیس خورده رو در جای گرم و کمی تاریک بذارید تا دانهها انرژی محیط و طبع زمین رو هم جذب کنن.
پس از این مدت، گندم خیس خورده رو توی سبد بریزید و آبکشی کنید. بعد دانهها رو روی سینی یا پارچه تمیز پهن کنید و باقی مراحل رو درست مثل دستور اصلی دنبال کنید. در طب سنتی توصیه میکنن جوانهها به صورت خام و تازه همراه کمی عسل در وعده صبحگاهی مصرف بشن تا مزاج دانه و خاصیت غذایی جوانه گندم به بدن منتقل بشه.
خواص جوانه گندم برای سلامت بدن
جوانه گندم یکی از مغذیترین بخشهای گندم به حساب میاد؛ با جوانهزدن، ارزش غذایی دانه چند برابر میشه. این جوانهها سرشار از ویتامینهای گروه B، ویتامین E، پروتئینهای مفید، فیبر، آنزیمهای فعال و مواد معدنی مثل آهن، منیزیم و روی هستن. مصرف جوانه گندم میتونه به تقویت سیستم ایمنی بدن، افزایش انرژی و بهبود متابولیسم کمک کنه و برای کسانی که دنبال یک رژیم غذایی سالم هستن، منبع طبیعی و کامل پروتئین و ویتامین به حساب میاد.
علاوه بر این، جوانه گندم برای سلامت پوست و مو، بهبود عملکرد گوارش و کنترل وزن هم مفیده. بالا بودن میزان فیبر موجود در جوانه گندم یکی از مهمترین عواملیست که به هضم بهتر غذا کمک میکنه؛ آنزیمهای فعال موجود در جوانه گندم هم فرایند جذب مواد مغذی رو افزایش میده.
همچنین، مصرف روزانه و متعادل جوانه گندم میتونه به کاهش خستگی، تقویت حافظه و شفافیت پوست کمک کنه. راستی، طرز تهیه جوانه گندم برای چاقی صورت هم موثره و میتونه به افزایش وزن سالم و پر شدن صورت کمک کنه؛ البته، به شرط اینکه به صورت منظم و در کنار یک رژیم غذایی متعادل مصرف بشه.
نکات مهم در طرز تهیه جوانه گندم خانگی
- برای تهیه جوانه گندم حتما از دانههای گندم کامل و سالم استفاده کنید و دانههای پوک یا شناور رو دور بریزید تا بعدا کپک نزنن.
- دمای آب برای خیسوندن گندم باید ولرم باشه؛ اگه داغ باشه گندمها نیمپز میشن و اصلا جوانه نمیزنن.
- قبل از پهن کردن گندمها توی سینی یا ریختن توی بطری، مطمئن بشید که آب اضافیشون کاملا خارج شده باشه.
- گندمها باید همیشه مرطوب بمونن؛ اما هیچوقت نباید آب اضافی داشته باشن.
- هر ۸ تا ۱۲ ساعت یکبار گندمها رو مرطوب کنید و مدتی صبر کنید تا آب اضافی خارج بشه؛ بعد این آب اضافی رو دور بریزید.
- سینی یا بطری رو توی جای گرم و دور از نور مستقیم خورشید بذارید تا جوانهها به خوبی رشد کنن.
- پارچه یا دستمالی که روی گندمها قرار میدید فقط باید کمی نم داشته باشه و اصلا خیس نباشه.
- هر بار باید بو، رطوبت و ظاهر دونهها رو بررسی کنید تا کپکزدگی یا رایحه نامطبوع نداشته باشن.
- اگر بوی ترشیدگی یا پرز سفید پودری دیدید، کل گندمها رو دور بریزید؛ چون دیگه قابل استفاده نیستن.
- جوانهها رو وقتی برداشت کنید که حدود نیم تا یک سانتیمتر رشد کرده باشن. در این صورت، طعمشون شیرین و تازه خواهد بود.
- بعد از برداشت، یک بار جوانهها رو بشورید و قبل از گذاشتن توی ظرف نگهداری، کاملا آب اضافیشون رو بگیرید.
- برای نگهداری بهتر، کف ظرف یک دستمال کاغذی خشک بذارید تا رطوبت اضافی رو جذب کنه و جوانهها دیرتر خراب بشن.
بیشتر بخوانید: بهترین روش های سبز کردن انواع سبزه هفت سین
سوالات متداول برای تهیه جوانه گندم در خانه
چرا گاهی اوقات گندمها جوانه نمیزنن؟
ممکنه دانههای گندم رو با آب داغ خیسونده باشید و دونهها نیمپز شده باشن؛ شاید هم دانههای گندم تازه نبودن، یا زیادی داخل آب موندن و جوانهها خفه شدن.
چرا گاهی اوقات گندمها کپک میزنن؟
اگه آب اضافی ته سینی یا بطری جمع بشه، دانههای گندم کپک میزنن. دانههای گندم باید همیشه فقط مرطوب باشن و اصلا نباید خیس باشن.
چقدر طول میکشه جوانه گندم آماده بشه؟
بسته به دما و کیفیت دانههای گندم، معمولا بین ۲ تا ۴ روز.
جوانهها رو چطوری نگهداری کنیم؟
داخل یخچال توی ظرف شیشهای دربسته؛ در حالی که کف ظرف یه دستمال کاغذی خشک قرار گرفته باشه؛ به این ترتیب، جوانه گندم برای ۲ تا ۳ روز بهترین کیفیت رو خواهد داشت.
طول مناسب برای جوانه گندم چقدره؟
وقتی بین نیم تا یک سانتیمتر باشه، بهترین طعم و بیشترین خاصیت رو داره.
میتونیم از گندم پوستکنده استفاده کنیم؟
نه، چون جوانه فقط از گندم کامل و دستنخورده به عمل میاد؛ گندم پوستکنده اصلا جوانه نمیزنه.
اگر جوانههای گندم زیاد رشد کنن چی میشه؟
طعمشون تلخ و بافتشون سفت میشه؛ بهتره ظرف همون ۲ تا ۴ روز اول برداشتشون کنید.
میتونیم روی دانههای گندم مرطوب رو به جای پارچه با دستمال کاغذی نمدار بپوشونیم؟
نه، چون دستمال کاغذی خیلی زود خشک میشه و به دونهها میچسبه. پارچه نخی نازک بهترین گزینهست.
جوانه گندم بو بده یعنی خراب شده؟
بله، بوی ترش یا تند نشونه فساد یا کپکه و نباید مصرف بشه.
توی زمستون جوانه دیرتر درمیاد؟
هرچی محیط خنکتر باشه، جوانه گندم دیرتر رشد میکنه. اگر محیط گرم باشه، زمان رشد کوتاهتر میشه.
محصولات مرتبط
