خوراک سنگدان مرغ یکی از غذاهای ساده و مقویه که معمولا با نان داغ و تازه سرو میشه. این خوراک معمولا برای وعده‌ی شام و ناهار کارمندی گزینه خوبیه چون هم زود آماده میشه و هم سرشار از پروتئینه. اگه سنگدان مرغ خوب تمیز و پخته بشه، مزه‌ی دل‌چسبی پیدا می‌کنه و با ادویه‌های گرم مثل زردچوبه، فلفل سیاه و دارچین خیلی خوش‌طعم میشه. می‌تونین این خوراک رو با کمی پیاز داغ، سیب زمینی یا قارچ ترکیب کنین تا یه غذای کامل و لذیذ میل کنید. در این مطلب از سرویس آشپزی در مجله کوروش قراره طرز تهیه خوراک سنگدان مرغ رو آموزش بدیم.
طرز تهیه خوراک سنگدان مرغ در یک نگاه
برای تهیه خوراک سنگدان مرغ، اول سنگدان‌ها رو تمیز کنید (روش های تمیز کردن سنگدان مرغ) و با نمک یا آبلیمو بشورین، بعد داخل زودپز با زردچوبه و پیاز بپزین تا کاملاً نرم بشن. توی قابلمه‌ی جدا، پیاز رو سرخ کنین، زردچوبه و رب گوجه‌فرنگی اضافه کنین تا رنگ و طعم پایه شکل بگیره. بعد سنگدان‌های پخته رو با مخلوط پیاز و رب تفت بدین و یه لیوان از آب پختشون رو بریزین تا خوراک غلیظ‌تر بشه.
وقتی محتویات غذا جوش خورد، سیب‌زمینی‌های خردشده رو بریزین تا نصف‌پز بشن، بعد قارچ‌های اسلایس‌شده رو اضافه کنین تا نرم بشن. در آخر زعفران دم‌کرده، نمک، فلفل و کمی دارچین بریزین، حرارت رو کم کنین و بذارین خوراک جا بیفته. بعد از خاموش کردن اجاق، خوراک رو با جعفری یا نعنای تازه تزیین و سرو کنین.
برای خوندن مقدار مواد اولیه، مراحل و جزئیات طرز تهیه خوراک سنگدان مرغ ادامه مطلب رو مطالعه کنید.
مواد لازم برای تهیه خوراک با سنگدان مرغ
| مواد اولیه | مقدار مورد نیاز |
| سنگدان مرغ (تمیز و خرد شده) | ۵۰۰ گرم |
| پیاز (برای پیاز داغ) | ۱ عدد متوسط |
| روغن | به مقدار کافی |
| زردچوبه | نصف قاشق چای‌خوری |
| فلفل سیاه | نصف قاشق چای‌خوری |
| نمک | به مقدار لازم |
| رب گوجه | ۱ قاشق غذاخوری |
| آب جوش | حدود ۲ لیوان فرانسوی دسته‌دار |
| سیب زمینی (اختیاری) | ۱ عدد متوسط |
| قارچ (اسلایسی خرد شده) (اختیاری) | نصف لیوان فرانسوی دسته‌دار |
| زعفران (دم‌کرده غلیظ) یا آبلیمو | ۱ قاشق غذاخوری |
| نان و ترشی | برای سرو با خوراک سنگدان |
مدت زمان آماده‌سازی مواد اولیه: ۲۰ دقیقه
مدت زمان لازم برای پخت خوراک سنگدان مرغ: ۵۰ دقیقه
مراحل طرز تهیه خوراک سنگدان مرغ خوشمزه
خوراک سنگدان مرغ مثل کباب تابه ای با سنگدان مرغ و کباب کوبیده با سنگدان مرغ یکی از غذاهای خوش‌خوراک و مقویه که اگه سنگدان خوب تمیز و پخته بشه، بافتش نرم و طعمش لذیذ می‌مونه. این خوراک با ادویه‌های گرم، رب خوشرنگ و کمی زعفران حسابی خوش‌عطر میشه و با نون تازه یا برنج ساده عالی سرو میشه.
مرحله اول: سنگدان مرغ رو تمیز و بشورین
در اولین مرحله از طرز تهیه خوراک سنگدان مرغ با سیب زمینی، سنگدان‌ها رو از وسط نصف کنین تا قسمت داخلیشون دیده بشه. بخش زرد و ضخیم داخل سنگدان کاملاً جدا بشه چون باعث بوی خاص و ناخوشایند می‌گرده. با نوک چاقوی کوچک، چربی‌ها و رگه‌های نازک اطراف سنگدان رو جدا کنین تا ظاهر تمیز و یکدست پیدا کنه.
بعد چند بار با آب سرد بشورین تا هیچ ذره‌ی پوست یا خون باقی نمونه. برای گرفتن یکنواخت بوی خام، سنگدان‌ها رو داخل کاسه‌ای با مخلوط آب سرد و کمی نمک یا چند قطره آبلیمو به مدت ده دقیقه بخوابونین، سپس آبکش کنین و خشک کنین.
شما می‌تونید سنگدان مرغ، نمک و آبلیمو رو به صورت حضوری و اینترنتی از طریق فروشگاه‌های افق کوروش تهیه کنید.
مرحله دوم: مواد اولیه رو آماده کنین
پیاز رو پوست بگیرین، بشورین و با چاقوی تیز ریز خرد کنین تا موقع سرخ شدن به رنگ طلایی خوشرنگ دربیاد. قارچها رو با دستمال تمیز پاک کنین یا زیر آب سرد سریع بشورین، بعد ته‌ساقه‌شون رو جدا کنین و اسلایس کنین تا موقع پخت ظاهرشون حفظ بشه.
سیب زمینیها رو پوست بگیرین، خشک کنین و به مکعب‌های کوچک مساوی خرد کنین تا یکدست بپزن. زعفران رو با هاون بسابین و با چند قاشق آب جوش دم کنین تا رنگ طلایی و بوی نابش بیرون بیاد. همه‌ی مواد رو از قبل آماده کنین و جدا بذارین تا در مراحل بعد وقفه ایجاد نشه.
شما می‌تونید قارچ و زعفران رو به صورت حضوری و اینترنتی از طریق فروشگاه‌های افق کوروش تهیه کنید.
مرحله سوم: سنگدان‌ها رو بپزین
سنگدان‌های تمیز‌شده رو داخل زودپز یا قابلمه بریزین. حدود دو لیوان آب، نصف قاشق چای‌خوری زردچوبه، کمی فلفل سیاه و یه پیاز نصف شده اضافه کنین تا سنگدان‌ها مزه بگیرن. مدت زمان پخت سنگدان مرغ در زودپز ۲۰ تا ۲۵ دقیقه است
در قابلمه معمولی حدود یک ساعت باید زمان بدین و اگه آب کم شد، کمی آب جوش اضافه کنین تا نسوزه. بعد از پخت، اگر لازم بود با چاقو تست کنین، باید راحت بریده بشه، نه سفت و لاستیکی.
شما می‌تونید زردچوبه و فلفل سیاه رو به صورت حضوری و اینترنتی از طریق فروشگاه‌های افق کوروش تهیه کنید.
مرحله چهارم: پیاز رو تفت بدین
در ادامه طرز تهیه خوراک سنگدان مرغ با قارچ، در قابلمه دیگر روغن بریزین و روی حرارت متوسط بذارین تا داغ بشه. پیازهای خرد شده رو بریزین و آرام هم بزنین تا نسوزن و طلایی بشن. وقتی رنگشون به طلایی پررنگ نزدیک شد، نصف قاشق چای‌خوری زردچوبه بریزین تا عطر و رنگ پایه‌ی خوراک تقویت بشه. پیاز داغ خوب پایه اصلی طعم این خوراکه.
شما می‌تونید روغن سرخ کردنی و پیاز داغ آماده رو به صورت حضوری و اینترنتی از طریق فروشگاه‌های افق کوروش تهیه کنید.
مرحله پنجم: رب گوجه‌فرنگی رو اضافه کنین
یک قاشق رب گوجه‌فرنگی رو داخل پیاز داغ بریزین و دو تا سه دقیقه با حرارت متوسط تفت بدین تا خامی رب گرفته بشه. این کار باعث میشه خوراک رنگ و بوی طبیعی پیدا کنه و مزه ترش‌ملایم رب با سنگدان جفت بشه. می‌تونین یه قاشق آبلیمو تازه برای تعادل مزه اضافه کنین تا خوراک سنگدان سنگین نشه.
شما می‌تونید رب گوجه فرنگی رو به صورت حضوری و اینترنتی از طریق فروشگاه‌های افق کوروش تهیه کنید.
مرحله ششم: سنگدان پخته رو اضافه کنین
سنگدان‌های نرم و آماده شده رو با مخلوط رب و پیاز ترکیب کنین و چند دقیقه با حرارت بالا تفت بدین تا همه مواد خوشرنگ و عطردار بشن. بعد یه لیوان از آب پخت سنگدان‌ها رو بریزین تا جوش بخوره و سس خوراک غلیظ بشه. حرارت باید متوسط باشه تا چربی‌ها و ادویه‌ها با هم ترکیب شن و خوراک شروع به جا افتادن کنه.
مرحله هفتم: سیب زمینی و قارچ رو اضافه کنین
وقتی خوراک شروع به غلیظ شدن کرد، سیب زمینیها و قارچ‌های آماده‌شده رو اضافه کنین. اول سیب زمینیها رو بریزین چون نسبت به قارچ دیرتر می‌پزن. بذارین حدود ۱۰ تا ۱۲ دقیقه با حرارت متوسط بجوشن تا نیم‌پز بشن و خوراک کمی غلیظ بشه. بعد از اون، قارچها رو اضافه کنین و اجازه بدین همراه بقیه مواد حدود ۸ تا ۱۰ دقیقه دیگه بپزن.
شما می‌تونید قارچ رو به صورت حضوری و اینترنتی از طریق فروشگاه‌های افق کوروش تهیه کنید.
مرحله هشتم: خوراک سنگدان مرغ را غلیظ کنید
حرارت رو متوسط نگه دارین تا خوراک آرام آرام بپزه و آب اضافه کم بشه. معمولاً ۱۵ تا ۲۰ دقیقه زمان لازمه تا سیب زمینی نرم بشه و قارچها طعم خودشون رو خوب پس بدن. اگه حس کردین خوراک خیلی کم‌آب شده، کمی آب جوش بریزین، ولی نذارین آب بیش‌ازحد بشه چون باید حالت خوراک غلیظ حفظ بشه.
مرحله نهم: زعفران و ادویه‌ها رو بریزین
در آخر پخت، برای عطر بهتر خوراک مقداری زعفران دم‌کرده رو همراه نمک و فلفل سیاه اضافه کنین. این مرحله رنگ غذا رو طلایی‌تر و بویش رو دل‌پذیرتر می‌کنه. حرارت باید ملایم باشه تا زعفران نسوزه و بوی خوبش از بین نره. خوراک رو پنج تا ده دقیقه بذارین تا با حرارت کم خوب جا بیفته.
مرحله آخر: خوراک سنگدان مرغ رو سرو کنین
وقتی خوراک غلیظ و همه مواد کاملاً پخته شدن، حرارت رو خاموش کنین. داخل ظرف سرو بریزین، روی خوراک رو با جعفری خردشده یا کمی نعنای تازه تزیین کنین. قبل از سرو، چند دقیقه بذارین تا کمی خنک بشه تا روغن و رنگش ثابت بمونه. این خوراک رو با نون و ترشی دلخواه (طرز تهیه انواع ترشی) میل کنید و از طعمش لذت ببرید.
شما می‌تونید نان و ترشی رو به صورت حضوری و اینترنتی از طریق فروشگاه‌های افق کوروش تهیه کنید.
روش تهیه خوراک دل و سنگدان مرغ
طرز تهیه خوراک دل و سنگدان مرغ از نظر مراحل تقریباً شبیه خوراک سنگدان مرغه، با این تفاوت که در ابتدای کار باید دل رو جداگانه تمیز کنین؛ چون داخل دل گاهی لکه‌های خون یا چربی‌های ریز باقی می‌مونه که اگه برداشته نشه طعم خوراک رو تیره می‌کنه. برخلاف سنگدان که دیرپزه، دل زودتر نرم میشه، پس نباید هم‌زمان با سنگدان وارد قابلمه بشه. اول سنگدان‌ها رو با پیاز، زردچوبه و آب بپزین تا بافتشون کاملاً نرم بشه ـ معمولاً حدود ۲۰ تا ۲۵ دقیقه زمان می‌بره.
بعد دل‌های تمیز و قطعه‌شده رو اضافه کنین و ده دقیقه‌ی پایانی بپزین تا هم خوش‌طعم بشن و هم بافتشون سفت نشه. بقیه‌ی مراحل مثل تفت دادن رب، ادویه و زعفران درست مثل دستور قبل انجام میشه، فقط در پایان خوراک رنگ تیره‌تر و مزه‌ای عمیق‌تر پیدا می‌کنه چون ترکیب دل و سنگدان با هم طعم غنی‌تری می‌سازن.
بیشتر بخوانید: راهنمای خرید سنگدان مرغ تازه و باکیفیت
نکات مهم در طرز تهیه خوراک سنگدان مرغ خانگی
- سنگدان خوب و مرغوب باید رنگ یکنواخت و روشن داشته باشه، بافتش سفت ولی نه خشک باشه. هیچ بوی ناخوشایند یا لکه زرد و تیره روی سطحش دیده نشه و وقتی با انگشت فشارش می‌دین، حالت ارتجاعی و تازه بودنش مشخص بشه.
- سنگدان‌ها رو قبل از پخت چند بار با آب سرد و کمی آبلیمو بشورید تا بوی خام مرغ از بین بره و خوراک خوش‌عطرتر بشه.
- اگر سنگدان‌ها رو داخل زودپز بپزید، حدود ۲۰ تا ۲۵ دقیقه کافی‌ست تا کاملاً نرم بشن و نیاز به زمان طولانی روی شعله معمولی نباشه.
- در طرز تهیه خوراک سنگدان مرغ حتماً رب گوجه‌فرنگی رو جداگانه تفت بدین تا رنگ خوراک خوشرنگ‌تر و طعمش طبیعی‌تر بشه.
- اضافه کردن کمی دارچین یا گل‌محمدی در آخر پخت، خوراک سنگدان رو معطر و طعمش رو گرم‌تر می‌کنه، ولی زیاده‌روی باعث تلخی میشه.
- برای اینکه خوراک بیش‌ازحد غلیظ یا آبکی نشه، میزان آب رو به‌تدریج اضافه کنین تا به غلظت مطلوب برسین.
- سیب‌زمینی و قارچ رو می‌تونید جداگانه تفت بدید و در دقایق آخر پخت به خوراک اضافه کنید تا ظاهر و بافتشون بهتر حفظ بشه.
- اگه دوست دارین خوراک سنگدان مرغ رنگ طلایی ملایم پیدا کنه، زعفران دم‌کرده رو در مرحله‌ی پایانی اضافه کنین و با حرارت خیلی ملایم جا بندازین.
- برای مزه‌ی تند و متفاوت، مقدار کمی فلفل قرمز یا پاپریکا همراه فلفل سیاه استفاده کنین تا خوراک تند و خوش‌بوتر بشه.
- اضافه کردن کمی آبلیمو تازه در آخر پخت، چربی سنگدان رو متعادل و مزه رو سبک‌تر می‌کنه.
- بنا به ذائقه می‌تونید سیب‌زمینی یا قارچ رو حذف کنید یا مواد دیگه‌ای مثل نخودفرنگی، هویج یا فلفل دلمه‌ای به خوراک سنگدان مرغ اضافه کنید.
- اگر در ابتدای پخت پیاز رو خوب طلایی و کاراملی کنین، خوراک مزه‌ی شیرین و قوام گرفته پیدا می‌کنه و کاملاً جا می‌افته.
- برای بافت نرم‌تر، اجازه بدین خوراک بعد از خاموش شدن اجاق چند دقیقه در قابلمه بمونه تا هم طعم‌ها ترکیب شن و هم روغن روی سطحش بیاد.
فوت و فن‌های خوشمزه شدن خوراک سنگدان مرغ
چطور می‌تونیم مطمئن بشیم سنگدان کاملاً تمیز شده؟
برای اطمینان از تمیزی کامل، باید سنگدان رو از وسط باز کنین تا بخش زرد، ضخیم و چرب داخلش کاملاً جدا بشه. بعد چند بار با آب سرد بشورین و یکی از دفعات شست‌وشو رو با کمی آبلیمو یا نمک انجام بدین تا بوی خام مرغ از بین بره. اگر این مرحله با دقت انجام بشه، طعم خوراکتون تمیز، طبیعی و بدون هیچ بوی نامطبوعی درمیاد.
آیا میشه خوراک سنگدان مرغ رو بدون زودپز درست کرد؟
بله، فقط باید صبور باشین چون مدت پخت در قابلمه معمولی بیشتره. حدود یک ساعت تا یک ساعت و ربع روی حرارت متوسط زمان بدین، و در این مدت چند بار آب جوش اضافه کنین تا سنگدان نسوزه یا خشک نشه. این روش باعث میشه سنگدان‌ها آرام‌آرام نرم بشن و خوراک مزه‌ی عمیق‌تری پیدا کنه.
چرا گاهی خوراک سنگدان مرغ سفت درمیاد؟
وقتی زمان پخت کافی نباشه یا سنگدان کهنه و خشک استفاده بشه، بافتش سفت و لاستیکی می‌مونه. بهتره سنگدان تازه و مرغوب تهیه کنین، قبل از پخت با نمک و زردچوبه چند دقیقه تفت بدین و بعد با آب جوش بپزین. رعایت همین مرحله‌ی ساده باعث میشه خوراک نهایی نرم و خوش‌خوراک بشه.
چطور بفهمیم خوراک سنگدان مرغ کاملاً پخته و آماده سروه؟
وقتی بافت سنگدان نرم شده و به‌راحتی با چاقو بریده میشه، یعنی پخت کامل انجام شده. رنگ خوراک باید خوشرنگ و سسش نسبتاً غلیظ باشه، نه آبکی و نه خشک. بوی خوش ادویه‌ها و زعفران هم نشونه‌ی جا افتادن کامله. اگر هنوز کمی سفتی حس کردین، ده دقیقه‌ی دیگه با حرارت ملایم بپزین تا کاملاً لطیف بشه.
اگه موقع پخت احساس کردیم خوراک خیلی کم‌آب یا خیلی غلیظ شده چه کار کنیم؟
اگر آب خوراک زود تبخیر شد، کمی آب جوش اضافه کنین تا مواد نسوزن و پخت ادامه پیدا کنه. برعکس، اگه خوراک آبکی بود، در قابلمه رو نیمه‌باز بذارین تا بخار خارج بشه و غلظت تنظیم بشه. در پایان باید سس خوراک به‌قدری غلیظ باشه که روی مواد بنشینه و ظاهرش براق و خوشرنگ بشه.