تمر آلوچه یکی از چاشنی‌های پرکاربرد و محبوب در آشپزی ایرانیه که بافت غلیظ، طعم ترش و رنگ جذابش، اون رو به انتخابی عالی برای تهیه انواع چاشنی، سس، لواشک و حتی اضافه کردن به غذاهای گوشتی تبدیل کرده. توی این مقاله از سرویس آشپزی در مجله کوروش، مراحل طرز تهیه تمر آلوچه خانگی رو به عنوان یکی از تنقلات خوشمزه با آلو به شما یاد میدیم؛ از انتخاب آلوچه مناسب تا جداسازی هسته و پخت تمر آلوچه. همچنین نکاتی درباره طعم‌سازی، نگهداری و کاربردهای متنوع این چاشنی ترش و ملس میاریم.
طرز تهیه تمر آلوچه خونگی در یک نگاه
برای تهیه تمر آلوچه، اول آلوچه‌های ترش و نیم‌رس رو خوب بشورین و دم‌شون رو جدا کنین. بعد داخل قابلمه بریزین و بدون آب، روی حرارت ملایم بذارین تا نرم بشن و آب بندازن. البته اگر آلوچه‌ها سفت یا خشک بودن، می‌تونین کمی آب اضافه کنین. وقتی آلوچه‌ها پختن، یه صافی روی دهانه یه کاسه بذارین و آلوچه‌های پخته رو توی صافی خالی کنین. با پشت قاشق، گوشت آلوچه رو از پوست و هسته جدا کنین و پوره صاف‌شده رو دوباره روی حرارت بذارین تا غلیظ بشه. حالا می‌تونین نمک، فلفل یا گلپر اضافه کنین و بعد از خنک شدن، تمر رو داخل ظرف شیشه‌ای بریزین و تو یخچال بذارین.
شما می‌تونین مقدار مواد اولیه، مراحل و جزییات تهیه تمر آلوچه رو توی این مطلب بخونین.
مواد اولیه برای طرز تهیه تمر آلوچه
| مواد اولیه | مقدار مورد نیاز |
| آلوچه تازه یا نیم‌رس | حدود ۱ تا ۱ و نیم کیلوگرم |
| نمک | نصف تا ۱ قاشق چای‌خوری |
| فلفل قرمز یا فلفل سیاه (اختیاری) | به مقدار دلخواه |
| آب (در صورت نیاز) | ۱/۴ لیوان فرانسوی دسته‌دار |
مدت زمان آماده‌سازی مواد اولیه: ۱۰ تا ۱۵ دقیقه
مدت زمان مورد نیاز برای پخت تمر آلوچه: ۴۵ دقیقه تا ۱ ساعت
میزان کالری تمر آلوچه در ۱ قاشق غذاخوری: حدود ۱۵ تا ۲۵ کالری
مراحل طرز تهیه تمر آلوچه خانگی
تمر آلوچه رو می‌تونین به عنوان تنقلات یا چاشنی غذا استفاده کنین، کافیه مراحل زیر رو به ترتیب دنبال کنین.
مرحله اول: آلوچه‌ها رو آماده کنین
در ابتدا برای طرز تهیه تمر آلوچه سالم خونگی، آلوچه‌ها رو خوب بشورین و دم‌شون رو جدا کنین. بهتره از آلوچه‌های ترش، نیم‌رس یا جنگلی استفاده کنین چون هم رنگ نهایی تمر خوشرنگتر درمیاد، هم طعمش عمیق‌‌تر و اصیل‌تر میشه. اگه آلوچه‌ها خیلی نارس بودن، می‌تونین کمی آلو رسیده‌تر هم اضافه کنین تا مزه‌اش متعادل‌تر بشه.
مرحله دوم: آلوچه‌ها رو بپزین
آلوچه‌های شسته و آماده‌شده رو داخل یه قابلمه مناسب بریزین و بدون اضافه کردن آب، روی حرارت ملایم بذارین. خودشون کم‌کم آب می‌ندازن و شروع می‌کنن به نرم شدن. حواستون باشه هر چند دقیقه یه‌بار هم بزنین تا ته نگیره و همه آلوچه‌ها یکنواخت بپزن. اگر آلوچه‌هاتون خیلی سفت یا خشک بودن، به اندازه ۱/۴ لیوان آب اضافه کنین.
مرحله سوم: پوست و هسته آلوچه‌ها رو جدا کنین
این مرحله اختیاریه و اگر می‌خواین تمر آلوچه، صاف و بدون هسته باشه، انجامش بدین. وقتی آلوچه‌ها کاملاً نرم شدن و پوستشون شروع کرد به جدا شدن، قابلمه رو از روی حرارت بردارین و بذارین کمی خنک بشه.
حالا یه صافی فلزی یا آبکش ریز، رو روی دهانه یه ظرف یا قابلمه بذارین و آلوچه‌های پخته رو داخلش بریزین. با فشار دست یا پشت قاشق، گوشت آلوچه رو از پوست و هسته جدا کنین. این مرحله یه‌کم زمان‌بره ولی برای بافت نهایی تمر خیلی مهمه.
مرحله چهارم: چاشنی‌های دلخواهتون رو اضافه کنین
توی این مرحله از طرز تهیه تمر آلوچه، پوره صاف‌شده آلوچه رو دوباره داخل قابلمه بریزین و روی حرارت کم بذارین تا غلیظ بشه. تو این مرحله می‌تونین نمک، فلفل، گلپر یا هر ادویه دلخواه رو اضافه کنین تا تمر آلوچه‌تون طعم‌دارتر و خاص‌تر بشه. مراقب باشین تمر زیاد نجوشه چون هم رنگش تیره میشه، هم طعمش تلخ می‌زنه.
نمک و انواع ادویه رو از فروشگاه‌های افق کوروش به روش‌های خرید حضوری و اینترنتی می‌تونین تهیه کنین.
مرحله آخر: تمر آلوچه رو نگهداری کنین
در آخر، وقتی تمر به غلظت دلخواه رسید، یعنی نه خیلی شل و نه خیلی سفت، قابلمه رو از روی حرارت بردارین و بذارین مایه تمر کاملاً خنک بشه. بعد تمر آلوچه رو داخل ظرف شیشه‌ای تمیز بریزین، درشو محکم ببندین و بذارین تو یخچال. تمر آلوچه خونگی اگه خوب پخته شده باشه، تا چند هفته قابل استفاده‌ست و طعمش هم با گذشت زمان بهتر میشه.
برای خرید انواع تمر و آلوچه به روش‌های حضوری و اینترنتی می‌توانید از طریق فروشگاه‌های افق کوروش اقدام کنید.
روش تهیه تمر آلوچه با آلوچه خشک
برای تهیه تمر آلوچه با آلوچه خشک، اول باید آلوچه‌ها رو چند ساعت یا ترجیحاً از شب قبل داخل آب ولرم بخیسونین تا کاملاً نرم بشن. بعد همون آلوچه‌های خیس‌خورده رو با همون آب، داخل قابلمه بریزین و روی حرارت ملایم بذارین تا خوب بپزن و له بشن. وقتی بافتشون نرم شد، مثل روش قبل به کمک صافی، گوشت آلوچه رو جدا کنین، پوره رو حرارت بدین تا غلیظ بشه و در صورت نیاز با نمک، فلفل یا شیرین‌کننده طبیعی طعمش رو تنظیم کنین. تمر آلوچه خشک معمولاً رنگ تیره‌تر و طعم عمیق‌تری داره، ولی با تنظیم نسبت‌ها می‌تونین به همون کیفیت دلخواه برسین.
بیشتر بخوانید: راهنمای خرید انواع تمر، آلوچه و لواشک با بهترین کیفیت
نکات مهم در طرز تهیه تمر آلوچه
- آلوچه‌های جنگلی یا قرمز ترش، رنگ نهایی تمر رو خوشرنگتر و طعمش رو غلیظ‌تر می‌کنن. آلوچه‌های زرد یا خیلی رسیده تمر رو شیرین و کم‌رنگ می‌کنن.
- اگر می‌خواین تمر آلوچه ملس بشه، به‌جای استفاده از آلوچه‌های کاملاً نارس یا جنگلی، یه‌مقدار آلو بخارا یا آلو زرد رسیده هم اضافه کنین. این ترکیب باعث میشه طعم تمر متعادل‌تر بشه و اون حالت ملس دلخواه ایجاد بشه.
- اگه تمر خیلی ترش شد، می‌تونین کمی شیره انگور (طرز تهیه شیره انگور)، رب انار شیرین (طرز تهیه رب انار) یا حتی پوره خرما بهش اضافه کنین. این مواد هم طعم رو متعادل می‌کنن، هم بافت تمر رو لطیف‌تر می‌کنن.
نکات پخت تمر آلوچه
- به آلوچه‌ها در زمان پخت آب اضافه نکنین، مگر در موارد خاص. اگه آلوچه‌ها خیلی خشک بودن یا موقع پخت، آب کافی ننداختن، فقط مقدار کمی آب (حدود ۱/۴ لیوان) اضافه کنین تا تمر رقیق نشه.
- برای صاف کردن تمر آلوچه، صافی فلزی بهتر از صافی پلاستیکی یا پارچه‌ایه، چون هم راحت‌تر گوشت آلوچه رو جدا می‌کنه، هم بافت تمر لطیف‌تر درمیاد. اگه بخواین تمر خیلی یکدست باشه، می‌تونین بعد از صافی، یه‌بار هم از الک ریز ردش کنین.
- ادویه‌ها رو در مرحله غلیظ‌سازی اضافه کنین: نمک، فلفل، گلپر یا پودر لیمو عمانی رو بعد از صاف کردن و قبل از سرد شدن اضافه کنین تا خوب با تمر ترکیب بشن.
- در مرحله اول پخت تمر آلوچه، درب قابلمه رو نیمه‌باز بذارین تا بخار اضافی خارج بشه ولی آلوچه‌ها خشک نشن. این تکنیک به حفظ رنگ طبیعی و جلوگیری از ته‌گرفتن کمک می‌کنه.
- در مرحله دوم پخت تمر آلوچه، تمر رو مرتب هم بزنین و کف‌های سطحی رو با قاشق جدا کنین. این کار هم رنگ تمر رو شفاف‌تر می‌کنه، هم از ته‌نشینی ناخالصی‌ها جلوگیری می‌کنه.
- تمر رو زیاد نجوشونین. حرارت بالا باعث تیره شدن رنگ و تلخ شدن طعم تمر میشه. بذارین با حرارت ملایم و زمان کافی غلیظ بشه.
- برای تست غلظت تمر آلوچه، یه قطره از تمر رو روی بشقاب سرد بریزین؛ اگه پخش نشد و فرم خودش رو حفظ کرد، یعنی غلظت مناسبه. این روش برای کنترل کیفیت نهایی خیلی کاربردیه.
نکات نگهداری تمر آلوچه
- اگه تمر آلوچه هنوز گرم باشه، بخار داخل ظرف باعث رطوبت اضافی و فساد زودرس میشه. بذارین کاملاً خنک بشه، بعد در ظرف بریزین و درشو محکم ببندین.
- ظرف نگهداری تمر آلوچه باید شیشه‌ای و درب‌دار باشه. ظرف‌های پلاستیکی ممکنه طعم تمر آلوچه رو تغییر بدن یا رنگ بگیرن.
- حتماً ظرف رو قبل از ریختن تمر، خشک و تمیز کنین.
- بعد از سرد شدن تمر آلوچه، می‌تونین یه لایه نازک روغن کنجد یا زیتون روی سطح تمر بریزین تا از اکسید شدن و کپک‌زدگی جلوگیری کنه، مخصوصاً اگه تمر رو خارج از یخچال نگه می‌دارین.
- برای ماندگاری بیشتر تمر آلوچه، می‌تونین تمر رو در ظرف‌های کوچک‌تر تقسیم کنین و فقط یکی رو در یخچال نگه دارین؛ بقیه رو در فریزر بذارین تا طعم و کیفیتش حفظ بشه.
- هر بار که تمر آلوچه رو مصرف می‌کنین، حتماً از قاشق خشک و تمیز استفاده کنین تا آلودگی وارد ظرف نشه. رطوبت یا ذرات غذا می‌تونن باعث فساد سریع‌تر تمر میشن.
بیشتر بخوانید: طرز تهیه انواع لواشک با میوه های مختلف
تمر آلوچه رو با چی مصرف کنیم؟
تمر آلوچه رو می‌تونین به تنهایی به عنوان تنقلات یا به عنوان چاشنی در انواع خورش استفاده کنین. اما ترکیب تمر آلوچه با بعضی مواد غذایی، می‌تونه طعم جذابی بسازه:
- تمبر آلوچه با رب انار: یه سس ترش و غلیظ برای مرغ، کوفته، یا حتی سالادهای گرم درست می‌کنه.
- تمبر آلوچه با پوره زغال اخته: پایه‌ای عالی برای لواشک خاص، ترش و خوشرنگ با بافت ابریشمی.
- تمبر آلوچه با ماست چکیده: دیپ ترش‌مزه و متفاوت برای فینگرفود، چیپس سبزیجات یا نان خشک.
- تمبر آلوچه با پوره سیب یا آلو بخارا: برای متعادل کردن طعم تمر و ساخت نسخه ملس‌تر یا شیرین‌تر.
- تمبر آلوچه با نعناع خشک یا پودر گل سرخ: برای تهیه چاشنی مجلسی کنار غذاهای گوشتی یا برنجی.
- تمبر آلوچه با روغن زیتون و سیر رنده شده: تبدیل تمر به سس ترش‌تند برای سالاد یا دیپ نان.
بیشتر بخوانید: طرز تهیه ترشک بازاری به روشی ساده
فوت و فن‌های خوشمزه شدن تمر آلوچه
۱- چرا تمر آلوچه تلخ میشه؟
- پخت طولانی یا حرارت زیاد که باعث تجزیه ترکیبات طبیعی و ایجاد طعم تلخ میشه.
- استفاده از آلوچه‌های نارس یا پوست‌دار چون پوست و هسته بعضی آلوچه‌ها تلخی طبیعی دارن.
- افزودن بیش از حد ادویه‌ها مثل گلپر، فلفل یا پودر لیمو عمانی زیاد که تمر آلوچه رو تلخ می‌کنن.
- اکسید شدن تمر در حین پخت یا نگهداری و تماس زیاد تمر آلوچه با هوا یا ظرف نامناسب باعث تلخی میشه.
- برای اصلاح طعم تمر آلوچه، می‌تونین کمی شیره انگور یا پوره آلو بخارا به تمر آلوچه اضافه کنین تا تلخی متعادل بشه.
۲- چطور تمر آلوچه ترش درست کنیم؟
برای ترش شدن تمر آلوچه، از آلوچه‌های نارس‌تر یا جنگلی استفاده کنین و می‌تونین کمی پودر لیمو عمانی یا زغال‌اخته خشک هم اضافه کنین.
۳- برای شیرین شدن تمر آلوچه چی اضافه کنیم؟
برای شیرین‌تر شدن تمر آلوچه، ترکیب آلوچه با آلو بخارا یا کمی شیره انگور طبیعی می‌تونه طعم تمر رو متعادل‌تر و ملایم‌تر کنه
۴- آیا تمر آلوچه برای کودکان مناسبه؟
اگه تمر آلوچه رو بدون نمک و فلفل درست کنین، برای کودکان بالای یک سال مناسبه. چون آلوچه خاصیت ملینی داره، بهتره مقدار مصرفش کنترل‌شده باشه. البته مصرفش برای کودکان زیر یک سال توصیه نمی‌شه چون ممکنه باعث حساسیت یا دل‌درد بشه.