چربی خون بالا و کلسترول بالا یکی از بیماری‌های همه‌گیر قرن ۲۱ است. کم تحرکی، مصرف غذاهای چرب، بیماری‌هایی مثل دیابت کنترل نشده، مصرف مشروبات الکلی، چاقی و اضافه وزن بالا و همچنین اختلالات ژنتیکی سبب افزایش چربی خون می‌شوند. در این میان به نظر می‌رسد بهترین گزینه برای کاهش چربی خون تغییر لایف استایل و سبک زندگی و اصلاح رژیم غذایی روزانه است. اما برای پایین آوردن چربی خون بالا چه کنیم و البته علائم چربی خون بالا چیست؟ در سرویس سلامت از مجله کوروش با ما همراه باشید.
افزایش چربی های خون در طی سال های اخیر شیوع چشمگیری داشته است. «کلسترول»، ماده ای حیاتی در بدن است و بدون وجود آن ادامه زندگی غیر ممکن خواهد بود. برای اینکه بدن بتواند بعضی از وظایفش را به خوبی انجام دهد، کلسترول نقش مهمی دارد. بدن ما برای ساخت دیواره شریان ها، تولید ویتامین دی، تولید برخی از هورمون ها و بسیاری از واکنش های دیگر نیاز به مقادیری از کلسترول دارد. کلسترول همچنین به تولید هورمون و سوخت و ساز بعضی از انواع ویتامین ها کمک می کند.
منظور از چربی خوب (کلسترول خوب) و چربی بد (کلسترول بد) چیست؟
برای اینکه علائم کلسترول بالا یا چربی خون بالا را بدانید ابتدا بد نیست بدانیم که اصلا کلسترول چیست؟ کلسترول یک ماده مومی شکل و شبیه چربی است که در بدن توسط کبد تولید می‌شود. وجود کلسترول برای تشکیل غشای سلولی، ویتامین D و برخی هورمون‌های خاص ضروری است. کلسترول غیرمحلول در آب است و در نتیجه نمی‌تواند به تنهایی در بدن حرکت کند. در واقع این ذراتی به نام لیپوپروتئین هستند که به جابجایی کلسترول از طریق جریان خون کمک می‌کنند. لیپوپروتئین‌ها شامل دو نوع اصلی هستند:
لیپوپروتئین های با غلظت پایین (LDL) که به آن ها کلسترول بد می‌گویند.
لیپوپروتئین‌های با غلظت بالا (HDL) که به کلسترول خوب هم معروف هستند.
در حقیقت مصرف غذاهای چرب و کم تحرکی سطح کلسترول بد در خون شما را افزایش دهد. به این مشکل، کلسترول بالای خون می‌گویند که به هیپرکلسترولمی یا هیپرلیپیدمی هم معروف است. بالا بودن سطح کلسترول بد در بدن و پایین بودن مقدار کلسترول خوب سبب انباشت چربی در رگ‌های خونی می‌شود. به این ترتیب جریان خون در رگ‌ها مختل شده و ممکن است سبب بروز سکته قلبی و مغری در فرد شود.
منظور از تری گلیسرید بالا چیست؟
یک نوع دیگر از چربی موجود در خون تری گلیسرید است. بعد از خوردن غذا، بدن کالری‌های دریافتی اضافی را به تری گلیسرید تبدیل می‌کند. تری گلیسرید برای استفاده در روز مبادا در سلول‌های چربی بدن ذخیره می‌شوند. در واقع بدن برای تامین انرژی مورد نیاز خود به تری گلیسریدها نیاز دارد اما اگر مقدار تری گلیسرید ذخیره شده در سلول‌های چربی زیاد شود علاوه بر اضافه وزن خطر بروز حمله و سایر بیماری‌های قلبی را بالا می‌برد.
علائم چربی خون بالا (کلسترول بالا) کدامند؟
علائم چربی خون بالا شامل موارد زیر است:
*احساس خستگی حتی بعد از انجام کارهای سبک و احساس نیاز به استراحت
*گزگز کردن، درد و سوزش کف پا و کف دست مکرر به خصوص زمان خواب شب
*احساس خشکی و تلخی در دهان
*احساس سردرد و سرگیجه به خصوص بعد از میل کردن غذاهای سنگین و چرب
*ورم و پف کردن صورت
*احساس خواب آلودگی در طول روز
عدم کنترل چربی خون بالا در دراز مدت سبب گرفتگی رگ قلب (تصلب شرایین یا آترواسکلروز رگ قلب)، سکته قلبی و مغزی می‌شود.
میزان نرمال و طبیعی چربی خون چقدر است؟
تشخیص میزان چربی خون و تری گلیسرید بالا فقط از طریق چکاپ و آزمایش ممکن است. در این صورت:
*کلسترول کمتر از ۲۰۰ نرمال است
*کلسترول HDL 40 یا بیشتر نرمال است
*کلسترول LDL کمتر از ۱۰۰ نرمال است
*سطح تری گلیسیرید کمتر از ۱۵۰ نرمال است
پایین آوردن چربی خون و تری گلیسیرید بالا با روش‌های آسان و تغییر سبک زندگی
پایین آوردن چربی خون بالا تا قبل از اینکه به مرحله خطرناک برسد با به کار گرفتن برخی روش‌های ساده در خانه به راحتی امکان‌پذیر است. در این میان به جز موردی مثل اختلالات ژنتیکی و وراثت که با دارو و قرص چربی خون و راه‌کارهای دیگر قابل کنترل است، شما می‌توانید چربی خون بالا را تا زمانی که به مراحل خطرناک و نیاز به درمان دارویی نرسیده در خانه تحت کنترل درآورید:
مصرف چربی‌های اشباع را کاهش دهید
چربی‌های اشباع به چربی‌هایی گفته می‌شود که در دمای اتاق جامد هستند: کره، روغن نباتی جامد، چربی‌های حیوانی جز چربی‌های جامد محسوب می‌شوند که سبب بالا رفتن LDL یا کلسترول بد خون می‌شوند.
مصرف چربی‌های غیر اشباع را در رژیم غذایی خود قرار دهید
چربی‌های غیر اشباع چربی‌هایی هستند که در دمای اتاق مایع هستند. روغن‌های گیاهی مثل روغن زیتون کلسترول بد خون یا LDL را پایین می‌آورد.
فیبر، میوه و سبزیجات تازه مصرف کنید
غلات سبوس‌دار، آجیل و مغزها، نان‌های سبوس‌دار، حبوبات، سبزیجات و میوه‌های تازه که سرشار از فیبر و مواد معدنی مفید برای بدن هستند هم چربی خون را پایین می‌آورند و هم سبب تقویت سیستم ایمنی بدن می‌شوند. از مصرف غذاهای کنسروی، غذاهای آماده، فست فودها و غذاهای سرخ کردنی به صورت افراطی پرهیز کنید.
گوشت مرغ و ماهی را جایگزین گوشت قرمز کنید
بهتر است در رژیم غذایی روزانه مرغ و ماهی کبابی و آب‌پز را جایگزین مصرف بی‌رویه گوشت قرمز کنید. در صورت مصرف گوشت قرمز بهتر است از گوشت قرمز کم چربی و به صورت آب‌پز یا کبابی استفاده کنید.
ورزش کنید و تحرک داشته باشید
روزانه ۳۰ دقیقه ورزش کنید یا پیاده‌روی تند انجام دهید. تحرک داشتن هم متابولیسم بدن و چربی‌سوزی را بهبود می‌بخشد اما ذخیره تری گلیسرید در سلول‌های چربی را کاهش می‌دهد.
سید سعید هاشمی نور . 12 مهر 1400
سلام متاسفانه خرید هایی که از طریق اینترنتی او کالا از فروشگاه افق کورش خرید می‌کنید به حساب خرید تان منظور نمی شود که باعث ارتقاع لول یا سطح از طلایی به پلاتینیوم صورت پذیرد