عوارض و تاثیر خوب و بد تلویزیون روی کودکان+نظرات مثبت و منفی پزشکان در این زمینه

خیلی مشکل است که از بچه‌ها بخواهیم تلویزیون تماشا نکنند چون معمولا در تمام خانه‌ها تلویزیون در اغلب ساعات شبانه‌روز، حتی اگر کسی برنامه‌هایش را تماشا نکند، روشن است و بچه‌ها هم ناگزیر با تلویزیون و برنامه‌هایش در تماس هستند. در برخی موارد والدین از تلویزیون به عنوان جایگزینی برای پرستار بچه استفاده می‌کنند یا گاهی سی دی فیلم‌هایی را برای کودکان می‌خرند که تصور می‌کنند برای بچه‌ها مفید است و حتی ممکن است روی هوش و حافظه آن‌ها تاثیر مثبت بگذارد. اما واقعا تلویزیون دیدن برای کودکان به خصوص کودک زیر ۲ سال، کودکان پیش دبستانی و دبستانی و حتی نوزاد ۴ ماهه چه حکمی دارد و چگونه کودکان را تحت تاثیر قرار می‌دهد؟ به عبارت دیگر عوارض تماشای زیاد تلویزیون برای کودکان چه مواردی است. این مقاله از سایت raise smart kids انتخاب و ترجمه شده است.

عوارض و مضرات تماشای زیاد تلویزیون برای کودکان

خبر بد این است که اغلب کارشناسان و پزشکان بر این باورند که تلویزیون دیدن و فیلم تماشا کردن روی کودکان اثرات و عوارض بدی دارد و حتی ممکن است مانع از تقویت هوش و حافظه بچه‌ها شود. برخی از خطرات تلویزیون برای کودکان عبارتند از:

*حقیقت این است که تلوزیون دیدن برای کودکان زیر ۲ سال هیچ تاثیر مثبت و مزایای آموزشی ندارد و حتی مضر هم هست. در واقع تلویزیون دیدن مانع از تعامل کودک با دیگران و بازی کردن او می‌شود، یعنی دقیقا فعالیت‌هایی که کودک به آن‌ها نیاز دارد. تعامل کودک با اطرافیان و مواردی که از این تعامل یاد می‌گیرد بسیار مفیدتر از چیزهایی است که روی صفحه تلویزیون تماشا می‌کند.

*مدت زمان تماشای تلویزیون برای کودکان در واقع زمان مفید کودک برای توسعه مهارت‌های مهم مثل یادگیری زبان و صحبت کردن، خلاقیت، حرکات و مهارت‌های اجتماعی را تلف می‌کند. این مهارت‌ها عموما در دو سال اول زندگی کودک (یک زمان مهم برای رشد مغز) از طریق بازی، اکتشاف و گفتگو توسعه می‌یابد. به عنوان مثال، مهارت‌های زبانی کودک شما با گوش دادن یکطرفه به تلویزیون بهبود پیدا نمی‌کند بلکه با تعامل با افراد ایجاد می‌شود و هنگام صحبت و گوش دادن در متن زندگی واقعی کاربرد دارد.

*یک مطالعه دیگر در مورد عوارض تماشای تلویزیون در کودکان ۱۲ الی ۱۳ ساله نشان می‌دهد بچه‌هایی که در رختخواب تلویزیون تماشا می‌کنند یا در طول روز بیشتر از یک ساعت و نیم پای برنامه‌های تلویزیون می‌نشینند بیشتر از سایر کودکان در معرض خطر چاقی و اضافه وزن قرار دارند و نشانه‌های افسردگی، اختلالات عاطفی، احساس قربانی بودن، پرخاشگری و مهارت‌های اجتماعی پایین  بیشتر از سایرین در آن‌ها بروز پیدا می‌کند.

*تماشای تلویزیون ذهن کودک شما را بی حس و غیر فعال می‌کند زیرا باعث می‌شود فرزند شما از ابتکار عمل، به چالش کشیدن فکری، تفکر تحلیلی و استفاده از تخیل خود باز بماند.

*علاوه بر این طبق نتایج تحقیقات پزشکی صورت گرفته در این زمینه نشان می‌دهد که مشاهده تلویزیون سبب می‌شود کودک از خواندن و بهبود مهارت‌های خواندن از طریق تمرین فاصله بگیرد. کودکانی که کارتون‌ها و برنامه‌های تلویزیونی سرگرم کننده را در طول سال‌های پیش دبستانی تماشا می‌کنند، در ۵ سالگی مهارت‌های ابتدایی خواندن ضعیف‌تری دارند. همچنین کودکانی که با تماشای برنامه‌های تلویزیون سرگرم می‌شوند هم کمتر سراغ خواندن کتاب و سایر رسانه‌های چاپی می‌روند.

*به گفته دکتر سالی وارد، متخصص گفتار و زبان، نتایج ۲۰ سال تحقیق نشان می‌دهد بچه‌هایی که مدام در معرض سر و صدای تلویزیون در پس زمینه خانه‌های خود هستند و به گونه‌ای با این صداها در طول روز بمباران می‌شوند، در توجه کردن به سایر صداهای محیط اطراف و خانه دچار مشکل می‌شوند.

*کودکانی که تلویزیون زیادی تماشا می‌کنند، در توجه کردن به صحبت‌های معلم مشکل دارند زیرا آن‌ها به تحریک دیداری سریع در تلویزیون عادت کرده‌اند. کودکانی هم که بیشتر از اینکه با خانواده خود صحبت کنند، تلویزیون تماشا می‌کنند، از نظر مهارت یادگیری تصویری و یادگیری شنیداری (یادگیری از طریق گوش دادن) معمولا دچار مشکل هستند. این کودکان همچنین گستره توجه کمتری دارند.

*بچه‌های مدرسه‌ای که بیش از حد تلویزیون تماشا می‌کنند هم تمایل دارند که کمتر در خانه تکالیف مدرسه را انجام دهند. این کودکان هنگام انجام تکالیف مدرسه در خانه با صدای تلویزیون در پس زمینه مهارت کمتری می‌آموزند و اطلاعات کمتری را حفظ می‌کنند. زمانی که این دسته از کودکان به خاطر تماشای تلوزیون زمان خواب کافی را از دست می‌دهند، در طول روز کمتر هوشیار هستند و همین مسئله منجر به عملکرد ضعیف‌شان مدرسه می‌شود.

*نتایج یک مطالعه طولانی مدت که در سال ۲۰۱۳ منتشر شد، نشان می‌دهد کودکانی که بیش از ۳ ساعت تلویزیون، فیلم یا دی وی دی در روز تماشا می‌کردند، در سن ۷ سالگی بیشتر در معرض خط بروز مشکلات رفتاری، اختلالات عاطفی و مشکلات رابطه‌ای قرار داشتند. نکته قابل توجه این بود که کودکانی که همزمان بازی‌های ویدئویی هم انجام می‌دادند مشکلاتی متفاوت با بچه‌هایی که تلوزیون تماشا می‌کردند پیدا کرده بودند.

*طبق گفته انجمن پزشکی آمریکا، کودکانی که بیش از حد تلویزیون تماشا می کنند معمولاً اضافه وزن دارند چون بچه ها معمولاً هنگام تماشای تلویزیون هله هوله می‌خورند. آن‌ها همچنین تحت تأثیر تبلیغات تجاری برای مصرف مواد غذایی ناسالم هستند. این در حالی است که همزمان در حال دویدن، پریدن یا انجام فعالیت‌هایی نیستند که کالری می‌سوزاند و متابولیسم را افزایش می‌دهد. بچه‌های دارای اضافه وزن، مگر اینکه عادت خود را تغییر دهند، وقتی بزرگ‌تر می‌شوند دچار بیماری چاقی می‌شوند. یک مطالعه جدید این یافته را تأیید می کند و نشان می‌دهد که تماشای حتی فقط یک ساعت تلویزیون منجر به بروز چاقی در کودکان می‌شود.

*تلویزیون برای کودکان زیر یک سال یک خطر دیگر هم دارد. محققان دانشگاه سیدنی از ارتباط میان مدت زمان تماشای تلویزیون و عرض شریان شبکیه در کودکان خبر می‌دهند. کودکانی که مدت زمان زیادی روی صفحه تلویزیون زوم می‌کنند و خیره می‌شوند شریانی باریک در چشمان‌شان پیدا شد که ممکن است خطر ابتلا به بیماری‌های قلب را افزایش دهد.

*تماشای تلویزیون همچنین بر سلامت و توانایی ورزشی کودک تأثیر می‌گذارد. براساس مطالعه دانشگاه مونترال، هرچه کودک به خصوص در سال‌های اول زندگی بیشتر تلویزیون تماشا کند، چاق تر و از نظر عضلانی نیز ضعیف‌تر است.

*طبق گفته دکتر لیندا پاگانی از دانشگاه مونترال کانادا با افزایش هر ساعت تماشای تلویزیون در کودکان سن دو سال و نیم، خطر زورگویی و برخورد فیزیکی در مهدکودک افزایش پیدا می‌کند.

با همه این‌ها برخی کارشناسان معتقدند عوارض تماشای زیاد تلویزیون برای کودکان چندان منفی هم نیست و به عبارت دیگر تماشای تلویزیون برای کودکان چندان هم مضر نیست و اگر برنامه‌ها به صورت گلچین انتخاب شوند و جنبه آموزشی آن‌ها مورد توجه قرار بگیرد حتی می‌توانید مفید باشد.

*به باور این کارشناسان برخی برنامه‌های تلویزیون برای بچه‌ها آموزنده و الهام بخش هستند مثل طرز تهیه کیک یا نحوه پرورش گل و گیاه.

*این در حالی است که مطالعات نشان می‌دهد کودکانی که برنامه‌هایی مثل نمایش‌های آموزشی و غیر خشونت‌آمیز مخصوص بچه‌ها را تماشا می‌کنند  نسبت به افرادی که این برنامه‌ها را تماشا نمی‌کنند ، در آزمون خواندن و ریاضی بهتر عمل می‌کنند.

*کودکانی که در مقطع پیش دبستانی برنامه‌های آموزنده و آموزشی تماشا می‌کنند، وقتی بزرگ‌تر می‌شوند، تمایل بیشتری به تماشای نمایش‌های آموزنده و آموزشی دارند. این بچه‌ها از تلویزیون به طور مؤثر به عنوان مکمل یادگیری مدرسه استفاده می‌کنند. از سوی دیگر، کودکانی که برنامه سرگرمی بیشتری تماشا می‌کنند، وقتی بزرگ‌تر می‌شوند کمتر اخبار می‌بینند.

*براساس نتایج یک مطالعه طولانی مدت، دانش آموزان پیش دبستانی که برنامه‌های آموزشی را تماشا می‌کنند، بیشتر به کیفیت تحصیلات خود اهمیت می‌دهند تا گرفتن نمره‌های بالاتر از معلم.

*علاوه بر این بچه‌هایی که نمایش‌های آموزشی از تلویزیون تماشا می‌کنند، به خصوص اگر والدین چندان خوب یا خیلی زیاد با آن‌ها صحبت نمی‌کنند، در معرض میلیون‌ها کلمه دیگر قرار می‌گیرند و این برای آن‌ها بسیار مفید است.

*تلویزیون با نمایش‌هایی که بیشتر سرگرم کننده هستند تا آموزشی، بچه ها را در معرض تنوع فرهنگ و جهان بینی‌های افراد مختلف و همچنین ارزش‌های انسان دوستانه قرار می‌دهد اما تماشای درام و کمدی به آن‌ها تصویری از پیچیدگی زندگی و معضلات اخلاقی را نشان می‌دهد.

*دانشمندان دانشگاه Siena دریافتند کودکان با تماشای کارتون‌ها ، اثر تسکین درد را تجربه می‌کنند. بنابراین شاید، کمی تماشای تلویزیون و  سرگرمی بتواند برای کودکانی که دچار استرس و یا دچار درد هستند، مفید باشد.

*و سرانجام به این فکر کنید که کودک شما در صورت تماشا نکردن تلویزیون چه کاری می‌تواند انجام دهد. ایده‌آل‌ترین حالت این است که یک کتاب بخوانید، مشغول بازی در فضای باز شوید یا یک گفتگوی هوشمندانه با کودک‌تان داشته باشید. اما اگر گزینه جایگزین این است که فقط در کنار هم بنشینید و هیچ کاری انجام ندهید، تلویزیون دیدن گزینه بهتری است تا این‌که کودک شما بی‌حوصله باشد، یا دعوا و درگیری را شروع کند یا فریاد بزند. پس اجازه دادن به فرزندتان برای تماشای تلویزیون به نظر گزینه بهتری است.