اختلال شخصیت نمایشی چیست؟ اختلال شخصیت نمایشی یا به اختصار HPD بخشی از گروه بزرگ‌تری از اختلالات روانشناختی است که اختلالات شخصیتی «خوشه B» نامیده می‌شود. اختلالات در این گروه، به‌طور کلی در دسته‌بندی‌های چشمگیر، احساسی یا نامنظم دسته‌بندی می‌شوند. در ادامه این مقاله از سرویس سلامت مجله کوروش درمورد اختلال شخصیت نمایشی، علت و درمان اختلال شخصیت نمایشی در کودکان و بزرگسالان توضیح داده‌ایم.
اختلال شخصیت نمایشی یا HPD (Histrionic Personality Disorder) همان‌طور که از اسمش مشخص است، نوعی اختلال روانی است که با رفتارهایی برای جلب توجه سایرین همراه است. افراد مبتلا به هیستریونیک به دلیل اینکه در پی تأیید و تشویق شدن از سوی دیگران هستند، عموما روابط اجتماعی خوبی دارند، ولی از این خصیصه برای جلب توجه و تأیید دیگران استفاده می‌کنند و اگر در این کار ناکام بمانند دچار سرخوردگی و افسردگی می‌شوند.
ویژگی افراد مبتلا به اختلال شخصیت نمایشی
افراد مبتلا به اختلال HPD تصور ذهنی تحریف شده‌ای از خود دارند. آنها اغلب عزت‌نفس خود را بر اساس تأیید دیگران می‌گذارند و این تفاوت میان اختلال روانی شخصیت نمایشی و خودشیفتگی را مشخص می‌کند. این امر نیاز به توجه را ایجاد می‌کند. به همین دلیل، افراد مبتلا به HPD ممکن است به انجام کارهای شگفت‌انگیز و دراماتیک برای جلب توجه دیگران متوسل شوند.
زنان بیشتر از مردان، به این بیماری مبتلا شده‌اند. این امر ممکن است به این دلیل باشد که مردان علائم خود را کمتر از زنان ابراز و برون‌گرایی می‌کنند.
شناخت علائم اختلال شخصیت نمایشی
HPD یک اختلال روانی ویرا‌ن‌گر نیست. بیشتر افراد مبتلا به HPD در جامعه و محل کار با موفقیت عمل می‌کنند. در حقیقت، افراد مبتلا به HPD معمولا مهارت های خوبی در برقراری ارتباط با افراد دارند. متأسفانه، آنها اغلب از این مهارت‌ها برای جلب توجه دیگران استفاده می‌کنند.
طبق ویرایش پنجم کتاب «راهنمای تشخیصی و آماری اختلالات روانی» (Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders)، افراد مبتلا به اختلال شخصیت نمایشی حداقل ۵ (یا بیشتر) از علائم زیر دارند:
*در شرایطی که در مرکز توجه نیستند، ناراحت می‌شوند:
*دارای تعامل با دیگران است و این تعامل با رفتار نامناسب اغوا کننده یا تحریک‌آمیز جنسی مشخص می‌شود؛
*احساسات را به‌سرعت در حال تغییر و کم عمق نشان می‌دهد؛
*به طور مداوم از توجه جسمی برای جلب توجه استفاده می‌کند؛
*دارای سبکی از گفتار است که بیش‌ازحد امپرسیونیست و فاقد جزئیات است؛
*دارای رفتاری نمایشی است و در ابراز احساساتش، اغراق می‌کند؛
*به راحتی تحت تأثیر دیگران یا شرایط قرار می‌گیرند؛
*روابط را صمیمی‌تر از آنچه که هست، در نظر می‌گیرد.
اگر به HPD مبتلا هستید، ممکن است به‌راحتی از کارهای روزمره ناامید یا خسته شوید، قبل از فکر سریع تصمیم بگیرید، یا برای جلب توجه حتی تهدید به خودکشی کنید.
بیشتر بخوانید: اختلال آگورافوبیا یا ترس از مکان‌های شلوغ | علل و نشانه ها و روش‌های درمان آن
چه عواملی باعث اختلال شخصیت نمایشی می‌شود؟
علت دقیق اختلال شخصیت نمایشی، مشخص نیست. دانشمندان معتقدند که این نتیجه هم از عوامل محیطی و هم از عوامل ژنتیکی است.
برخی از خانواده‌ها سابقه HPD دارند، که بیان می‌کند ممکن است این شرایط تا حدودی توسط ژنتیک توضیح داده شود. از طرف دیگر، فرزندان والدین مبتلا به HPD ممکن است به سادگی رفتاری را که از والدین خود آموخته‌اند، از خود نشان دهند. همچنین ممکن است عدم نظم و انضباط یا تقویت مثبت رفتارهای نمایشی در دوران کودکی باعث HPD شود. کودک ممکن است رفتارهای HPD را به‌عنوان راهی برای جلب توجه والدین خود بیاموزد.
بدون توجه به علت، HPD معمولا در اوایل بزرگسالی خود را نشان می‌دهد.
تشخیص اختلال شخصیت نمایشی
هیچ آزمایش خاصی وجود ندارد که برای تشخیص HPD استفاده شود. اگر از علائم خود نگران هستید و به دنبال مراقبت‌های پزشکی هستید، ارائه‌دهنده مراقبت‌های اولیه شما احتمالا با گرفتن یک تاریخچه پزشکی کامل، آزمایش را شروع می‌کند. آنها ممکن است یک معاینه بدنی انجام دهند تا هرگونه مشکل جسمی را که ممکن است باعث علائم شما شود، رد کنند.
اگر ارائه‌دهنده مراقبت‌های اولیه شما علت جسمی علائم شما را پیدا نکرد، ممکن است شما را به روان‌پزشک ارجاع دهند. روان‌پزشکان به‌طور خاص برای تشخیص و درمان اختلالات روانشناختی آموزش دیده‌اند. یک روان‌پزشک قادر خواهد بود با استفاده از سؤالات تخصصی، دید روشنی از تاریخچه رفتاری شما داشته باشد. ارزیابی دقیق رفتارهای شما به پزشک کمک می‌کند تا مشکل یا اختلال شما را تشخیص دهد.
با این حال، بیشتر افراد مبتلا به این بیماری اعتقاد ندارند که به درمان یا کمک نیاز دارند و این امر تشخیص را دشوار می‌کند. بسیاری از افرادی که مبتلا به HPD هستند پس از اینکه تحت درمان افسردگی یا اضطراب قرار می‌گیرند، معمولا به دنبال یک رابطه ناموفق یا درگیری‌های شخصی دیگر، این بیماری در آنها تشخیص داده می‌شود.
بیشتر بخوانید: اختلال مه مغزی چیست و چه علائمی دارد؟
درمان اختلال شخصیت نمایشی
در صورت داشتن HPD یا اختلال شخصیت نمایشی درمان می‌تواند دشوار باشد. مانند بسیاری از افراد مبتلا به HPD، ممکن است فکر کنید نیازی به درمان ندارید، یا ممکن است روال یک برنامه درمانی را چندان جذاب نبینید. با این حال، درمان و گاهی اوقات داروها، به شما کمک می‌کند تا با HPD کنار بیایید.
روان درمانی متداول‌ترین و مؤثرترین گزینه درمانی برای HPD است. این نوع درمان شامل گفت‌وگو با یک درمان‌گر درمورد احساسات و تجربیات شماست. چنین صحبت‌هایی می‌تواند به شما و درمان‌گر شما کمک کند تا استدلال عملکردها و رفتارهای خود را تعیین کنید. درمان‌گر شما به جای تلاش مستمر برای جلب توجه از طرف افراد، ممکن است به شما کمک کند یاد بگیرید که چگونه با افراد رابطه مثبت برقرار کنید.
داروهای موثر در درمان اختلال شخصیت نمایشی
اگر به‌عنوان بخشی از HPD خود دچار افسردگی یا اضطراب هستید، ممکن است روان‌پزشک شما، داروهای ضد افسردگی یا ضد اضطراب را برایتان بنویسد.
چشم انداز بلند مدت برای یک فرد مبتلا به HPD
افراد زیادی با اختلال HPD زندگی عادی دارند و قادر به کار و عضویت در جامعه هستند. در واقع، بسیاری از افراد مبتلا به HPD در تنظیمات گاه به گاه بسیار خوب عمل می‌کنند. بسیاری از آنها فقط در روابط صمیمی‌تر با مشکلاتی روبه‌رو می‌شوند. با توجه به مورد شما، HPD ممکن است بر توانایی شما در حفظ شغل، حفظ رابطه یا تمرکز بر اهداف زندگی تأثیر بگذارد. همچنین ممکن است باعث شود دائماً به دنبال ماجراجویی باشید و شما را در موقعیت‌های خطرناک قرار دهد.
در صورت ابتلا به HPD در معرض خطر بیشتری برای افسردگی قرار دارید. این اختلال می‌تواند بر نحوه کنترل شکست و از دست دادن نیز تأثیر بگذارد. همچنین وقتی به خواسته خود نرسیدید، ممکن است ناامیدتر شوید. اگر علائمی از HPD دارید، باید با پزشک خود صحبت کنید، خصوصا اگر این موارد در زندگی روزمره و کار شما تداخل ایجاد می‌کند یا شما را از داشتن یک زندگی شاد و پرتحرک، محروم می‌کند.
بیشتر بخوانید: انواع اختلال شخصیت دو قطبی و علائم و روش های مختلف درمان
