نقد و بررسی کتاب «مردی به نام اوه» اثر فردریک بکمن

کتاب «مردی به نام اوه» اثر فردریک بکمن یکی از محبوب ترین کتاب هایی است که طی سال های اخیر به چاپ رسیده است. رمان جذاب بکمن نه تنها یکی از پرفروش ترین کتاب های جهان در نزدیک به یک دهه اخیر بوده،‌ بلکه فیلم دیدنی نیز از روی آن ساخته شد که تا پای دریافت جایزه اسکار نیز رفت.

کتاب «مردی به نام اوه» نوشته فردریک بکمن، نویسنده جوان و خوش قریحه سوئدی است که در سال ۲۰۱۲ به چاپ رسید. بکمن قبلا در جایی گفته که ایده نوشتن این رمان را از داستانی که از یکی از همکارانش شنیده گرفته است. بکمن شنیده بود، مردی در هنگام خرید بلیط از یک موزه هنری دچار حمله عصبی می شود. بکمن می گوید، به شدت با وضع این مرد همذات پنداری کرده است. او حتی ادعا می کند، خودش نیز چندان در روابط اجتماعی قوی نیست.

بکمن پس از این ماجرا به نوشتن پست های وبلاگی با نام «مردی به نام اوه» روی می آورد. او در این پست ها از بیزاری اوه از حیوانات خانگی و سایر دغدغه ها و آزردگی هایش می نوشت. اندکی بعد فردریک بکمن متوجه می شود، مطالب وبلاگش پتانسیل تبدیل شدن به داستانی بلند و حتی یک رمان قطور را نیز دارند. به این ترتیب، شروع به نوشتن رمانی می کند که بعدها با عنوان مردی به نام اوه چاپ می شود. ماجرای زندگی اوه آنقدر اثرگذار و خواندنی از آب در می آید که خوانندگانی از سراسر جهان را جذب می کند. اما اگر به هر دلیل شما هم از جمله کسانی هستید که از قطار کتاب مردی به نام اوه جا مانده اید، حتما با این مطلب از سرویس کتاب و ادبیات مجله کوروش همراه ما باشید تا بیشتر درباره این رمان جذاب و جالب بدانید.

مشخصات کتاب «مردی به نام اوه»

عنوان: مردی به نام اُوِه (به انگلیسی A Man Called Ove)

نویسنده: فردریک بکمن

سال انتشار: ۲۰۱۲

ناشر اصلی: بوکفلاگت فروم (نسخه سوئدی)، گروه انتشارات آتریا/ سیمون و شوستر (نسخه انگلیسی)

زبان اصلی: سوئدی

تعداد صفحات: ۳۴۷ (نسخه اصلی)

ترجمه: حسین تهرانی/ فرناز تیمورازف (انتخاب کاربران)

امتیاز گودریدز: ۴،۳۵

کاربران آمازون: ۴،۶

کاربران گوگل: ۴،۷

خلاصه داستان:

اوه، پیرمرد بداخلاق و بهانه گیری است که اصلا با همسایگان و اطرافیانش رابطه خوبی ندارد. او برای انجام تمام امور زندگی اصول و روش های محکم و سختگیرانه ای دارد که تخطی هرکس از این اصول باعث دلخوری اوه می شود. این خصوصیات روی هم رفته باعث شده اند تا دیگران به او لقب «همسایه اخموی جهنمی» بدهند. با این حال، پشت این ظاهر اخمو و عبوس، پیرمرد دلشکسته ای با گذشته ای غم انگیز قرار دارد. اما تا قبل از اینکه همسایه جدید وارد زندگی اوه شود، کسی از جنبه های دیگر شخصیت او خبر ندارد.

بیشتر بخوانید: درباره زندگی و مشهورترین آثار ویرجینیا وولف

مختصری درباره فردریک بکمن، نویسنده کتاب مردی به نام اوه

فردریک بکمن ۲ ژوئن سال ۱۹۸۱ در‌ برانکیرکا در جنوب استکهلم متولد شد. این نویسنده ۴۰ ساله برای مدت طولانی با کتاب مردی به نام اوه رتبه اول پرفروش ترین کتاب های نشریه نیویورک تایمز را در اختیار داشت. «مادربزرگ سلام رساند و گفت متاسف است»، «بریت ماری اینجا بود»، «شهر خرس» و «ما در برابر شما» به همراه دو رمان و یک کتاب غیرداستانی دیگر مجموع آثار بکمن را تشکیل می دهند. کتاب های او در بیش از ۴۰ کشور دنیا با استقبال بی نظیر خوانندگان مواجه شده اند.

بکمن پیش از اینکه به صورت جدی به نویسندگی روی بیاورد، وبلاگ نویس و روزنامه نگار بود و در بسیاری از نشریات و مجلات سوئدی قلم می زد. او هم اکنون به همراه ندا شفتی، همسر ایرانی تبار خود و دو فرزندش در شهر استکهلم سوئد زندگی می کند. بکمن ضمن آنکه نویسنده ای پرکار است، از معدود نویسندگانی به شمار می رود که ارتباط قوی با شبکه های اجتماعی به خصوص فیسبوک و اینستاگرام دارد.

مردی به نام اوه، یک پدیده جهانی

هر از چند گاهی کتاب های خاصی با استقبال بی سابقه ای مواجه می شوند که آن را «پدیده کتاب» می نامند. این پدیده چنین است که گویی تمام کتابخوان های دنیا به یکباره کتاب و نویسنده خارق العاده ای را کشف کرده باشند. از این رو، برای مدت چند هفته یا ماه، همه بحث ها پیرامون آن کتاب است. همه باشگاه‌ های کتابخوانی هم ترجیح می دهند درباره آن صحبت کنند بحث روز مطبوعات چاپی و آنلاین، تلویزیون و سایر رسانه های جمعی و شبکه های اجتماعی نیز همین کتاب است.

«پنجاه سایه خاکستری»، «گرگ و میش»، «دختر گمشده» و در ایران «ملت عشق» از جمله این پدیده ها هستند. بنابراین، به ندرت کسی فرصت گریز از آنها را دارد. و اگر کسی به نحوی خوش شانس باشد و از خواندن آن طفره برود،‌ بالاخره در میهمانی ها و جمع های دوستانه دیگر به دام می افتد. معمولا کسانی که متوجه قضیه می شوند با تعجب می پرسند:‌ «چرا تا به حال این کتاب را نخوانده اید؟»

با این حال، گاهی اوقات مسیر پدیده شدن این کتاب ها زیرپوستی تر است. این کتاب ها به جای اینکه مانند جرقه ای مهیب عمل کنند و همه اکسیژن هوای ادبیات را از آن خود کنند. آرام و خزنده جلو می آیند. فراوانی پدیده های ادبی از هر دو نوع یکسان است. اما نوع دومی که ذکر کردیم می تواند قبل از اینکه متوجه شوید جریان از چه قرار است، به اوج توجهات رسیده باشد. کتاب مردی به نام اوه اثر فردریک بکمن از این دست کتاب ها است. این کتاب افزون بر اینکه ۱۸ ماه در فهرست کتاب های پرفروش باقی ماند،‌ به بیش از ۲۰ زبان ترجمه شد و نزدیک سه میلیون نسخه از آن نیز در سراسر دنیا به فروش رفت.

مردی به نام اوه

فردریک بکمن نویسنده، وبلاگ نویس و روزنامه نگاری بود که از مدت ها پس از ترک تحصیل و تا همین چند سال قبل، به صورت فریلنسر کار می کرد. بکمن ایده اولین رمان خود را از داستانی که یکی از همکارانش در مورد پیرمردی دمدمی مزاح و بداخلاق تعریف کرده بود گرفت. این پیرمرد اخمو ظاهرا تا قبل از آشنایی با همسرش فرد غیرقابل تحملی بوده، اما همسرش نقش مهمی در برطرف کردن ناراحتی های او ایفا می کند. به گفته همسر بکمن، او نیز چنین بوده است. بکمن می گوید فرد اجتماعی نیست و خیلی اوقات بدون راهنمایی نمی داند چطور با بقیه رابطه برقرار کند. بکمن خیلی زود با شنیدن داستان پیرمرد متوجه پتانسیل بالای آن می شود.

در کتاب، اوه یک مرد بیوه ۵۹ ساله اخمو و عبوس است که ظاهرا تنها منتظر بهانه ای برای بگو مگو با همسایه هایش است. اوه چند ماه پس از مرگ همسرش سونیا، تصمیم می گیرد خود را بکشد. او مقدمات این کار را به دقت می چیند، اما هر بار همسایه های مزاحم برنامه های او را نقش بر آب می کنند. اوه با آمدن یک خانواده ایرانی (پروانه به همراه همسر سوئدی و فرزندانش) سرانجام با یکی از همسایه های خود رابطه ای دوستانه برقرار می کند و کم کم همه متوجه آن وجهه از شخصیت او می شوند.

بیشتر بخوانید: نقد و بررسی کتاب گتسبی بزرگ

داستانی با تاثیرگذاری غیرمنتظره

فردریک بکمن در زمانی که به دنبال ناشر برای چاپ کتابش می گشت،‌ با مشکلات زیادی مواجه شد. ظاهرا ناشران عقیده داشتند اوه، شخصیت اصلی رمان نه تنها هیچ جذابیتی برای مخاطب ندارد، بلکه حتی خاصیتی دافعه نیز دارد. اوه، پیرمردی سرخورده است که از هیچکس خوشش نمی آید و وقت زیادی را صرف بد و بیراه گفتن به دیگران و بهانه جویی می کند. ناشران هم نگران بودند خوانندگان چندان علاقه ای به خواندن اوه و ماجراهایش نداشته باشند.

شاید اینطور به نظر برسد که خواندن صفحاتی زیادی که به اوه و کارهایش پرداخته اند خالی از لذت است، اما در همین چند صفحه اتفاق عجیبی می افتد. اوه در همان اولین بخش های رمان همه را مجذوب خود می کند. به مرور خوانندگان اوه را ورای بهانه جویی ها و ترش رویی های معمولش می شناسند. او پیرمرد دلشکسته و غمگینی است که پس از مرگ همسرش در یک تصادف رانندگی، کسی که نقش پل ارتباطی او با دیگران را داشته، متوجه می شود که زندگی عبث و بیهوده است. خوانندگان نیز درست مانند همسایگان اوه محبت غیرمنتظره ای را نسبت به این پیرمرد منزوی پیدا می کنند.

بیشتر بخوانید: نگاهی به زندگینامه و بهترین کتاب های ارنست همینگوی

فردریک بکمن، نویسنده ای پرکار

گاهی اوقات نویسنده ای با کتاب فوق العاده جذاب و جالب خود خوانندگانش را به شدت تحت تاثیر قرار می دهد و حتی برای مدت کوتاهی تبدیل به پدیده ای فرهنگی-اجتماعی می شود. ولی پس از آن، خود را از کانون توجهات دور می کند و برای مدت طولانی به تنهایی خود پناه می برد تا اثر بعدی را خلق کند. اما روش کار بکمن با نویسندگان دیگر تفاوت دارد. او نویسنده ای فوق العاده پرکار است که در همین مدت نسبتا کوتاه دوران نویسندگی خود چهار رمان و یک مجموعه داستان (جدیدترین رمان او «شهر خرس») به چاپ رسانده است.

بکمن می گوید که خیلی سریع می نویسد، چون عصبی و زود رنج است. حال، به هر دلیلی اگر مجذوب کتاب مردی به نام اوه شده اید، می خواهید سراغ کتاب های بیشتری از این نویسنده چیره دست و اکنون پرآوازه سوئدی بروید، مطمئن باشید وقتی از خواندن ۳ رمان و داستان های کوتاه او فارغ شدید، حتما کتاب های تازه او نیز وارد بازار کتاب شده اند و از پشت ویترین کتابفروشی ها به شما چشمک می زنند!

دغدغه های جهانشمول در مردی به نام اوه

فردریک بکمن،یک  نویسنده سوئدی است. به این جهت، در کتاب «مردی به نام اوه» و سایر داستان های او همیشه شخصیت هایی با دغدغه های فرهنگی و اجتماعی خاص این کشور در منطقه اسکاندیناوی حضور دارند. اما درک نکات ظریف رمان مردی به نام اوه اصلا نیازی به کندوکاو و درک مسائل فرهنگی ندارد. داستان بکمن درباره مرد سالخورده تلخ اندیشی است که زندگی اش اصلا آنطور که آنطور که می خواست نیست. رمان «مردی به نام اوه» واهمه ها و ترس های آدم تنها و تک افتاده ای را وصف کرده که با مرگ همسر، آخرین نقطه اتکا و قوت قلب خود در زندگی را از دست داده است. نیازی نیست جای بسیاری دور برویم، بسیاری از ما کمی عنصر اوه در وجود خود داریم یا اینکه با یک اوه زندگی می کنیم.

اصلا به نظر شما کسی هم وجود دارد که دوستان و آشنایانش و حتی غریبه ها را به دلایل مختلفی به باد انتقاد نگرفته باشد؟ و کسی هم نیست که دستکم یکبار در زندگی حس نکرده باشد که هیچ چیز دنیا آنطور که می خواهد نیست؟ فردریک بکمن با رمان مردی به نام اوه به خوبی نشان می دهد که افکار منفی و تلخ، انزوا و به حاشیه رانده شدن در دنیای مدرن کنونی می تواند تا چه حدی راحت باشد. اما نویسنده نشان می دهد، به همان نسبت به راحتی نیز می توانیم با محبت و خوش رفتاری قلب هر کسی حتی نیافتنی ترین آدم ها را نیز تسخیر کنیم.

کتابی که همه خوانده اند

در حالی که کتاب مردی به نام اوه آن بازتاب و البته پوشش رسانه ای گسترده رمان های پرفروشی همچون «گرگ و میش» یا «پنجاه سیاه خاکستری» را نداشت، اما فروش خوب مداوم و تبلیغات دهان به دهان خوانندگان باعث شد تا آهسته آهسته به یک پدیده فرهنگی تبدیل شود. اغراق نیست اگر بگوییم احتمالا بسیاری از اطرافیان و دوستان شما قبلا رمان مردی به نام اوه را خوانده اند. بنابراین، گاهی بهتر است برای جا نماندن از بحث ها رمان مردی به نام اوه را بخوانید.

از روی کتاب خواندنی فردریک بکمن قبلا یک اقتباس سینمایی درخشان نیز شده است. این فیلم سوئدی در سال ۲۰۱۷ با بازی رولف لاسگورد (در نقش اوه) و نویسندگی و کارگردانی هانس هولم اکران شد و حتی می رفت تا برنده جایزه اسکار بهترین فیلم خارجی ‌زبان در هشتاد و نهمین دوره جوایز اسکار شود، اما نهایتا قافیه را به فیلم «فروشنده» اصغر فرهادی باخت. طبق سنت هالیوود که نسخه های انگلیسی از فیلم های سینمایی کشورهای دیگر می سازند، احتمال اینکه نسخه انگلیسی فیلم مردی به نام اوه (که شایعه شده تام هنکس نقش اصلی آن را برعهده دارد) ساخته شود، کم نیست. به این ترتیب، با گذشت زمان، تعداد کسانی که به تب بکمن مبتلا می شوند بیشتر نیز خواهد شد.

بیشتر بخوانید: درباره زندگی و مشهوترین آثار چارلز دیکنز

کتابی عمیق و پرمغز و سرراست

فردریک بکمن، نویسنده ای است که چندان علاقه ای به کاربرد فرم ها و شگردهای پرزرق و برق نویسندگی ندارد. در آثار بکمن خبری از روایت های غیرخطی تودرتو، عناصر رازآلود و معمایی، پیرنگ مبهم و البته خشونت نیست. بلکه داستان های بکمن ساده و سرراست و عمیقا انسانی و پر از احساسات و عواطف هستند.. خواندن داستان های او در دوران سلطه ابرقهرمان ها و آنتولوژی های دلهره آور و ترسناک، نه تنها دلگرم کننده و امیدبخش، بلکه حتی ضرورت نیز دارد.

ستایش ها از کتاب «مردی به نام اوه»

این اولین رمان نویسنده، شما را می خنداند، به گریه می اندازد و باعث می شود که در زندگی خود همدردی تازه ای با افراد اخمو و ترشرو حس کنید.

-پیپل

تاثیرگذار و بامزه… شرط می بندم خیلی زود عاشق اوه می شوید و آنقدر از اوضاع و احوال او متاثر خواهید شد که بعد از اینکه زمانی را با او سپری کردید، نسبت به وقتی که اولین صفحات کتاب را ورق زدید، با همدلی بیشتری به جهان پیرامون خود نگاه کنید.

-اریک لارسون

حتی جدی ترین خواننده ادبیات داستانی احتیاج به یک آسودگی سبک دارد. و وقتی برای یک بعد از ظهر هر آنچه بخواهید داستانی پرجذبه باشد، این کتاب عالی است.

-سان فرانسیسکو کرونیکل

ادای دینی پرشکوه به انسانیت و احتمال دوستی و ایمان به عشقی که مدت های مدیدی قبل از دست داده اید. این کتاب مضامین زیادی را را دستمایه قرار داده: ازدواج، عشق، نژاد، طبقه اجتماعی، تقسیم بندی ها، رفاه و … [کتاب مردی به نام اوه] یکی از آن داستان های خوبی است که [با خواننده] ارتباط برقرار می کند.

-جیمز مک براید

همانطور که شخصیت های مختلفی که (بدون دعوت) وارد زندگی اوه شده اند، داستان اندوهبار او را برملا می کنند شما نیز با [همراه با رمان مردی به نام اوه] می خندید و به گریه می افتید. بعد از [خواندن کتاب]‌ نگاه شما به آدم های عبوس و بهانه گیر هیچ وقت مثل قبل نمی شود. کتابی به بسیار به یادماندنی.

-سان دیگو یونیون تریبیون

خوانندگانی که به دنبال داستان های خوبی با پیام پرمعنی می گردند، از مهمل گویی های پیرمرد منزوی کتاب با افکار غیرعادی او لذت خواهند برد. اگر جایزه ای برای گیراترین کتاب سال بود، این اولین رمان تاثیرگذار نویسنده-وبلاگ نویس سوئدی که یک شبه نویسنده شده باید برنده آن می شد.

-بوکلیست

به طرز مبهوت کننده ای با مزه با توصیفات غیرعادی و ریتم بسیار خوب.

-کرکوس رویوز

منبع: wikipedia، thoughtco، simonandschuster