چرا در تابستان بیشتر عصبانی می‌شویم؟ اصلا تاثیر گرما روی اعصاب چیست؟ آیا می‌دانید که گرمای هوا می‌تواند روی خلق و خوی افراد تاثیر مستقیمی بگذارد؟ این موضوع در پژوهش‌های مختلف مورد بحث و بررسی قرار گرفته است. مطالعات نشان داده‌اند که مردم در ماه‌های گرم سال مخصوصا در تابستان، ناامیدی و عصبانیت را تجربه می‌کنند. قرار گرفتن در معرض هوای گرم تابستان، ضربان قلب را افزایش می‌دهد و همین موضوع، ناراحتی‌هایی را به دنبال دارد. این ناراحتی‌ها می‌تواند بر نحوه ابراز و بیان منظور تاثیر بگذارد و تفسیر دیگران از اعمال و حرف‌ها هم متفاوت خواهد شد. در این مقاله از سرویس سلامت در مجله کوروش به بررسی تاثیر گرما روی اعصاب، تغییر خلق و خو و راههای کنترل خشم در گرما می‌پردازیم.
آیا گرما و پرخاشگری با هم رابطه دارند؟
در مورد رابطه گرما و خشم یا تاثیر گرما روی اعصاب، پژوهش‌های متعددی انجام شده است. حتی برخی افراد ناآرامی‌ها و شورش‌های دهه ۱۹۶۰ در ایالات متحده را با گرمای تابستان مرتبط می‌دانند. در این میان در میان روزنامه‌نگاران اصطلاح «تابستان گرم طولانی» برای اشاره به آن زمان، پدید آمد. این عبارت، منعکس‌‌کننده این باور رایج بود که هوای گرم باعث میشود مردم رفتار پرخاشگرانه داشته باشند و میزان خشونت ارتباط نزدیکی با دمای هوا دارد.
با این حال، نمی‌‌توان با اطمینان گفت که آیا گرما مستقیما باعث این مشکل شده است یا خیر. مثلا، این احتمال وجود دارد که در هوای گرمتر، افراد بیشتری در فضای بیرون خانه حضور داشته باشند و در نتیجه تعامل بیشتر و احتمال بالاتری برای درگیری بین افراد وجود دارد.
آزمایش درباره تاثیر گرما روی اعصاب
تمایل به کشف رابطه بین گرما و پرخاشگری به روشی علمی‌‌تر، انگیزه‌ای برای انجام تحقیقات گسترده آزمایشگاهی بود. در اکثر این مطالعات، افراد در موقعیت‌هایی قرار داده می‌شدند که می‌توانستند رفتار پرخاشگرانه‌ای از خود نشان دهند و این آزمایش‌ها اغلب با وارد کردن شوک الکتریکی انجام می‌شد.
معمولا، این مطالعات با «شوک ساختگی» (هیچ‌کس واقعا شوکه نمی‌شد، هرچند افرادی که در آزمایش شرکت می‌کردند، این موضوع را نمی‌دانستند) یک رابطه «U شکل معکوس» را نشان می‌دادند که در آن پرخاشگری با دمای بالای – ۸۰ درجه فارنهایت تا یک نقطه خاص- افزایش می‌یافت. اما اگر دما شروع به بالاتر رفتن می‌کرد، پرخاشگری کاهش می‌یافت.
پژوهش‌های میدانی درباره تاثیر گرما روی اعصاب
نکته جالب توجه درباره آزمایش تاثیر گرما روی اعصاب این است که نتیجه تحقیقات آزمایشگاهی با نتایج تحقیقات میدانی مغایرت دارد. در این زمینه، تحقیقات نشان می‌دهد افزایش دما همیشه با افزایش رفتارهای خشونت‌آمیز همراه است. روانشناسی با نام «کریگ اندرسون» از منابع آرشیوی شهرهای سراسر ایالات متحده برای جمع‌آوری اطلاعات، میزان قتل، تجاوز جنسی، تجاوز، سرقت، دزدی و سرقت وسایل نقلیه موتوری را مدنظر قرار داد.
او تایید کرد که جنایت‌های خشونت‌آمیز با افزایش دما افزایش می‌یابد، اما جرایم غیر خشونت‌آمیز در این مواقع، افزایش نمی‌یابد. در چنین مطالعات میدانی، مناطق گرمتر جهان در سال‌ها، فصول، ماه‌ها و روزهای گرمتر همگی با پرخاشگری بیشتری مرتبط هستند.
برخی از مطالعات حتی نشان می‌دهند که پرتاب‌کننده‌های بیسبال در هوای گرم با شدت بیشتری، توپ را پرتاب می‌کنند، چون در این مواقع تعداد ضربه‌هایی که در روزهای گرم به زمین برخورد می‌کنند، افزایش می‌یابد. اما همین موضوع هم می‌تواند نشان‌دهنده این باشد که بازیکن‌ها در هوای گرم، تحرک بیشتری نشان می‌دهند و آنها عمدا به تعداد بیشتری ضربه می‌زنند.
تاثیر گرما روی کمک به دیگران
دمای بالا ممکن است منجر به کاهش تمایل ما نسبت به کمک به سایر افرادی شود که با آنها روبه‌رو می‌شویم، به خصوص زمانی که علاوه بر گرما، شلوغی هم مطرح باشد. این موارد باعث میشود که در این مواقع ما هم به دیگران کمتر کمک کنیم.
افرادی که در آزمایشگاه در معرض هوای گرم قرار می‌گیرند، حتی پس از پایان آزمایش، کمتر برای دیگران کارهای خوب انجام می‌دهند. یا حتی ممکن است متوجه این موضوع بشوید که اگر رانندگان در روزهای گرم در خودرو بدون تهویه هوا نشسته باشند، احتمال اینکه بیشتر دستشان را روی بوق بگذارند، بیشتر است.
رایطه گرما و سلامت بدن
در کنار این‌ها، گرما می‌تواند اثرات منفی بر سلامتی نیز داشته باشد. این امر به ویژه در شهرهایی که گرمای ناشی از تهویه مطبوع، موتورهای وسایل نقلیه موتوری و منابع صنعتی، شهرها را بیش از ۱۰ درجه گرمتر از حومه اطراف می‌کند، صادق است. اثرات استرس گرمایی طولانی‌مدت می‌تواند از خستگی و سردرد گرفته تا هذیان، حملات قلبی و مرگ، متغیر باشد. به عبارت دیگر، گرما نه تنها ما را عصبانی می‌کند، بلکه می‌تواند ما را بیمار کند. تاثیر عوارض گرما بر بیماری دیابت ثابت شده است.
نشانه‌های عصبانیت در گرما و راه های کنترل خشم
گرما به خودی خود می‌تواند شما را کم‌تحمل کند و بر نحوه برخوردتان تاثیر مستقیمی بگذارد. اگر سطح استرس و اضطرابتان نیز از قبل بالا بوده باشد، یک توهین جزئی ممکن است تبدیل به یک فاجعه شود. حالا این موارد را با استرس‌های روزانه ترکیب کنید تا متوجه شوید که احتمال واکنش‌های عصبی و پرخاشگرانه در این مواقع چقدر افزایش پیدا می‌کند.
اما همیشه راهی برای شکست دادن تاثیر گرما روی اعصاب وجود دارد. برای مدیریت موثر خشم می‌توانید راههای زیر را امتحان کنید.
۱- روی گفتار و کردارتان تمرکز کنید
اگر در هنگام عصبانیت تپش قلبتان بالا می‌رود، نفس کشیدن برایتان سخت میشود و احساس انقباض در عضلاتتان می‌کنید، شما با نشانه‌های فیزیکی خشم مواجه هستید. همچنین انتقاد منفی کلامی و طعنه زدن هم از نشانه‌های عصبانیت هستند. این موضوعات زمانی که در معرض هوای گرم هستید، بیشتر خودش را نشان می‌دهد.
۲- محرک‌های عصبی را شناسایی کنید
به این موضوع دقت کنید که در چه مواقعی بیشتر عصبانی می‌شوید؟ چه موقعیت‌هایی خشم شما را برمی‌انگیزند؟ آیا صف‌های طولانی و شلوغ شما را به هم می‌ریزد؟ در این مواقع ساعت حضور خود در مکان‌ها را به زمان‌های خلوت موکول کنید. یا آیا معاشرت با برخی افراد شما را عصبی می‌کند؟ برای این مورد هم اگر مجبور به سپری کردن زمان با این افراد هستید، سعی کنید هر چند دقیقه یک بار، استراحت کنید. در ضمن مطمئن شوید با افرادی که خشم شما را آشکار می‌کنند، کمتر مراوده کنید.
۳- افکار خود را کنترل کنید
همیشه این طور نیست که هر چیزی در مورد دیگران فکر می‌کنید، حقیقت داشته باشد. وقتی ناراحت یا از نظر جسمی تحت استرس هستید، قضاوت کردن رفتار یا گفتار دیگران کار چندان آسانی نیست ولی تاثیر گرما روی اعصاب می‌تواند تا حد زیادی روی برخورد و طرز تفکر ما نسبت به رفتارهای دیگران، منفی باشد. سعی کنید در این مواقع برداشت‌های منفی خود را کنترل کنید.
بیشتر بخوانید: مدیریت و کنترل خشم در کودکان قدم به قدم
۴- عوامل موثر بر خشم را پیدا کنید
وقتی عصبانی و خشمگین شدید، به این موضوع فکر کنید که علاوه بر تاثیر گرما روی اعصاب چه مواردی در خشمگین‌تر شدن شما موثر است؟ مثلا از خود بپرسید که آیا خسته‌ام؟ گرسنه هستم؟ دچار کم آبی بدن شده‌ام؟ از نظر جسمی احساس درد یا ضعف دارم یا نه؟ آیا استرس من از فرد یا جای دیگر است؟ شناخت و پرداختن به این عوامل و موقعیت‌ها می‌تواند احتمال بروز واکنش‌های تهاجمی را کاهش دهد.
۵- قبل از صحبت کردن، فکر کنید
شاید موقع عصبانیت، فکر کردن کار چندان راحتی نباشد ولی حتما باید به محض عصبانی شدن، زمانی را برای آرام شدنتان اختصاص دهید. در این مواقع تا جای ممکن از موقعیتی که در آن قرار دارید، فاصله بگیرید چون خشم شدید می‌تواند عواقب زیادی را به همراه داشته باشد.
۶- نفس بکشید
دشواری در تنفس یکی از بارزترین نشانه‌های خشم است و تاثیر گرما روی اعصاب می‌تواند به صورت سخت نفس کشیدن هم بروز کند. در این مواقع مهم‌ترین کار این است که روی نفس کشیدنتان تمرکز کنید. برای اینکه آرام شوید، به خودتان فرصت بدهید که افکارتان را به طور منطقی، جمع و جور کنید، سپس به طور ریتمیک، شروع به تنفس کنید و دم و بازدم خود را بشمارید. حداقل چهار شماره بشمارید تا ضربان قلبتان کاهش پیدا کند و بدن و ذهنتان تنظیم شود.
۷- یک فعالیت انجام دهید
خشم انرژی زیادی از شما می‌گیرد بنابراین یافتن راهی که بتواند این انرژی را به شکل صحیح مصرف کند، بسیار مهم است. هر نوع فعالیت بدنی می‌تواند باعث خارج شدن عصبانیت از بدن شود. نوشتن، نقاشی کردن، خطاطی و … از جمله هنرهایی هستند که می‌توانند جایگزین خشم شوند.
۸- نسبت به توانایی‌های خود آگاه باشید
یک موضوع مهم این است که بدانید چه چیزی را می‌توانید کنترل کنید و از کنترل چه چیزهایی ناتوان هستید. در واقع شما می‌توانید واکنش خود را به موقعیت‌ها و شرایط کنترل کنید. ولی از کنترل آب و هوا، طرز فکر دیگران، نحوه صحبت کردن آنها، احساس و بیان افراد دیگر و … ناتوان هستید. در این مواقع بهترین کاری که می‌توانید انجام دهید این است که تلاشتان را برای تشخیص، درک و کنترل احساسات و واکنش‌های خود به کار ببندید.
سوالات متداول
آیا گرما ما را عصبانی‌تر می‌کند؟
بنا بر آزمایش‌های میدانی، گرما با افزایش جرایم مرتبط است. ولی پژوهش‌های آزمایشگاهی نشان می‌دهند که گرما از حد خاصی که بیشتر شود، خشم را کاهش می‌دهد.
آیا گرما می‌تواند روی همدلی ما تاثیر بگذارد؟
بله. بر اساس تحقیقات، افراد در گرمای زیاد، کمتر به دیگران کمک می‌کنند مخصوصا اگر گرما، همراه با شلوغی و ازدحام هم باشد.
منبع: news.vanderbilt/ psychologytoday
