حالت تهوع یا بیماری صبحگاهی یکی از بدترین حالت هایی است که مادران در زمان بارداری تجربه می کنند. تقریباً ۷۴ درصد از خانم های باردار با این مشکل روبرو می شوند و جالب این است که هنوز علت بروز این مشکل به طور دقیق مشخص نیست. معمولاً حالت تهوع در بارداری مشکل جدی ایجاد نمی کند، اما به هر حال ۱ درصد از خانم ها در این دوران به تهوع و استفراغ شدید مبتلا می شوند و اگر به موقع درمان نشوند، ممکن است پیامدهای نامطلوبی برای مادر و جنین ایجاد شود. به طور معمول انتخاب یک رژیم غذایی مناسب در کنار سبک زندگی صحیح و گاهی استفاده از داروهای مناسب می تواند این مشکل را تا حدود زیادی حل کند. در این مقاله از سرویس سبک زندگی مجله کوروش می توانید با علت تهوع بارداری و ویار و همچنین روش های درمان این مشکل آشنا شوید.
ویار و تهوع بارداری چیست؟
تهوع بارداری یا بیماری صبحگاهی مشکلی است که اکثر خانم ها در ۳ ماهه اول بارداری تجربه می کنند. حالت تهوعی که معمولاً از صبح شروع می شود و گاهی به استفراغ ختم می شود و گاهی احساس آن تا انتهای روز فرد را آزار می دهد. اما ویار درواقع میل یا عدم تمایل خانم های باردار به خوردن برخی غذاهای خاص است. در این زمان خوردن برخی از غذاها موجب ایجاد حالت تهوع در خانم باردار می شود و او تنها میل به خوردن برخی غذاهای خاص دارد.
ویار و تهوع بارداری مشکلی که بخش زیادی از خانم های بارداری تجربه می کنند و در این میان تنها ۵۰ درصد از آن ها دچار حالت استفراغ می شوند و بقیه تنها این حس را دارند. در اصطلاح گفته می شود که خانم های باردار تهوع صبحگاهی دارند، اما جالب است بدانید که تقریباً ۸۰ درصد خانم های باردار این علائم را در تمام طول روز تجربه می کنند. درواقع زمان شروع تهوع و ویار در بارداری از هر فرد تا فرد دیگر متفاوت است و این موضوع به عوامل متعددی وابسته است.
بیشتر بخوانید: ۸ میوه مضر در بارداری که برای سلامت مادر و جنین خطرناکند
علت تهوع بارداری و ویار
علت تهوع بارداری و ویار هنوز به طور قطع مشخص نیست. اما شدت این مشکل در خانم های باردار متفاوت است و گاهی اوقات آن قدر شدید است که می تواند منجر به کم آبی شدید بدن و حتی بستری شدن فرد شود. در بسیاری از موارد افت قند خون علت تهوع بارداری و ویار است که معمولاً صبح ها اتفاق می افتد. اکثر خانم ها این مشکل را به صورت خفیف تجربه می کنند و در اواسط بارداری از شر آن خلاص می شوند.
گفته می شود که مهم ترین علت تهوع بارداری و ویار می تواند افزایش ناگهانی هورمون ها در بدن باشد. افزایش یک باره هورمون استروژن در ماه های اول بارداری موجب می شود تا مادران باردار تا چند ماه اول حالت تهوع داشته باشند.
جالب است بدانید که افزایش هورمون ها موجب می شود تا حس بویایی خانم های باردار زیاد شود و از همین رو بوییدن برخی غذاها موجب ایجاد حس بد و حالت تهوع در فرد شود. از آن طرف این پدیده موجب می شود تا مادر باردار یک باره هوس خوردن غذاهای خاصی را داشته باشد. برخی متخصصین بر این باور هستند که ویار در بارداری به دلیل کمبود ویتامین ها و مواد مغذی اتفاق می افتد. اما به هر حال هنوز شواهد کافی در مورد این نظریه وجود ندارد. در ادامه به برخی دیگر از علت های تهوع بارداری و ویار اشاره شده است.
- دوقلو یا سه قلو بودن جنین
- خستگی بیش از حد
- استرس های عاطفی
- مسافرت های مکرر
- سوار شدن در هواپیما
- حساسیت معده
- حساسیت به بوها
- خالی بودن معده
بیشتر بخوانید: بایدهای و نبایدهای سفر در ماههای مختلف بارداری
عوارض احتمالی تهوع و ویار بارداری
در کنار بررسی علت تهوع بارداری و ویار بهتر است بدانید که این مشکل می تواند سبب بروز علائمی در بدن خانم های باردار شود. بسیاری از خانم های باردار نگران این موضوع هستند که حالت تهوع به نوزاد آسیب وارد کند. اما باید بدانید که تهوع خفیف در دوران بارداری هیچ گونه ضرری برای نوزاد ندارد. بهتر است خانم هایی که این مشکل را بعد از ۳ تا ۴ ماهگی تجربه می کنند، حتماً با پزشک خود موضوع را در میان بگذارند و اگر مشکل اضافه وزن دارند، حتماً در فکر درمان آن باشند. به طور کلی اگر تهوع و ویار در بارداری شدید باشد و مانع جذب غذاها شود و بدن مادر را با کم آبی مواجه کند، می تواند خطرناک باشد. در صورت مشاهده عوارض و علائم زیر حتماً با پزشک خود تماس بگیرید.
- عدم توانایی در غذا خوردن
- کاهش وزن بیشتر از چند کیلو
- تب
- ادرار مکرر و تیره رنگ
- سبکی سر و سرگیجه
- تند شدن ضربان قلب
- تهوع شدید در سه ماهه دوم بارداری
- وجود خون در استفراغ
- سردردهای مکرر
- احساس درد در شکم
- لکه بینی و خونریزی
علائم ویار و تهوع در بارداری
- احساس حالت تهوع با استفراغ یا بدون آن که معمولاً در ۳ ماهه اول بارداری اتفاق می افتد.
- احساس تهوع بعد از بو کردن غذاها
- احساس تهوع بعد از استشمام انواع بوها
- حالت تهوع بعد از خوردن غذا به ویژه غذاهای تند
- احساس تهوع با گرم شدن هوا
- میل به خوردن برخی غذاهای خاص و عدم تمایل به خوردن سایر غذاها
این مقاله را هم بخوانید: همه چیز درباره دیابت بارداری
ویار و تهوع بارداری از کی شروع می شود؟
به طور کلی تهوع در بارداری با تشکیل جفت از هفته ششم آغاز می شود. اما ویار و تهوع بارداری تا کی ادامه دارد؟ معمولاً این مشکل تا هفته ۱۶ بارداری ادامه دارد. در اکثر افراد بعد از هفته ۱۶ مشکل برطرف می شود. معمولاً خانم های بارداری تا اوایل ۴ ماهگی این مشکل را تجربه می کنند و از ماه های ۴ و ۵ کم کم احساس بهتری دارند. به هر حال برای برخی افراد این مشکل تا انتهای بارداری وجود دارد. در صورتی که بعد از اواسط ماه چهارم فرد همچنان حالت تهوع دارد، باید به پزشک مراجعه کند.
درمان حالت تهوع بارداری
به کار بردن روش های ساده و مصرف برخی خوراکی های خاص می تواند به درمان حالت تهوع در بارداری کمک زیادی کند. در ادامه به مؤثرترین روش های درمان حالت تهوع بارداری اشاره شده است.
۱- استفاده از وعده های غذایی کوچک برای درمان حالت تهوع بارداری
غذا نخوردن می تواند حالت تهوع را بدتر کند. برای جلوگیری از خالی شدن معده سعی کنید وعده های غذایی کوچک بخورید. برای مثال به جای این که ۳ وعده غذایی بخورید، ۵ یا ۶ بار در طول روز به صورت کم کم غذا بخورید. برای کاهش تهوع به سراغ غذاهایی مثل نان خشک، غلات یا کراکرهای ساده بروید و هر چند ساعت یک بار مقداری از آن ها بخورید.
۲- درمان حالت تهوع بارداری با زنجبیل
از زنجبیل برای درمان ویار بارداری در طب سنتی به وفور یاد می شود. تحقیقات نشان می دهد که زنجبیل یک ماده فوق العاده مؤثر برای رفع ناراحتی معده و برطرف کردن حالت تهوع است. می توانید صبح ها از چای زنجبیل، کیک یا آبنبات های زنجبیلی استفاده کنید. یا مقداری زنجبیل را در دهان بگذارید و به آرامی بجوید. در صورت تمایل نیز می توانید از کپسول های زنجبیل ۲۵۰ میلی گرمی ۴ بار در روز نیز استفاده کنید. افرادی که مستعد فشار خون بالا یا پایین هستند و یا قند خون پایینی دارند و از داروهای رقیق کننده خون استفاده می کنند، نباید به صورت خودسرانه زنجبیل مصرف کنند.
بیشتر بخوانید: خواص و مضرات زنجبیل و طبع و مصلح آن
۳- حذف برخی غذاها برای درمان ویار و تهوع بارداری
خوردن غذاهای چرب، شیرین، تند و نفاخ می تواند موجب ایجاد حالت تهوع در خانم های باردار شود. گزارش ها نشان می دهد که مصرف غذاهای حاوی پروتئین زیاد، کربوهیدرات زیاد و خشک مثل آجیل، کراکر، نان تست و غلات در این دوران مناسب تر هستند. برای جلوگیری از تهوع از خوردن نوشیدنی ها در حین غذا خوردن اجتناب کنید و سعی کنید آب و مایعات را قبل یا بعد از غذا مصرف نمایید.
۴- عدم قرار گرفتن در معرض بوهای شدید برای درمان حالت تهوع بارداری
برای تجربه بارداری بدون ویار و تهوع باید از قرار گرفتن در معرض بوهای شدید اجتناب کنید. دود سیگار، عطرها و بوی شدید برخی غذاها می تواند زمینه حالت تهوع و بی اشتهایی را در مادران باردار زیاد کند. سعی کنید در این دوران همیشه درب و پنجره ها را باز بگذارد تا بوها از فضای خانه خارج شوند.
۵- رایحه درمانی برای درمان حالت تهوع بارداری در شب
بوییدن برخی گیاهان و میوه های تازه می تواند به کاهش حالت تهوع به خصوص در شب و زمان خواب کمک کند. برای این کار می توانید نعناع، لیمو یا پرتقال را بو کنید. یا مقداری از روغن طبیعی این میوه ها و گیاهان را روی یک دستمال بریزید و زیر بینی خود قرار دهید. در صورت تمایل می توانید عصاره پرتقال یا لیمو را بگیرید و آن را با کمی آب ترکیب کنید. سپس آن را در یک قوطی اسپری دار بریزید و در هوا اسپری کنید.
۶- مصرف صحیح ویتامین ها بهترین درمان حالت تهوع بارداری
گاهی اوقات علت تهوع بارداری و ویار مربوط به کمبود برخی ویتامین ها و مواد معدنی است. که در این صورت باید از مکمل استفاده کنید. از طرف بسیاری از مادران در دوران بارداری از آهن استفاده می کنند که این موضوع خود موجب تشدید حالت تهوع در بارداری شود. برای این که بدانید که چه کمبودهایی دارید، حتماً آزمایش های لازم را انجام دهید. در صورت نیاز به آهن و برخی مکمل ها حتماً شرایط خود را با پزشک در میان بگذارید و قرص ها را طوری مصرف کنید که کمتر دچار حالت تهوع شوید.
۷- داشتن فعالیت بدنی، درمان حالت تهوع بارداری در خانه
نرمش کردن، پیاده روی، شنا و یوگا ورزش هایی هستند که به خانم های باردار کمک می کنند، تهوع کمتری را در این دوران تجربه کنند. به خاطر داشته باشید که ورزش در دروان بارداری فواید زیادی برای سلامت مادر و جنین دارد. اما به هر حال بهتر است قبل از شروع یک برنامه ورزشی حتماً با پزشک خود مشورت کنید.
۸- مصرف چای نعناع، درمان ویار بارداری
نوشیدن یک فنجان چای نعناع می تواند موجب تسکین معده و رفع حالت تهوع در بارداری شود. نعناع یک ضد تهوع طبیعی است و برخی مطالعات نیز اثربخشی آن را تأیید کرده اند.
بیشتر بخوانید: علت ورم پا در بارداری و بهترین راه های پیشگیری و درمان آن
۹- طب سوزنی بهترین درمان قطعی ویار حاملگی صبحگاهی
طب سوزنی یا طب فشاری دو تکنیک بی نظیر در طب سنتی چینی هستند که در درمان تهوع و ویار نقش مؤثری دارند. در این روش سوزن هایی نازک به نقاط مختلف بدن وارد می شود. این سوزن ها با تحریک فیبرهای عصبی موجب انتقال سیگنال هایی از مغز و نخاع می گردند. مطالعات نشان می دهد که طب سوزنی می تواند از ۲۸ تا ۷۵ درصد تهوع بارداری را درمان کنید و هیچ عارضه منفی هم برای مادر و جنین ندارد.
بیشتر بخوانید: همه چیز درباره طب سوزنی و عوارض و فواید آن برای بدن
۱۰- کنترل تنفس روش درمان حالت استفراغ در بارداری
تنفس آرام و عمیق می تواند به کاهش حالت تهوع در بارداری کمک کند. مطالعات انجام شده نشان می دهد که ۳ بار دم عمیق از طریق بینی و بازدم از راه دهان می تواند به کاهش حالت تهوع کمک کند. در این درمان بهتر است فرد در معرض بوهایی مثل مرکبات و نعناع قرار بگیرد.
۱۱- پودر رازیانه، درمان حالت تهوع بارداری
مصرف رازیانه در غذا و به صورت دمنوش به مقدار کم می تواند حالت تهوع را کاهش دهد و به کوتاه شدن دوران تهوع در خانم های باردار کمک کند. مصرف دانه رازیانه به مقدارکم هیچ ضرری ندارد اما قبل از وارد کردن آن در رژیم بارداری خود احتیاط کنید.
۱۲- دارچین، درمان حالت تهوع بارداری
دارچین یکی از مفیدترین ادویه ها در دوران بارداری است. شما می توانید از دارچین هم در غذاها و هم به صورت دمنوش استفاده کنید.
بیشتر بخوانید: خواص و مضرات دارچین برای بدن
۱۳- مصرف ویتامین B6، بهترین درمان حالت تهوع بارداری
اگر به دنبال این هستید که برای حالت تهوع بارداری چه بخوریم یا چه کار کنیم که این مشکل برطرف شود، بهتر است ویتامین B6 را امتحان کنید. مطالعات نشان می دهد که مصرف این ویتامین می تواند تا حدود زیادی حالت تهوع در بارداری را کاهش دهد و در بسیاری از مواقع از هر دارویی بهتر عمل کند.
۱۴- درمان ویار بارداری با سیرابی
سیرابی سرشار از ویتامین B6 است. از همین رو مصرف سیرابی می تواند به راحتی به رفع حالت تهوع و ویار دوران بارداری کمک کند.
۱۵- بابونه بهترین درمان تهوع بارداری
ماساژ دادن روغن بابونه روی ناحیه معده می تواند به تسکین حالت تهوع و مشکلات معده در دوران بارداری کمک کند. مصرف چای بابونه نیز روش مؤثری برای درمان تهوع در بارداری است.
نکات و توصیه هایی برای درمان فوری ویار و حالت تهوع
- مصرف پروتئین و کربوهیدرات های زود هضم می تواند به کاهش حالت تهوع در بارداری کمک کند.
- برای کاهش حالت تهوع در بارداری سعی کنید غذاها را به صورت سرد مصرف کنید.
- سعی کنید در ماه های اول بارداری غذا را به آرامی بخورید و آن را خوب بجوید.
- به هیچ عنوان برای مدت طولانی گرسنه نمانید.
- از خوردن غذاهای پر ادویه، تند و غذاهایی که بوی زیادی دارند اجتناب کنید.
- بهتر است بدانید که حالت تهوع بارداری و جنسیت جنین هیچ ارتباطی با هم ندارند و هیچ مطالعه ای تا کنون این امر را ثابت نکرده است.
- مصرف آب و مایعات کافی در دوران بارداری هم به هیدراته ماندن بدن کمک می کند و هم موجب کاهش حالت تهوع می شود.
- یکی از روشهای درمان حالت تهوع بارداری خوردن رب انار است. از جمله خواص رب انار کاهش حالت تهوع در زنان باردار است.
جمع بندی نهایی
تهوع در بارداری یک مشکل رایج و آزار دهنده است که گاهی اوقات تنها با به کار بردن روش هایی ساده درمان می شود. برای نداشتن ویار و تهوع در بارداری می توانید از غذاها و دمنوش های مفید ارائه شده در این مقاله استفاده کنید و یا به سراغ رایحه درمانی بروید. در صورت تشدید علائم بعد از ۳ ماهگی بهتر است حتماً از پزشک کمک بگیرید. بهتر است زیاد به شایعاتی که در مورد ویار حاملگی و جنسیت جنین می شنوید توجه نکنید. زیرا این موضوعات هیچ پایه علمی ندارند و تأیید شده نیستند.
منابع: healthline، onemedical، healthline، parents