«دهانشویه» مایعی بهداشتی است که به عنوان مکمل مسواک و نخ دندان استفاده می‌شود و به محافظت از سلامت دهان و دندان کمک می‌کند. این محلول با خاصیت ضد عفونی‌کننده، به کاهش پلاک‌های میکروبی، پیشگیری از پوسیدگی دندان و کاهش بوی بد دهان کمک می‌کند. دهانشویه‌ها در انواع درمانی و آرایشی موجودند و می‌توانند نقش موثری در بهبود بهداشت دهان و جلوگیری از بیماری‌های لثه داشته باشند. با این مقاله از سرویس سلامت در مجله کوروش همراه ما باشید تا به شما انواع دهانشویه را معرفی کنیم و راهنمای خرید بهترین دهانشویه را همراه با نکات و نحوه مصرف آن با شما به اشتراک بگذاریم.
دهانشویه چیست؟
دهانشویه یک محلول مایع برای شست‌وشوی دهان است که با چرخاندن در دهان، روی سلامت دندان‌ها، لثه‌ها، زبان و فضای دهانی تاثیر می‌گذارد. کاهش باکتری‌ها، جلوگیری از تشکیل پلاک، کاهش التهاب لثه، کنترل بوی بد دهان و در برخی موارد تقویت مینای دندان از مهم‌ترین مزایای استفاده از دهانشویه است.
دهانشویه‌ها به تنهایی جایگزین مسواک و نخ دندان نمی‌شوند، بلکه باید به‌عنوان مکمل بهداشت دهان استفاده شوند. برخی از دهانشویه‌ها اثرات دارویی و درمانی دارند و حتی در شرایط خاص توسط دندانپزشک تجویز می‌شوند.
در صورت تمایل، برای خرید انواع دهانشویه می‌توانید به روش‌های حضوری و اینترنتی به فروشگاه‌های افق کوروش مراجعه کنید.
انواع دهانشویه‌ها
برای خرید بهترین دهانشویه، لازم است انواع گوناگون آن را بشناسید و با ویژگی‌های کلی هر یک از آن‌ها آشنا شوید. دهانشویه‌ها در مجموع به دو گروه آرایشی و درمانی تقسیم‌بندی می‌شوند. در ادامه، ویژگی‌های کلی انواع دهانشویه‌ها را با شما به اشتراک می‌گذاریم:
دهانشویه‌های آرایشی (Cosmetic Mouthwash)
دهانشویه‌های آرایشی (بسیاری از انواع سوپرمارکتی) برای تازه کردن نفس و ایجاد احساس پاکی در دهان طراحی شده‌اند. این نوع دهانشویه‌ها اغلب حاوی الکل یا اسانس‌های خوشبو مانند نعنا یا دارچین هستند؛ اما به شکل واقعی در کنترل باکتری‌های دهان یا درمان بیماری‌های لثه تاثیری ندارند. دهانشویه‌های آرایشی معمولا:
- معمولا قیمت پایین‌تری دارند.
- مناسب استفاده روزانه برای کنترل بوی بد دهان هستند.
- هیچ نوع ترکیبات درمانی ندارند.
دهانشویه‌های درمانی (Therapeutic Mouthwash)
دهانشویه‌های درمانی دارای ترکیبات فعال و موثر برای کنترل یا درمان مشکلات خاص هستند؛ این دهانشویه‌ها به خودی خود به ۴ گروه فرعی تقسیم‌بندی می‌شوند که هر یک برای منظور خاصی طراحی شده‌اند و ویژگی‌های منحصر به فردی دارند:
دهانشویه ضد پلاک و ضد باکتری
- حاوی مواد ضدعفونی‌کننده مانند کلرهگزیدین یا CPC هستند.
- به کاهش التهاب لثه و جلوگیری از تشکیل جرم کمک می‌کنند.
- به عنوان درمان کمکی در بیماری لثه (ژنژیویت) کاربرد دارند.
- توجه داشته باشید، مصرف طولانی‌مدت کلرهگزیدین ممکن است موجب تغییر رنگ دندان و زبان شود.
دهانشویه حاوی فلوراید
- به تقویت مینای دندان کمک می‌کنند.
- برای کسانی که در معرض پوسیدگی دندان هستند مناسبند.
- برای کودکان، نوجوانان و افراد دارای ارتودنسی مناسب هستند.
دهانشویه مخصوص دندان‌های حساس
- حاوی ترکیباتی مانند نیترات پتاسیم است.
- به کاهش تحریک‌پذیری عصب‌های دندانی در برابر سردی و گرمی کمک می‌کند.
- استفاده منظم از آن موجب کاهش درد و حساسیت می‌شود.
دهانشویه بدون الکل
- برای افرادی مناسب است که دهان خشک یا زخم دهانی دارند.
- برای کودکان، سالمندان و بیماران دهانی گزینه مناسبی است.
- در زمان استفاده، هیچ نوع سوزشی ایجاد نمی‌کند.
بیشتر بخوانید: راهنمای خرید بهترین مسواک برای کودکان و بزرگسالان
آشنایی با مهم‌ترین ترکیبات دهانشویه‌ها و کاربرد هر یک از آن‌ها
آشنایی با ترکیبات اصلی دهانشویه‌ها و کاربرد هر یک از آن‌ها از مهم‌ترین گام‌هایی است که خرید بهترین و مناسب‌ترین دهانشویه را برایتان ممکن می‌کند. به این ترتیب، شما می‌توانید موارد درج شده روی بسته‌بندی دهانشویه‌ها را مطالعه کرده و محصولی را انتخاب کنید که بیش از دیگران با نیازهای شما مطابقت دارند. اصلی‌ترین ترکیبات موجود در دهانشویه‌ها عبارتند از:
کلرهگزیدین (Chlorhexidine)
از قوی‌ترین مواد ضد باکتری است که معمولا بعد از جراحی یا درمان لثه برای کاهش پلاک و التهاب لثه تجویز می‌شود. توجه داشته باشید، استفاده مداوم دهانشویه‌های حاوی «کلرهگزیدین» (بیش از ۲ هفته) توصیه نمی‌شود. دهانشویه‌های حاوی کلرهگزیدین را می‌توان به عنوان بهترین دهانشویه برای التهاب لثه معرفی کرد.
فلوراید (Fluoride)
«فلوراید» یکی از موثرترین ترکیبات برای پیشگیری از پوسیدگی دندان و تقویت مینای دندان است. این ماده به ویژه برای پیشگیری از پوسیدگی دندان کودکان، بیماران با رژیم‌های پرقند یا افرادی مناسب است که دندان‌های خود را ارتودنسی کرده‌اند.
سیتیل پریدینیوم کلراید (CPC)
این ماده آنتی‌باکتریال از کلرهگزیدین ملایم‌تر بوده و برای مصرف روزانه مناسب‌تر است. خوب است بدانید، استفاده از دهانشویه‌های حاوی «سیتیل پریدینیوم کلراید» به مراتب کمتر از کلرهگزیدین موجب تغییر رنگ دندان می‌شود.
الکل (اتانول)
«الکل» یک ماده ضد عفونی‌کننده است که در بسیاری از دهانشویه‌های کلاسیک وجود دارد. استفاده از دهانشویه‌های حاوی الکل ممکن است موجب ایجاد سوزش در دهان یا باعث خشکی دهان شود.
زینک (Zinc)
مصرف دهانشویه‌های حاوی «زینک» به کاهش ترکیبات فرار گوگرددار کمک می‌کند؛ این ترکیبات موجب ایجاد بوی بد دهان می‌شوند. بنابراین، زینک معمولا در دهانشویه‌هایی به‌کار می‌رود که برای از بین بردن بوی بد دهان استفاده می‌شوند.
اسانس‌های گیاهی (تیمول، اوکالیپتول، منتول)
این اسانس‌های گیاهی از ترکیبات خوشبوکننده طبیعی با خاصیت ضد‌باکتری و ضد‌التهاب هستند که در بسیاری از برندهای معروف به کار می‌روند.
بیشتر بخوانید: راهنمای خرید بهترین نخ دندان و بررسی انواع آن
نحوه صحیح استفاده از دهانشویه چگونه است؟
برای استفاده صحیح از دهانشویه، ابتدا باید آن را پس از مسواک زدن و استفاده از نخ دندان به عنوان آخرین مرحله مراقبت روزانه دهان به کار برید؛ بهترین زمان استفاده صبح و شب، روزی یک الی دو بار است.
مقدار استاندارد مصرف حدود ۱۵ الی ۲۰ میلی‌لیتر (معادل نصف درب بطری یا مطابق پیمانه همراه محصول) است. توجه داشته باشید، هرگز نباید دهانشویه را رقیق کنید. محلول را در دهان بریزید و به مدت ۳۰ ثانیه الی یک دقیقه در تمام نواحی دهان، بین دندان‌ها و روی لثه‌ها بچرخانید و سپس، بیرون بریزید.
پس از آن، به مدت دست‌کم ۳۰ دقیقه از خوردن، نوشیدن و حتی شستن دهان با آب خودداری کنید تا ترکیبات به‌کار رفته در دهانشویه فرصت تاثیرگذاری کامل را داشته باشند. تنها در صورت مزه بسیار ناخوشایند، می‌توانید دهان را فقط با مقدار کمی آب بشویید.
کودکان زیر ۶ سال هرگز نباید بدون تجویز پزشک از دهانشویه استفاده کنند؛ چرا که ممکن است به طور ناخواسته دهانشویه را ببلعند و این امر می‌تواند خطراتی را برای بچه‌ها به همراه داشته باشد.
بیشتر بخوانید: راهنمای خرید بهترین خمیر دندان برای کودکان و بزرگسالان
هشدارها و موارد احتیاط در مورد استفاده از دهانشویه
- هرگز نباید دهانشویه را ببلعید.
- توجه داشته باشید، دهانشویه‌های حاوی کلرهگزیدین فقط برای استفاده کوتاه مدت (حداکثر ۲ هفته) طراحی شده‌اند.
- مصرف بیش از حد محصولات و دهانشویه‌های حاوی فلوراید ممکن است باعث ایجاد لکه روی دندان‌ها شود.
- در صورت بروز سوزش یا حساسیت دهان، استفاده از دهانشویه را متوقف کنید.
- در هنگام بارداری یا شیردهی، دهانشویه را حتما با نظر پزشک انتخاب و مصرف کنید.
نکات مهم در خرید بهترین دهانشویه
- اگر التهاب لثه دارید، دهانشویه درمانی با کلرهگزیدین یا CPC انتخاب کنید.
- برای پیشگیری از پوسیدگی دندان، دهانشویه‌های حاوی فلوراید مناسب هستند.
- برای رفع بوی بد دهان، دهانشویه‌هایی با زینک یا اسانس‌های طبیعی مانند نعنا و اوکالیپتوس تهیه کنید.
- برای کودکان، بیماران یا افرادی که دهان حساسی دارند، نوع بدون الکل را انتخاب کنید تا از سوزش جلوگیری شود.
- برچسب ترکیبات فعال را با دقت بخوانید تا مطمئن شوید، دهانشویه مورد نظرتان حاوی مواد موثری است که به آن نیاز دارید.
- در هنگام خرید بهترین دهانشویه، حتما برندهای معتبری را انتخاب کنید که پروانه ساخت وزارت بهداشت یا تاییدیه سازمان‌های معتبر را داشته باشند.
- موقع خرید حتما به تاریخ تولید و انقضا توجه کنید؛ مصرف دهانشویه منقضی شده ممکن است مضر باشد.
سوالات متداول درباره خرید بهترین دهانشویه
آیا دهانشویه می‌تواند جایگزین مسواک و نخ دندان شود؟
خیر. دهانشویه فقط مکمل مراقبت‌های بهداشتی دهان است و نمی‌تواند پلاک‌های چسبیده به دندان را مانند مسواک یا نخ دندان از بین ببرد.
چه دهانشویه‌ای برای لثه‌های ملتهب مناسب است؟
دهانشویه‌های حاوی کلرهگزیدین یا CPC را می‌توان به عنوان بهترین دهانشویه برای تحلیل لثه و کاهش التهاب لثه معرفی کرد؛ ولی استفاده از کلرهگزیدین باید طبق توصیه دندانپزشک و در مدت محدود باشد.
آیا دهانشویه‌های حاوی الکل مضر هستند؟
برای افراد سالم، نه لزوما. اما کسانی که دچار خشکی دهان، زخم‌های دهانی یا حساسیت هستند، بهتر است دهانشویه بدون الکل را انتخاب کنند. به علاوه، استفاده طولانی‌مدت از دهانشویه‌های حاوی الکل توصیه نمی‌شود.
آیا کودکان می‌توانند از دهانشویه استفاده کنند؟
کودکان زیر ۶ سال نباید بدون تجویز پزشک از دهانشویه استفاده کنند. برای کودکان بالای ۶ سال، استفاده از دهانشویه مخصوص کودکان و بدون الکل و فلوراید مناسب با سن توصیه می‌شود.
بهترین دهانشویه برای بوی بد دهان چیست؟
دهانشویه‌هایی که دارای ترکیبات زینک، اسانس‌های گیاهی ضد باکتری و فاقد الکل هستند، در کنترل بوی بد دهان موثرند.
بهترین دهانشویه برای جلوگیری از پوسیدگی دندان چیست؟
بهترین دهانشویه برای جلوگیری از پوسیدگی دندان، نوع حاوی فلوراید (۰.۰۵ درصد سدیم فلوراید) است که با تقویت مینای دندان و کاهش اسیدهای مضر، از پوسیدگی پیشگیری می‌کند. این دهانشویه‌ها برای استفاده روزانه، به‌ویژه در کودکان، نوجوانان و افراد دارای ارتودنسی توصیه می‌شوند.
چند وقت یک‌بار باید از دهانشویه استفاده کرد؟
یک تا دو بار در روز، ترجیحا بعد از مسواک و نخ دندان و طبق دستور مصرف محصول یا توصیه دندانپزشک از دهانشویه استفاده کنید.
از کجا بفهمیم دهانشویه معتبر است؟
به وجود پروانه ساخت وزارت بهداشت ایران، تاییدیه سازمان‌های جهانی (مثل ADA، FDA)، شناخته شده بودن برند و برچسب مواد موثره توجه کنید.
بهترین دهانشویه طبیعی کدام است؟
بهترین دهانشویه طبیعی معمولا محصولی است که حاوی عصاره‌های گیاهی ضد باکتری مانند نعنا، آویشن، مریم‌گلی، میخک یا درخت چای بوده و فاقد الکل، فلوراید و مواد شیمیایی سنگین باشد.
بهترین دهانشویه برای سفیدی دندان کدام است؟
بهترین دهانشویه برای سفیدی دندان، محصولی است که حاوی ترکیبات پراکسید هیدروژن (Hydrogen Peroxide) یا سدیم بیکربنات (Baking Soda) باشد؛ این مواد به طور ملایم لکه‌های سطحی دندان را از بین می‌برند و به روشن‌تر شدن رنگ دندان کمک می‌کنند. دهانشویه‌های سفیدکننده باید بدون ساینده قوی باشند تا به مینای دندان آسیب نزنند و معمولا برای استفاده کوتاه‌مدت توصیه می‌شوند.
محصولات مرتبط
