بیوگرافی و بهترین آثار ماریو بارگاس یوسا برنده نوبل ادبیات

ماریو بارگاس یوسا یکی از برجسته ترین نویسندگان معاصر جهان است. آثار این نویسنده برجسته پرویی بارها برنده جوایزه ادبی مهمی از جمله جوایز معتبری همچون نوبل ادبیات و جایزه ادبی سروانتس شده اند. امروز در سرویس کتاب و ادبیات مجله کوروش از بیوگرافی و بهترین رمان های نویسنده سرشناس آمریکای لاتین نوشته ایم. اگر به ادبیات آمریکای لاتین علاقه دارید توصیه می کنیم حتما تا پایان این مطلب همراه ما باشید.

ماریو بارگاس یوسا در یک نگاه

زاده: ۲۸ مارس ۱۹۳۶ (۸۵ ساله) در آرکیپا، پرو

شهروند: پرو، اسپانیا

محل زندگی: پوئرتا دی هیرو، مادرید

محل تحصیل: دانشگاه ملی سن مارکوس (پرو)، دانشگاه کمپلوتنسه مادرید (اسپانیا)

زمینه های کاری: ادبیات داستانی و غیر داستانی، روزنامه نگاری، نقد ادبی

مهمترین آثار: «سال های سگی»، «خانه سبز»، «گفتگو در کاتدرال»، «جنگ آخرالزمان»، «مرگ در آند» و «سور بز»

جوایز: جوایز شاهدخت آستوریاس (۱۹۸۵)، جایزه سروانتس (۱۹۹۴)، جایزه نوبل ادبیات (۲۰۱۰)

مختصری از زندگینامه و بیوگرافی ماریو بارگاس یوسا

خورخه ماریو پدرو بارگاس یوسا روز ۲۸ مارس سال ۱۹۳۶ در آرکیپا در جنوب کشور پرو در خانواده ای مرفه (با اصل و نسب اشرافی) متولد شد. والدین او تقریبا همزمان با تولد او از هم جدا شدند. ماریو به این ترتیب سال های نخست زندگی را در کنار خانواده پدر بزرگ مادری خود سپری کرد.

انتصاب پدربزرگ به مقام های مختلف دیپلماتیک و دولتی باعث شد تا خانواده بارها از جایی به جای دیگر نقل مکان کند. به این ترتیب، بارگاس یوسا طی سال های ۱۹۳۷ تا ۱۹۴۱ در کوچابامبا در کشور بولیوی به مدرسه رفت. پدر بزرگ بارگاس یوسا بعدا به شهر پیورا در شمال پرو نقل مکان کرد تا او در آنجا در یک مدرسه خصوصی مذهبی به تحصیلاتش ادامه دهد.

با آشتی والدین ماریو در سال ۱۹۵۰، خانواده دوباره دور هم جمع شدند و این بار به لیما، پایتخت پرو نقل مکان کردند. پدر بارگاس یوسا که تصور می کرد، خانواده همسرش پسر او را نازک نارنجی و به دور خصایص مردانه بار آورده اند، تصمیم گرفت پسر ۱۴ ساله خود را به مدرسه نظامی «لئونسیو پرادو» بفرست تا در آنجا اصلاح شود.

در همین مدرسه نظامی بود که بارگاس یوسایی جوان برای اولین بار از نزدیک خشونت و مرگ را تجربه کرد؛ جوانی که مقدر بود بعدها راوی کتاب های ادبی و رمان های خونبار و مملو از خشونت شود. او در این سال های پرتلاطم انبوهی از وقایع خشونت بار را به چشم دید و حتی در بسیاری از کارشکنی ها و شرارت ها همدست بود. به این ترتیب، در بارگاس یوسا عصیانگری شکل گرفت.

بیشتر بخوانید: درباره زندگی و بهترین آثار ارنست همینگوی

تحصیل در مادرید و اقامت در پاریس

ماریو بارگاس یوسا جوان که همچون بسیاری از نویسندگان آمریکای لاتین آرزو داشت روزی به جرگه روشنفکران و نویسندگان درآید نیاز شدیدی می دید تا وطنش را ترک کند و برای کشف افق های گسترده تر به اروپا برود. اندکی بعد، او با پایان تحصیلات در رشته ادبیات از دانشگاه سان مارکوس در لیما، با دریافت کمک هزینه تحصیلی از دولت برای تحصیل در دوره دکترا به مادرید اسپانیا اعزام شد.

بارگاس یوسا پس از پایان دوره تحصیلی به جای آنکه به وطن بازگردد، ترجیح داد راهی پاریس شد. او و همسرش خولیا اورکیدی که خواهر همسر عموی او بود، با وجودی که بضاعت مالی چندانی نداشتند در آنجا زندگی کردند.

بارگاس یوسا که در ۱۹ سالگی با همسر ۲۹ ساله اش ازدواج کرده بود، توانسته بود در دوران دانشجویی در لیما با انجام کارهای نیمه وقت از جمله گزارشگری برای یک شبکه تلویزیونی و همینطور خبرنگاری برای چندین روزنامه معاش خود و همسرش را تأمین کند. همین تجربه روزنامه نگاری برای او مفید بود و توانست در فرانسه نیز به عنوان گزارشگر رادیویی در رادیو و تلویزیون فرانسه کاری دست و پا کند.

همکاری او به عنوان خبرنگار ویژه با بسیاری از مهمترین روزنامه ها و مجلات آمریکای لاتین، ایالت متحده و اروپا آغاز شد و تا مدت ها ادامه پیدا کرد. آشنایی زودهنگام ماریو بارگاس یوسا با دنیای سیاست، ایدئولوژی نظامی و تجربیات ارزنده اش به عنوان روزنامه نگار و گزارشگر منابع الهام اصلی او در آفریدن جهان داستانی و شکل دادن به تفکرات اجتماعی اش بودند.

نظامیان، روزنامه نگاران، جنگ، خشونت و جرایم سازمانه یافته و بسیاری مضامین دیگر در تمام آثار آینده او نقش برجسته ای ایفا کردند.

بارگاس یوسا، نویسنده ای عصیانگر و خستگی ناپذیر

ماریو بارگاس یوسا نویسنده ای مبتکر و نوآور است که در رمان هایش به دستاوردهای نوین و در خور ستایشی دست یافته است. بارگاس یوسا نویسنده ای است که نوشتن رمان عصاره زندگی او است، چنانچه خود می گوید: «رمان ژانری است که از گوشت گندیده تغذیه می کند و همچون آدمخواران برای سیر کردن خود گوشت و پوست و استخوان هر موضوع و تجربه رمان نویس را می بلعد.»

بارگاس یوسا در همین حال عقیده دارد: «رمان باید بی طرف باشد» و رمان نویس وظیفه ای ندارد مگر «بازنمایی جنبه های مختلف زندگی با شور و واقع نمایی یکسان.» به همین جهت بارگاس یوسا در داستان های خود همانقدر که از واقعیت الهام می گیرد، از تخیل خود که آن را تخیل واقعی می نامد نیز وام می گیرد و نبوغ داستان ‌نویس را با دقت زندگی ‌نامه ‌نویس در هم می آمیزد.

از این رو، او در رمان های خود از مصالح های مختلفی دیالوگ ها، نامه ها، اخبار رادیویی، تفسیرها، گزارش های رسمی، بررسی ها و تحقیقات علمی و موارد دیگر بهره می برد تا با استفاده از صناعات و شیوه های آوانگارد بتواند چه از حیث مضمون و چه ساختار طرحی نو درافکند.

وسواس بارگاس یوسا در استفاده از وقایع واقعی و تاریخی را باید در شیفتگی او نسبت به تاریخ جستجو کرد. چنانچه به عقیده او نوشتن «یگانه وسیله ای است که می تواند گذشته را از ویرانه های فراموشی برهاند.» سارا کاسترون کلارن، منتقد ادبی زندگی حرفه ای ماریو بارگاس یوسا به عنوان یک رمان نویس بزرگ را «شرح تحول نویسنده ای خستگی ناپذیر و عصیانگر» می داند. «نویسنده ای که آفریده ها و درونمایه های آثارش به طرز چشمگیری پیوسته و پایدار ماندند و در آثارش دائما شخصیت هاش را تا انتهای تجارب انسانی پیش برده است.»

بهترین آثار و کتاب های ماریو بارگاس یوسا

ماریو بارگاس یوسا تاکنون بیش از ۳۰ رمان و نمایشنامه به رشته تحریر در آورده است. تاکنون میلیون ها نسخه از آثار بارگاس یوسا در سرتاسر جهان به فروش رفته و به بسیاری از زبان های دنیا نیز ترجمه شده اند. در اینجا به هفت رمان از بهترین آثار این نویسنده مشهور آمریکای لاتین پرداخته ایم.

۱-کتاب رمان «سال های سگی»

سال انتشار: ۱۹۶۶

تعداد صفحات: ۵۶۰ صفحه

ترجمه: احمد گلشیری (به انتخاب نویسنده)

اولین رمان ماریو بارگاس یوسا «سال های سگی (در زبان اصلی: شهر و سگ ها)» بر اساس تجربیات شخصی او در دوران حضور در مدرسه نظامی «لئونسیو پرادو» نوشته شده است. این رمان بارگاس یوسا چنان جنجال آفرین شد که مقام های نظامی و به خصوص افسران لئونسیو پرادو که از نحوه به تصویر کشیده شدن خود در رمان برآشفته بودند بیش از ۱۰۰۰ جلد از کتاب را در ملاء عام به آتش کشیدند.

ماجراهای کتاب سال های سگی مقدمه خوبی برای نشان دادن نحوه زندگی و بزرگ شدن در جامعه ای است که خشونت نظامی در آن بسیار شایع است و البته این رمان تبدیل به امضای شخصی بارگاس یوسا نیز شد.

۲- رمان «خانه سبز»

سال انتشار: ۱۹۶۸

تعداد صفحات: ۵۰۵

ترجمه: ندارد

وقایع این رمان خواندنی در بازه زمانی ۴۰ ساله ای در مکان های مختلف در سراسر پرو و به ترتیب کاملا غیرخطی اتفاق می افتند. ماریو بارگاس یوسا در این اثر نیز تداوم فساد را در طول زمان و در همه مکان ها صرف نظر از عواملی همچون ثروت، جغرافیا یا اقوام نشان می دهد.

«خانه سبز» که پیچیده ترین رمان بارگاس یوسا به لحاظ شیوه نگارش است، با وجود سخت خوانی یکی از برجسته ترین و مهمترین آثار او تا به امروز به حساب می آید. همچنین با وجودی که بارگاس یوسا کمتر به رئالیسم جادویی شناخته شده، اما در این رمان می توان برخی از ویژگی های کلیدی این سبک مهم ادبیات آمریکای لاتین را ملاحظه کرد.

با کمال تأسف، خانه سبز هنوز به فارسی ترجمه نشده تا جای یکی از برجسته ترین‌ رمان های آمریکای لاتین همچنان در قفسه های کتاب خوانندگان فارسی زبان خالی باشد.

۳- رمان «گفتگو در کاتدرال» از مهم ترین آثار ماریو بارگاس یوسا

سال انتشار: ۱۹۷۵

تعداد صفحات: ۷۰۶ صفحه

ترجمه: عبدالله کوثری (به انتخاب نویسنده)

«گفتگو در کاتدرال» بی شک یکی از مهمترین رمان های بارگاس یوسا و ادبیات آمریکای لاتین است. ماریو بارگاس در این اثر که اساسا نقدی گزنده بر دوران دیکتاتوری مانوئل اودریا در پروی دهه ۱۹۵۰ است، داستان دو مرد جوان را دنبال می کند که یکی از آنها سعی دارد نقش پدرش در قتل یک جنایتکار برجسته پرو را کشف کند.

آنچه او می یابد باعث می شود تا هرچه بیشتر ماهیت فساد و خشونت در یک کشور دیکتاتورزده برای او روشن شود. وجود بسیاری از وقایع خونبار و دلخراش باعث می شود تا گفتگو در کاتدرال به یکی از تلخ ترین و بدبینانه ترین رمان های ماریو بارگاس یوسا تبدیل شود.

بیشتر بخوانید » درباره زندگی و مشهوترین آثار چارلز دیکنز «

۴- «جنگ آخرالزمان» اولین رمان تاریخی بارگاس یوسا

سال انتشار: ۱۹۸۴

تعداد صفحات: ۹۱۹ صفحه

ترجمه: عبدالله کوثری (به انتخاب نویسنده)

«جنگ آخرالزمان» اولین رمان تاریخی ماریو بارگاس یوسا به حساب می آید که بر اساس یک سری رویدادهای واقعی در اواخر قرن نوزدهم برزیل نوشته شده است. بارگاس یوسا در این رمان قطور داستان فرقه ای را دنبال می کند که به دلیل شرایط سخت اقتصادی در شمال برزیل پس از دوران برده داری شکل می گیرد و راهب مرموزی که عقیده دارد آخرالزمان نزدیک است این گروه را رهبری می کند.

لحن ملایم نویسنده در به تصویر کشیدن درونمایه هایی همچون خشونت و تعصب موفقیت آمیز است، چنانچه خود بارگاس یوسا هم عقیده دارد جنگ آخرالزمان بهترین اثر او است.

بیشتر بخوانید: مروری بر زندگینامه و بهترین آثار فئودور داستایوفسکی

۵-«زندگی واقعی آالخاندرو مایتا»؛ رمانی تلخ و بدبینانه

سال انتشار: ۱۹۸۵

تعداد صفحات: ۴۳۶ صفحه

ترجمه: حسن مرتضوی (به انتخاب نویسنده)

لحن ماریو بارگاس یوسا در «زندگی واقعی آلخاندرو مایتا» تلخ و بدبینانه است. ویرانی به همان اندازه زباله هایی که در سرتاسر خیابان های لیما پخش شده اند، تمام پرو را فرا گرفته. وقایع این رمان در آینده ای نزدیک در پرو و در دوران یک دیکتاتوری نظامی رخ می دهد. در این دوران گروهی از شورشیان مورد حمایت کوبا در کشور شورش به پا کرده و سپاه تفنگداران دریایی ایالات متحده نیز از دولت حمایت می کنند.

نویسنده ای ناشناس با افرادی که با همکلاسی سابق او مایتا که همیشه یک آرمان گرای افراطی بوده مصاحبه می کند. نویسنده به دنبال درک آنچه باعث برانگیختگی مایتا شده می گردد. اما او در این راه تنها انبوهی از حقایق بحث برانگیز و اظهارنظرهای ضد و نقیض را پیدا می کند. به او گفته می شود که مایتا یک همتاخواه، یک خبرچین پلیس و حتی یک سارق خرده پا بوده است.

بدبیی و تلخی ماریو بارگاس هر چند در زمان چاپ کتاب در دهه ۸۰ بیش از حد به نظر می رسید، اما به طرز غم انگیزی با وقایع امروز آمریکای لاتین مناسبت بیشتری دارد. زندگی واقعی آلخاندرو مایتا هر چند لحنی کاملا متفاوت با اکثر آثار ماریو بارگاس یوسا دارد، اما اثری در خور تحسین و احترام بسیار است. متأسفانه از تجدید چاپ ترجمه فارسی این رمان خواندنی مدت ها می گذرد و به این جهت، کتاب زندگی واقعی آلخاندرو مایتا در بازار کتاب ایران تقریبا نایاب شده است.

۶- «مرگ در آند» یک رمان پرکشش از برنده جایزه نوبل

سال انتشار: ۱۹۹۶

تعداد صفحات: ۳۲۲ صفحه

ترجمه: عبدالله کوثری (به انتخاب نویسنده)

در یک دهکده دور افتاده در دامنه های کوهستان آند پرو، یک سری ناپدید شدن های مرموز رخ می دهد. گروهبان لیتوما و معاونش توماس بر این باورند که جریان زیر سر چریک‌ های گروهک «راه درخشان» است. اما مردم دهکده نظر دیگری در مورد مردان گمشده دارند.

این رمان پرکشش و ماجرایی مملو از شخصیت های فراموش نشدنی است از سرخپوست ها و مردم محلی تا مرسدس، معشوق افسانه ای توماس و زن و شوهر اسرارآمیزی که حتی تا راه انداختن مراسم های عجیب و غریب قربانی کردن انسان و آدمخواری نیز پیش می روند. با جلو رفتن تحقیقات گروهبان، پای ماجرای عشقی پرشور و مخاطره آمیز معاون لیتوما هم به داستان باز می شود.

مرگ در آند هم یک رمان پلیسی جذاب و هم یک رمان سیاسی گزنده است. بارگاس یوسا در این اثر شاخص تصویر سراسرنمای مبهوت کننده ای از پرو از تحولات اجتماعی اخیر تا تاثیرات فرهنگی گذشته آن پیش روی خواننده قرار می دهد.

۷- «سور بز» یکی از بهترین رمان های سیاسی دنیا

سال انتشار: ۲۰۰۱

تعداد صفحات: ۶۲۴ صفحه

ترجمه: عبدالله کوثری (به انتخاب نویسنده)

اورانیا کابرال ۴۹ ساله که در تمام زندگی اش تحت شعاع وحشت و پوچی بوده، به زادگاهش جمهوری دومینیکن باز می گردد و خود را در حین بازگو کردن وقایع سال ۱۹۶۱ می یابد. زمانی که پایتخت کشور همچنان «شهر تروخیو» نام داشت و پیرمرد بی رحمی به تنهایی یک ملت ۳ میلیون نفری را به وحشت انداخته بود.

رافائل تروخیو، دیکتاتور فاسد و بیماری که خود مردم دومینیکن ها به او لقب «بز نر» داده بودند، نزدیکان خود را با خشونت و باج خواهی تحت کنترل در آورده بود. در کاخ باشکوه تروخیو، خیانت و بزدلی به اوج خود رسیده ودست تروخیو نیز به تدریج از قدرت کوتاه می شود. یک توطئه علیه او در جریان است و انقلابی هم به راه افتاده که عواقب خونینی در پی خواهد داشت.

ماریو بارگاس یوسا در این شاهکار ادبیات آمریکای لاتین و جهان و یکی از بهترین رمان ‌های سیاسی که تاکنون نوشته شده، پایان یک رژیم و تولد یک دموکراسی اسفبار را به شیوه ای باورنکردنی روایت می کند. بارگاس یوسا با چیره دستی تمام تروخیو و قربانیان او، چه بی گناهان و چه همدستانش را که به کام مرگ کشانده را از ویرانه های فراموش شده تاریخ بیرون می کشد.

منابع: wikipedia، theculturetrip، goodreads