«تیتان (Titane)»، درام دلهره آوری است که در جشنواره کن ۲۰۲۱ جایزه نخل طلا را از آن خود کرد. در مطلب امروز سرویس هنر و سینما مجله کوروش به نقد و بررسی فیلم تیتان به عنوان برنده جایزه نخل طلای کن ۲۰۲۱ خواهیم پرداخت.
فیلم «تیتان (Titane)» درام دلهره آوری با عناصری از وحشت جسمی است. کارگردانی و نویسندگی برنده نخل طلای جشنواره کن هفتاد و چهارم را ژولیا دوکورنو فرانسوی برعهده داشت. فیلم سینمایی تیتان محصول مشترک کشور فرانسه و بلژیک است. ژولیا دوکورنو در حالی برنده نخل طلای کن امسال شد که تا پیش از او تنها یک کارگردان زن برنده این جایزه مهم سینمایی شده بود. جین کمپیون با فیلم «پیانو (۱۹۹۳)» از کشور نیوزیلند، اولین کارگردان زنی بود که نخل طلای کن را به دست آورد. فیلم برنده نخل طلای کن یعنی تیتان برای اولین بار در خلال جشنواره کن بر روی پرده رفت. اکران عمومی برنده نخل طلای کن هفتاد و چهارم هم یک روز بعد از روز ۱۴ ژوئیه (۲۳ تیر) در فرانسه آغاز شد.
شناسنامه فیلم تیتان برنده نخل طلای کن ۲۰۲۱
ژانر: درام، تریلر
کارگردان: ژولیا دوکورنو
نویسنده: ژولیا دوکورنو
بازیگران: ونسان لندون، آگاته روسل، گیرانس ماریلیر، لایس سلامی
تهیه کننده: ژان کریستوفر ریموند
آهنگساز: جیم ویلیامز
فیلمبرداری: روبن ایمپنس
تدوین: ژان کریستف بوزی
محصول: فرانسه، بلژیک
شرکت های تولیدکننده: کازاک پروداکشنز، فراکس پروداکشنز، آرته، وو، بی تی وی
توزیع کننده: دایافانا دیستربیوشن
زبان: فرانسوی
مدت زمان: ۱۰۸ دقیقه
خلاصه داستان:
الکسیا، قاتل سریالی است که در خردسالی پس از یک سانحه رانندگی، صفحه ای از جنس فلز تیتانیوم در جمجمه اش کار گذاشته شده است. او پس از این عمل جراحی تمایلات نامتعارفی به اتومبیل ها پیدا می کند. او که در بزرگسالی به عنوان یک رقاص در نمایشگاه های خودرو مشغول به کار است، از یک ماشین باردار شده، شکمش به طرز دردناکی متورم شده و از سینه هایش هم روغن موتور ترشح می شود. الکسیا پس از اینکه مجبور می شود به دلیل انجام یکی از قتل های خود متواری شود، تغییر هویت می دهد. او موهای خود را کوتاه می کند و خود را به جای پسر وینست، فرمانده یک مرکز آتش نشانی جای می زند که ۱۰ سال قبل پسرش را گم کرده است.
بیشتر بخوانید » نقد و بررسی فیلم قهرمان اصغر فرهادی «
فیلم تیتان، فیلمی که شوکه می کند
هیات داوران جشنواره کن معمولا امیدوارند که فیلم های دیوانه وار و خشنی را تماشا کنند. ولی هر وقت فیلمی با چنین مختصاتی بر پرده نقره ای نقش می بندد، کارگردان آن مرد است. کارگردان هایی همچون گاسپار نوئه («به خلا وارد شو (۲۰۰۹)» و «کلایمکس (۲۰۱۸)») یا نیکلاس ویندینگ رفن («فقط خدا می بخشد (۲۰۱۳)» و «شیطان نئونی (۲۰۱۶)») از این زمره اند. ظاهرا امسال با تیتان این رویه کاملا عوض شده است. ژولیا دوکورنو، کارگردان و نویسنده فرانسوی که قبلا فیلم موفقی همچون «خام (Raw)» را در سال ۲۰۱۶ کارگردانی کرده بود، حالا با یک فیلم پر زد و خورد و خشن دیگر وارد سینماها شده است.
فانتزی جذاب، تیره و تار و پیچیده ژولیا دوکورنو طوفانی کابوس وار مملو از روابط از هم گسیخته، خشونت، نورپردازی های وهم آلود و موسیقی های پرتب و تاب و کوبنده است. داستان فیلم هم اصلا قابل پیش بینی نیست و محال است به راحتی ادامه فیلم را حدس بزنید. شاید تنها صحنه ای که در حدس آن موفق عمل کنید، همان صحنه آغازین فیلم است که دختر کوچکی همان الکسیا در صندلی عقب ماشین والدینش دست از شیطنت برنمی دارد و نهایتا ماشین به مانع بتونی در اتوبان برخورد می کند.
در ادامه متناسب با سبک و سیاق چنین فیلم های دلهره آوری عمل جراحی مغزی را با نماهای نزدیک می بینیم. حالا در جمجمه الکسیا صفحه تیتانیومی کار گذاشته شده تا دوباره حتی نزدیک ماشین ها هم نرود. ولی این عمل جراحی نتیجه عکس دارد. او به محض اینکه از بیمارستان مرخص می شود، از والدینش فاصله می گیرد و در عوض ماشین را بغل می گیرد و می بوسد!
فیلم تیتان، فرزند خلف کراننبرگ و تارانتینو
او در بزرگسالی از این هم فراتر می رود. در صحنه ای که ظاهرا تقلیدی از سری فیلم های «سریع و خشمگین» است، انبوهی از دختران جوان را در یک نمایشگاه خودرو در احاطه نورهای رنگارنگ نئونی می بینیم که دیوانه وار در پیچ و تاب هستند. هیچکدام از این رقاص ها نیز از الکسیا دیوانه تر نیست. کسی که با آن جای زخم عمل جراحی و خالکوبی با نوشته: «عشق سگی است از جهنم» به چهره ای شناخته شده تبدیل شده است.
احتمالا تا اینجا متوجه شدید که عنوان تیتان (همان معادل فرانسوی فلز تیتانیوم) ربطی به آن ایزدان نامیرا و نیرومند در اساطیر یونان باستان ندارد. بلکه تیتان روایت زندگی الهه ای انتقامجو است که هر مردی که به او نزدیک می شود را به فجیع ترین شکل از پای در می آورد. در کنار این ماجراهای خشن، الکسیا به طرز عجیب و خنده داری از یک ماشین باردار شده است.
با آنچه گفتیم احتمالا هر بیننده جدی سینما به این فکر افتاده باشد که تیتان به نوعی فیلمی باشد که وحشت جسمی و علمی تخیلی آثار دیوید کراننبرگ را با گوشه ای از فیلم های پر از خون و خونریزی کوئنتین تارانتینو در هم آمیخته است. البته که این تعریف به تنهایی کافی نیست. چرا که در ادامه فیلم، شخصیت اصلی تا همینجا عجیب فیلم تصمیم می گیرد تغییر هویت بدهد. او موهایش را می تراشد و خود را به جای پسر فردی جا می زند که نزدیک به ۱۰ سال است پسر خود را ندیده است. وینسنت که آرزوی دیدن پسرش را دارد، بدون هیچ اما و اگری الکسیا را می پذیرد.
فانتزی جذاب، تیره و تار و پیچیده ای از ژولیا دوکورنو
مرد او را به ایستگاه آتش نشانی که فرماندهی آن را برعهده دارد می برد و او را به سایر ماموران آتش نشان معرفی می کند. الکسیا برای حفظ هویت مردانه خود باید لباس های تنگ بپوشد تا اندام زنانه او رازش را فاش نکند. در مقابل، وینست هم برای افزایش قوای جسمی هر شب استروئید تزریق می کند تا شاهد جابجایی جنسیت ها و دگرگونی بدن ها باشیم.
یکی از دیگر از ویژگی های این فیلم هذیان آلود و عجیب این است که هیچ وقت تمامی این مضامین دافعه نیستند. در کنار آن، داستان پردازی کاملا روشن و جلو برنده است، بنابراین هر آنچه اتفاق می افتد-حتی اگر دلیل آن مشخص نباشد-کاملا روشن است. کارگردان از قدرت صحنه های بامزه و گاهی لودگی های (بعضا منزجرکننده) غافل نشده است.
در حالی که از درونمایه اصلی فیلم تیتان و دلیل اینکه ژولیا دوکورنو چرا همچون هیولای فرانکنشتاین، انبوهی از ایده های مختلف را از جاهای مختلف به هم دوخته و همینطور آیا سفر تب آلود الکسیا (به جز اشتیاق تمام والدین به دیدار دوباره با فرزند گمشده خود) ارتباطی به احساسات قابل تشخیصِ غیر روان پریشانه دیگری نیز ارتباطی دارد یا نه و بسیاری موارد دیگر که در مورد هیچ کدامشان مطمئن نیستیم. ولی هر چه هست، ساخته جدید ژولیا دوکورنو اثری قدرتمند است. به خصوص شیوه به شدت جذاب روایت فیلم که در هر لحظه باعث می شود به حدس و گمان روی بیاورید. نهایتا هر چقدر که ایده فیلمی با مخلوطی از ژانرها و مضامین مختلف سخت فهم باشد، ولی در این شکی نیست که کارگردان با تیتان، قواعد مرسوم سینما را به طرز حیرت انگیزی کنار زده است.
نظر منتقدان مشهور دنیا درباره تیتان برنده جایزه نخل طلای کن ۲۰۲۱
تاکنون اکثر نقدهای منتقدان سینما از فیلم تیتان مثبت بوده است.
- فیلم تیتان به عنوان برنده جایزه نخل طلایی کن ۲۰۲۱ در وب سایت IMDb امتیاز خوب ۶،۵ را از روی ۴۱۲ نقد کاربران دریافت کرده است.
- سایت متاکریتیک هم به تیتان امتیاز ۷۳ را از مجموع ۱۲ نقد و بررسی منتقدان خود داده است.
- جسیکا کیانگ از The Playlist فیلم تیتان را اثری جسورانه عنوان کرده که بدون هیچ منعی به بسیاری از موضوعات داغ روز پرداخته و در ساختن صحنه های بامزه، نوآورانه، خشن و گاهی به شدت خنده دار به خوبی عمل کرده است.
- دیوید ارلیچ از وب سایت سینمایی IndieWire نیز در ضمن تحسین ذهن خلاق ژولیا دوکورنو، فیلم تیتان را فرزند خلف «تصادف (۱۹۹۶)» ساخته دیوید کروننبرگ و «تتسوئو: مرد آهنین (۱۹۸۹)» ساخته شینیا تسوکاموتو دانست که بدل به قصه مدرنی از آدم های آشنایی می شود عمیقا نیاز به کسانی دارند که از آنها مراقبت کنند.
- بوید فن هویج از نشریه هالیوود ریپورتر در مورد فیلم تیتان نوشت: «اگرچه تیتان می خواهد تکان دهنده و تعجب آور باشد، دو مولفه ای که بسیاری از فیلم های معاصر آن را به دست فراموشی سپردند؛ ولی همچنان می خواهد داستانی تاثیرگذار درباره دو آدم داغان روایت کند. دو آدمی که علی رغم تمام رخدادهای غیرمنتظره و نداشتن هیچ ارتباط خونی، همچنان در نقش پدر و پسر به یکدیگر دلبسته می شوند.»
منابع: bbc ،wikipedia، metacritic