روش های سادهای برای درمان و از بین بردن نفخ و گاز شکم و معده وجود دارد. تقریباً همه ما گاهی دچار نفخ شکم پس از غذا خوردن میشویم. البته گاهی اوقات نفخ شکم میتواند علائم بروز بیماریهای جدی باشد. بنابراین اگر با رعایت رژیم غذایی مناسب و استفاده از راههای ساده درمان خانگی نفخ، نفخ برطرف نشد، توصیه میشود تا حتماً به پزشک مراجعه شود. در این مقاله از سرویس سلامت و در مجله کوروش به معرفی برخی از روشهای درمان نفخ شکم و معده میپردازیم.
نفخ شکم و معده چیست؟
زمانی که شکم شما بعد از خوردن غذا و متورم میشود، از اصطلاح نفخ شکم استفاده میشود. نفخ به دلیل تولید بیش از حد گاز و یا اختلال در حرکت عضلات دستگاه گوارش ایجاد میشود. نفخ شکم باعث درد، ناراحتی و احساس سیری میشود. معمولا کسانی که دچار نفخ شکم میشوند، شکمشان بزرگتر از حالت معمول میشود.
حدود ۳۰ درصد از افراد به طور مداوم دچار نفخ میشوند. بنابراین میتوان گفت که نفخ شکم یک بیماری کاملاً شایع است. با این حال میتوان با در نظر گرفتن برخی روش ها و استفاده از رژیمهای غذایی مناسب تا حدودی نفخ را درمان کرد.
بیشتر بخوانید: خواص عجیب زیتون برای مشکلات معده و دستگاه گوارش
افزایش وعدههای غذایی روزانه برای درمان نفخ شکم
زمانی که شکم خود را زیاد پر میکنید، معمولا دچار نفخ میشوید. بنابراین سعی کنید در نخستین گام برای درمان نفخ شکم از پرخوری و زیاد خوردن جلوگیری کنید. سعی کنید با استفاده از روشهای مختلف وعدههای غذایی خود را کوچکتر و کم حجمتر کنید. شما میتوانید وعدههای غذایی روزانه خود را تا ۶ وعده افزایش دهید. افزایش تعداد وعدههای غذایی علاوه جلوگیری از پرخوری باعث میشود تا احساس گرسنگی کمتری داشته باشید.
معمولا افرادی که دچار نفخ شکم میشوند در واقع شکم بزرگتری نسبت به دیگران ندارند، این مسئله بیشتر ذهنی و حسی است. کمی به نحوه غذا خوردن خود هم بیشتر توجه کنید. جویدن بیشتر غذا باعث جلوگیری از نفخ میشود. کسانی که غذا را میبلعند و یا تند غذا میخورند، بیشتر دچار نفخ میشوند.
یکی از دیگر از روش های درمان نفخ شکم وعدههای غذایی کم حجم است. سعی کنید تا حجم وعدههای غذایی خود را کاهش دهید. غذاهای کم حجم حتما باید شامل مواد مغذی با ارزش غذایی بالا باشند.
بیشتر بخوانید: این غذاها را با ماست نخورید
مشخص شدن علل نفخ معده با شناسایی مواد غذایی آلرژیزا
برای درمان نفخ شکم غذاهایی را که به آن آلرژی دارید را پیدا کنید. یکی از دلایل اصلی نفخ مصر غذاهای آلرژیزا است. بدن شما توان هضم این غذاها را ندارد. بنابراین با روش تولید گاز تلاش میکند تا غذا را راحت هضم کند. برخی مواد غذاهایی رایج آلرژیزا شامل لاکتوز، فروکتوز، تخممرغ، گندم، گلوتن و شیر هستند. کربوهیدرات موجود در شیر در بسیاری از افراد باعث ایجاد نفخ میشود.
لاکتوز علائم گوارشی از جمله نفخ را به همراه دارد. تخممرغ از جمله مواد غذایی است که با گاز و نفخ همراه است و بسیاری از افراد به آن حساسیت دارند. به طور کلی لاکتوز و فروکتوز بخشی از یک گروه بزرگتر کربوهیدراتها و یا فیبرهای غیر قابل هضم هستند که از آنها به عنوان Fodmap یاد میشود. Fodmap به یکی از مهمترین دلایل نفخ و درد شکم است.
جلوگیری از ورود گاز به دستگاه گوارشی برای ممانعت از نفخ شکم
در سیستم گوارش دو منبع گاز وجود دارد. یکی گازهای تولید شده توسط باکتریهای روده و دیگری گاز و هوایی که هنگام خوردن و نوشیدن وارد معده میشود. نوشیدنیهای گازدار از جمله مواد غذایی هستند که گاز زیادی را وارد معده میکنند. آنها حاوی حبابهای دیاکسیدکربن هستند. این حبابها پس از ورود به معده، آزاد میشوند. بنابراین سعی کنید تا برای درمان نفخ شکم از خوردن نوشیدنیهای گازدار تا حد زیادی اجتناب کنید.
یکی از دیگر از روش های معمول ورود گاز به معده، خوردن و نوشیدن از طریق نی و یا صحبت کردن در حین غذا خوردن است. جویدن آدامس نیز باعث بروز همین اتفاق میشود. بنابراین سعی کنید تا هنگام غذا خوردن کمتر صحبت کنید. اگر دزیاد دچار نفخ میشوید، از مصرف آدامس و نوشیدنیهای گازدار جلوگیری کنید.
برای درمان و کاهش ایجاد نفخ شکم کمتر حبوبات مصرف کنید
برخی غذاها سرشار از فیبر هستند. اما باعث تولید مقادیر زیادی گاز در شکم میشوند. این گازها در ایجاد نفخ شکم بسیار تاثیر گذار هستند. برای درمان نفخ شکم سعی کنید تا مصرف این مواد غذایی را کاهش دهید. لوبیا، عدس و سایر حبوبات و غلات در این دسته از مواد غذایی قرار میگیرند.
بهتر است یک دفترچه یادداشت داشته باشید و در آن غذاهایی که باعث نفخ و گاز شکم میشود را یادداشت کنید. حذف کامل این مواد غذایی نیز چندان کار درستی نیست. بنابراین سعی کنید تا این مواد غذایی را در حد کم استفاده کنید. عمل هضم غذاهای چرب هم بسیار کند است.بنابراین یکی از روش های درمان نفخ شکم مصرف کم حبوبات و غذاهای چرب است.
سندروم روده تحریک پذیر، عامل بروز نفخ شکم
سندروم روده تحریک پذیر یکی از شایعترین اختلالات گوارشی در جهان است. معمولاً این اختلال دلیل مشخصی ندارد. ۱۴ درصد افراد دچار اختلال سندروم روده تحریک پذیر هستند. علائم متداول این بیماری، نفخ و درد شکم، اسهال و یبوست است. بیش از ۶۰ درصد افرادی که دچار اختلال سندروم روده تحریک پذیر هستند، نفخ شکم را تجربه میکنند.
مطالعات نشان داده که کربوهیدراتهای Fodmap میتوانند، علائم را در بیماران مبتلا به سندروم روده تحریک پذیر تشدید کنند. بنابراین سعی کنید تا در روش درمان نفخ شکم، مواد غذایی که شامل Fodmap هستند را کمتر مصرف کنید. رژیم غذایی فاقد Fodmap، یک روش خوب برای کاهش درد شکم و نفخ است. غذاهای رایجی که دارای Fodmap هستند شامل گندم، پیاز، سیر، کلم بروکلی، گلکلم، لوبیا، سیب، گلابی و هندوانه هستند.
برای درمان خانگی نفخ مواد پروبیوتیک مصرف کنید
یکی از روش های درمان نفخ شکم و گازهای تولید شده توسط باکتریها، استفاده از مواد پروبیوتیک است. مطالعات بالینی نشان داده که برخی مکملهای پروبیوتیک میتوانند به کاهش گاز معده و نفخ در افراد مبتلا به مشکلات گوارشی کمک کنند. رژیم پروبیوتیک برای درمان نفخ شکم بسیار تاثیرگذار است. اما اگر از این رژیم استفاده میکنید باید کمی صبور باشید. چرا که مدت زمانی طول میکشد تا این رژیم تاثیر خود را در بدن بگذارد.
بیشتر بخوانید: آیا پروبیوتیک از نظر علمی سیستم ایمنی بدن را در برابر ویروس کرونا تقویت میکند؟
مصرف گیاهان دارویی برای از بین بردن نفخ معده
استفاده از برخی از روغنها و عرقیجات گیاهی در درمان نفخ شکم بسیار تاثیرگذار هستند. بسیاری از افرادی که مبتلا به نفخ مداوم هستند، سعی میکنند از روش گیاهی استفاده کنند. عرق نعنا و یا روغن نعناع یکی از مواد تاثیرگذار بر درمان نفخ شکم است. نعنا خاصیت ضد اسپاسم هم دارد و به کاهش اسپاسم عضلات گوارشی کمک میکند. شما میتوانید از روش تهیه دمنوش نعنا هم استفاده کنید. بعد از خوردن غذا، نوشیدن دمنوش نعنا به هضم غذا و جلوگیری از نفخ بسیار کمک میکند.
سوالات متداول
۱- آیا نفخ علت های خطرناک و غیرقابل جبرانی دارد؟
خیر، نفخ یکی از بیماری های رایج میباشد که معمولا با حفظ رژیم غذایی مناسب به راحتی قابل حل است.
۲- راه حل سریع رفع نفخ شکم چیست؟
یکی از سریع ترین راه های خلاص شدن از نفخ شکم، استفاده از عرقیجات گیاهی مثل عرق نعنا است.
منبع: healthline