مفهوم هوش اجتماعی از آن دسته مفاهیمی است که طی چند سال اخیر مورد بررسی‌های فراوان قرار گرفته است. البته هنوز هم هستند کسانی که با این نوع هوش آشنایی چندانی ندارند و آن را با هوش روانشناسی و هوش عاطفی اشتباه می‌گیرند. خبر خوب این که هوش اجتماعی را می‌توان ارتقا داد و از این طریق به بهبود روابط اجتماعی کمک کرد. ما در این مقاله از مجله کوروش به شما می‌گوییم که هوش اجتماعی دقیقا چیست، چگونه می‌توان هوش اجتماعی را تقویت کرد و تفاوت هوش اجتماعی و هوش عاطفی چیست. با سرویس سبک زندگی همراه باشید.
هوش اجتماعی چیست؟
هوش اجتماعی یکی از مهم‌ترین انواع هوش است که قابلیت پرورش و ارتقا دارد. بنابراین اگر در زمینه هوش اجتماعی مشکل دارید یا با چالش‌هایی دست و پنجه نرم می‌کنید، می‌توانید مهارت‌های خود را تقویت کنید و تعامل خود را با دیگران بهبود دهید.
اما چطور می‌توان این مهارت را ارتقا داد؟ پیش از هر چیز باید بدانید که این کار نیاز به تمرین و پشتکار، تعهد و قرار گرفتن در معرض تعاملات اجتماعی دارد. البته برخی افراد به صورت طبیعی هوش اجتماعی بالاتری نسبت به دیگران دارند و نیازی به طی کردن این مسیر ندارند، اما این راهکارها به افراد با هوش اجتماعی بالا هم کمک می‌کند تا با نگاه بازتری روابط اجتماعی خود را مدیریت کنند.
چطور هوش اجتماعی را تقویت کنیم؟
۱- یاد بگیرید انتقادپذیر باشید
افراد با ضریب هوشی اجتماعی بالا میتوانند راحت‌تر انتقاد دیگران را بپذیرند. ناتوانی در پذیرفتن انتقاد اغلب از عزت نفس پایین و احساس کم‌ارزشی ناشی میشود. فرض کنید نسبت به خودتان احساس بدی دارید. در نتیجه، وقتی کسی به شما می‌گوید که کار اشتباهی انجام داده‌اید، حرف او اعتقاد اصلی شما را تایید می‌کند. بنابراین ممکن است از لحاظ روانی تحت تنش قرار بگیرید و احساس طرد شدن کنید.
برای اینکه مهارت انتقادپذیری را در خود تقویت کنید، سوالات زیر را از خود بپرسید:
*آیا این شخص سعی دارد به من کمک کند؟
*چگونه می‌‌توانم از این انتقاد در جهت بهتر شدن خودم استفاده کنم؟
البته، غیرممکن است که به طور کامل بدانیم آیا دیگران میخواهند به شما کمک کنند یا بهتان صدمه بزنند. گفته میشود، بیشتر مردم سعی نمی‌کنند زندگی شما را خراب کنند. اگر بتوانید باور کنید مردم میخواهند از شما حمایت کنند، برای پذیرش انتقاد آنها احساس آمادگی بیشتری خواهید کرد.
مرحله بعدی نیاز به اقدام متقابل دارد. هر چند شما مجبور نیستید کاری انجام دهید اما اگر با انتقاد طرف مقابل موافق هستید، دست به کار شوید و یک استراتژی موثر به کار بگیرید. این استراتژی ممکن است شامل چند مرحله باشد، از جمله:
*فهرست کردن همه کارهایی که می‌خواهید در آنها تغییر ایجاد کنید.
*جمع‌آوری فهرستی از همه رفتارهایی که می‌خواهید برای افزایش عزت نفستان در پیش بگیرید.
۲- مهارت گوش کردن را کسب کنید
بسیاری از مردم تصور میکنند که کسب مهارت در صحبت کردن، کلید اصلی هوش اجتماعی است. ولی واقعیت این است که هنر گوش دادن اغلب منجر به ایجاد ارتباط عمیق‌تر و آگاهی اجتماعی بالاتر میشود.
گوش دادن صحیح به معنای توجه کامل به طرف مقابل هنگام صحبت کردن است. یعنی باید تا حد ممکن سعی کنید که از پرت شدن حواستان در طول گوش دادن به مکالمه خودداری کنید. برای این کار نهایت تلاشتان را بکنید که ارتباط چشمی‌تان را با طرف مقابل قطع نکنید، بین مکالمه نپرید و وقفه ایجاد نکنید.
همچنین سوال‌هایی بپرسید که بحث برایتان روشن‌تر شود. می‌توانید از تجربه‌های شخصی خودتان در حین مکالمه هم صحبت کنید.
۳- مثبت باشید
انرژی منفی می‌تواند دیگران را از شما دور کند. هیچ‌کس دلش نمی‌خواهد با کسی در تماس باشد که مدام در حال گله و شکایت از زندگی، کار، درس و … است. از طرفی با مثبت بودن می‌توانید به صورت ناخودآگاه روی بخش‌های مثبت زندگی تمرکز می‌کنید. برای تقویت روحیه مثبت بودن، استفاده از کلمه‌ها و عبارت‌های مثبت درباره خودتان را بیشتر کنید. از خود انتقادهای کوبنده نکنید و افکار منفی را به چالش بکشید.
تحقیقات نشان می‌دهد افرادی که از خود قدردانی میکنند، شادتر و سالم‌تر هستند. همچنین از روابط خود لذت بیشتری می‌برند. یک تمرین عالی، نوشتن اتفاقات و لحظات مثبت زندگی است. مدیتیشن هم یک راه عالی برای حفظ آرامش و تمرکز بر افکار مثبت است. انجام حرکات مدیتیشن می‌تواند استرس، تحریک‌پذیری و افسردگی را از شما، دور و در نتیجه به تقویت روابط شما کمک کند.
۴- همدلی را در خود تقویت کنید
تقویت روحیه همدلی به شما کمک می‌کند تا دیگران را بهتر و بیشتر درک کنید. همچنین کمک می‌کند تا نسبت به کسانی که ممکن است با شما متفاوت باشند، دلسوزتر و با مدارای بیشتر رفتار کنید. همدلی به معنی قرار دادن خودتان در جای دیگران است و تصور اینکه اگر جای طرف مقابل بودید، چه حسی را تجربه می‌کردید. همین تصور این امکان را مهیا می‌کند که دیگران را درک کرده و روابط معنادارتری را ایجاد کنید.
۶- درباره فرهنگ‌ها و روش‌های مختلف زندگی اطلاعات خود را افزایش دهید
اگرچه این کار یک مهارت اجتماعی مستقیم نیست، اما می‌تواند به طور ناخواسته نحوه ارتباط‌تان با دیگران و متقابلا هوش اجتماعی را تقویت کند. برای این کار باید کنجکاو باشید که دیگران چه چیزی میتوانند ارائه دهند. کتاب بخوانید، فیلم‌های مربوط به فرهنگ‌‌های مختلف را تماشا کنید و به نقاط مختلف دنیا سفر کنید.
۷- به دیدگاه طرف مقابل فکر کنید
زمانی که احساس می‌کنید به یک موضوع خاص اعتقاد راسخ دارید، از زاویه مخالف به مساله نگاه کنید. مثلا اگر گیاهخوار سرسخت هستید، سبک زندگی شخصی را در نظر بگیرید که از خوردن گوشت لذت می‌برد. در یک کلام، عادت کنید که به جای قضاوت کردن به کنجکاوی بیشتر روی بیاورید.
۸- در هنگام قضاوت به خودتان هشدار بدهید
ما دیگران را قضاوت می‌کنیم، اغلب بدون اینکه متوجه باشیم. این قضاوت‌ها میتوانند توانایی همدلی با دیگران را از بین ببرند. به محض این که متوجه قضاوت کردنتان شدید، به خودتان تذکر بدهید و دست از این کار بکشید.
۹- احساس ناراحتی دیگران را درک کنید
یادگیری زبان بدن بسیار مهم است. بیشتر گفت‌وگوهای ما ریشه در نشانه‌های غیرکلامی دارد. وقتی کسی بدن خود را منقبض می‌کند با سر خودش را از شما دور نگه می‌دارد، مدام موقع حرف زدن شما، در حال تکان خوردن است یعنی باید بحث را طور دیگری پیش ببرید. اگر از کلمات خشن استفاده می‌کنید، سریعا این کار را متوقف یا مکالمه را کوتاه کنید.
حتی می‌توانید به بهانه دستشویی رفتن یا صحبت با تلفن، از طرف اجازه بگیرید تا فرد مقابل فرصت داشته باشد خودش را بازیابی کند.
۱۰- در حین گفت‌وگو خودتان را کنترل کنید
افراد با هوش اجتماعی بالا در هنگام صحبت کردن، به جزییات زیادی توجه میکنند. برای این کار شما هم سعی کنید موارد زیر را رعایت کنید:
*تمام مدت صحبت نکنید.
*صحبت افراد را در حضور دیگران تصحیح نکنید.
*در مورد موضوع‌‌های ناراحت‌کننده صحبت نکنید.
*در مورد دیگران نظر ندهید.
*نظر خود را به نظر دیگران تحمیل نکنید.
۱۱- شوخ طبع بودن را یاد بگیرید
مردم دوست دارند در کنار افرادی باشند که بتوانند آنها را بخندانند. شوخ طبعی، ذهنی است، به این معنی که آنچه برای یک فرد کار می‌کند ممکن است برای شخص دیگری کارساز نباشد. اگر بتوانید این مهارت را پرورش دهید، راهی عالی برای تقویت هوش اجتماعی است.
۱۲- فواید صحبت درباره اتفاقات جزئی و کم‌اهمیت را درک کنید
بسیاری از مردم صحبت درباره اتفاقات جزئی را بی‌اهمیت یا غیر صادقانه می‌دانند. با این حال، افراد دارای هوش اجتماعی بالا می‌دانند که این نوع مکالمه‌ها اگر به صورت موثر انجام شود، راهی مناسب برای ایجاد ارتباط با دیگران است.
این گفت‌وگوها به طور موقت می‌تواند دو نفر را به طور موقت با یک تجربه مشترک به هم پیوند دهد. برای این کار با یک تعریف واقعی از طرف مقابل شروع کنید و مکالمه را با سوال ادامه دهید. مثلا بگویید چه کفش‌هایی شیک و زیبایی داری. از کجا آنها را خریده‌ای؟
مکالمه‌های جزئی را می‌توانید با افراد زیادی تمرین کنید، از فروشنده گرفته تا افرادی که برای چند لحظه کوتاه با آنها ملاقات می‌کنید مثل مسافران تاکسی یا کسانی که در صف خرید فروشگاه ایستاده‌اند، همه میتوانند برای تمرین شروع و ادامه گفت‌وگوهای کوتاه و جزئی به شما کمک کنند.
۱۳- برای تایید شدن از سمت دیگران تلاش نکنید
مهم نیست چقدر از نظر اجتماعی باهوش هستید، فراموش نکنید که نمی‌توانید همه را راضی نگه دارید. این یکی از واقعیت‌های زندگی است که باید به خاطر بسپارید. وقتی برای تأیید اعتبار خود به افراد دیگر وابسته هستید، ممکن است ناامیدتر شوید و احساس ناامنی بیشتری کنید.
تقلا برای مورد تایید قرار گرفتن می‌تواند اعتبار شما را در مقابل دیگران کم کند! البته، این بدان معنا نیست که شما نباید به نظر دیگران در مورد خودتان اهمیت بدهید. همه ما باید تا حدودی تلاش کنیم مهربان و دوست داشتنی باشیم. با این اوصاف، داشتن عزت نفس کافی برای دوست داشتن خودمان مهم‌تر است؛ صرفنظر از نظر دیگران.
تفاوت بین هوش اجتماعی و هوش عاطفی چیست؟
هر دو نوع هوش برای تعاملات بین فردی موفق حیاتی هستند. اما هوش اجتماعی به هوشی اطلاق میشود که از تجربه تعامل با افراد دیگر ایجاد میشود. افراد دارای هوش اجتماعی بالا معمولا خصوصیات زیر را دارند:
*شنوندگان خوبی هستند.
*به نظر می‌رسد که دیگران را به‌خوبی درک میکنند.
*می‌تواند در گفت‌وگوهای معنادار با افراد مختلف شرکت کنند.
*معمولا به سرعت خود را با نقش‌های مختلف اجتماعی سازگار میکنند.
*از صحبت کردن با دیگران و گوش دادن به آنها لذت می‌برند.
در کنار هوش اجتماعی، هوش عاطفی یا هوش هیجانی به معنای آگاهی از احساسات خود و سایر افراد است. افراد با هوش عاطفی بالا ویژگی‌های زیر را دارند:
*بینش خوبی نسبت به احساسات دیگران و آنچه ممکن است آنها را تحریک کند، دارند.
*میتوانند از احساسات خود برای کمک به حل مسئله استفاده کنند.
*با احساسات دیگران همدلی میکنند.
فراموش نکنید که هر دو نوع هوش مهم هستند. هوش اجتماعی بیشتر بر آینده متمرکز است. از یاد نبرید که انسان‌ها برای زنده ماندن نیاز به ارتباط با افراد دیگر دارند بنابراین، این هوش ریشه در بقا دارد. این در حالی است که هوش عاطفی بیشتر روی زمان حال متمرکز است، چون به درک و هماهنگی با احساسات شما مربوط میشود.
سوالات متداول
هوش اجتماعی ذاتی است یا اکتسابی؟
هرچند برخی افراد به طور طبیعی هوش اجتماعی بالاتری دارند ولی این هوش را می‌توان تقویت کرد.
فرق هوش اجتماعی و هوش عاطفی چیست؟
هوش اجتماعی از تجربه تعامل با افراد دیگر ایجاد میشود و هوش عاطفی به معنای آگاهی از احساسات خود و سایر افراد است.
منبع: socialpronow
