فواید و معایب و تاثیرات بازیهای کامپیوتری بر مغز و ذهن و روان انسان حالا تبدیل به یک بحث جدی در میان جامعه‌شناسان، روانشناسان و پزشکان شده است. از بازیهای اکشن گرفته تا بازیهای استراتژیک چالش‌برانگیز، همه ما بازیهای کامپیوتری یا ویدیویی خوب را دوست داریم. با پیشرفت تکنولوژی و تولیدکنندگان بازی، به نظر می‌رسد هر روز یک بازی جدید وجود دارد که باید آن را امتحان کنید. انجام این بازی‌ها برای گیمرهای حرفه‌ای، مزایا و معایبی دارد که بهتر است بدانید. در واقع معایب بازیهای کامپیوتری و اثرات مثبت آن بر مغز و عملکرد ذهنی همیشه مورد مناقشه بوده است. در مجله کوروش به شرح فواید و معابب بازیهای کامپیوتری برای کودکان و بزرگسالان پرداخته‌ایم. با ما در سرویس سلامت همراه باشید.
فواید و معایب بازیهای کامپیوتری
در دنیای رایانه، آنچه بیشتر کودکان و نوجوانان را مجذوب و شیفته خود می کند، همان چیزی است که به آن بازی های رایانه ای می گویند. مـا هم از مضرات و بدی های انجام دادن چنین بازی هایی بسیار شنیده ایم. بازیهای رایانه‌ای به خصوص بازیهای آنلاین به شدت اعتیادآور هستند و کاربر خود را از شرایط عادی زندگی دور می‌کند. شناخت فواید و مضرات بازیهای رایانه‌ای برای کودکان می‌تواند به والدین برای انتخاب درست بازیهای رایانه‌ای کمک کند.
فواید و اثرات مثبت بازیهای کامپیوتری و رایانه‌ای
فارغ از فواید و معایب بازیهای کامپیوتری بر مغز که بر سر زبان‌هاست تأثیرات مثبت بازیهای ویدیویی بی‌نظیر است؛ درست است که بازیهای کامپیوتری بدی‌ها و معایبی دارد که در ادامه به آن می‌پردازیم اما اثرات مثبت بازیهای رایانه‌ای از تقویت تا مهارت‌های حل مسئله تا و مهارت‌های اجتماعی و بسیاری از موارد دیگر، مزایای مورد توجه بازیهای کامپیوتری است. در حالی که کسانی که بازیهای کامپیوتری را انجام نمی‌دهند، ممکن است استدلال کنند که این بازی‌ها باعث تنبلی شما می‌شود، به مغز شما آسیب می‌رسانند یا زندگی اجتماعی شما را خراب می‌کنند؛ بازیهای ویدیویی در حقیقت از مزایای جسمی، شناختی و اجتماعی زیادی برخوردار هستند. دفعه بعدی که کسی به شما گفت که بیش‌از حد بازیهای کامپیوتری انجام می‌دهید، می‌توانید به مزایای زیر اشاره کنید.
۱. تقویت حافظه از مزایای بازی های کامپیوتری
بسیاری از بازیهای کامپیوتری به استراتژی و تمرکز جدی نیاز دارند. هنگامی در حرکتی در یک فضای مجازی، باید چندین وظیفه و هدف را دستکاری کنید، در حال ورزش‌دادن به بخش هیپوکامپوس (hippocampus) مغز خود هستید. این بخش از مغز وظیفه تبدیل حافظه کوتاه مدت به حافظه بلند مدت و همچنین کنترل حافظه فضایی را دارد.
اگر هیپوکامپوس مغز خود را تقویت کنید؛ حافظه بلندمدت‌تان تقویت پیدا می‌کند و در پیمایش فضای فیزیکی، بهتر عمل می‌کند. اگر در معرض گم‌شدن در راه فروشگاه هستید، بازیهای کامپیوتری می‌توانند به بهبود حافظه شما برای ردیابی مسیرها کمک کنند. با افزایش سن، حافظه به‌طور طبیعی ضعیف می‌شود. انجام منظم بازیهای کامپیوتری ممکن است روشی عالی برای هوشیار نگه‌داشتن ذهن شما حتی در پیری و پیشگیری از ابتلا به آلزایمر باشد؛ بنابراین شما همیشه می‌توانید اتومبیل خود را در پارکینگ پیدا کنید یا به یاد داشته باشید که چگونه به خانه دوست خود بروید.
۲. ادراک و بینایی از مزایای بازی های کامپیوتری
وقتی با محیطی پیچیده و محرک رقابت می‌کنید، مغزتان یک الگوی ادراکی ایجاد می‌کند که به شما کمک می‌کند بفهمید چه چیزهایی مهم است و چه چیزهایی را باید تعیین کنید. این الگوی ادراکی شما را قادر می سازد تا موقعیتی را ارزیابی کرده و به آن پاسخ دهید.
بازیهای کامپیوتری با عملکرد بالا همچنین می‌توانند توانایی شما در تشخیص الگوها و سایه‌های مختلف خاکستری بهبود ببخشند. دانشمندان معتقد بودند توانایی مغز در تشخیص کنتراست چیزی نیست که بتواند بهبود یابد، با این حال، تحقیقات از دانشگاه روچستر ( University of Rochester) نشان داد گیمرهایی که به مدت ۹ هفته حدود ۵.۵ ساعت بازی اکشن انجام دادند، ۴۳٪ بهبود را در حساسیت کنتراست خود نشان دادند.
مغز گیمر قادر بود محرک‌های بینایی را با کارایی بیشتری پردازش کند و این بهبود درک ماه‌ها پس از پایان آزمایش ادامه داشت. این درک بهتر دارای مزایای ارزشمند واقعی در زندگی است؛ مانند اینکه می‌توانید دوستان خود را در میان جمعیت بهتر پیدا کنید یا چیزی را که در محیطی شلوغ گم کرده‌اید پیدا کنید.
۳. کنجکاوی و یادگیری
در سطح ابتدایی، وقتی در حال بازیهای کامپیوتری هستید، مغزتان درگیر می‌شود و رشد می کند. همان‌طور که متوجه می‌شوید یک بازی چگونه کار می‌کند و معماهای کامل برای تسلط بر یک سطح را در می‌یابید، در حال ایجاد ارتباطات جدیدی در ذهن خود هستید. هرچه انگیزه شما برای پیروزشدن در بازی بیشتر باشد، مغز شما بیشتر کار می‌کند و بیشتر یاد می‌گیرید. ادامه یادگیری و تحریک مغز برای سلامتی آن با افزایش سن ضروری است.
مضرات و معایب بازیهای کامپیوتری
با وجود تمام مزایای گفته شده؛ بر کسی پوشیده نیست که انجام بیش‌ازحد این بازی‌ها، قطعا آسیب‌های زیادی برای چشم، مغز، عضلات دست، گردن و اثرات روانی دیگری را نیز دارد. در ادامه به بررسی برخی از مضرات بازیهای کامپیوتری پرداخته‌ایم.
۱. اعتیاد به دوپامین
مدار پاداش در مغز، یکی از دلایل سرگرم‌کننده بودن بازیهای کامپیوتری است. مغز یک انتقال‌دهنده عصبی به نام دوپامین آزاد می‌کند که احساس لذت از بازیهای کامپیوتری را تنظیم می‌کند. هنگامی که بازیهای کامپیوتری انجام می‌دهید، مغزتان منبع ثابتی از دوپامین را آزاد می‌کند و گاهی اوقات به‌طور تصادفی، بیش‌ازحد آزاد می‌شود.
با گذشت زمان، مغز شما به این منبع ثابت دوپامین عادت می‌کند و هسته اکومبنس (accumbens) برای داشتن احساس سرگرمی و لذت، به انجام بازیهای بیشتری نیاز دارد. این اتفاق مانع از لذت‌بردن از چیزهای دیگری می‌شود که به اندازه یک بازی کامپیوتری، تحریک‌کننده نباشد و همچنین باعث اعتیاد به بازی‌ها نیز می‌شود.
حتی اگر سعی کنید از بازی دست بکشید، ذهنتان شما را به سمت انواع دیگر تحریک مانند مرور شبکات اجتماعی یا یوتیوب (YouTube) جذب می‌کند. فعالیت‌های ساده کاملا جذاب به نظر نمی‌رسند و انگیزه‌ای برای انجام کارهایی که هیجان‌انگیز نیستند، نخواهید داشت. این اوج اعتیاد به دوپامین است. اگر اجازه دهید عادت بازی‌کردن شما از کنترل خارج شود، اعتیاد احتمالی واقعی است.
۲. مضرات بازیهای کامپیوتری برای سلامت جسمی
انجام بازیهای کامپیوتری به خودی خود، فعالیتی ناسالم نیست. با این حال، اگر ساعت‌ها به‌طور مداوم انجام شود، می‌تواند به‌سرعت برای سلامتی جسمی مضر باشد.
ممکن است ساعت‌ها در یک بازی گم شویم، خوردن غذا را فراموش کنیم یا غذاهای ناسالم بخوریم. بنابراین جای تعجب نیست که چاقی و سوءتغذیه از عوامل خطرناک بازی‌کردن زیاد هستند. ثابت‌ماندن در یک وضعیت برای مدت‌طولانی یا نشستن پشت کامپیوتر، در درازمدت باعث درد گردن، آسیب جدی به مچ دست و کمر و ضعیفی چشم یا حتی باعث سندروم بینایی کامپیوتری نیز می‌شود.
۳. مضرات و معایب و تاثیر بازیهای کامپیوتری بر سلامت مغز
بازیهای کامپیوتری لزوما به مشکلات روانی منجر نمی‌شوند. با این حال، اگر قبلا از افسردگی، اضطراب یا بیماری روحی دیگری رنج می‌برید، می توانید در معرض خطر اعتیاد به بازیهای کامپیوتری باشید. این امر به دلیل تأثیر بازیهای کامپیوتری روی مغز شماست.
مطالعه‌ای که به بررسی تأثیر بازی روی سلامت روان پرداخت، نشان داد که عادات بازی مشکل‌ساز با استراتژی‌های ناسازگار مقابله‌ای، احساسات منفی، عزت‌نفس پایین، ترجیح به تنهایی و عملکرد ضعیف در مدرسه ارتباط دارد.
۴. مضرات بازیهای کامپیوتری برای روابط اجتماعی
مشکلات مربوط به روابط ناشی از انجام بیش‌ازحد بازیهای کامپیوتری مسئله‌ای مشترک در بین گیمرها و خانواده‌های آنهاست. وقتی افراد بیش‌ازحد به بازیهای ویدیویی اعتیاد پیدا می کنند، از سایر قسمت‌های زندگی خود غافل می شوند. وقتی شخصی بیشتر وقت خود را به بازیهای کامپیوتری می‌گذراند، تقریبا دیگر در طول روز فرصتی برای گفت‌وگو با دوستان و خانواده‌اش باقی نمی‌ماند، چه رسد به اینکه روابط عاشقانه‌اش را حفظ کند.
بعد از اینکه با فواید و مضرات بازی کامپیوتری آشنا شدید؛ نوبت شماست که تصمیم بگیرید به این بازی‌ها ادامه دهید یا نه.
منبع: recordhead / healthygamer
