ترشی لیته خرمالو یکی از انواع ترشی‌های پاییزی هستش که شاید به عنوان یک ترشی خانگی چندان شناخته شده نباشه. مزه شیرین و لطیف خرمالو با سرکه، ادویه‌های گرم و گاهی خرما یا تمر هندی، اون رو به یه چاشنی متفاوت و خاص تبدیل می‌کنه. این ترشی هم برای کسایی که عاشق مزه‌های جدید هستن، جذابه و هم یه راه عالیه برای استفاده از خرمالوهای رسیده‌ای که کمی نرم شده‌ن. توی این مقاله از سرویس آشپزی در مجله کوروش ما طرز تهیه ترشی لیته خرمالو، به روش ساده و سنتی و رازهای خوشمزه شدن و ماندگاری بیشتر این ترشی رو به شما یاد می‌دیم.
طرز تهیه ترشی لیته خرمالو در یک نگاه
برای تهیه ترشی لیته خرمالو، اول خرمالوهای رسیده رو بشورین، پوست بگیرین و له کنین؛ فقط مطمئن باشین کپک نزده باشن. اگه دوست دارین بافت خرمالو رو زیر دندون‌تون حس کنین، بخشی از خرمالوها رو ریز خرد کنین. بعد سیر رنده شده، ادویه‌هایی مثل زردچوبه، سیاه دونه، تخم گشنیز، گلپر و نمک رو اضافه کنین و خوب هم بزنین. سرکه رو کم‌کم بریزین تا مواد به غلظت لیته‌ای برسن؛ نه خیلی شل، نه خیلی سفت.
مواد ترشی رو داخل شیشه‌های استریل‌شده بریزین و درش رو محکم ببندین. برای جلوگیری از کپک زدن ترشی، یه لایه نازک روغن زیتون روی سطح ترشی بریزین. شیشه‌ها رو توی یخچال یا جای خنک بذارین. بعد از ۳ تا ۷ روز، ترشی جا می‌افته و آماده سرو هستش.
شما می‌تونین جزئیات مربوط به مقدار مواد اولیه و مراحل طرز تهیه ترشی لیته خرمالو رو توی این مطلب بخونین.
مواد اولیه برای تهیه ترشی لیته خرمالو
| مواد اولیه | مقدار مورد نیاز |
| خرمالو | ۱ کیلوگرم |
| سیر | ۵ تا ۶ حبه |
| سرکه (سرکه سفید یا سرکه سیب) | حدود ۱ لیتر (بسته به غلظت مواد) |
| نمک | ۱ تا ۲ قاشق غذاخوری (بسته به ذائقه) |
| زردچوبه | ۱ قاشق چای‌خوری |
| تخم گشنیز نیم کوب | ۱ قاشق مرباخوری (اختیاری) |
| سیاه دانه | ۱ قاشق مرباخوری |
| گلپر | نصف قاشق مرباخوری (اختیاری) |
مدت زمان آماده‌سازی مواد اولیه: ۳۰ تا ۴۰ دقیقه
مدت زمان آماده‌سازی ترشی لیته خرمالو: ۳ تا ۵ دقیقه
مراحل طرز تهیه ترشی لیته خرمالو ساده
در نسخه سنتی تهیه ترشی لیته خرمالو مثل درست کردن ترشی خرمالو، تمرکز روی ترکیب خرمالوی رسیده با سرکه و ادویه‌های گرم و معطره و در کل با مواد ساده‌ای درست می‌شه. کافیه مراحل زیر رو دنبال کنین.
مرحله اول: خرمالوها رو آماده کنین
اول از همه برای درست کردن ترشی لیته با خرمالو، خرمالوهای رسیده رو بشورین و پوست بگیرین. اگه خیلی نرم هستن، مشکلی نیست، چون قراره کاملاً پوره بشن. فقط دقت کنین کپک نزده یا ترش نشده باشن، چون طعم ترشی رو خراب می‌کنه و باعث زودتر فاسد شدن ترشی می‌شه.
مرحله دوم: خرمالوها رو له کنین
خرمالوها رو با گوشتکوب یا مخلوط‌کن له کنین تا کاملا نرم و یکدست بشن. اگه دوست دارین ترشی‌تون یه‌کم بافت‌دار باشه، می‌تونین بخشی از خرمالو رو فقط با چاقو ریز خرد کنین و به پوره اضافه کنین. نوع خرمالو هم مهمه. خرمالوی گس و گوشتی بهتره چون بعد از له شدن آب نمی‌ندازه و ترشی رو شل نمی‌کنه. خرمالوهای پوره شده رو توی یه کاسه بریزین.
مرحله سوم: سیر رو اضافه کنین
سیرها رو پوست بگیرین، رنده کنین یا بکوبین و به خرمالوی له شده اضافه کنین. مقدار سیر رو بسته به ذائقه‌تون می‌تونین کمتر یا بیشتر در نظر بگیرین، ولی معمولاً ۵ تا ۶ حبه برای یه کیلو خرمالو مناسبه. سیر طعم تند و تیزی به ترشی می‌ده که با شیرینی خرمالو هماهنگ می‌شه.
مرحله چهارم: ادویه‌های ترشی رو اضافه کنین
توی این مرحله از درست کردن ترشی لیته پاییزی با خرمالو، زردچوبه، سیاه دونه، تخم گشنیز و گلپر رو به مواد ترشی اضافه کنین. نمک رو هم در همین مرحله اضافه کنین و همه مواد رو خوب هم بزنین تا ادویه‌ها به‌طور یکنواخت پخش بشن.
در صورت تمایل می‌تونین انواع ادویه معطر و انواع نمک رو به صورت خرید حضوری و اینترنتی از فروشگاههای افق کوروش خریداری کنین.
مرحله پنجم: سرکه رو اضافه کنین
سرکه رو کم‌کم به کاسه اضافه کنین و هم‌زدن رو ادامه بدین تا مواد کاملاً با هم ترکیب بشن. غلظت نهایی باید شبیه لیته باشه؛ نه خیلی شل، نه خیلی سفت. مقدار سرکه باید تا حدی باشه که سطح مواد رو بپوشونه ولی ترشی رو آبکی نکنه. اگه لازم بود، مقدارش رو تنظیم کنین.
برای خرید انواع سرکه از فروشگاههای افق کوروش به روش‌های خرید حضوری و اینترنتی می‌تونین اقدام کنین.
مرحله ششم: ترشی لیته خرمالو رو توی شیشه بریزین
وقتی همه مواد کاملا با هم مخلوط شدن، داخل شیشه‌های تمیز و خشک بریزین. بهتره شیشه‌ها رو از قبل با آب جوش استریل کرده باشین و بذارین کامل خشک بشن. این کار احتمال کپک‌زدن رو کم می‌کنه. سطح مواد رو صاف کنین و در شیشه رو محکم ببندین. برای جلوگیری از کپک، می‌تونین یه لایه نازک روغن زیتون روی سطح ترشی بریزین. این لایه مثل محافظ عمل می‌کنه و جلوی تماس مستقیم هوا با مواد رو می‌گیره.
انواع روغن گیاهی رو به صورت حضوری یا اینترنتی از فروشگاههای افق کوروش می‌تونین تهیه کنین.
مرحله آخر: ترشی لیته خرمالو رو سرو کنین
در نهایت، شیشه‌های ترشی رو توی یخچال یا یه جای خنک و تاریک بذارین. ترشی لیته خرمالو معمولاً بعد از ۳ تا ۵ روز جا می‌افته، ولی اگه یه هفته صبر کنین، طعمش عمیق‌تر و خوشمزه‌تر می‌شه. بعد از اون، ترشی آماده‌ست و می‌تونین نوش جان کنین.
شما می‌تونید انواع ترشی رو هم به صورت حضوری یا اینترنتی از فروشگاههای افق کوروش می‌تونین تهیه کنین.
مواد اولیه برای تهیه ترشی لیته خرمالو با تمر هندی و خرما
| مواد اولیه | مقدار مورد نیاز |
| خرمالوی رسیده و له شده | ۱ کیلوگرم |
| تمر هندی | ۲۰۰ تا ۲۵۰ گرم |
| سیر | ۵ تا ۶ حبه (رنده یا له شده) |
| خرما (بدون هسته) | ۵ تا ۶ عدد (اختیاری، برای شیرینی بیشتر) |
| سرکه سفید یا سرکه سیب | حدود ۱ لیتر |
| نمک | ۱ تا ۲ قاشق غذاخوری |
| زردچوبه | ۱ قاشق چای‌خوری |
| سیاه دانه | ۱ قاشق مرباخوری |
| تخم گشنیز نیم‌کوب | ۱ قاشق مرباخوری |
| گلپر | نصف قاشق مرباخوری |
| روغن زیتون (برای سطح ترشی) | ۱ تا ۲ قاشق غذاخوری |
مدت زمان آماده‌سازی مواد اولیه: ۳۰ تا ۴۰ دقیقه
مدت زمان آماده‌سازی ترشی لیته خرمالو: ۴ تا ۷ روز
مراحل طرز تهیه ترشی لیته خرمالو با تمر هندی
ترشی لیته خرمالو با تمر هندی، یه مدل خوش‌طعم‌تر از این ترشیه و معمولاً طعم شیرین و ملس داره که اون را بسیار خاص‌تر می‌کنه. کافیه مراحل زیر رو به ترتیب دنبال کنین.
مرحله اول: خرمالوها رو آماده کنین
در اولین قدم از طرز تهیه ترشی لیته خرمالو با خرما و تمر هندی، خرمالوهای رسیده رو بشورین، پوست بگیرین و با گوشتکوب یا مخلوط‌کن له کنین تا یه پوره نرم و یکدست داشته باشین. اگه بخواین خرمالوها رو زیر دندون حس کنین، می‌تونین چند تا از خرمالوها رو ریز خرد کرده و به پوره اضافه کنین.
مرحله دوم: تمر هندی رو آماده کنین
تمر هندی آماده رو توی یه کاسه بریزین و حدود نصف لیوان سرکه یا آب جوش مخلوط کنین. حدود ۵ تا ۱۰ دقیقه صبر کنین. بعد، تمر رو با دست ورز بدین تا عصاره‌ش خارج بشه. بعد از چند دقیقه، مایع رو از صافی رد کنین تا هسته‌ها و الیافش جدا بشن. این عصاره تمر هندی رو کنار بذارین تا بعداً به مواد اضافه کنین.
مرحله سوم: سیر و خرما رو آماده کنین
سیرها رو پوست بگیرین. اون‌ها رو رنده یا له کنین و به خرمالوی له‌شده اضافه کنین. اگه از خرما هم استفاده می‌کنین، هسته‌ش رو دربیارین و ریز خردش کنین تا بافت ترشی لطیف‌تر بشه. خرما طعم شیرین و ملس به ترشی می‌ده که با تمر هندی خیلی خوب ترکیب می‌شه.
برای خرید انواع خرما از فروشگاههای افق کوروش به روش‌های خرید حضوری و اینترنتی می‌تونین اقدام کنین.
مرحله چهارم: ادویه‌های ترشی رو اضافه کنین
در ادامه، زردچوبه، سیاه‌دونه، تخم گشنیز نیم‌کوب، گلپر و نمک رو اضافه کنین و همه مواد رو خوب هم بزنین تا ادویه‌ها به‌طور یکنواخت پخش بشن. سپس عصاره تمر هندی صاف شده رو اضافه کنین و هم زدن رو ادامه بدین. سرکه رو کم‌کم اضافه کنین تا مواد به غلظت کافی برسن. اگه مواد خیلی سفت بودن، کمی بیشتر سرکه بریزین.
مرحله آخر: ترشی لیته خرمالو رو توی شیشه بریزین
مواد ترشی لیته خرمالو رو داخل شیشه‌های تمیز و خشک بریزین. بهتره شیشه‌ها رو از قبل با آب جوش استریل کرده باشین و بذارین کامل خشک بشن. سطح مواد رو صاف کنین و در شیشه رو محکم ببندین. برای جلوگیری از کپک زدن، یه لایه نازک روغن‌زیتون روی سطح ترشی بریزین. شیشه‌ها رو جای خنک و تاریک بذارین. ترشی لیته خرمالو با تمر هندی معمولاً بعد از ۴ تا ۷ روز جا می‌افته.
طرز تهیه ترشی لیته خرمالو با برگه خرمالو
برای تهیه ترشی لیته خرمالو با خرمالوی خشک (روش های خشک کردن خرمالو)، حدود ۲۰۰ گرم خرمالوی خشک رو چند ساعت یا یک شب تا صبح، توی آب گرم یا سرکه رقیق بخیسونین تا کاملاً نرم بشه. بعد اون‌ها رو له کنین یا ریز خرد کنین و با ۵۰ گرم خرمای بدون هسته (اختیاری)، ۳ تا ۴ حبه سیر رنده شده، نصف قاشق چای‌خوری زردچوبه، نصف قاشق مرباخوری سیاه‌دونه، نصف قاشق تخم گشنیز نیم‌کوب، کمی گلپر و نمک ترکیب کنین.
حدود نصف لیوان عصاره تمر هندی صاف‌شده و نصف لیوان سرکه سفید یا سیب به مواد اضافه کنین و خوب هم بزنین تا غلظتی شبیه لیته پیدا کنه. مواد رو داخل شیشه استریل شده بریزین، سطحش رو صاف کنین و در صورت تمایل یه لایه نازک روغن زیتون روی اون بریزین. شیشه رو در یخچال یا جای خنک بذارین. ترشی بعد از ۵ تا ۷ روز جا می‌افته و آماده مصرفه.
نکات مهم در طرز تهیه ترشی لیته خرمالو
- از خرمالوی کاملاً رسیده و گوشتی استفاده کنین تا ترشی لیته بافت خوبی داشته باشه و آب نیندازه.
- برای طرز تهیه ترشی لیته خرمالو با خرمالو یخ زده، خرمالوهای فریز شده باید کاملاً یخ‌زدایی بشن و آب اضافی‌شون گرفته بشه تا ترشی شل نشه. برای بافت غلیظ‌تر، می‌تونین این خرمالوها رو با خرمالوی تازه ترکیب کنین و مقدار سرکه رو کمتر در نظر بگیرین.
- استفاده از خرمالوی کپک زده یا تخمیر شده توی ترشی، باعث فاسد شدنش می‌شه؛ حتما قبل از له‌کردن، اون‌ها رو بررسی کنین.
- سیر تازه طعم تند و متعادلی به ترشی لیته خرمالو می‌ده و شما می‌تونین مقدارش رو با توجه به ذائقه تنظیم کنین.
- ادویه‌های ترشی رو به‌صورت تازه و نیم‌کوب استفاده کنین تا عطرشون داخل ترشی حفظ بشه.
- تمر هندی باید با آب جوش یا سرکه گرم برای چند دقیقه بمونه تا حل بشه و از صافی رد کنین تا هسته‌ها و پوستش جدا بشن.
- بهتره تا زمانی که ترشی جا نیفتاده، درِ بطری رو باز نکنین و بعد از باز کردن در بطری ترشی، به یخچال منتقلش کنین.
- بعد از یک هفته، ترشی لیته خرمالو آماده سروه و تا چند ماه قابل نگهداریه، البته بهتره زودتر مصرفش کنین.
- اگه ترشی لیته خرمالو توی یخچال نگهداری بشه، تا چند ماه قابل استفاده‌ست. فقط بهتره طی یکی، دو ماه مصرف بشه تا طعم و بافتش تازه بمونه و تغییر نکنه.
راه های جلوگیری از کپک زدن ترشی لیته خرمالو
- سرکه باید حداقل ۵ درصد اسیدیته داشته باشه تا ترشی کپک نزنه و ماندگار بمونه.
- قبل از ریختن ترشی توی شیشه‌ها، اون‌ها رو با آب جوش یا بخار استریل کنین و بذارین کاملاً خشک بشن.
- اضافه‌کردن یه لایه نازک از روغن زیتون روی سطح ترشی، جلوی تماس هوا با مواد رو می‌گیره.
- از قاشق یا کفگیر تمیز و خشک برای هم زدن مواد یا برداشتن مواد ترشی استفاده کنین، چون رطوبت یا آلودگی باعث کپک زدن می‌شه.
- مواد اولیه ترشی لیته خرمالو، مثل خرمالو، سیر یا خرما نباید کپک‌زده، تخمیر شده یا مانده باشن.
- ادویه‌ها رو به صورت تازه و ترجیحاً نیم‌کوب استفاده کنین تا خاصیت ضدعفونی‌کننده‌شون حفظ بشه.
- بعد از پر کردن شیشه ترشی، سطح مواد رو صاف کنین تا هوا بین لایه‌ها جمع نشه.
- درِ شیشه‌های ترشی باید کاملاً محکم بسته بشه تا هوا وارد نشه.
- ترشی رو در یخچال یا جای خنک و تاریک نگهداری کنین چون گرما و نور کپک رو تشدید می‌کنن.
- از ظرف‌های شیشه‌ای با درب فلزی یا پلاستیکی سالم استفاده کنین. درب‌های زنگ زده یا ترک خورده مناسب نیستن.
- اگه ترشی لیته خرمالو رو در حجم زیاد تهیه می‌کنین، بهتره توی شیشه‌های کوچیک‌تر تقسیم بشه تا هر بار فقط یکی باز بشه.
- موقع برداشتن ترشی، از قاشق خشک و تمیز استفاده کنین و دوباره درِ شیشه رو محکم ببندین.
بیشتر بخوانید: چرا ترشی ها کپک می‌زنند؟
فوت و فن‌های خوشمزه شدن ترشی لیته خرمالو
ادویه ترشی لیته خرمالو چیه؟
ادویه‌های اصلی ترشی لیته خرمالو شامل زردچوبه، سیاه دانه، تخم گشنیز، گلپر، فلفل، زنجبیل و گاهی کمی شکر برای تعادل طعم هستن. این ترکیب طعمی گرم، متعادل و معطر به ترشی می‌ده که با شیرینی طبیعی خرمالو هماهنگ می‌شه.
بهترین سرکه برای استفاده در ترشی لیته خرمالو چیه؟
برای ترشی لیته خرمالو، سرکه سفید به خاطر طعم خنثی و ماندگاری بالا گزینه مطمئن‌تریه. سرکه سیب هم طعم ملایم‌تری داره و با خرمالو و تمر هندی به خوبی ترکیب می‌شه.