سس بالزامیک یک چاشنی خوش‌طعم و خوش‌عطره که پایه‌ش از سرکه بالزامیک گرفته میشه و با کمی شیرین‌کننده طبیعی و ادویه‌ها غلیظ‌تر و متعادل‌تر میشه. این سس رستورانی هم برای انواع سالاد عالیه و هم برای مرینیت کردن گوشت یا جوجه قبل از پخت استفاده میشه، چون هم خاصیت نرم‌کنندگی داره و هم رایحه‌ای تند و ملایم به غذاها می‌ده. به‌خاطر وجود سرکه بالزامیک، عطر انگور رو منتقل می‌کنه و وقتی در ترکیب با روغن زیتون، عسل یا شیره و ادویه‌های معطر قرار می‌گیره، یک همخوانی کامل بین ترشی و شیرینی به‌وجود میاد که مخصوصاً برای فصل‌های سرد، طعم غذا رو گرم و دلپذیر می‌کنه. در این مقاله از سرویس آشپزی در مجله کوروش به آموزش طرز تهیه سس بالزامیک به چند روش مختلف می‌پردازیم و نکات مهم در تهیه اون رو هم با شما در میون میذاریم.
طرز تهیه سس بالزامیک در یک نگاه
برای تهیه سس بالزامیک، اول سیر رو له کنید تا عطرش آزاد بشه، بعد سرکه بالزامیک و سس خردل رو توی یه کاسه قاطی کنید و عسل رو بهش اضافه کنید تا شیرینی ملایمی پیدا کنه. روغن زیتون رو کم‌کم در حالی‌که هم می‌زنید، بریزید تا بافتش غلیظ و یکدست بشه.
بعد نمک و فلفل سیاه رو اضافه کنید و مزه سس رو بچشید تا در صورت نیاز تنظیم کنید. در نهایت، سس رو توی شیشه تمیز بریزید و نیم ساعت بذارید تو یخچال تا حسابی جا بیفته.
برای خواندن مقدار مواد اولیه، جزئیات و مراحل طرز تهیه سس بالزامیک ادامه مطلب رو بخونید.
مواد لازم برای تهیه سس بالزامیک
| مواد اولیه | مقدار مورد نیاز |
| سرکه بالزامیک خالص | نصف لیوان فرانسوی دسته‌دار |
| روغن زیتون | نصف لیوان فرانسوی دسته‌دار |
| عسل | ۱ تا ۲ قاشق غذاخوری |
| سس خردل | ۱ قاشق چای‌خوری |
| نمک | نصف قاشق چای‌خوری |
| فلفل سیاه | ۱/۴ قاشق چای‌خوری |
| سیر رنده شده یا پودر سیر (اختیاری) | نصف قاشق چای‌خوری |
| آویشن خشک (اختیاری) | نصف قاشق چای‌خوری |
مدت زمان تهیه سس بالزامیک: ۱۰ دقیقه
طرز تهیه سس بالزامیک خانگی
این سس خوشمزه رستورانی رو با چند تا مرحله ساده و سریع می‌تونید درست کنید و کل کارش کمتر از ده دقیقه طول می‌کشه. فقط کافیه مواد رو به ترتیب قاطی کنید و کمی حوصله به خرج بدین تا نتیجه یکدست و خوش‌طعم بشه.
مرحله اول: سیر رو آماده کنید
در اولین مرحله از طرز تهیه سس بالزامیک، سیر تازه رو پوست بگیرید و با آب بشورید. بعد با رنده خیلی ریز یا چاقوی تیز خرد کنید تا له بشه و عطرش حسابی آزاد بشه. این کار باعث میشه سس شما رایحه ملایم و خوش‌بویی داشته باشه و طعمش زنده‌تر باشه.
اگر دوست دارید بافت نرم‌تری داشته باشید، می‌تونید سیر رو با پشت قاشق یا هاون کمی له کنید تا توی سس حل بشه و حس دونه‌های سیر رو نداشته باشید.
مرحله دوم: سرکه بالزامیک و سس خردل رو با هم قاطی کنید
سرکه بالزامیک (طرز تهیه سرکه بالزامیک) رو توی یه کاسه نسبتاً بزرگ بریزید و سس خردل (طرز تهیه سس خردل) رو بهش اضافه کنید. بعد با یه چنگال یا همزن دستی شروع به هم زدن کنید تا سس خردل با مایع بالزامیک یکدست بشه و دیگه رگه یا تکه‌های جدا دیده نشه. این دو ماده پایه اصلی سس شما رو می‌سازن و باید خوب ترکیب بشن تا طعم‌ها با هم قفل کنن.
شما می‌تونید سرکه بالزامیک و سس خردل رو به صورت حضوری و اینترنتی از فروشگاه‌های افق کوروش تهیه کنید.
مرحله سوم: عسل رو اضافه کنید
حالا عسل رو بریزید وسط همین ترکیب سرکه و خردل. آرام هم بزنید تا عسل کاملاً حل بشه و طعم شیرینی ملایمی به سس بده. این مرحله باعث میشه ترشی سرکه بالزامیک متعادل بشه.
شما می‌تونید عسل رو به صورت حضوری و اینترنتی از فروشگاه‌های افق کوروش تهیه کنید.
مرحله چهارم: روغن زیتون رو کم‌کم اضافه کنید
روغن زیتون رو به‌آرومی و در حالی‌که مدام هم می‌زنید، کم‌کم به مخلوط اضافه کنید. این کار باعث میشه که روغن با سرکه بالزامیک خوب امولسیون بشه و بافتی غلیظ و نرم به‌دست بیاد. اگه همه روغن رو یه‌جا بریزید، ممکنه سس جدا جدا بشه و حالت دوفازی پیدا کنه، پس حتماً آهسته و پیوسته اضافه کنید.
شما می‌تونید روغن زیتون رو به صورت حضوری و اینترنتی از فروشگاه‌های افق کوروش تهیه کنید.
مرحله پنجم: نمک و فلفل سیاه رو اضافه کنید
نمک و فلفل سیاه رو بریزید و دوباره مایه سس بالزامیک رو مخلوط کنید. این مرحله خیلی مهمه چون طعم سس رو کامل می‌کنه و مزه‌ها رو متعادل می‌کنه. اگه دوست دارید کمی تندتر باشه، می‌تونید مقدار فلفل رو بیشتر کنید یا حتی کمی فلفل قرمز خشک اضافه کنید.
شما می‌تونید نمک و فلفل سیاه رو به صورت حضوری و اینترنتی از فروشگاه‌های افق کوروش تهیه کنید.
مرحله ششم: مزه سس رو بچشید و تنظیم کنید
در این مرحله از طرز تهیه سس بالزامیک و عسل، یه قاشق کوچیک از سس بردارید و مزه کنید. اگه احساس کردید ترشی یا شوری زیاد یا کم هست، همون‌جا میزان نمک یا حتی کمی سرکه بالزامیک اضافه کنید تا مزه دقیقاً همون چیزی بشه که دوست دارید. این مرحله در واقع تنظیم نهایی سسه تا نتیجه دقیقاً مطابق سلیقه شما باشه.
مرحله آخر: سس بالزامیک رو نگه داری کنید
وقتی طعم رو تنظیم کردید، سس رو داخل یه بطری یا شیشه تمیز بریزید و درش رو محکم ببندید. برای بهتر شدن طعم‌ها، سس رو حداقل نیم ساعت بذارید تو یخچال بمونه تا مواد با هم کامل قاطی بشن و طعمش جا بیفته. می‌تونید این سس رو تا حدود یه هفته تو یخچال نگهداری کنید.
انواع سس از جمله سس بالزامیک در فروشگاه‌های افق کوروش موجود است؛ به روش‌های حضوری و اینترنتی می‌توانید تهیه کنید.
طرز تهیه سس بالزامیک رژیمی
برای نسخه رژیمی سس بالزامیک، شما می‌تونید به جای روغن زیتون کامل، نصف مقدار معمول رو استفاده کنید یا روغن رو با ماست کم‌چرب ترکیب کنید تا بافت لطیف ولی کم‌کالری داشته باشه.
شیرین‌کننده رو هم به جای عسل، از کمی استویا استفاده کنید تا قندش کمتر باشه. همه مواد رو به ترتیب قاطی کنید، مزه رو تنظیم کنید و مثل روش معمول بذارید نیم ساعت تو یخچال بمونه.
روش تهیه سس بالزامیک با رب انار
این مدل از سس بالزامیک با رب انار (طرز تهیه رب انار)، ترشی تازه و متفاوتی به سس می‌ده. اول سرکه بالزامیک رو با یک تا دو قاشق رب انار غلیظ قاطی کنید و خوب بزنید تا کاملاً یکدست بشه. بعد کمی عسل اضافه کنید که طعم ترش رب انار رو بالانس کنه. روغن زیتون رو کم‌کم بریزید، نمک و فلفل رو اضافه کنید و بعد از تنظیم مزه، سس رو آماده سرو کنید.
طرز تهیه سس بالزامیک با شیره انگور
این ترکیب شیرینی طبیعی و رنگ کهربایی قشنگی به سس می‌ده. شما باید سرکه بالزامیک رو با دو تا سه قاشق شیره انگور (طرز تهیه شیره انگور) مخلوط کنید و حسابی هم بزنید تا طعم‌ها قفل بشن. بعد روغن زیتون رو کم‌کم اضافه کنید و نمک و فلفل رو بریزید. این مدل به‌خاطر شیرینی شیره انگور، عالیه برای سالادهایی که می‌خواید طعم گرم و پاییزی داشته باشن.
شرایط نگهداری از سس بالزامیک
سس بالزامیک اگر درست و تمیز آماده بشه، می‌تونه مدت نسبتاً طولانی طعم و کیفیت خودش رو حفظ کنه. برای این کار باید هم به روش نگهداری و هم به شرایط محیطی توجه کنید تا بافت و مزه‌اش تغییر نکنه.
- سس رو بعد از آماده شدن داخل ظرف شیشه‌ای تمیز و کاملاً خشک بریزید تا آلودگی واردش نشه.
- درب ظرف رو محکم ببندید تا هوا وارد سس نشه و اکسیداسیون رخ نده.
- همیشه ظرف رو در یخچال و در دمای ثابت نگهداری کنید، نه فریزر.
- از قاشق یا ملاقه تمیز استفاده کنید و ابزار رو مستقیم داخل سس برنگردونید بعد از تماس با غذا.
- اگر سس رو زیاد درست کردید، بهتره در چند ظرف کوچک نگهداری کنید تا هر بار فقط یکی باز بشه.
- پیش از استفاده، سس رو کمی هم بزنید چون ممکنه روغن از سرکه جدا شده باشه.
- در صورت ایجاد تغییر رنگ، بوی غیرعادی یا کپک، استفاده رو متوقف کنید.
نکات مهم در طرز تهیه سس با بالزامیک
- برای اینکه سس بالزامیک خوش‌طعم و بی‌عیب دربیاد، بهتره سرکه بالزامیک باکیفیت انتخاب کنید تا مزه پایه سس قوی و طبیعی باشه.
- اگر عسل اضافه می‌کنید، نوعی رو انتخاب کنید که عطر ملایمی داشته باشه تا مزه سرکه رو تحت‌الشعاع قرار نده. راهنمای خرید عسل های مختلف رو مطالعه کردید؟
- برای ترکیب بهتر مواد، هم‌زدن رو به‌صورت آرام ولی مداوم انجام بدید تا بافت سس یکنواخت و غلیظ بشه.
- اگر دوست دارید سس ملس باشه، مقدار عسل یا شیره رو کمی بیشتر کنید، ولی مراقب باشید که شیرینی زیاد تعادل رو بهم نزنه.
- بسته به غذایی که قرار هست سرو کنید، مقدار نمک و فلفل رو تنظیم کنید؛ برای سالادهای سبز نمک کمتر و فلفل بیشتر جذاب میشه.
- برای رنگ جذاب‌تر، می‌تونید یکی دو قطره رب انار یا شیره انگور اضافه کنید تا تیرگی سس بالزامیک قشنگ‌تر بشه.
- بهتره سس رو بعد از آماده شدن حداقل نیم‌ساعت تو یخچال بذارید تا مزه‌ها کامل قاطی و جا بیفته.
- اگر سس رو به‌صورت زیاد درست می‌کنید، در ظرف شیشه‌ای تمیز و درب‌دار نگهداری کنید تا کیفیتش حفظ بشه.
- طرز تهیه سس بالزامیک رو می‌تونید با افزودن ادویه‌هایی مثل آویشن خشک یا پودر خردل کمی تغییر بدید و طعم جدید بسازید.
- برای نسخه رژیمی، بخشی از روغن زیتون رو حذف یا با ماست کم‌چرب جایگزین کنید تا کالری سس پایین بیاد.
- اگر می‌خواهید بافت سس کمی غلیظ‌تر باشه، می‌تونید مقداری سس رو روی حرارت خیلی کم بجوشونید تا کمی غلیظ بشه و بعد خنک کنید.
- پیشنهاد می‌کنم سیر رو تازه له کنید تا طعم و عطرش توی کل سس پخش بشه و هر قاشق از سس، عطر خوش سیر رو به خوبی منتقل کنه.
- روغن زیتون رو همیشه کم‌کم اضافه کنید تا امولسیون کامل شکل بگیره و مواد از هم جدا نشن و بافت نهایی سس، نرم و یکدست باقی بمونه.
- بهتره سس رو بعد از آماده شدن حداقل نیم‌ساعت تو یخچال بذارید تا مزه‌ها کامل قاطی و جا بیفته و سرد شدن آن، انسجام طعم‌ها رو بیشتر کند.
- در هنگام سرو، سس رو قبلش کمی هم بزنید چون ممکنه روغن و سرکه در طول نگهداری کمی جدا بشن و با هم زدن دوباره، بافت و طعم اولیه برگرده.
- از استفاده بیش‌ازحد سرکه بالزامیک خودداری کنید چون اسیدیته بالا ممکنه طعم غذا رو تند و تیز کنه و حتی باعث بشه سایر مواد موجود در غذا کمتر حس بشن.
فوت و فن‌های خوشمزه شدن سس بالزامیک در خانه
چطور می‌توان سس بالزامیک رو غلیظ‌تر کرد؟
اگر می‌خواید بافت سس بالزامیک غلیظ‌تر باشه، می‌تونید ترکیب آماده رو روی حرارت خیلی کم ۵ تا ۷ دقیقه بجوشونید تا کمی تبخیر بشه. بعد از خنک شدن، بافتش انسجام بیشتری پیدا می‌کنه.
آیا می‌شود به جای عسل از شیرین‌کننده دیگری استفاده کرد؟
بله، شما می‌تونید از شیره انگور، شیره خرما یا حتی استویا استفاده کنید. هر کدوم طعم متفاوتی می‌ده، اما باید میزانش رو متناسب با ترشی سرکه تنظیم کنید تا تعادل مزه حفظ بشه.
چرا سس بالزامیک بعضی وقت‌ها جدا می‌شود؟
جدا شدن لایه‌ها معمولاً به خاطر ترکیب سریع یا اضافه کردن ناگهانی روغن زیتون هست. بهتره روغن رو کم‌کم اضافه کنید و هم‌زدن یکنواخت رو ادامه بدید تا امولسیون پایدار شکل بگیره.
چقدر می‌توان سس بالزامیک رو در یخچال نگه داشت؟
در صورتی که در ظرف شیشه‌ای تمیز و درب‌دار نگهداری کنید، این سس تا حدود سه هفته کیفیت و طعمش رو حفظ می‌کنه. قبل از استفاده، حتماً کمی هم بزنید.
آیا می‌توان طرز تهیه سس بالزامیک رو برای رژیم گیاه‌خواری یا کم‌کالری تغییر داد؟
بله، برای گیاه‌خواری نیازی به تغییر خاصی نیست چون این سس اصلاً محصولات حیوانی نداره. برای کم‌کالری کردن، روغن زیتون رو کمتر کنید یا با آب سبزیجات و کمی ماست کم‌چرب جایگزین کنید.
سس بالزامیک برای چی استفاده میشه؟
سس بالزامیک رو می‌توانید به‌عنوان چاشنی اصلی سالادهای سبز و تازه مثل سالاد فصل یا سالاد کاهو به کار ببرید تا طعم سبزیجات برجسته‌تر بشه و مزه کلی سالاد خوشمزه‌تر و متعادل‌تر دربیاد.
- روی گوشت یا مرغ گریل‌شده چند قاشق از این سس بریزید تا هم عطر دلپذیر و متفاوتی ایجاد کنید و هم رنگ قهوه‌ای براق روی سطح غذا به وجود بیاد.
- وقتی سبزیجاتی مثل بروکلی، قارچ یا فلفل دلمه‌ای رو در فر برشته می‌کنید، اضافه کردن کمی سس بالزامیک در پایان پخت، شیرینی ملایم و عطر تازه‌ای به اون‌ها می‌ده و مزه نهایی رو بهتر می‌کنه.
- ریختن چند قطره سس بالزامیک روی برش‌های پنیر سفید یا موزارلا، مزه پنیر رو متعادل می‌کنه و طعم پیچیده‌تر و خوشایندتری ایجاد می‌کنه که برای پیش‌غذا عالیه.
- برای غذاهای دریایی گریل‌شده مثل میگو یا فیله ماهی تن، استفاده از این سس لایه‌های بیشتری از طعم رو اضافه می‌کنه و در عین حال ظاهر غذا رو زیباتر و اشتهابرانگیزتر می‌کنه.