زیتون و روغن زیتون فشار خون را بالا میبرند یا کاهش دهنده فشار خون هستند؟ فشار خون به عنوان یکی از مهمترین عوامل بروز بیماریهای قلبی و عروقی، دومین عامل مرگ و میر در جهان شناخته میشود. از جمله مواد غذایی مفید برای مبتلایان به این بیماری، زیتون و روغن زیتون است. در این مقاله از سرویس سلامت در مجله کوروش تاثیر زیتون و روغن زیتون بر فشار خون بالا و فشار خون پایین و نقش آن در کاهش یا افزایش این مشکل سلامتی را بررسی میکنیم. در ادامه آموزش طرز تهیه دمنوش برگ زیتون برای فشار خون بالا را هم بخوانید.
تاثیر زیتون بر فشار خون
شاید اولین موضوعی که بعد از شنیدن اسم بیماری فشار خون به ذهنتان خطور کند، پرفشاری خون یا فشار خون بالا است. افراد دچار فشار خون، در طول زندگی خود، بسته به میزان فشار خونشان باید به توصیههای سفت و سختی برای حفظ تعادل فشار خون توجه کنند. بالا رفتن فشار خون در این افراد میتواند خطر مرگ را برای آنها به دنبال داشته باشد.
اما در کنار این افراد، هستند کسانی که با پایین بودن فشار خون مواجهاند. در این افراد معمولا ژنتیک و عوامل ارثی نقش پررنگتری دارد. اغلب فشار خون بالا خطرناکتر است و در مورد عوارض جدیتر آن باید محتاط تر بود. اما این به این معنی نیست که به مشکل کمفشاری خون بیتوجه باشید. بههر حال هر دو گروه میتوانند در کنار داروهایی که استفاده میکنند، زیتون را به شکلهای مختلف به کار ببرند. اما مصرف زیتون در هر دو گروه فشار خون بالا و فشار خون پایین متفاوت خواهد بود.
زیتون شور و فشار خون بالا
استفاده از زیتون شور یا کنسرو آن (ترشی زیتون)، نوع متداولی از به کار بردن زیتون در رژیم غذایی است. معمولا متخصصان تغذیه توصیه میکنند که از زیتون مخصوصا در رژیمهای غذایی مدیترانهای استفاده کنید تا سالمتر بمانید. اما همه ماجرا به همینجا ختم نمیشود. برای افراد عادی و سالم، تنها مصرف روزانه ۱۰ عدد زیتون شور توصیه میشود.
مساله بعدی این است که اگر زیتونهای شوری را که استفاده میکنید، زیادی شور هستند، یعنی سدیم بالایی دارند، حتما باید از ۱ ساعت قبل در آب معمولی خیسانده شوند تا محتوای نمک آن ها کاهش پیدا کند. چون سدیم به تنهایی میتواند به طرز چشمگیری میزان فشار خون را بالا ببرد.
حتی توصیه این است که این زیتونها را بعد از خریداری کردن، به مدت ۲۴ ساعت در آب جوشیده و سرد شده بگذارید و بعد از آبکش کردن، دوباره آن ها را در آب معمولی یا آب نمک ۴ درصد قرار دهید، تا بابت سدیم بالای آن، نگرانی وجود نداشته باشد. البته برای کسانی که فشار خون پایینی دارند، تا این حد احتیاط نیاز نیست.
در ضمن در صورتی که منع مصرف انواع زیتون را دارید، از داروهای خاصی برای درمان فشار خون بالا یا پایین خود استفاده میکنید، یا اینکه بدنتان به زیتون و مشتقات آن حساسیت نشان میدهد، در مورد چگونگی و میزان مصرف زیتون با پزشک خود مشورت کنید.
تاثیر زیتون بر فشار خون پایین
فشار خون پایین معمولا عوارض کمتری دارد. دلایل کم فشاری یا فشار خون پایین عبارتند از: مشکلات غدد درون ریز، کم آبی بدن، بارداری، ضعف بدنی، مشکلات قلبی، سطح استرس، دیابت، از دست دادن خون زیاد، عفونت های شدید، کمبود مغذی در رژیم غذایی روزانه، واکنشهای آلرژیک (آنافیلاکسی) و مصرف برخی داروها که میزان فشار خون را در بدن کاهش میدهند.
مصرف زیتون و فرآوردههای آن در کنترل و کاهش فشار خون موثر است و بنابراین برای افرادی که فشار خون بالا دارند یک ماده غذایی مفید است. اگر فشار خون شما پایین است بهتر است در مصرف زیتون سیاه، زیتون سبز و روغن زیتون احتیاط کنید.
تاثیر روغن زیتون بر کاهش فشار خون
بر اساس آزمایشهای انجام شده روی ۲۳ فرد مبتلا به فشار خون، روغن زیتون خاصیت کاهندگی فشار خون را برای این افراد داشته است. تا جایی که نیاز به داروهای پایین آورنده فشار خون، در این افراد کمتر احساس میشود. شاید جالب باشد بدانید کسانی که مورد آزمایش قرار گرفتند، به ۲ گروه تقسیم شدند و یک گروه روغن آفتابگردان و به گروه دیگر روغن زیتون مصرف کردند.
نتایج تحقیقات بعد از گذشت ۶ ماه نشان داد که میزان فشار خون در افرادی که روغن زیتون مصرف کردند، به طرز قابل توجهی کاهش را نشان داده بود. تا جایی که گروه دریافت کننده روغن زیتون بعد از اتمام آزمایش توانستند تا ۵۰ درصد، مصرف داروهای ضد فشار خون را قطع کنند.
بیشتر بخوانید: بهترین مواد غذایی که فشار خون را پایین می آورند
چه زمانی تاثیر روغن زیتون بر فشار خون مشهود است؟
شاید تصور کنید که به صِرف استفاده از روغن زیتون در رژیم غذایی، آن هم به هر شکلی، میتوانید امیدوار باشید که از تاثیر روغن زیتون بر تنظیم فشار خون بهره ببرید؛ اما چنین نیست. زمانی روغن زیتون میتواند به کاهش فشار خون کمک کند که حرارت زیادی نبیند. در صورت مجاورت روغن زیتون با دمای بالا، این روغن کارآیی مطلوب و موثر خود را از دست خواهد داد.
علاوه بر این، مصرف روغن زیتون تنها بخشی از فعالیتهایی به شمار میرود که میتواند به کاهش فشار خون کمک کند. باید توجه داشته باشید که پیروی از یک رژیم غذایی متعادل و سرشار از سبزیها و مواد معدنی، به همراه انجام ورزش و فعالیتهای بدنی و در یک کلام انتخاب و پیگیری یک شیوه صحیح زندگی میتواند تاثیر روغن زیتون بر فشار خون را به طرز چشمگیری بالا ببرد.
میزان مصرف مناسب روغن زیتون برای کاهش فشار خون
به گفته کارشناسان و متخصصان به صورت متوسط، مصرف ۱/۲ قاشق غذاخوری روغن زیتون میتواند به کاهش فشار خون و بیماریهای قلبی کمک کند.
بر اساس تحقیقات و تجزیه و تحلیل دادههای غذایی از سال ۱۹۹۰ تاکنون، مصرف نصف قاشق روغن زیتون تا ۱۵ درصد از بیماریهای قلبی عروقی و ۲۱ درصد خطر بیماریهای عروق کرونر قلب را کاهش میدهد. البته برای افرادی که تحت نظر پزشک هستند، این میزان باید با مشورت و تایید پزشک مصرف شود.
بیشتر بخوانید: آیا روغن زیتون در پیشگیری از سکته قلبی موثر است؟
به جز روغن زیتون، چه روغن هایی برای فشار خون بالا خوب است؟
بر اساس یافتههای انجمن قلب آمریکا، افرادی که دچار بیماری فشار خون هستند، باید به غذاهای کمچرب و کمسدیم روی بیاورند. برای این افراد روغنهای جامد که سطح بالایی از چربیهای اشباع را در خود جای دادهاند، ممنوع است و زنگ خطر را در آن ها به صدا در میآورد. به بیماران دچار فشار خون بالا توصیه میشود که در پخت و پز مواد غذایی خود از روغنهای زیر استفاده کنند:
روغن بادام زمینی: این روغن علاوه بر کاهش فشار خون به کاهش وزن هم کمک میکند. چربیهای غیر اشباع موجود در روغن بادام زمینی آن را به گزینه ای مناسب برای پخت و پز تبدیل کرده است.
روغن کلزا: این روغن، کمترین میزان چربیهای اشباع را دارد و استفاده از آن باعث جلوگیری از تغییر طعم و رنگ غذا بعد از پخت یا سرخ کردن خواهد شد.
روغن سویا: روغن سویا مایع، بهتر از روغن سویا جامد است و انتخاب سالمتری حساب میشود. برای سرخ کردن با دمای پایین هم میتوانید از این روغن بهره ببرید.
روغن زیتون: روغن زیتون بکر و کمتر فرآوری شده برای مبتلایان به فشار خون یکی از بهترین گزینههاست. این روغن ۷۴ درصد چربی اشباع نشده دارد و خطر ابتلا به بیماریهای قلبی را کاهش میدهد.
روغن آفتابگردان: در روغن آفتابگردان، میزان ویتامین E در بالاترین سطح قرار دارد. این ویتامین در کاهش فشار خون و تعادل هورمون ها، نقش پررنگی ایفا میکند. مصرف روزنه ۱۵ میلیگرم روغن آفتابگردان در رژیم غذایی میتواند به سلامت قلب کمک قابل توجهی کند.
طرز تهیه دمنوش برگ زیتون برای فشار خون بالا
زیتون و روغن آن، حاوی ویتامینهای A و C و پروویتامین A (بتاکاروتن) است که به تعادل چربی و فشار خون کمک میکنند. اما علاوه بر زیتون و روغن زیتون، دمنوش برگ زیتون یکی از راههای کاهش فشار خون و انسداد مجاری صفراوی است.
برای این کار، یک قاشق چای خوری برگ زیتون خشک شده را در یک قوری آب جوش بریزید و ۵ تا ۱۰ دقیقه صبر کنید تا دم بکشد. این عصاره را به صورت روزانه مصرف کنید و از خواص درمانی برگ زیتون برای تنظیم فشار خون بهرهمند شوید.
سخن پایانی
روغن زیتون سرشار از آنتیاکسیدانهای قوی مثل پلی فنولها و فلاونوئیدها است که بدن را از آسیب رادیکالهای آزاد حفظ میکند. در عین حال در سلامت قلب، کنترل فشار خون، سلامت دستگاه گوارش، زیبایی پوست و مو و … به طور موثری ایفای نقش میکند. در کنار روغن زیتون، زیتون و برگ آن هم نقش پررنگی در سلامتی و به تعادل رساندن فشار خون بازی میکند. اما همانطور که گفته شد، باید در مورد مصرف زیتون و مشتقات آن، متعادل باشید و در صورتی جدی بودن بیماری فشار خون، حتما در مورد میزان و نحوه مصرف آنها با پزشک خود مشورت کنید. در این صورت میتوانید با خیالی راحتتر از تاثیر زیتون بر فشار خون بهره ببرید.