سس زنجبیل، یکی از چاشنی‌های اصیل آسیاییه که با کمترین مواد، بیشترین تأثیر رو روی طعم غذاها می‌ذاره. ترکیب تند و گرم زنجبیل با طعم شور ملایم سس سویا و شیرینی لطیف عسل یا شکر، این سس رستورانی رو هم برای سالادهای مختلف، هم برای مزه‌دار کردن گوشت، مرغ یا حتی نودل، مناسب می‌کنه. اگه دنبال یه سس چندکاره، سالم و خوش‌عطر هستین که تو چند دقیقه آماده بشه، این دستور مخصوص شماست. توی این مقاله از سرویس آشپزی در مجله کوروش، طرز تهیه سس زنجبیل کلاسیک آسیایی و چند مدل خلاقانه‌تر برای ذائقه‌های مختلف رو بهتون یاد می‌دیم.
طرز تهیه سس زنجبیل در یک نگاه
برای تهیه سس زنجبیل و سویا، اول زنجبیل و سیر تازه رو پوست بگیرین و رنده کنین یا با غذاساز پوره کنین. بعد داخل یه کاسه، سویا سس، سرکه، عسل یا شکر قهوه‌ای، روغن، فلفل و آب (یا آب مرکبات) رو ترکیب کنین و خوب هم بزنین تا مواد حل بشن. زنجبیل و سیر رو به این مخلوط اضافه کنین و دوباره هم بزنین تا سس یکدست بشه.
اگه سس زنجبیل رو برای سالاد می‌خواین، همین‌جا آماده‌ست؛ ولی برای غذاهای گرم، سس رو ۱۰ تا ۱۵ دقیقه بجوشونین تا غلیظ بشه. در صورت نیاز، یه قاشق نشاسته ذرت حل‌شده اضافه کنین تا لعاب‌دارتر بشه. بعد از خنک شدن، سس رو از صافی رد کنین و داخل ظرف درب‌دار بریزین. این سس تا یک هفته توی یخچال قابل نگهداریه و طعمش با گذشت زمان بهتر می‌شه.
شما می‌تونین جزئیات مربوط به مقدار مواد اولیه، مراحل و طرز تهیه سس زنجبیل رو توی این مطلب بخونین.
مواد لازم برای تهیه سس زنجبیل
| مواد اولیه | مقدار مورد نیاز |
| زنجبیل تازه و رنده شده | ۲ قاشق غذاخوری |
| سیر رنده شده | ۲ تا ۳ حبه |
| سس سویا (کم نمک) | نصف لیوان فرانسوی دستهدار |
| سرکه (سرکه برنج یا سرکه سیب) | ۱/۳ لیوان فرانسوی دستهدار |
| عسل یا شکر قهوه‌ای | ۲ تا ۳ قاشق غذاخوری |
| روغن کنجد یا روغن زیتون | ۳/۴ لیوان فرانسوی دستهدار |
| آب یا آب مرکبات تازه | ۱/۴ لیوان فرانسوی دستهدار |
| فلفل سیاه یا فلفل قرمز | به مقدار دلخواه |
مدت زمان آماده‌سازی مواد اولیه: ۱۰ دقیقه
مدت زمان آماده‌سازی سس زنجبیل: ۱۰ تا ۱۵ دقیقه
میزان کالری سس زنجبیل خانگی در ۱ قاشق غذاخوری: ۳۵ تا ۴۵ کالری
مراحل طرز تهیه سس زنجبیل با سس سویا
سس زنجبیل خانگی رو مثل رب زنجبیل بدون نگهدارنده و سالم رو به راحتی با طی کردن مراحل آسون، می‌تونین توی خونه به روش زیر درست کنین.
مرحله اول: زنجبیل و سیر رو آماده کنین
اول از همه برای طرز تهیه سس زنجبیل و سویا، زنجبیل تازه رو پوست بگیرین و با رنده ریز، رنده کنین تا بافت سس لطیف‌تر بشه. بعد نوبت سیرهاست. پوستشون رو بگیرین و با رند ریز، رنده‌شون کنین یا خیلی ریز خرد کنین. می‌تونین با غذاساز یا رنده برقی، زنجبیل و سیر رو کاملا له و پوره کنین. ترکیب زنجبیل و سیر پایه عطر این سس رو می‌سازه، پس بهتره تازه باشن.
مرحله دوم: بقیه مواد سس رو با هم ترکیب کنین
در ادامه، توی یه کاسه متوسط سویا سس، سرکه، عسل یا شکر قهوه‌ای، روغن کنجد یا زیتون، فلفل سیاه یا قرمز و آب رو بریزین. اگه طعم مرکبات دوست دارین، می‌تونین به‌جای آب، از آب پرتقال یا لیمو استفاده کنین. همه مواد رو هم بزنین تا دونه‌های شکر یا بافت ژله‌‌ای عسل، حل بشه.
در صورت تمایل می‌تونین سرکه سیب، عسل، انواع روغن گیاهی، انواع ادویه معطر غذا، آبلیموی تازه و انواع آبمیوه رو به روش‌های خرید حضوری و اینترنتی از فروشگاه‌های افق کوروش خریداری کنین.
مرحله سوم: سیر و زنجبیل رو اضافه کنین
توی این مرحله از طرز تهیه سس زنجبیل، زنجبیل و سیر رنده‌شده رو به مخلوط بالا اضافه کنین و همه مواد رو خوب هم بزنین تا کاملاً یکدست بشن. اگه دوست دارین سس‌تون صاف‌تر باشه، می‌تونین از همزن دستی یا مخلوط‌کن استفاده کنین. در این مرحله، سس شما برای استفاده در سالاد یا غذاهای سرد آماده‌ست. فقط بچشین و در صورت نیاز، میزان شیرینی و شوری سس رو تنظیم کنین.
مرحله چهارم: سس رو بجوشونین
اگه قصد دارین سس زنجبیل رو برای روی غذاهای گرم یا مرینیت کردن گوشت و مرغ استفاده کنین، سس زنجبیلی رو که آماده کردین، داخل یه قابلمه کوچیک بریزین و روی حرارت ملایم بذارین. حدود ۱۰ تا ۱۵ دقیقه سس رو بجوشونین تا کمی غلیظ بشه و عطر زنجبیل و سیر آزاد بشه. حواستون باشه که حرارت خیلی بالا نباشه تا سس نسوزه یا تلخ نشه.
مرحله پنجم: نشاسته اضافه کنین
اگه می‌خواین غلظت سس زنجبیل بیشتر بشه، می‌تونین یه قاشق چای‌خوری نشاسته ذرت رو با کمی آب سرد حل کنین و به سس در حال جوش اضافه کنین. این کار باعث می‌شه سس لعاب‌دارتر بشه.
مرحله آخر: سس زنجبیل رو صاف کنین
بعد از پختن و جوشیدن سس زنجبیل، اجازه بدین سس کمی خنک بشه. اگه می‌خواین سس‌تون کاملا صاف و یکدست بشه، می‌تونین از صافی ردش کنین، مخصوصاً اگه برای دیپ یا تزئین استفاده می‌کنین. سس آماده‌شده رو داخل ظرف شیشه‌ای درب‌دار بریزین و توی یخچال نگه دارین. این سس تا یک هفته قابل استفاده‌ست و طعمش با گذشت زمان بهتر هم می‌شه.
شما می‌تونید انواع سس از جمله سس زنجبیل رو از افق کوروش به روش‌های حضوری و اینترنتی بخرید.
طرز تهیه سس زنجبیل به روش‌های دیگر
سس زنجبیل در آشپزی به قدری محبوبه که رسپی‌های مختلفی از این سس، با ترکیب سبزیجات، چاشنی‌ها و ادویه‌های مختلف درست شده. طرز تهیه انواع سس زنجبیل به روش‌های متنوع رو با مقدار تقریبی مواد رو در ادامه براتون آوردیم تا شما هم بتونین این سس رو به صورت حرفه‌ای درست کنین.
سس زنجبیل و هویج
طرز تهیه: نصف لیوان فرانسوی دستهدار هویج پوره‌شده + ۱ قاشق زنجبیل تازه رنده شده + ۱ حبه سیر + ۲ قاشق سس سویا + ۲ قاشق سرکه برنج + ۲ قاشق روغن کنجد + ۱ قاشق عسل
مناسب برای سالاد کاهو، نودل سرد یا دیپ سبزیجات
سس زنجبیل و پرتقال
طرز تهیه: ۱/۴ لیوان فرانسوی دستهدار آب پرتقال تازه + ۱ تا ۲ قاشق زنجبیل تازه رنده شده + ۱ حبه سیر + ۲ قاشق سویا سس + ۱ قاشق سرکه سیب یا برنج + ۱ تا ۲ قاشق عسل
مناسب برای مرغ، ماهی، یا سالادهای سبک تابستانی
سس زنجبیل و ارده
طرز تهیه: ۱/۴ لیوان فرانسوی دستهدار ارده + ۱ قاشق زنجبیل تازه رنده شده + ۱ حبه سیر + ۲ قاشق آبلیمو تازه + ۱ قاشق عسل یا شربت افرا + ۲ تا ۳ قاشق آب
مناسب برای دیپ یا ساندویچ‌های گیاهی، رژیم‌های وگان یا مدیترانه‌ای
سس زنجبیل و مایونز
طرز تهیه: ۱/۴ لیوان فرانسوی دستهدار سس مایونز + ۱ قاشق زنجبیل تازه رنده شده + ۱ حبه سیر + ۱ تا ۲ قاشق آبلیمو + ۱ قاشق سس سویا
مناسب برای انواع سوشی، انواع ساندویچ، یا دیپ غذاهای سرخ‌شده
سس زنجبیل و آووکادو
طرز تهیه: نصف عدد آووکادو رسیده + ۱ قاشق زنجبیل تازه رنده شده + ۱ حبه سیر + ۲ قاشق آبلیمو + ۲ قاشق روغن زیتون
مناسب برای سالادهای گیاهی یا نودل سرد، مخصوص فصل گرم
نکات مهم در طرز تهیه سس زنجبیل
- در طرز تهیه سس زنجبیل، از پودر زنجبیل استفاده نکنین. حتما زنجیبل تازه به کار ببرین چون عطر و طعمش قوی‌تر و طبیعی‌تره.
- عسل طعم لطیف‌تری نسبت به شکر قهوه‌ای می‌ده، ولی شکر قهوه‌ای رنگ و غلظت بیشتری ایجاد می‌کنه.
- روغن کنجد عطر خاصی داره که برای غذاهای آسیایی عالیه. اگه نمی‌خواین روغن کنجد طعم غالب داشته باشه، از روغن زیتون ملایم استفاده کنین.
- اضافه کردن آب پرتقال یا لیمو یا پوست رنده شده لیمو و پرتقال، باعث عطر بیشتر سس می‌شه و برای سالادها خیلی مناسبه.
نکات مربوط به بافت و غلظت سس زنجبیل
- اگه سس زنجبیل رو برای سالاد می‌خواین، نیازی به پخت نیست. فقط سس رو کاملا هم بزنین تا یکدست بشه.
- برای استفاده روی غذاهای گرم یا برای مرینیت، پختن سس باعث آزاد شدن عطر زنجبیل و سیر می‌شه و غلظت بهتری ایجاد می‌کنه.
- نشاسته ذرت یا آرد برنج رو فقط در مرحله جوشیدن اضافه کنین و قبلش با آب سرد حل کنین تا گلوله نشه.
- اگه می‌خواین سس زنجبیل کاملا صاف و یکدست بشه، اون رو از صافی رد کنین یا از مخلوط‌کن استفاده کنین.
نکات نگهداری و مصرف سس زنجبیل
- سس زنجبیل رو توی ظرف شیشه‌ای درب‌دار نگه دارین تا عطرش حفظ بشه.
- این سس تا یک هفته توی یخچال قابل نگهداریه، ولی بهتره ظرف رو خشک و تمیز نگه دارین تا کپک نزنه.
- قبل از استفاده مجدد از سس زنجبیل، سس رو هم بزنین یا کمی گرم کنین تا بافتش به حالت اولیه برگرده.
- می‌تونین سس زنجبیل رو توی قالب یخ بریزین و فریز کنین تا برای دفعات بعد آماده باشه و موقع استفاده، فقط دیفراستش کنین.
کاربردهای سس زنجبیل در آشپزی
سس زنجبیل در آشپزی کاربردهای متنوعی داره؛ از مزه‌دار کردن گوشت و مرغ گرفته تا استفاده در سالاد، نودل، دیپ سبزیجات و حتی ترکیب با سس‌های دیگر برای ساخت طعم‌های جدید آسیایی. در ادامه، ایده‌های استفاده سس زنجبیل رو مرور می‌کنیم:
مزه‌دار کردن گوشت، مرغ و ماهی
برای مرینیت کردن مرغ، گوشت گریل‌شده یا ماهی بسیار مناسبه؛ ترکیب زنجبیل، سویا سس و عسل باعث لطیف‌شدن بافت گوشت و خوش‌عطر شدن غذا می‌شه. می‌تونین قبل از پخت، گوشت رو با این سس ماساژ بدین و چند ساعت در یخچال بذارین تا طعم‌دار بشه.
به عنوان سس سالاد
به‌عنوان سس سبک آسیایی برای روی سالاد سبزیجات، سالاد کلم یا نودل سرد استفاده می‌شه. ترکیب این سس با روغن کنجد و آب پرتقال، عطر خاصی به سالاد می‌ده.
افزودن به نودل و برنج
می‌تونین سس زنجبیل رو روی نودل‌های آسیایی، برنج بخارپز یا سبزیجات تفت‌داده‌شده بریزین. توی غذاهای سبک مثل نودل سرد، سس زنجبیل به متعادل شدن طعم‌ها کمک می‌کنه.
دیپ برای اسنک و غذاهای سرخ‌شده
به‌عنوان دیپ برای دامپلینگ، پیراشکی‌ها، رول‌های سبزیجات، یا ناگت‌های مرغ عالیه. اگه سس زنجبیل رو کمی غلیظ‌ترش کنین، می‌تونین به عنوان دیپ کنار غذاهاتون سرو کنین.
ترکیب با سس‌های دیگر
می‌تونین سس زنجبیل رو با سس تر‌یاکی، سس باربیکیو یا سس کنجد ترکیب کنین تا طعم جدیدی بسازین.
استفاده در غذاهای گیاهی و وگان
سس زنجبیل برای مزه‌دار کردن توفو، قارچ یا سبزیجات بخارپز بسیار مناسبه. طعم گرم زنجبیل، جای خالی گوشت رو توی غذاهای گیاهی پر می‌کنه.
فوت و فن‌های خوشمزه شدن سس زنجبیل
۱- چرا سس زنجبیل تلخ می‌شه؟
- استفاده زیاد از زنجبیل تازه و الیافی
- جوشاندن سس زنجبیل با حرارت بالا یا طولانی
- سوختن سیر یا زنجبیل در قابلمه
- رعایت نکردن نسبت‌های مواد شیرین، شور و ترش
- استفاده از زنجبیل مانده یا خشک‌شده
- نگهداری طولانی بدون درب مناسب یا درب ظرف فلزی
۲- سس زنجبیل برای چه غذاهایی مناسبه؟
برای روی سالاد سبزیجات، نودل سرد، مرینیت گوشت و مرغ، دیپ پیراشکی، سبزیجات بخارپز و حتی ترکیب با سس‌های دیگه مثل سس تر‌یاکی یا کنجد.
۳- آیا سس زنجبیل نیاز به پختن داره؟
نه همیشه. برای سالاد یا غذاهای سرد، سس زنجبیل رو بدون پخت می‌تونین استفاده کنین. ولی برای غذاهای گرم یا مرینیت کردن، پختن سس باعث آزاد شدن عطر زنجبیل و غلیظ شدن سس می‌شه.